Türk dünyasi iŞletme fakültesi uluslararasi iLİŞKİler böLÜMÜ YÜksek lisans biTİrme tezi

Prag Süreci

2001 yılının 26 Ocak tarihinde Paris'te öncelikle Marini sarayında, 5 Mart’ta ise Yelisey Sarayı'nda yapılan görüşmeler, daha sonra 4-6 Nisan’da ABD’nin Florida eyaletinin Key West kentinde Minsk Grubu Eşbaşkanlarının katılımıyla devam etirildi. Sonraları "Paris ilkeleri" adını almış bu seçenekte daha önce ileri sürülmüş olan 3 teklifin ( "paket", "aşamalı" ve "ortak devlet") tarafları tatmin eden noktalarının genel bir çerçevede değerlendirilmesi öngörülüyordu. Daha sonra, Minsk Grubu Eşbaşkanları sorunun çözümü ile ilgili yeni öneri üzerinde çalıştıklarını ve onu Temmuz ayında Cenevre'de yapılacak olan görüşmede Cumhurbaşkanlarına sunacaklarını belirttiler. Fakat, adı geçen bu görüş Ermenistan’ın uzlaşmaz tutumundan dolayı gerçekleşmedi.²²⁶

2004 yılının Nisan ayında Prag şehrinde Azerbaycan ve Ermenistan Cumhuriyetlerinin Dışişleri Bakanları düzeyinde bir takım görüşmeler yapıldı ve bu görüşmelerin sonucunda ayın sonunda Varşova şehrinde Devletlerin Cumhurbaşkanları görüştüler. Bu görüşmeler müzakere sürecine yeni bir ivme kazandırdığı ve Prag görüşlerinin devamı niteliği taşıdığı için genel olarak “Prag süreci ” adlandırıldı.²²⁷

"Prag süreci"nin kamuya açıklanan temel unsurlarına esasen burada genel olarak "aşamalı çözüm" seçeneğinin detayları tartışma konusuna dönüşmüştü. Yeni barış planının temel ilkeleri aşağıdaki faktörlerden oluşmaktaydı:

1. 
   Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinin sınırları boyunca işgal olunmuş bölgelerden (Ağdam, Füzuli, Cebrayıl, Gubadlı ve Zengilan) Ermenistan kendi askerlerini aşamalı şekilde çıkarır;
   
2. 
   Azerbaycan ile Ermenistan arasında diplomatik ve ekonomik ilişkiler onarılır;
   
3. 
   Laçın ve Kelbecer bölgeleri hariç işgalden kurtarılmış bölgelere uluslararası barış güçlerinin koruması altında Azerbaycan nüfusu geri döner;
   
4. 
   Dağlık Karabağ'ın statüsü meselesi çözülür. Bu amaçla orada referandum yapılır.²²⁸
   

Bu süreç kapsamında İlham Aliyev ve Robert Koçaryan 2006 yılında üç kere görüşmüşlerdir. Bunlardan ilki, 10 Şubat tarihinde Fransa’nın Rambouillet Şatosu’nda, ikincisi 4 Haziran’da Romanya’nın Bükreş şehrinde, üçüncüsü ise 28 Kasım’da Beyaz Rusya’nın Minsk şehrinde gerçekleşmiştir.²²⁹

2004-2006 yıllarında Ermenistan-Azerbaycan arasında sorununun çözümü yönünde yapılan görüşmelerde Ermenistan'ın uzlaşmaz tutumu "Prag süreci"nin çıkmaza girmesine ve görüşmelerin sonuçsuz kalmasına yol açtı.²³⁰

2.