| Not 1:
Sagu ve koşuk dışında şiir olmayan anonim bir ürün de savlardır. Sav, destan dönemi edebiyatında atasözü demektir. Örneğin;
“Yılan kendi egrisin bilmes tevi boynung egri tir” veya “Agılda oglak dogsa derede otu yiter.”gibi. (Yılan kendi eğrisini bilmez, deveye boynun eğri der/Ağılda oğlak doğsa derede otu biter.)
Not 2:
Destan dönemi ürünleri olan, destan, koşuk, sagu, sav örnekleri Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmış ilk ansiklopedik sözlük olan Divan ü Lügat-it Türk’te bulunmaktadır.
Not 3:
Koşuk ve sagular, bir şiirde bulunması gereken ahenge sahiptirler. Asonans ve aliterasyonlar, nazım birimi, ritim oluşturan yinelemeler bu şiirlerde bulunur. Ayrıca mübalağa, istifham, benzetme gibi edebi sanatlar da yer alır.
Not 4:
Destan döneminde şiirler sözlüdür, ancak onları söyleyenler şamanlardır. Şamanlar, kopuz eşliğinde şiir söylerlerdi. Şamanlar, hem şair, hem büyücü, hem hekim, hem de ozan(şair)dırlar. Şamanlara, kam, baksı, oyun, ozan adı da verilirdi. Bu farklılık farklı Türk boylarıyla ilgilidir.
Koşuk ve Sagulara göre Türk yaşam biçimi
-
Cenazelerde yuğ adı verilen dinsel törenler yaparlardı. Bu törenlerde okunan sagular yarı dans yarı ritüel(ayin) içinde okunurdu.
-
Sürek avları yaparlardı, avcılıkla ve hayvancılıkla geçinirlerdi. Sürek avlarını Sığır adı verilen törenlerde kutlayarak “koşuk”lar okurlardı. Bu törenler yine yarı eğlence yarı ritüel özellik gösterir.
-
Bir arada yaşarlar, savaşa bir arada giderlerdi. Baskınlardan sonraki başarıları koşuklarla ifade ederlerdi.
Dostları ilə paylaş: |
