ATABET’ÜL-HAKÂYIK(12.YÜZYIL)
Dindar bir adam olan Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmış dini-ahlaki bir eserdir. “Gerçeklerin eşiği” anlamına gelen Atabet’ül-Hakâyık, dönemin Karahanlı hükümdarı Emir Dad İspehsalar Beg’e sunulmuştur. Edip Ahmet, bilgili bir adam olmasına rağmen sanat yönü zayıftır. Eseri Kutadgu Bilig kadar sanatlı değildir. Yusuf Has Hacip, aruz veznini de Edip Ahmet’ten daha iyi kullanmıştır. Bu yüzden Atabet’ül-Hakâyık, dini öğütler veren bir nasihatname gibidir.
Eserin asıl bölümü dörtlüklerle yazılmıştır. Bu bölüm 101 dörtlüktür. Eserin diğer kısımları beyitlerle(40 beyit) yazılmıştır. Edip Ahmet, Kutadgu Bilig ve Şehname’de kullanılmış olan Feûlün/Feûlün/Feûlün/Feûl veznini kullanmıştır. Eser hem Uygur hem de Arap harfleriyle çoğaltılmıştır.
Eserde bahsedilen konular:
1.Bilginin yararı, bilgisizliğin zararı. 2.Dili tutmanın yolları. 3.Dünyanın değişmesi. 4.Cömertliğin övülüp cimriliğin eleştirilmesi. 5.Alçak gönüllülük ve kendini beğenmişlik. 6.Aç gözlülük. 7.Zamandan şikâyet.
Kutadgu Bilig ve Atabet’ül-Hakâyık’ta hem dörtlük hem de beyit bulunması, Karahanlı döneminin geçiş edebiyatı olması sebebiyledir.
Dostları ilə paylaş: |