Türk sinemasi’nin ekonomik yapisi ( 1896 – 2005 ) GİRİŞ
Yüklə 2,82 Mb.
|
[kaynak: Özgüm, 1997 : 141 ve Özgüm, 1998a : 519] Film sayılarındaki değişimleri daha net bir şekilde görebilmek için, Tablo 3.2’den hareketle oluşturulan grafik yararlı olacaktır (Çizim 3.1). 
Çizim 3.1 : Film Sayılarına Dair Grafik (1940-2005) [Tablo 3.2 verileri ile] Eğer Türk Sineması, ürettiği film sayıları bakımından bir değerlendirmeye tâbî tutulursa 1960’lı ve 1970’li yılların en hareketli dönemler olduğu görülür. 1970’li yılların ikinci yarısından itibaren üretilen filmlerin içinde ciddi bir oranda erotik filmler yer almaktadır. Bu filmlerin Türk Sinema Tarihi incelemelerine girmelerini gerektirecek özel bir durum söz konusudur. Ülkemizde bu filmlerin yapımında emeği olan hemen herkes, zaten Türk Sineması’nın diğer türlerinde de çalışmalarda bulunmuştur. Yapımcılar, rejisörler, senaristler, set ekipleri ve dahası oyuncular; Türk Sineması’nın (ve hatta Türk Tiyatrosu’nun) değerli üyelerinden/elemanlarından başkası değildir. Bu furyanın Türk Sineması’nı bir dönem sektörel anlamda ayakta tuttuğunu söylemek hatalı olmaz. 3.2 Ham Film Dışalım Miktarları Dijital teknolojiye geçilen 1990’lı yıllara kadar, tüm dünyada ham film kullanım miktarları film üretimi hakkında ciddi fikirler vermektedir. Takdir edilecektir ki, film üretimi de, ülkenin koşulları göz önünde bulundurularak, sektörün genişliğiyle paralel gitmektedir. Türkiye’de ham film dışalım miktarlarının 1940-2001 yılları arasında izlediği inişli çıkışlı yol, Tablo 3.3’te görülmektedir. Tablo 3.3 : Ham Film Dışalım Miktarlarının Yıllara Göre Dağılımı (1940-2001)
[ kaynak: Neşe Öztürk, 1995. Türkiye’deki 80 Yıllık Geçmişinde Ham Film ile İşlenmiş Film İlişkisi Açısından Sinema Ekonomisi, aktaran Erkılıç, 2003 (veriler toplulaştırılmıştır)]  Çizim 3.2 : Ham Film Dışalım Miktarlarına Dair Grafik (1940-2001) [Tablo 3.3 verileri ile]
Ham film dışalım miktarlarına dair grafik(Çizim 3.2) incelendiğinde Türk Sineması’ndaki üretim ile bir paralellik gözlemlenmektedir. Ayrıca ithal edilen ham film, ertesi sene de kullanılabilmektedir. Her ne kadar ham film dışalımı devlet tarafından sınırlanmış olsa da, yapımcılar bu uygulamayı delerek, kaçak ham film getirtmişlerdir. Bu, film sayısı ile ham film dışalım miktarı arasındaki ilişkinin kesinliğini zedeleyen bir argümandır. 4. 1990 SONRASI TÜRK SİNEMASI’NDA FİLM KALİTESİ VE SEYİRCİ SAYISI ARASINDAKİ İLİŞKİ Bu çalışmanın Türk Sineması’nın ekonomik profilini çıkarmak ve sektörel gelişimi hakkında fikir vermek dışındaki diğer bir amacı da Türk Sineması’nda kalite ve gişe arasındaki ilişkinin niteliğine ulaşmaktır. Bu amaçla, ilk olarak Türk Sineması’nda biletli seyirci sayısı tam olarak bilinen filmlerin listesine ulaşılmış(bakınız, EK 3), daha sonra istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar elde edilmesini sağlayabilecek filmlerden otuz tanesi seçilmiştir. Bu 30 filmlik seçimin, en yüksek gişe geliri elde eden filmlerden seçilmesinin tek bir sebebi vardır: Kalite(beğeni anlamında) değerlendirilmesinde karşılaşılacak sorunları aşmak. Çünkü kalite değerlendirimlerinin yapısı incelendiğinde görülecektir ki, üç ayrı değerlendirme birimi için de varolan/ulaşılabilen veriler belli bir sayıyı geçmelidir. Görece daha popülist yapımların kullanılmasının yegâne sebebi budur. Popüler olmayan filmleri izleyen ve yorumlayan/oylayan ve bu suretle puanlama yaratan seyirci sayısı yok denecek kadar azdır. Beğeni değerlendiriminde üç ayrı kaynak kullanılmıştır. Bunlardan ilki, kayıtlı(üye olan) Türk kullanıcılarının oylama yapabildiği “www.beyazperde.com” adlı Türkçe sinema sitesidir. Bu site, günlük kullanım sayıları bakımından Türkiye’nin en büyük, dünyanın ise 8. büyük sinema sitesidir. İkinci kaynak ise, kayıtlı(üye olan) kullanıcıların oylamalara katılabildiği International Movie Database(IMDb) adlı sinema sitesidir. İngilizce yayın yapmakta olan IMDb, dünyanın en çok kullanıcıya sahip ve en kapsamlı sinema sitesidir. Üçüncü ve son kaynak ise, Türkiye’deki sinema eleştirmenleridir. 1990 ve 2005 yılları arasında vizyona çıkan “Son”, “Minyeli Abdullah” ve “Büyü” filmleri; 500.000 kişilik seyirci barajını geçmiş olmalarına rağmen, ne yazık ki; internet oylamalarının birinde yer almamaları nedeniyle dışarıda bırakılmak zorunda kalınan filmlerdir. Kısacası, sağlıklı bilimsel sonuçlara ulaşılmak amacıyla değerlendirme-dışı tutulmuşlardır. Oylamalar arasında herhangi bir farklılık yoktur. Her üç kaynak için de değerlendirmede; en kaliteli film 10, en kalitesiz film 1 puan değerindedir. Oylar tam sayılardan oluşmaktadır. Takip eden alt bölümlerde, öncelikle her veri grubu(seyirci sayıları, beyazperde oyları, imdb oyları ve eleştirmen oyları) kendi içinde özetlenecektir. Ayrıca veriler için dal-yaprak gösterimi ve kutu gösterimi gibi sorgulayıcı veri çözümleme tekniklerinden de yararlanılacaktır. Ardından verilerin birbirleri arasındaki ilişkilere dair testler gerçekleştirilecektir. Spearman Sıra Korelasyonu ve Kruskal-Wallis testi, değişkenler arasındaki ilişkileri çözümlemekte kullanılacak yöntemlerdir. Spearman Sıra Korelasyonu ve Kruskal-Wallis testi elde yapılacak, betimleyici istatistikler için ise Minitab 14.1 programı kullanılacaktır. 4.1. Veriler için İstatistik Teknikleri Özetleyici ve sorgulayıcı istatistiklere geçmeden önce verilerin genel dağılımını incelemekte fayda vardır (Tablo 4.1). Alt bölümlerdeki incelemeler, bu verileri esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Tablo 4.1 : Toplulaştırılmış Veriler (Filmler, Seyirci Sayıları ve Ortalama Oylar)
[Verilerin oy sayılarını da gösteren daha ayrıntılı bir formatı EK 4’te verilmiştir.] 4.1.1. Seyirci Sayıları için İstatistikler 1990 ile 2005 yılları arasında gösterime girmiş ve 500.000 seyirci barajını geçmiş otuz filme ait çözümlemeler aşağıda gibidir (bkz. Tablo 4.2, Çizim 4.1 ve Çizim 4.2). Tablo 4.2 : Seyirci Sayısı için Dal-Yaprak Gösterimi Seyirci Sayısı : Dal-yaprak gösterimi N = 30 Yaprak Birimi = 100000 13 0 5666677788889 6 1 002223 11 1 567 8 2 4
7 2 5558 3 3 3
2 3 7 1 4 0
Dal-yaprak gösterimi 500.000 seyirci barajını geçen filmlerin çok ciddi bir kısmının, barajı ucu ucuna geçtiğini göstermektedir. Bu sebeple en küçük değeri yukarı koyan “Minitab 14.1” programı, dal-yaprak gösteriminde yukarı bölgede yığılma görülmesine neden olmuştur.  Çizim 4.1 : Seyirci Sayısı için Tanımlayıcı İstatistikler
Çizim 4.2 : Seyirci Sayısı için Ayrıntılı Kutu Gösterimi Çizim 4.1’de seyirci sayılarına dair verilerin normal dağılmadığı açıkça görülmektedir. 500.000’e yakın yerlerde birikme olmuştur. Bu bakımdan seyirci sayılarının ortalamasının 1.537.422 olmasına rağmen, ortancanın(medyanın) 1.151.520 olması hiç de şaşırtıcı değildir. Zaten birinci dördebölenin en-küçük değere yakınlığı 270.000 civarı iken üçüncü dördebölenin en-büyük değere yakınlığı 1.500.000’in üzerindedir. Çizim 4.2’deki kutu gösteriminden de anlaşıldığı üzere seride dışadüşenler vardır ve ortalamayı derinden etkilemektedir. 4.1.2. Beyazperde Oyları için İstatistikler Tablo 4.3 : Beyazperde Oyları için Dal-Yaprak Gösterimi Beyazperde puanları : Dal-yaprak gösterimi N = 30 Yaprak Birimi = 0,10 1 3 8 1 4
3 4 77 5 5 02
9 5 5999 11 6 24
15 6 7889 15 7 12333 10 7 5689 6 8 3
5 8 568 2 9 33
Çizim 4.3 : Beyazperde Ortalama Puanları için Tanımlayıcı İstatistikler 
Çizim 4.4 : Beyazperde Puanlarının Olasılık Dağılımı Çizim 4.4’teki AndersonDarling (AD) sonuçları göstermektedir ki, verilerin dağılımı normal dağılıma çok yakındır. AD değerinin daha küçük olması, dağılım dataya uygunluğunun çokluğunu belirtmektedir. 0,18 AD değeri alan beyazperde kalite değerlendirmesinin uygunluğunun yüksek olduğunu ve normal dağılıma yaklaştığını söylemek mümkündür. 4.1.3. IMDb Oyları için İstatistikler Tablo 4.4 : IMDb Oyları için Dal-Yaprak Gösterimi IMDb puanları : Dal-yaprak gösterimi N = 30 Yaprak Birimi = 0,10 1 3 4
3 3 59 4 4 0
6 4 67 10 5 2234 12 5 59 15 6 344
15 6 5679 11 7 02
9 7 55599 4 8 23
2 8 6 1 9 1
Çizim 4.5 : IMDb Ortalama Puanları için Tanımlayıcı İstatistikler 
Çizim 4.6 : IMDb Puanlarının Olasılık Dağılımı Tablo 4.4’ten ve Çizim 4.5’ten de anlaşılacağı üzere, IMDb oyları 3,4(Maskeli Beşler için) ile 9,1(Babam ve Oğlum için) arasında değişmektedir. IMDb puanlarının ortalaması 6,30, medyanı ise 6,45’tir. Görüldüğü gibi ortalama medyana bir hayli yakındır. 0,251 AD değerine sahip olan IMDb(bkz. Çizim 4.6), P-değeri’nden de anlaşılacağı üzere normal dağılıma yakındır. Ama karşılaştırıldığında, beyazperde oylarının IMDb oylarına kıyasla dağılıma uygunluğunun daha yüksek olduğunu ve normal dağılıma daha çok yaklaştığını söylemek mümkündür. 4.1.4. Eleştirmen Oyları için İstatistikler Tablo 4.5 : Eleştirmen Oyları için Dal-Yaprak Gösterimi Eleştirmen puanları : Dal-yaprak gösterimi N = 30 Yaprak Birimi = 0,10 1 2 1 5 2 7888
7 3 14 11 3 6689 14 4 113 3 4 889
13 5 1334 9 5 669
6 6 014 3 6
3 7 3 7 579
Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
