Türk ticaret kanunu (1)(2) Kanun Numarası : 6762

çapa zincirleri altıda bir indirmeye tabidir. Çapalar ise tam bedelle hesap

edilir.

2. Yük hakkında:

a) Umumi olarak:

Madde 1200 - Fedakarlık neticesinde zıya veya hasara uğrayan yük için veri-

lecek tazminat mal sahibinin bu yüzden uğradığı zarara eşit olacaktır. Zarar

miktarı geminin boşaltıldığı son gündeki veya yolculuk varma limanından başka

bir

yerde bitirilirse yolculuğa son verildiği tarihteki piyasa fiyatı esas tutularak

takdir olunur.

Piyasa fiyatı yoksa yahut bu fiyat veya bu fiyatın nasıl tatbik edileceği

bilhassa malın mahiyeti yüzünden kestirilemiyorsa fiyat bilirkişilere biçtiri-

lir.

Bu fiyattan, malın ziyaı neticesi tasarruf edilen navlun, Gümrük Resmi ve

sair masraflar indirilir. Müşterek avaryadan sayılmıyan ve avaryaya sebep olmuş

hadiseden önce veya sonra yahut hadise sırasında hasıl olan değer düşüklüğü ve

ziyanlar dahi, tazminat hesap olunurken indirilir. 1183 üncü madde hükmü mah-

fuzdur.

Müşterek avarya masraflarını kapatmak üzere 1195 inci madde hükmü gereğince

satılan mallar da feda edilmiş mallardan sayılır.

b) Hasara uğrıyan malların satışı:

Madde 1201 - Fedakarlık neticesinde hasara uğrıyan mallar satıldığı ve zara-

rın tutarı hakkında taraflarca başka esaslar kabul edilmiş olmadığı takdirde hiç

hasara uğramamış olduğu kabul edilmek suretiyle malların en son boşaltma günün-

deki veya yolculuk asıl varma limanından başka bir limanda sona ermişse yolculu-

ğun sona erdiği gündeki safi kıymeti ile avaryalı malların safi satış tutarı

arasındaki fark müşterek avaryaya ithal edilecek zarar miktarını gösterir.

3. Navlun hakkında:

Madde 1202 - Yükün zıya veya hasarından doğan navlun kayıtlarının müşterek

avarya yoliyle tazmini; navlun kaybının bir müşterek avarya hareketi neticesi

olmasına yahut da bizzat yükün zıya veya hasarının müşterek avaryaya kabul edil-

miş bulunmasına bağlıdır.

Kaybedilen gayrisafi navlundan, yapılan fedakarlık sebebiyle tasarruf edil-

miş olan masraflar indirilir.

IV - Garameye iştirak borcu:

1. Umumi esaslar:

Madde 1203 - Müşterek avaryaya kabul olunan zararların tamamı, gemi, yük ve

navlun arasında gemi ve yükün değerleri ve navlunun miktarı ile mütenasip olarak

pay edilir.

Müşterek avaryaya iştirak borcu, birinci fıkrada yazılı şeylerin yolculuğun

sonundaki hakiki safi değerlerine, önceden ithal edilmiş olmadıkça feda olunan

şeyler için kabul olunan müşterek avarya tazminatı ilave olunmak suretiyle tes-

bit olunur.

Geminin ve yükün müşterek avarya hareketi anında tamamiyle zıyaa uğramaları

halinde, navluna hak kazanmak üzere ödenmelerine veya yapılmalarına hacet kalmı-

yacak olup da müşterek avaryadan sayılmıyan gemi adamları ücretleriyle masraf-

lar, donatanın rizikoya uğrıyan yük ve yolcu navlunlarından indirilir.

Garameye iştirak eden şeyler için müşterek avarya hareketinden sonra yapıl-

mış olan ve müşterek avaryaya kabul edilmiş olmıyan masraflar da bunların işti-

rak değerlerinden indirilir. Yolcuların bagajları ile konişmentoya bağlanmamış

olan zati eşyaları müşterek avaryaya iştirak etmez.

2. Tazminata hakkı olanların rehin hakları:

a) Umumi olarak:

Madde 1204 - Tazminata hakkı olanlar gemi ve navluna düşen garame payları

için bir gemi alacaklısı hakkını ve garameye girecek malların her biri üzerinde

de o mallara düşen garame payları için bir yük alacaklısı hakkını haizdirler;

şu ka-

dar ki, yük alacaklısı hakkı, mallar teslim edildikten sonra zilyedliği hüsnüni-

yetle iktisap etmiş olan üçüncü şahıs zararına olarak kullanılamaz.

Garameye girecek malların gönderileni; malları teslim alırken bunlara bir

garame payı düşmüş olduğuna vakıf ise bu pay için, mallar teslim edilmiş olma-

saydı o malların paraya çevrilmesi halinde garame payı ne nispette ödenecek

idiyse o nispette malların teslim zamanındaki değerine kadar şahsan mesuldür.

b) Gemiye düşen garame payı için teminat:

Madde 1205 - Geminin 1207 nci maddeye göre zararın tesbit ve taksim edilmesi

lazım gelen limandan ayrılabilmesi için gemiye düşen garame paylarına karşılık

olarak yük ile ilgili olanlara teminat göstermek mecburidir.

c) Yükü takyid eden rehin hakkının kullanılması:

Madde 1206 - Kaptan, garame payları ödenmedikçe veya 1070 inci madde gere-

ğince temin edilmedikçe garameye iştirak eden malları teslim edemez; ederse mal-

lar üzerindeki rehin hakkına halel gelmemekle beraber kendisi de bu paylardan

şahsan mesul olur.

Kaptanın hareket tarzını donatan emretmişse 973 üncü maddenin 2 nci fıkrası

tatbik olunur.

Tazminata hakkı olanların garameye giren mallar üzerindeki rehin hakkı bun-

lar namına, taşıyan tarafından kullanılır. Taşıyan bu rehin hakkını kullanırken

navlundan ve sarfettiği paralardan dolayı kendisinin haiz olduğu rehin hakkına

dair 1077 nci madde hükümlerine tabidir.

C) Dispeç:

I - Umumi olarak:

1. Yapılacağı yer:

Madde 1207 - Zararın tesbit ve taksimi varma yerinde ve eğer buraya varıl-

mazsa, yolculuğun bittiği limanda yapılır.

2. Dispeççi:

Madde 1208 - Dispeç, hükümetçe tayin edilmiş olan dispeççiler ve bunlar yok-

sa, mahkemenin tayin edeceği kimseler tarafından yapılır. Şu kadar ki; gemi ve

yükle alakalılar da müttefikan dispeççi seçebilirler.

İlgililerden her biri dispeçin yapılması için lazım olan ve elinde bulunan

vesikaları hususiyle çarter partileri, konişmento ve faturaları, dispeççiye ib-

raz etmeye mecburdur.

Dispeççinin talebi üzerine mahkeme, Usul Kanunu hükümleri gereğince ellerin-

de bulunan vesikaları dispeççiye ibraz etmelerini bunları elinde bulunduranlara

emreder.

Dispeççi; ilgililerin dispeçi tetkik etmelerine müsaade ve talepleri üzerine

masraflarını çekmek şartiyle, bir kopya vermeye mecburdur.

3. Dispeçi yaptırma mükellefiyeti:

Madde 1209 - Kaptan gecikmeksizin dispeçi yaptırmakla mükelleftir; bu mükel-

lefiyetini yerine getirmezse ilgililerin her birine karşı mesul olur. Sigortacı

dahil bütün ilgililerin kaptanın dispeç yaptırmaya mecbur tutulması için kaptana

ve donatana karşı dava açmak hakları mahfuzdur.

Dispeç vaktinde yaptırılmazsa ilgililerden her biri ve bu arada sigortacı

bunun yapılmasını istemiye ve yaptırmaya salahiyetlidir.

Dispeçin yapılması talebi hadisenin müşterek avarya sayılamıyacağı ileri sü-

rülerek dispeççi tarafından reddedilirse dispeçin yapılması lazım gelip gelmedi-

ğine ilgililerden herhangi birinin ve bu arada sigortacının müracaatı üzerine

1207 nci maddede yazılı yerdeki mahkemece karar verilir. Mahkeme evrak üzerine

veya ilgilileri ve bu arada sigortacıları dinliyerek bu hususta karar verir. Bu

halde, basit muhakeme usulü tatbik olunur.

II - Dispeçin tasdikını talep ve itiraz:

1. Duruşma:

Madde 1210 - İlgililer ve bu arada sigortacılar 1207 nci maddede yazılı yer-

deki mahkemeden dispeçin tasdikını istiyebilecekleri gibi avaryanın nevine veya

hesaplarına itiraz da edebilirler.

Dilekçede duruşmaya çağırılacak olan ilgililerin ad ve soyadları bildirilmek

lazımdır.

Dilekçe üzerine mahkeme dispeççiden dispeç ile müsbit evrakı ister, bu vesi-

kaların tamamlanmasına lüzum görülürse ibrazını onları elinde bulunduranlara

emreder.

İlgililerin hepsi duruşmaya çağırılır. Davetiyede, dispeç ile müsbit vesika-

ların mahkeme kaleminde incelenebileceği ve çağırılanın daha önce de dispeçe

karşı mahkemede itirazda bulunabileceği muayyen günde gelmediği takdirde dispeçe

muvafakat etmiş sayılacağı yazılır. Davetiyenin tebliğ için duruşma gününden en

az on beş gün önce gönderilmesi lazımdır.

Dispeç raporuna itirazın en geç ilk celsede hiçbir tereddüdü gerektirmiyecek

derecede açık ve etraflı olarak bildirilmesi mecburidir. Haklı sebepler dolayı-

siyle bu mümkün olmazsa, hakim ilgiliye itirazını bildirmek üzere bir defalık

uygun bir mehil verir. İlk celsede veya en geç hakim tarafından verilecek mehil

içinde gereği gibi açık ve etraflı şekilde bildirilmemiş olan itiraz vukubulma-

mış sayılır.

2. Dispeçin tasdiki:

Madde 1211 - Tayin olunan günde hazır olanlarla duruşma yapılır. Dispeçe

karşı duruşmada veya daha önce bir itiraz yapılmamış olduğu takdirde dispeç tas-

dik olunur. İtiraz yapılmışsa ilgililer dinlenir. İtirazın yerinde olduğu görü-

lür, veya başka surette bir anlaşmaya varılırsa dispeç buna göre düzeltilerek

tasdik olunur.

İtirazın hemen karara bağlanmasının mümkün olmaması halinde dispeç raporunun

itirazın şümulü dışında kalan kısımları ayrı bir kararla tasdik ve itiraz edilen

kısım hakkında duruşmaya devam olunur.

3. Tatbik olunacak usül hükümleri:

Madde 1212 - 1210 ve 1211 inci maddeler hükümleri mahfuz kalmak şartiyle

dispeçin tasdikında ve itirazların tetkikında basit muhakeme usulü hükümleri

tatbik olunur.

4. Dispeç raporunun tasdikı hakkındaki kararın hükmü:

Madde 1213 - Dispeç raporunun tasdikı hakkındaki kararın kesinleşmesiyle bu

karar, raporda gösterilen alacakların ödetilmesi için verilmiş bir ilam mahiye-

tini kazanır. Şu kadar ki; itiraza uğramamış olan bir raporun tasdikı kararı ke-

sinleşmeden önce de bu mahiyeti haizdir.

Raporun tasdikına ait ilam, tasdik talebi üzerine yapılan duruşmaya usulüne

göre çağırılmış olmıyan ilgililer aleyhine hiçbir netice doğurmaz.

D) Müşterek avarya esaslarına tabi olan başka haller:

1. Şartlar;

Madde 1214 - Kaptan yolculuğa devam maksadiyle fakat müşterek avaryadan ol-

mıyan bir sarfiyat için 1000 ve 1001 inci maddeler gereğince yükü deniz ödüncüne

karşı rehnetmiş olur veya satmak veya kullanmak suretiyle yükün bir kısmı üze-

rinde tasarruf etmiş bulunursa yükle ilgili olanlardan birinin hakkı olan tazmi-

natı gemi ve navlun üzerinden tamamen veya kısmen alamaması yüzünden uğrıyacağı

zarar yükle ilgili olanların hepsi tarafından müşterek avarya esaslarına göre

çekilir.

Bütün hallerde ve hususiyle 1001 inci maddenin ikinci fıkrasının ikinci

cümlesindeki halde yükle ilgili olanlara ait zarar, 1200 üncü maddede yazılı

tazminata göre tesbit olunur. Satılan mallar meydana gelebilecek, müşterek

avaryaların garamesine dahi yukarda yazılı tazminata esas tutulan değer

üzerinden girer.

2. Hükümler:

Madde 1215 - Bu kanunun 1089 ve 1214 üncü maddelerinde yazılı hallerde öde-

necek garame payları ve alınacak tazminat, her hususta müşterek avarya hallerin-

deki garame payları ve tazminat hükmündedir.

İKİNCİ KISIM

Çatma

A) Kusursuz çatma:

Madde 1216 - Çatma umulmıyan bir hal veya mücbir kuvvet yüzünden vukua gel-

miş veya neden ileri geldiği anlaşılamamışsa çarpışan gemilerin yahut gemilerde

bulunan can ve malların çatma yüzünden uğradıkları zarar için tazminat istene-

mez.

B) Kusurlu çatma:

I - Bir taraflı kusur:

Madde 1217 - Çatma gemilerden birinin gemiadamlarının kusurundan ileri gel-

mişse, zararı o geminin donatanı tazmine mecburdur.

II - Müşterek kusur:

Madde 1218 - Çatma; çarpışan gemilerin gemiadamlarının müşterek kusurların-

dan ileri gelmişse, bu gemilerin donatanları çatma yüzünden gemilerin veya gemi-

de bulunan malların uğradıkları zararı kusurlarının ağırlığı nispetinde tazmin

etmeye mecburdurlar.

Gemide bulunan bir insanın ölümünden veya yaralanmasından yahut sıhhatinin

bozulmasından doğan zararlardan, gemilerin donatanları zarar görene karşı müte-

selsilen mesul olurlar.

Donatanların birbirine karşı olan münasebetlerinde bu gibi zararlar için da-

hi birinci fıkra tatbik olunur.

III - Mecburi kılavuzun kusuru:

Madde 1219 - Gemi mecburi kılavuz tarafından sevk edilirken onun kusurundan

ileri gelen çatmadan geminin donatanı mesul olmaz; meğer ki, gemiadamlarından

olan kimseler kendilerine düşen vazifeleri yapmamış olsunlar.

C) Çatma olmaksızın zarar:

Madde 1220 - Gemi bir manevrayı yapmak veya yapmamak suretiyle yahut nizam-

lara riayetsizlik yüzünden başka bir gemiye yahut gemide bulunan can veya malla-

ra çatma olmaksızın, bir zarar verirse bu kısım hükümleri tatbik olunur.

D) Mahfuz tutulan hükümler:

Madde 1221 - Donatanın mesuliyetinin gemi ve navlun ile tahdidine ve muka-

velelerden doğan mesuliyetine dair hükümlerle gemiadamlarının kusurları sebe-

biyle mesuliyetine dair hükümler ve Denizde Can ve Mal Koruma hakkındaki Kanun

hükümleri mahfuzdur.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Kurtarma ve Yardım

A) Ücret isteme hakkı:

I - Şartları:

Madde 1222 - Deniz tehlikesi altında bulunan bir gemi veya gemideki şeyler;

gemiadamlarının idaresinden çıktıktan sonra üçüncü şahıslar tarafından ele ge-

çirilerek emniyet altına alınır veya, bu hal haricinde, gemi veya gemide bulu-

nan şeyler üçüncü şahısların yardımiyle deniz tehlikesinden kurtarılır ise bu

kısım hükümleri gereğince kurtarma veya yardım için bir ücret istenebilir.

Kurtarma veya yardım aynı donatanın birden çok gemileri arasında olsa da

hüküm aynıdır.

Ödenecek para, emniyet altına alınan veya kurtarılan şeylerin değerini hiç-

bir halde geçemez.

II - İstisnaları:

1. Neticesiz kalmış hizmetler:

Madde 1223 - Yapılan hizmetler neticesiz kalmış olursa kurtarma veya yardım

ücreti diye bir şey istenemez.

2. Ücret istiyemiyecek kimseler:

Madde 1224 - Kaptanın açık mümanaatına rağmen bir gemiye yardımda bulunmuş

olan kimse, kurtarma veya yardım ücreti diye bir şey istiyemez;meğer ki,mümana-

atın makul olmadığı anlaşılsın.

Tehlike altında bulunan geminin gemiadamları da böyle bir talepte buluna-

mazlar.

Römorkör tarafından çekilen geminin yahut yükünün emniyet altına alınmış

veya kurtarılmış olmasından dolayı kurtarma veya yardım ücreti istenebilmesi

için cer mukavelesinin yerine getirilmesi mahiyetinde sayılamıyacak derecede

fevkalade hizmetlerde bulunulmuş olması şarttır.

B) Ücretin tayini:

I - Sözleşme yoksa:

1. Umumi olarak:

Madde 1225 - Taraflar arasında bir mukavele yoksa kurtarma veya yardım üc-

reti, halin icabı gözetilerek hak ve nasafet dairesinde tayin olunur.

1230 uncu madde hükmü mahfuz kalmak şartiyle kurtarma veya yardım işlerine

iştirak etmiş olan birden çok kimseler arasında kurtarma veya yardım ücretinin

pay edilmesinde de birinci fıkra hükmü tatbik olunur.

Kurtarma veya yardım ücreti para olarak tesbit olunur. İlgililer rey birli-

ğiyle istemedikçe ücret, emniyet altına alınan veya kurtarılan şeylerin değer-

lerinin bir yüzdesi nispetinde tesbit edilemez.

2. Gözetilecek başlıca hususlar:

Madde 1226 - Kurtarma veya yardım ücretinin tutarı tayin olunurken başlıca

şunlar gözetilir:

Elde edilen netice, çalışmış olanların emeği ve hizmeti, emniyet altına

alınan veya kurtarılan geminin ve içindeki can ve malların maruz kaldıkları

tehlike, yardım veya kurtarmaya iştirak etmiş olanların kendileri ve gemileri

için göze aldıkları tehlike, sarfedilen zaman,meydana gelen zararlar ve yapılan

masraflar, kurtarma veya yardıma iştirak etmiş olanların göze aldıkları tazmin

mesuliyeti veya diğer mahzurlar tehlikeye soktukları malzemenin değeri va yar-

dım eden veya kurtaran gemi hususi bir maksada tahsis edilmişse bu maksat.

Emniyet altına alınan veya kurtarılan şeylerin değeri ile hak kazanılan

navlun ve yolcu taşıma ücretleri ancak ikinci derecede gözönünde tutulur.

Bu hükümler 1225 inci maddenin 2 nci fıkrasında yazılı kimseler arasındaki

taksim hakkına da tatbik olunur.

3.Ücrete girmiyen masraflar:

Madde 1227 - Resmi dairelerin masraf ve harcları ve emniyet altına alınan

veya kurtarılan şeyler için ödenmesi lazım gelen gümrük ve diğer resimlerle bu

şeylerin muhafazası, korunması, değerlerinin biçilmesi ve satılması maksatla-

riyle yapılan masraflar; kurtarma ve yardım ücretine dahil değildir.

II - Mukavele varsa:

1. Mukavelenin değiştirilmesi veya iptali:

Madde 1228 - Kurtarma veya yardım hakkında yapılan bir mukavele tehlike za-

manında ve tehlikenin tesiri altında yapılmış ve kabul edilen şartlar hak ve

nasafet esaslarına aykırı bulunmuş olursa, talep üzerine mahkeme tarafından de-

ğiştirilebilir yahut iptal olunabilir. Mukaveleyi yapanlardan biri hile ile mu-

kaveleyi yapmaya sevk edilmiş olur yahut kurtarma veya yardım ücreti, yapılan

hizmetlerle herhangi bir cihetten aşırı derecede nispetsiz bulunursa aynı hüküm

tatbik olunur.

2. Ücretin indirilme veya kaldırılması:

Madde 1229 - Yardımda bulunan veya kurtaran kimseler kurtarma veya yardım

işini kendi kusurları ile zaruri kılmış yahut hırsızlık etmiş veya mal gizlemiş

yahut doğruluğa sığmıyan başka hareketlerde bulunmuş olurlarsa kurtarma veya

yardım ücreti indirilebilir veya hiç verilmiyebilir.

C) Ücretin paylaştırılması:

1. Gemi ve yükün kurtarılması halinde:

Madde 1230 - Bir gemi veya yükü,bir başka gemi tarafından tamamen veya kıs-

men emniyet altına alınır veya kurtarılırsa, kurtarma veya yardım ücreti, öteki

geminin donatanı, kaptanı ve diğer gemi adamları arasında; ilk önce donatana

yardım veya kurtarma yüzünden geminin uğradığı zararla işletme yüzünden yapılan

fazla masraflar tazmin edildikten sonra bakıyeden vapur donatanına üçte iki,

yelkenli donatanına yarısı, vapur kaptanı ve diğer gemiadamlarına altıda birer,

yelkenli kaptanı ve diğer gemiadamlarına dörtte birer verilmek suretiyle pay

edilir.

Kaptan müstesna olmak üzere gemiadamlarına düşen miktar, herbirinin bilhas-

sa maddi ve şahsi hizmeti gözetilerek aralarında pay edilir. Pay yolculuk bit-

meden gemiadamlarına bildirilir ve her birinin payını gösteren bir cetvele göre

kaptan tarafından yapılır.

Pay cetveline karşı cetvelin bildirilmesinden sonra ilk varılan yerdeki

mahkemeye veyahut da geminin bu yolculuktan bağlama limanına dönmesinden itiba-

ren on gün içinde o yerdeki mahkemeye itiraz olunabilir.

Mahkemece ilgililer dinlendikten sonra pay cetveli aynen veya lüzumunda de-

ğiştirilerek tasdik olunur. Bu karar katidir. Kararın bir sureti mahkemece ge-

cikmeden donatana re`sen tebliğ edilir.

Bir ve ikinci fıkralara aykırı mukaveleler hükümsüzdür.

Kurtarma veya yardım işlerinin bu maksada tahsis edilmiş olan gemi veya rö-

morkör tarafından yapılması halinde yukarki hükümler tatbik olunmaz.

II - İnsan kurtaranlara tazminat:

Madde 1231 - Kurtarmayı veya yardımı icabettiren kaza sırasında insan kur-

tarmak için çalışmış olan kimse, gemiye veya gemide bulunan şeyleri kurtarmış

olanlara ait tazminattan hak ve nasfete uygun bir pay istiyebilir. Kurtarılan

kimseler kurtarma veya yardım ücreti ödemeye mecbur değildir.

D) Rehin ve hapis hakkı:

I - Umumi olarak:

Madde 1232 - Yardım ve kurtarma masrafları ile ücretinden dolayı alacaklının

emniyet altına alınan veya kurtarılan şeyler üzerinde rehin hakkı ve emniyet al-

tına alınan şeyler üzerinde teminat verilinceye kadar aynı zamanda hapis hakkı

vardır.

Rehin hakkının kullanılmasında 1176 ncı madde hükmü tatbik olunur.

II - Kaptanın ve donatanın mesuliyeti:

Madde 1233 - Alacaklının alacağı tediye veya temin edilmedikçe, kaptan, mal-

ları tamamen veya kısmen teslim edemez, ederse alacaklının, teslim edilen şey-

lerden teslim zamanında elde edebileceği miktar nispetinde alacaklıya karşı şah-

san mesul olur.

Kaptanın hareket tarzını donatan emretmiş ise 973 üncü maddenin 2 nci fıkra-

sı hükümleri tatbik olunur.

III - Gönderilenin mesuliyeti:

Madde 1234 - Kurtarma veya yardım keyfiyeti kendiliğinden kurtarma ve yardım

masraflarını ödemek için şahsi bir borç doğurmaz.

Gönderilen malları teslim alırken onlardan kurtarma veya yardım masrafı öde-

neceğine vakıf ise bu masraflar için mallar teslim edilmiş olmasaydı bunların

paraya çevrilmesi halinde masraflar ne nispette ödenecek idiyse o nispette şah-

san mesuldür.

Teslim edilen mallarla birlikte başka şeyler de emniyet altına alınmış veya

kurtarılmış olursa gönderilenin şahsi mesuliyeti masrafların bütün şeyler ara-

sında pay edilmesi halinde teslim edilen mallara düşecek miktarı geçemez.

ALTINCI FASIL

Gemi Alacaklıları ve Yük Alacaklıları

A) Gemi alacaklısı hakkını veren alacaklar:

Madde 1235 - Aşağıdaki alacaklar sahiplerine "gemi alacaklısı hakkı" verir:

1. Gemi cebri icra yolu ile satıldığı takdirde, geminin son limana girmesin-

den itibaren yapılan ve cebri icra masraflarından sayılmıyan gemi ile teferrua-

tının bekçilik ve muhafaza masrafları;

2. Gemi seyrüsefer ve liman resimleri ve hususiyle şamandıra, fener, karan-

tina ve liman paraları;

3. Gemiadamlarının hizmet ve iş mukavelelerinden doğan alacakları;

4. Kılavuz ücretleriyle kurtarma yardım, fidye ve itiraz ücret ve masrafla-

rı;

5. Geminin müşterek avarya garame borçları;

6. Deniz ödüncüne karşı kendilerine gemi rehnedilmiş olan deniz ödüncü ala-

caklılarının alacakları ve geminin tamamına veya bir kısmına sahip olsa bile

kaptanın bu sıfatla ve gemi bağlama limanı dışında bulunduğu sırada zaruret hal-

lerinde 988 ve 1001 inci maddeler hükümleri gereğince yaptığı diğer kredi muame-

lelerinden doğan alacaklar. Bağlama limanı dışında bulunduğu sırada zaruret hal-

lerinde ve ihtiyaçla mahdut olarak geminin bakımı veya yolculuğun başarılması

için bir kredi açmaksızın, kaptana bu sıfatla verilmiş levazımdan veya yapılmış

hizmetlerden doğan alacaklar da bu hükümdedir;

7. Taşıyan aynı zamanda donatan olmasa bile, yük ile 1128 inci maddenin 2

nci fıkrasında yazılı bagajın teslim edilmemesinden veya hasara uğramasından do-

ğan alacaklar ile yolcu veya mal taşıma akitlerinin hiç veya gereği gibi yerine

getirilmemiş olmasından doğan peşin ödenmiş navlunun geri alınması dahil diğer

bütün alacaklar;

8. Kaptanın hususi bir vekaletle değil sırf kaptan sıfatiyle haiz bulunduğu

kanuni salahiyetine (Madde 948, fıkra 1, bent 1) dayanarak yaptığı hukuki muame-

lelerden ve donatan tarafından aktedilmiş olup ifası kaptana düşen bir mukavele-

nin yerine getirilmemesinden yahut noksan veya fena ifasından doğan (Madde 948,

fıkra 1, bent 2) ve yukarki bentlere girmiyen alacaklar;

9. Geminin tamamına veya bir kısmına sahip olsa bile gemiadamlarından biri-

nin kusurundan doğan (Madde 947, 948, fıkra 1, bent 3) alacaklar;

10. İşçi Sigortaları Kurumunun iş hayatına ait sigorta kanunları hükmünce

donatanlardan istiyebileceği bütün alacaklar. Şu kadar ki; sigorta veya iş ka-

nunları gereğince donatanların Sigorta Kurumuna karşı şahsan mesul tutulmasına