TüRKÇE – DİLBİLGİSİ kelime biLGİSİ Kelime (sözcük)

NOKTALAMA İŞARETLERİ

 

Yazıda karışıklıkların önüne geçmek, yanlış okumayı önlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, cümlenin yapısını ve duraklama yerlerini belirlemek, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek için kullanılan işaretlere noktalana işaretleri^20[1] denir.

 Yazıdaki trafik işaretleri olarak da tanımlayabileceğimiz noktalama işaretleri şunlardır:

 

 

1. NOKTA ( . )

 

„Hüküm, yargı bildiren, tamamlanmış cümlelerin sonuna konur:

 

Türk’üm.

Okul açıldı.

 

“Artık ana dili büsbütün işitilmez olmuştu. Hasan, köşeye büzüldü; bir şeyler soran olsa da susuyordu, yanakları pençe pençe, al al olarak susuyordu. Portakal bahçelerine dalmış, göğsünde bir katılık, gırtlağında lokmasını yutamamış gibi bir sert düğüm, daima susuyordu.” (Eskici; Refik Halit Karay)

 

„Bazı kısaltmaların sonuna konur:

 

Prof., Doç., Dr., İst., s., vb., Cad., Sok., Alm., Ar., Far., Fr., İng.

 

Nokta kullanılmayan kısaltmalar:

 

TBMM, TDK, D, B, K, G, KB, GB, KD, GD (sekizi de yön),

m, cm, g, kg, l, C, Fe

 

„Sayılardan sonra sıra belirtmek için “–ncİ” ekinin yerine kullanılır:

 

50. yıl kutlamaları, Cumhuriyet’in 75. yılı, yılın 365. günü

IV., II. Mehmet, XV. yüzyıl

 

„Üçlü gruplara ayrılan sayılar arasına konur^21[2]:

 

12.584.000, 325.355.254

 

„Tarihlerde gün, ay ve yıl rakamlarının arasına konur.

 

05.02.1972, 119.12.1996, 29.X.1923

 

Ay adları harfle yazılırsa nokta kullanılmaz:

 

29 Ekim 1923

 

„Saat bildiren sayılarda saat ile dakika arasına konur:

 

08.30, 14.40, 23.58, 00.20^22[3]

 

„Bir yazının maddelerini gösteren rakam ve harflerden sonra konur:

 

I. II. A. B. 1. 2. a. b. i. ii.

 

„Bibliyografyada her künyenin sonuna konur:

 

Agâh Sırrı Levent, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Ankara 1960.

 

„Matematikte çarpı işareti yerine konur:

 

4.5=20