Sonuç
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki ünsüz sertleşmesi de yumuşaması da doğrudan doğruya Türkçenin telâffuzuyla ilgilidir. bunlar sonradan kurallara bağlanmıştır. Eğer bir ünsüz yumuşatıldığında veya sertleştirildiğinde kulağa hoş geliyorsa olacak, hoş gelmiyorsa olmayacak demektir.
2. ÜNSÜZ TÜREMESİ
Ünsüz türemesinin görüldüğü yerler:
1. Türkçe kelimelerde, kökte aynı ünsüz yan yana bulunmaz. Ama af, his, zan, ret, hal, şık, gibi Arapça asılları çift ünsüz barındıran (afv, redd, hiss, zann, hall, şıkk) ve Türkçede tek ünsüzle kullanılan kelimelere ünlüyle başlayan ek veya yardımcı fiil getirildiğinde asıllarındaki ikinci sessiz ortaya çıkar. Buna ünsüz türemesi denir.38[8]
hiss→his→hissetmek, hissi
zann→zan→zannetmek ,zannı
redd→ret→reddetmek, reddi
şıkk→şık→şıkkı,
zemm→zem→zemmetmek,
hall→hal→halli, halletmek...
afv→af→affetmek, affı
2. “Türkçede iki ünlü yan yana bulunmaz” kuralına uymayan bazı Arapça kelimelerde:
fiat→fiyat, faide→fayda, zaif→zayıf,
repertuar→repertuvar, lâboratuar→lâboratuvar,
konservatuar→konservatuvar, tual→tuval, tualet→tuvalet...
Bu kelimelere benzeyip de ünsüz türemesi görülmeyen kelimeler:
dua, duayen, fail, faiz, fuar, fuaye, kuaför, lâik, puan, suare...
Dostları ilə paylaş: |
