TüRKÇe anlatim biÇİmleri

-TARIH-

35


21.Anadolu Selçuklularında Sinop, Alanya ve Antalya'nın fethi özellikle hangi alandaki gelişmelerde etkili olmuştur?

1. 
   Tarım
   
2. 
   Mimari
   
3. 
   Minyatür
   
4. 
   Denizcilik
   

E) Kültür

22. II. Murat devrinde savaş yapmadan Osmanlı topraklarına katılan beylik hangisidir?

1. 
   Germiyanoğulları
   
2. 
   Saruhanoğulları
   
3. 
   Aydınoğulları
   
4. 
   Menteşeoğulları
   

E) Ramazanoğulları

23. Anadolu Selçuklu mimarisi için aşağıdakilerden hangisi sövlenemez?

1. 
   Genellikle medrese, imaret, cami ve türbeler
   yapılmıştır.
   
2. 
   Orta Asya, İran, Irak ve Horasan'daki eserlerin
   etkisi görülür.
   
3. 
   Bizans'ın etkisi yoktur.
   
4. 
   Konya, Kayseri ve Sivas gibi yerlerde
   yoğunlaşmıştır.
   

E) Bina süslemelerinde çifte kartal V9 arslan
motifleri kullanılmıştır.

'o

cc

UJ

o



m

UJ

ÇÖZÜMLER

1. Çifte Minareli Medrese ve Karatay Medresesi

Anadolu Selçukluları dönemine ait eserlerdir.

(Cevap E)

2. Anadolu Selçuklu devleti döneminde ticaret yolları
üzerine tüccarların konaklaması ve ihtiyaçlarının
karşılşanması amacıyla kervansaraylar yapılmıştır.

(Cevap C)

3. Karamanoğulları Beyliği'nden Mehmet Bey Türkçe'y'ı
Anadolu'da ilk kez resmi dil ilan etmiştir.

(Cevap D)

4. Anadolu Selçuklu Devleti'nin parçalanmasından
sonra kurulan Anadolu Türk beyliklerinin ortak amacı
Anadolu'da Türk birliğini yeniden kurmaktır.

(Cevap D)

5. Soruda verilen eserler Anadolu Selçuklu Devleti
dönemine ait eserlerdir.

(Cevap B)

6. Anadolu Selçuklarında yapılan bu eserler daha çok
halka hizmet vermek amacıyla yapılmıştır.

(Cevap C)

7. Batınilerin yıkıcı çalışmaları, büyük Selçuklu
devletinin yıkılmasında önemli bir etkendir.

(Cevap D)

8. Anadolu Selçuklularında önceleri Türkçe olan yazı
dilinin içine zamanla Arapça ve Farsça kelimeler
girmiştir. Arapça ve Farsça'nın öneminin artması ile
İran kültürünün etkisi altına girilmiştir.

(Cevap B)

9. Büyük divandaki arazi defterlerindeki has ve dirliklerle
ilgili kararı düzenleyen kurum pervaneciliktir.

(Cevap D)

10. Haçlı seferlerinden dolayı XI. Yüzyıl ile XIII. Yüzyılda
Anadolu'da bilim ve düşünce hayatında durgunluk
yaşanmıştır.

(C9vap D)

36-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-


H.Anadolu Selçuklularında her meslek grubu bir loncaya sahiptir. Loncalar büyük bir mesleki dayanışma göstererek kendi içlerindeki sorunları çözümlüyorlardı.

18. Verilen eserlerden Şehzad9 Camii Osmanlı Devleti dönemi eserlerdendir. Mimar Sinan tarafından yapılmıştır.

(Cevap D)


(Cevap A)

12. Vakıf arazi bilimsel ve sosyal kurumların

harcamalarına ayrılmıştır. Devlet görevlilerinin
maaşları ikta ile karşılanmıştır.

(Cevap E)

13. Anadolu Selçuklularmda ticaret devletin ana politikası
olmuştur. Bu sebepİ9 ticaretin gelişmesi için şunlar
yapılmıştır.

- Ticaret yolları üzerine kervansaraylar yaptırılmıştır.

- Yabancı tüccarlara düşük gümrük tarifeleri
uygulanmıştır.

• 
  Kıbrıs ve Venedik gibi devletlerle anlaşarak dış
  ticaretin gelişmesini sağlamışlardır.
  
• 
  Sinop ve Antalya dış alım-satım limanı, Sivas,
  Kayseri ve Konya ise iç ticaret merkezİ9ri haline
  getirilmiştir.
  

(CevapC) z

ço

14. Bu ihraç ürünleri dokumacılık dalındaki ürünlerdir. S

Bunların da Bizans'a ve Avrupa devletlerine ihraç §
edilmesi, dokumacılık ve ticaret dallarında Türkiye ™
Selçuklularının geliştiğini gösterir. «

(Cevap E)

15. Kervansaraylar ticaret yolları üzerinde tîcareti
geliştirmek ve kolaylaştırmak, tüccarların
konaklamasını ve barınması sağlamak amacıyla
yapılmıştır.

(Cevap D)

16. Medrese ve şifahan9 hayır kurumlarıdır. Bunların
giderleri vakıf toprakların gelirleri ile karşılanırdı.

(Cevap C)

17. Divanı Kebir Mevlana'nın önemli es9rlerinden biridir.
Ayrıca, Mesnevi ve Fihi Mafih'de Mevlana'ya aittir.
Diğer eserleri incelersek;

Şehname; Firdevsi'ye Divanı Hikmet; Ahmet Yesevi'ye Kutadgu Bilig; Yusuf Has Hacip'e Atabet'ül Hakayık; Edip Ahmet'e aittir.

(Cevap E)

19. Seçenekleri incelediğimizde A seçeneğinde verilen

bilgi ticareti geliştirmek için yapılan çalışmalardan biri
değildir.

(C^vap A)

20. Konar-göçerlerin yerleşik hayata geçirilmesi

Anadolu'nun Türkleşmesine ve Türk kültürünün genişlemesine katkıda bulunmuştur.

(Cevap B)

21. Sinop, Alanya ve Antalya'nın fethiyle donanma çalışmaları başlamış ve denizcilik hızla gelişmiştir.

(Cevap D)

22. Germiyanoğulları I. Mahmut döneminde Tavşanlı, Kütahya, Simav ve Emet'i çeyiz olarak Osmanlı'ya vermiştir. Yıldırım Beyazıt 1390'da Germiyanoğulları beyliğini ortadan kaldırmıştır. 1402 Ankara Savaşından sonra ise yeniden kurulan beylik II. Murat döneminde vasiyet yoluyla 1428'de Osmanlıya katılmıştır.

(C9vap A)

23. Anadolu Selçuklu mimarisinde Bizans'ın da etkisi görülmektedir.

(Cevap C)

-TARIH-

37







ÇIKMIŞ SORULAR ve ÇÖZÜMLERİ

1. XI. yüzyılın sonlarıyla XIII. yüzyılda Anadolu'da bilim ve düşünce hayatında bir durgunluk yaşanmıştır.

Bu durgunlukta, aşağıdakilerden hangisinin etkisi vardır? (99 DMS OÖ)

1. 
   Loncalar
   
2. 
   Sufilik
   
3. 
   Tarikatlar
   
4. 
   Haçlı Seferleri
   

E) Coğrafi Keşifler

3. Aşağıdakilerden hangisi, Ahi topluluğu olarak örgütlenmiştir? (99 DMS OÖ)

1. 
   Esnaf
   
2. 
   Asker
   
3. 
   Kadılar
   
4. 
   Müderrisler
   

E) Melikler

Ahilik esnaf ve zanaatkârların bir araya gelerek oluşturdukları dini ve ekonomik bir yapılanmadır.

(Cevap A)


Haçlı Seferleri: VI. yüzyılın sonlarında başlayıp VII. yüzyılm sonlarına kadar devam etmiştir. Avrupalıların dinsel görünüm altında ekonomik, siyasi ve sosyal nedenterden dolayı Müslümanların elinde bulunan Kudüs ve dolaylarını almak için yaptıkları askeri saldırılara denir. Haçlı Seferlerinde Müslümanlar savunma konumunda, Hıristiyan Avrupa ise saldırı konumundadır.

Haçlı Seferlerinden dolayı XI. yüzytlın sonlarıyla XIII. yüzyıl arasında Anadolu'da bilim ve düşünce hayatında durgunluk yaşanmıştır.

(Cevap D)

'5

UJ

Türk denizciliğinin Anadolu Selçukluları dönemine kadar getişmemesinde başlıca etken aşağıdakilerden hangisidir? (99 DMS OÖ)

1. 
   Devletin yönetim biçimi
   

1. 
   Ülke topraklarının coğrafi konumu
   

1. 
   Komşuların güçlü olması
   

1. 
   Devletin ekonomik durumu
   

E) Sınırların sürekli genişletilmesi

Anadolu Selçuklu Devleti başlangıçta bir kara devletidir. Antalya, Alanya ve Sinop alındıktan sonra denizciliğe ilgi duyulmuş, tersane ve gemi yapımını hızlandırmışlardır.

(Gevap B)


2. Anadolu Selçuklu paralarını, Osmanlı paralarından ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir? (99 DMS OÖ)

A) B) C)

D)

Belli ağırlıkta olması

Değerli madenlerden kesilmesi

Üzerinde sultanların portreleri ve aslan

resimlerinin bulunması

göre

Yapımında kullanılan madenlere

adlandırılması

Hükümdarın emriyle kesilmesi

5. Anadolu Selçuklu Devleti'nde şehirlerin ekonomik hayatında en etkili grup aşağıdakilerden hangisidir? (99 DMS ÖL)

1. 
   Ayan
   

1. 
   Ahiler
   

1. 
   Bilim adamları
   

1. 
   Devlet memurları
   

E) Kapıkulu askerleri


Anadolu Selçuklu paralarını, Osmanlı paralarından ayıran en önemli özellik paraların üzerinde bulunan sultanların portreleri ve aslan resimleridir.

(Cevap C)

Anadolu Selçuklu Devleti'nde şehirlerin ekonomik hayatında en etkili grup Ahilerdir. Anadolu Selçuklu Devleti'nde şehirlerde ortaya çıkan Ahi Teşkilatı esnaf ve zanaatkârların birlikteliğinden doğan dini ve ekonomik bir örgüttür.

(Cevap B)

38-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-


6. Türk- İslam sanatında, çeşitli amaçlara hizmet eden yapı topluluğuna ne ad verilir? (99 DMS L)

9. Konya'da yüzeyi mozaik çini ile kaplı Karatay Medresesi kime aittir? (2000 DMS)

A) Cami	B) Kervansaray	A)	Akkoyunlular
C) Medrese	D) Han	B)	Karamanoğulları
E) Külliye		C)	Germiyanoğulları
C^lO)Z^/ÜJMs		D)	Anadolu Selçuklular
		E)	Osmanlılar

Külliye: Türk - Islam Devletleri'nde Cami ile birlikte kurulan medrese, kütüphane, imaret, hastane, hamam gibi yapıların tümünü oluşturan yapılara verilen addır.

(Cevap E)

7. Anadolu Selçuklularda edebi dil olarak Farsça, din dili olarak Arapça kullanılırdı. Sarayda, orduda ve halk arasında Türkçe konuşuluyordu. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? (2000 DMS)

1. 
   Ülkede çok sayıda etnik grubun bulunduğunun
   

1. 
   Türkçe'de Farsça sözcüklerin Arapça
   sözcüklerden daha fazla bulunduğunun
   

1. 
   Yönetim ile halk arasında kopukluk olduğunun
   

1. 
   Bilimsel çalışmaların hız kazandığının
   

E) Ülkede Türkçe'nin daha yaygın kullanıldığının

o >■ ço "q uj

Konya'da bulunan Karatay Medresesi Anadolu Selçukluları dönenime ait tarihi eserdir. Bunun dışında bu döneme ait Konya'daki başka eserler: Alaaddin Camii, Sırçalı Medrese, Sultan Hanı, İnce Minare'dir.

(Cevap D)

10. Konya'da bulunan; İnce Minareli Medrese, Karatay Medresesi ve Sırçalı Medrese Türk mimarisinin hangi dönemine aittir? (2001 KMS)

1. 
   Osmanlı
   

1. 
   Büyük Selçuklu
   

1. 
   Anadolu Selçuklu
   

1. 
   Anadolu Beylikleri
   

E) Memlükler


Anadolu Selçukluları resmi yazışmalarda Arapça ve Farsça'yı benimserken; halk ve beylikler Türkçe'yi konuşup geliştirmişlerdir. Bu da ülkede Türkçe'nin yaygın olarak kullanıldığını gösterir.

(Cevap E)

8. "Anadolu Selçuklu Devleti'nde I. Mesut zamanında ilk kez basılan para bakır, II. Kılıç Arslan zamanında basılan para gümüş, VII. yüzyılda basılan para ise altındır." 6u duruma dayanılarak, Anadolu Selçuklu Devleti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulasılamaz? (2000 DMS)

1. 
   Devletin ekonomik ve siyasal gücü giderek
   artmıştır
   

1. 
   Tarımın gelişmesine ticaretten daha fazla önem
   verilmiştir
   

1. 
   Para bir değişim aracı olarak kullanılmaktadır.
   

1. 
   Yeni kurulduğunda devletin kendine özgü
   parası yoktur
   

E) Paragiderekdeğerkazanmıştır

Verilen bilgilere göre tarımın gelişmesine, ticaretten daha çok önem verilmiştir yargısına ulaşılamaz.

(Cevap B)

Konya'da Anadolu Selçuklu Devleti dönemine ait birçok eser vardır. Bunlardan bazıları; İnce Minareli Medrese, Karatay Medresesi, Sırçalı Medrese, Alaaddin Camii, Sultan Hanfdır.

(Cevap C) 11.1. Bitki ve hayvan figürleri

2. 
   Geometrik Şekiller
   

2. 
   İnsan figürleri
   

Anadolu Selçukluları Döneminde süsleme
sanatında yukarıdakilerden hangileri

kullanılmıştır? (2001 KMS)

A)	Yalnız	1
B)	Yalnız	II
C)	Yalnız	III
D)	l-ll
E)	1- II--III

İslam Dininin insan figürü kullanmayı günah saydığı için, süsleme sanatında bitki ve hayvan figürleri, geometrik şekiller kullanılmıştır.

(Cevap D)

-TARIH-

39

12. Kayseri'de bulunan Gevher Nesibe Şifahanesi hangi dönemde yapılmıştır? (2002 KPSS)

1. 
   Anadolu Selçukluları
   

1. 
   Osmanlılar
   

1. 
   Karamanoğulları
   

D) Saltukoğulları
D) Mengücekler

15. Anadolu Selçukluları döneminde yaşamış ünlü Türk denizcisi kimdir? (2003/2 KPSS)

1. 
   Artuk Bey
   

1. 
   Çaka Bey
   

1. 
   Tutuş
   

1. 
   Çağrı Bey
   

E) Atsız


Kayseri'de Anadolu Selçuklularına ait bir çok eser vardır. Bunlar; Gevher Nesibe Şifahanesi, Döner Kümbet, Çifte Minare, Hunat Hatun Medresesi.

(Cevap A)

13. Türk mimarisinde,

1. 
   Külliye,
   

1. 
   Medrese,
   

1. 
   Kümbet
   

"anıtmezar"

türü yapılardan hangileri niteliğindedir? (2003 KPSS)

Anadolu Selçuklular döneminde yaşamış ünlü Türk denizcisi Çaka Beydir. Çaka Bey 1081 yılında İzmir'i ele geçirerek Çaka Beyliği'ni kurmuştur. Çaka Bey İzmir'i başkent yaparak, Ege Denizi'nde de bazı adaları almış ve ilk denizci Türk devletini kurmuştur. İstanbul'u İslamiyet döneminde kuşatan ilk Türk komutanı da Çaka Bey'dir.

(Cevap B)



B) Yalnız II D) I ve III
A) Yalnız I C) Yalnız III E) II ve III

Kümbet: Anıt mezar. Kümbetler, silindirik gövdeleri

ve konik çatılarıyla, Orta Asya Türk Çadır Sanatının

etkisini sürdürmüştür.

Mescit: İbadetlerin yapıldığı yerdir.

Medrese: Eğitimin yapıldığı yerdir.

(Cevap C)

cn

"o

cc

LÜ

o co

16.1. Karamanoğulları Beyliği II. Anadolu Selçuklu Beyliği II. Büyük Selçuklu Devleti

Yukarıdakilerden hangisi veya merkezi Konya'dır? (2004 KPSS)

B) C) D)

A) Yalnızl Yalnız II Ul

I,

hangilerinin

14. Aşağıdaki eserlerden hangisi Anadolu Selçuklu Devleti Dönemi'ne aittir? (2003 KPSS)

1. 
   Bursa Yeşil Cami
   

1. 
   Konya Alaaddin Camisi
   

1. 
   Edirne Selimiye Camisi
   

1. 
   Bursa Hüdavendigâr Camisi
   

E) Edirne Muradiye Camisi

Konya Alaaddin Camisi Selçuklu dönemine ait eserlerden biriyken, diğer seçeneklerde verilen eserler Osmanlı dönemine aittir.

(Cevap B)

Anadolu Selçuklularında, 1097'de I. Haçlı Seferi sırasında İznik kaybedilince başkent, Konya'ya taşındı. 1308'e kadar Konya, başkent olarak kaldı. Karamanoğulları (1256-1487); Oğuzların bozok koluna bağlı Afşar boyu tarafından Konya Karaman ve Ermenek'te kurulmuştur. Anadolu Selçukluları'nın merkezi Konya'yı ele geçirmiş ve kendilerini Türkiye Selçuklularının varisi görerek Anadolu'da Türk birliğini kurmaya çalışmışlardır.

(Cevap C)

40-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-

COĞRAFYA | Türkiye'nin Coğrafa Bölgeleri (Kıyı Bölgeleri)

KARADENIZ


GURCİSTAN


DOĞÜ ANAOOLU BÖLGESİ


EGE DENİZİ


AKDENfZ