TüRKÇe anlatim biÇİmleri
Yüklə 1,36 Mb.
|
|
-TÜRKÇE- 
ANLATIM BİÇİMLERİ Paragraf; aralarında konu ve düşünce birliği bulunan cümleler topluluğudur. Paragraf soruları sınavdaki Türkçe sorularının büyük bir kısmını oluşturmakta-dır. Bu da bizim için bu konunun önemini artırmak-tadır. Bu bölümün sorularını çözerken; » Paragrafı bir defada okuyup anlamaya » Seçeneklerden hareketle paragraf çözümü yapmaya » Kendi düşüncelerimizi katmayıp parçayı esas almaya
» "... ulaşılamaz?", "... varılamaz?", "... çıkarılamaz?", "... değinilmemiştir?" soru ka-lıplarında, seçeneklerden hareket etmeye dikkat edilmelidir. Anlatım Özellikleri: İyi bir yazıda aşağıdaki anlatım özelliklerinin bulun-ması gerekir: 1. Açıklık: Anlatılanın kolayca anlaşılabilecek, farklı yorumlara yol açmayacak nitelikte olmasıdır. Bir cümleden birden fazla anlam çıkıyorsa, buna açık anlatım denilemez. 2. Yalınlık: Süslü, gösterişli anlatımdan uzak, herkesin anlamını bildiği kelimelerle, yapılan anlatımdır. 3. Duruluk: Anlatımın yeterli sayıda sözcükle düzenlenmesi, gereksiz hiçbir sözcüğe yer verilmemesidir. 4. Özlülük: Az sözle çok şey anlatma niteliğidir. Sözcüklerin konu dışına çıkmayan nitelikte olmasıdır. 5 .Doğallık: Yapmacık bir anlatıma kaçmadan, yazarın anlattık-larına bir şey katmamasıdır. Yazar ne görüyorsa, onu anlatır. ço 'o UJ Q CL '5 UJ 6. Özgünlük: Düşünce ve üslubun taklit ve kopya olmaması, anla-tıcıya ait olmasıdır. 7. Akıcılık: Anlatımın her açıdan pürüzsüz olmasıdır. 8. Tutarlılık: Parçada birbirini çürütecek nitelikte ifadelerin kulla-nılmamasıdır. ÖRNEK: 0 şiirlerde duygular, düşünceler, bütün yabancı öğelerden, fazlalıklardan, süsten arınmış olarak, en saf, en katıksız biçimiyle belirir. İki nokta arasında-ki, en kısa çizginin düz çizgi olması gibi. Parçada sözü edilen özellik, aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?
E) Bütünlük Parçada sözü edilen özellik yalınlıktır. (Cevap D)
Yazarlıkta ilk öğretmenim annemdir. Annem, İstan-bul'luydu, Anadolu'yu yakından görüp tanımıştı. Halkın dil ve düşünce gerçeklerini içine iyice sin-dirmişti. Okur yazardı; ama gramer bilmezdi. Ede-biyat bilgisi kıt bir kadındı. Sezgisi güçlüydü. Yaz-dıklarımı anneme okur, nasıl olduğunu sorardım. Yazdıklarımın kimi yerlerini, "Burası olmamış" diye eleştirirdi. Nedenini sorduğumda, "Böyle denmez de ondan" derdi. -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- Parçaya göre, yazarın annesinin, onun anlatı-mında bulunmasını istediği nitelik nedir?
E) Tutarlılık Yazıda beğenmediği bir yer görünce "Böyle denmez" demesi yazarın annesinin doğal bir söyleyişe önem verdiğini gösterir. (Cevap A) ÖRNEK: "Şiirlerinde gereksiz sözcüklerden olabildiğince ka-çınıyor. Sıfatlar, benzetmeler için de böyle bu. Okuyucuyu bir takım soyut, düğümlü sözcüklerle yorduğu da söylenemez. Öğretici bir hava taşıma-larına karşın, yine de bu şiirlerde bir eksiklik var: Başka şiirleri anımsatıyor; bunları daha önce oku-muş gibi bir duyguya kapılıyorsunuz." Diyen bir eleştirmenin sözünü ettiği şiirlerde >; bulduğu eksiklik nedir? £
E) Açıkhk "Başka şiirleri anımsatıyor." İfadesi sözü edilen şiir-lerdeki eksikliğin "özgünlük" olduğunu kanıtlar. Baş-kalarını taklit ettiği için, bu şiirlere özgün şiirler diye-meyiz. (Cevap D)
Bu bölümde öğrenmemiz gereken en önemli şey; paragrafta anlatılmak istenen düşünceyle paragrafın anlatım biçimi arasında sıkı bir ilişki olduğudur. Paragrafta kullanılan anlatım tekniğini bilirsek, pa-ragraftaki en önemli bölümleri tespit edebilir ve ana düşünceyi daha kolay bulabiliriz. Anlatım Biçimleri: Bir düşünceyi aktarırken, izienen tarza anlatım biçi-mi denir. Başlıca anlatım biçimleri şunlardır: 1. Açıklama: Paragrafın genelinde bize bir şeyler öğretilmeye çalışılıyor, bilgi veriliyorsa söz konusu paragrafın anlatım biçimi "Açıklama"dır. Ağır olmayan anlaşılır bir dil kullanılır. Tanımlama cümleleri sıkça kullanılır. ÖRNEK: Edebiyatımızdaki en güzel romanlardan biri de, Çalıkuşu'dur. Romanın yazarı Reşat Nuri Güntekin'dir. Bu romandaki olaylar, romanın asıl kahramanı olan Feride etrafında gerçekleşir. Feri-de'nin, Anadolu'nun çeşitli yerlerinde öğretmenlik yaparken başından geçen olaylar roman boyunca anlatılır. Roman, çok okunduğu için bu güne kadar birçok baskısı yapılmıştır. 2. Betimleme: Bir varlığın ayırt edici özelliklerinin belirtilerek, söz konusu varlığın tanıtılmasına betimleme denir. Be-timlemeyi, sözle resim çizme sanatı olarak da tanım-layabiliriz. Varlığın ya da durumun özellikleri sayılır-ken tanıtılan şey zihnimizde canlanır. ÖRNEK: On beş yaşlarında bir köy çocuğuydu. Boyu, hepi-mizin boyundan daha uzundu. Alnına düşen sap-sarı saçları dümdüz kesilmişti. Her an mutluluk sa-çan renkli gözleri de saçlarıyla uyum oluşturuyor-du. Çok sıkılgan bir hali vardı. Boyası gitmiş, siyah renkli, çivili, sağlam kunduralar giymişti. 3. Öyküleme: Anlatılmak istenen bir olay içinde verilir. Yaşanan bir olay ve olayı yaşayan kahramanlar, olayın yaşandığı zaman ve yer mutlaka vardır. Bir olay kurgulanarak mesaj verilmeye çalışılır. ÖRNEK: Savaş yıllarıydı. Annem, bir sabah ekmeğin üstüne belli belirsiz tereyağı sürmüştü. Ben her zaman bol tereyağı sürülmüş ekmekler yemiştim; ama her halde savaş yıllarının getirdiği kıtlığın bir sonucu olacak 0 günkü tereyağından duyduğum sevinci başka hiçbir şeyde duymamıştım. 4. Tartışma: Bir düşünceyi reddedip, onun yerine başka bir dü-şünceyi kabul ettirmek için başvurulan anlatım biçi- -TÜRKÇE- midir. Genellikle paragrafın başında karşı görüş ortaya konur daha sonra yazar kendi düşüncesini söyleyip karşı görüşü çürütmeye çalışır. ÖRNEK: İnsanlar genellikle geceleri sabaha kadar bir şey-lerle uğraşıp, gündüzlerini uyumakla geçiriyorlar; oysa ki çalışmak için en uygun vakit gündüzdür. Bugün ise bunun tersi bir durum yaşandığı için in-sanlar çoğu zaman harcadıkları çabanın karşılığını alamamaktadır. Ne zaman gündüz çalışmayı öğre-nirsek, o zaman çabalarımızın karşılığını alabiliriz. Düşünceyi Geliştirme Yolları: Paragrafta ortaya konulan düşünceyi okuyucuya aktarabilmek için kullanılan yöntemlere düşünceyi geliştirme yollan denir. Bir düşünce bir çok yoldan ortaya konabilir. Başlıca düşünceyi geliştirme yolları şunlardır: 1. Tammlama: __ Bir nesnenin yada kavramın en belirgin özellikleriyle § tanıtılmasıdır. Tanım; "... nedir?" sorusuna verilen S cevaptır. Tanım, genellikle paragrafın girişinde yapı- « hr. & o UJ ÖRNEK: Sanatçı, dünyayı başkalarından farklı görebilen ki-şidir. Onun bakış açısıyla, başka insanların bakış açısı farklıdır. 0, her şeyden bir anlam çıkarmayı bilir. Çıkarttığı bu anlamı da esere dönüştürebilen kişidir sanatçı. 2. Karşılaştırma: İki varlık, durum yada kavramın benzer veya farklı özellikleriyle kıyaslanmasıdır. ÖRNEK: Ertepınar'ın şiirleri, hayatına ve kişiliğine bağlı ol-makla birlikte, bencillikten uzaktır. Bu bakımdan Zi-ya Osman Saba ile Ertepınar'ın ortak yanları var-dır. İkisi de hemen hemen ortak temaları işlemiştir. Dili kullanma açısından Ziya Osman Saba'nın ba-şarılı olduğu söylenebilir. 3. Tanık Gösterme: Anlatılan düşünceyi inandırıcı hale getirmek için sözü edilen alanda uzman birinin görüşlerine yer vermektir. ÖRNEK: Malerme'nin sözü doğrudur: "Şiir duygulardan de-ğil, kelimelerden doğar." Ama seçtiğimiz kelimelere şair, kendinden ötede, gündelik yaşantılarından, saplantılarında kopmuş, boşlukta bir dünyayı değil; katıldığı, çekim alanı içinde bulunduğu şeyleri ko-yacaktır. 4. Ömekleme: Soyut olan bir düşünceye, görünürlük, somutluk kazandırmak amacıyla konuya uygun ömek ya da örneklerin verildiği düşünceyi geliştirme biçimidir. ÖRNEK: Birlikte çalıştığımız arkadaşların her birinin garip ve ayırıcı özellikleri vardır. Sekreterimiz telefonla ko-nuşurken bir yandan da makyajının bozulup bo-zulmadığını kontrol eder. Personel şefimiz, evden çıkarken çöpe atmak için eline aldığı çöp poşetini çöpe atmayı unuttuğu için o poşetle gelir. Çaycımız da izlediği filmin etkisinden kurtulamadığı için ken-dini o filmin başrol oyuncusu zannedip gün oyunca onun hareketlerini yapar. 5. Benzetme: Bir durumu ya da bir düşünceyi anlatırken söze güç kazandırmak amacıyla zayıf olanın güçlü olana benzetilmesidir. ÖRNEK: Bir mühendisin eğitim programı yazması, öğret-menlik üzerine fikir bildirmesi doğru değildir. Bunun gibi bizim toplumumuzda yetişmemiş, toplumumu-zun sorunlarını bilmeyen kişilerin sorunlarımıza çö-züm üretmesi düşünülemez. 6. Sayısal Verilerden Yararlanma: Savunulan düşünceyi desteklemek için sayısal veri-lerden yararlanma metodunda, istatistiklerden vb verilerden faydalanma yoluna gidilir. -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- 
ÇOZUMLU KONU KAVRAMA TESTİ ORNEK: Eğitimdeki en önemli sorunlarımızdan biri; ara in-san, teknik eleman ihtiyacını tespit edemememiz ve yeterli sayıda yetiştiremememizdir. Sanayileş-me, kalkınma, ara insanın, teknik elemanların o-muzlarında yükselir. Yani 5 bin doktorun 30-35 bin yardımcı personele ihtiyacı vardır. Fakat ne yazık ki, 5 bin doktora 4 bin hemşire düşmektedir. 1. (I) Ona doğru ilerlerken çimenlerin sarı, yeşil parıltısı gözlerimi kamaştırdı. (II) Gerideki pembe güllerle dolu yüksek bahçe duvarını gözden saklayan mor leylak-lardan etrafa serin bir koku yayılıyordu. (III) Biraz son-ra içimde bir korku hissettim. (IV) Elleri, ıslak, yapış-kan ve titreyen ellerdi. (V) Uzun boyu ve beyaz teniy-le tam karşımda duruyordu.
2: o >■ V) LÜ 2. Felatun Bey'Ie Rakım Efendi, Ahmet Mithat'ın ilk romanlarındandır. Bu eser, Mithat Efendinin sürgün edildiği Rodos'ta 1875'te yazılmıştır. Edebiyatımızda "Yazı Makinesi" olarak isim yapnnış olan Ahmet Mithat efendi, bu romanında Batı medeniyeti karşısındaki tavrını net olarak ortaya koymuştur. Dil ve anlatım bakımından ele alındığında bu eserin güçlü bir ka-lemden çıktığı açıkça görülmektedir. Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden han-gisidir?
E) Açıklama -TÜRKÇE- 3. Yüksekçe bir kayanın üstüne çıkıp oturdum. Ön tarafta ıssız bir yayla görünüyordu ve etrafta hiçbir ses yokken bir kuşun cıvıltısıyla irkildim. Sayısız ve hareketsiz toprak dalgalarıyla donmuş bir buz denizini andıran bir yaylaydı bu. Ta ufuklara kadar uzanan geniş saha içinde n9 bir tek ağaç, ne de bir tutam ot vardı. Yağmurdan sonraki toprak kokusunu da unut-mak mümkün değil. Sanki sönmüş kürenin üstünde tek başıma kalmıştım.
Bu parçanm anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler-den hangisi söylenemez?
E) Benzetmeler kullanılmıştır. 5. "istanbul'u dinliyorum gözlerim kapalı; Serin serin kapalı çarşı Cıvıl cıvıl Mahmut Paşa Güvercin dolu avlular Çekiç sesleri geliyor doklardan Güzelim bahar rüzgarında ter kokuları; İstanbul'u dinliyomm gözlerim kapalı" Bu şiirde aşağıdakilerden hangisi voktur?
E) Koku alma duyusundan yararlanma m 'o tr uj o cn o_ .== *Q m >■  4. Divan şiirimiz soyuttur. Yaşamla olduğu gibi doğayla olan bağlantısı da soyut niteiiktedir. Sanatın yalnız süs olarak belli kalıplar içinde ele alındığı bu edebi-yatta aşırı bir yabancılaşma görülür. Oysa halk şiirin-de karşımızda canlı bir Anadolu buluruz. Bu edebiyat her yönüyle yerlidir. Çünkü halk şairi duyduğunu de-ğil, gördüklerini, yaşadıklarını anlatır.
Yukarıdaki parçada yazar, düşüncesini etkili kıl-mak için aşağıdaki anlatım biçimlerinin hangisin-den faydalanmıştır?
E) B9timlemeden 6. Statik düşüncede olmak insanları köreltir. Bir insan değişiyor, dün dediğinden bugün başka türlü diyor ve düşünüyor. Önüne dikilip, değiştiği için bu insana kı-zıyorlar ve kınıyorlar bu insanı. Neden? Yasak mı de-ğişmek? Düşünmek değiştirebilir kişiyi. Dün şuna bağlanmış, bugün bunun da doğruluğunu ya da gü-zelliğini anlamış neden söylemesin bunu? Dün dedik-lerinden dönmey9C9k diye artık inanmadığı bir görüşü mü savunsun? İnsanların değişmeleri gay9t doğal karşılanmalıdır kanaatimce. Bu paragrafın anlatımında aşağıdakilerden hangi-si ağır basmaktadır?
E) Sayısal veriierden yararlanma -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 7. Fotoğrafına bir kere bakmanız yeter. Onu tanıdığım-da otuzunun başlarındaydı. Sakalsız yüzünü hayal bi-le edemezsiniz. Sakal yüzünün öylesine ayrılmaz bir parçası olmuştu ki alnına dökülen uzun, kıvırcık saç-ları, kişilik sahibi uzun burnu, hüzünlü gözleri gür sa-kalının çevrelediği yüzüyle uyumlu bir görünüm yara-tıyordu.
Bu parçanın anlatımında ağır basan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Açıklama B) Öyküleme C) Betimleme D) Ömekleme E) Karşılaştırma 9. Aşağıdakilerden hangisi bir "tanım" cümlesidir?
E) Lirik şiirde yıllar yılı, aşk, ölüm, din gibi b9İirli te- malar işlenmiştir. o 62 o
LU to  8. Dışarıda güneş, tertemiz bir gökyüzü, serin bir rüzgar geçiyor bahç^nin üstünden. Hurma ağacının dallarıy-la iki portakal fidanı yavaş yavaş sallanıyor. Pencere-nin önündeki asmanın filizleri yumuşak hışırtılar oluş-turuyor cama çarptıkça. Komşumuzun diktiği renga-renk güllerin esintisiyle olgun yaprakları dökülüyor. Bu parçada hangi duyguya yer verilmemistir?
E) Koklama 10. Sofraya hep birlikte otururduk. Tahtadan, yuvarlak bir yer sofrasına, ayaklarımızı altımıza alıp yan oturarak yaklaşırdık. Sofra örtüsünü dizlerimizin üz^rine Ç9-kerdik. Babam bağdaş kurarak baş köşede otururdu. Beni sağına, kız kardeşimi de soluna alırdı. Karşısın-da annem otururdu. Babam, yemeğe başlamadan i-çimizden biri yanılıp da yemeğe uzanacak olursa, hiç acımadan kaşığının tersini, uzanan elin sırtına indirir-di. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisin-de verilenlerden yararlanılmıştır?
E) Açıklama - örnek verme -TÜRKÇE 11. Abdullah'ın gözleri düşüncelerinin ve davranışlarının en çok belirdiği yerdi. Onlarla güler, onlarla üzülür, onlarla kızardı. Bu gözler bazen yüzünün tamamını kaplayacak şekilde büyürdü. Gözlerinden sonra yü-zündeki en belirgin uzvu ağzıydı.
Paragrafta başvurulan anlatım yolu, daha çok aşağıdakilerden hangisidir?
E) Karşılaştırma 5. Şiirde bir gözleme dayalı duygular katılarak aktarma söz konusudur. Bunu yaparken de işitme ve koku al- ma duyularından faydalanılmıştır. Tat alma duyusuna yer verilmemiştir. (Cevap D) 6. Parçada insanların değişmesinin normal karşılanması
(Cevap B) 7. Gözümüzün önünd9 canlandırabileceğimiz kadar ayrıntı verilmiştir. Bizi içine çeken bir olay yoktur. Bu yüzd^n öyküteme olamaz. Yazar yalnızca tasvir yap-mıştır.
2. ÇÖZÜMLER | Betimleme; sözle resim yapma sanatıdır. Verilen £ cümlelerin dördünde b9timleme yapılmıştır. "Biraz sonra içimde bir korku hissettim." Cümlesinde ise be- °t timleme yoktur. .s (CevapC):| UJ Parçada bir şahıs hakkında bilgi verilmektedir. Bir yazanın genelinde bilgi veriliyorsa anlatım biçimi açık-lamadır. (Cevap E) 8. Görme, işitme, dokunma, koklama duyularını rahatlık-la çıkarabiliriz. Parçada tatma duygusuna yer veril-memiştir. (Cevap A) 9. 'Tanım" cümlesi bir şeyin n9 olduğunu anlatan cüm-ledir. "Bu nedir?" sorusuna verilen cevap tanımdır. "Lirik şiir nedir?" diye sorduğumuzda D'de bir tanımın yapıldığını görüyoruz. Diğer seçeneklerde lirik şiirin ne olduğu değil özellikleri üzerinde durulmuştur. (Cevap D) 10. Bu parçada yazar çokluğunda başından g^çen bir durumu öykülüyor. Sofra başında yaptıkları hareketle-ri gözümüzün önünde canlandıracak şekilde anlata-rak betimliyor. (Cevap A)
3. Parçada tanık göstermeye yer verilmemiştir.
(Cevap D) 4. Parçada, halk şiiri ve divan şiiri değişik açılardan karşılaştırılmıştır. (Cevap D) 11. Parçada başvurulan anlatım yolu betimlemeyg örnek-tir. (Cevap A) -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- 
MATEMATIK Rasyonel ve Ondalık Sayılar RASYONEL SAYILAR
Tanım: K = {- b larının her birine kesir denir. a'ya kesrin payı, b'ye de kesrin paydası denir. Tanım: Bir kesrin pay ve paydası aynı sayıyla çarpı-lırsa buna "genişletme", eğer bölünürse buna da "sadeleştirme" denir. Bu iki durumda kesrin değeri değişmez. Böyle kesirlere "Denk kesirler" denir. Denk kesirlerin oiuşturduğu kümenin belirtildiği sayıya "Rasyonel sayı" denir ve rasyonel sayılar kümesi Q harfi ile gösterilir. ÖRNEK: 3 - kesrine denk olan kesirleri yazınız. 1 b) Ç2 Q UJ o eö ÇÖZÜM: 4a-i| < |i9|olmalı 4a-1 <19 ise -19 < 4a-1 < 19 -18 < 40 < 20 18 4a 20
— < — < — 4 4 4
— < a< 5 aeN ise 2 0< a <5 dir. a ={ 0,1, 2,3, 4} olmak üzere 5 tanedir.
^gibi. Zte|7|>|4|,^te|-9|>|5| 4 o 4 o ÖRNEK: -4~-2~2~4~8~24~
KESİR ÇEŞİTLERİ ORNEK: 4a-1
a) Basit Kesir: Payının mutlak değeri, paydasının mutlak değerinden küçük olan kesirlerdir. kesrinin basit kesir olmasını sağlayan kaç 19 tane a doğal sayısı vardır? — kesrinin bileşik kesir olmasını sağlayan x tam x-3 sayılarının toplamı kaçtır? ÇÖZÜM: |x-3| ^ 3 ve |x-3| / 0 olmalı x^3olur. -3 < x - 3 < 3 0 c) Tam sayıiı kesir: İçinde tam sayı bulunan kesir-lerdir.
-MATEMATİK- Not: Tam sayılı kesri bileşik kesre çevirmek için, çarpma ve toplama, bileşik kesri tam sayılı kesre çevirmek için, bölme yapılır. Örnek: 2- tam sayılı kesrini, =— bile- 8 8 8
şik kesrine çevirmiş oluruz. 53
6
5 8- tam sayılı kesrine çevirmiş oluruz. Örnek: kesrini tamsayı yapan farklı x değerleri kaç 2x+4 x-2 x   -2 tanedir?
8'i tam bölen tam sayı değerlerini bulalım. x*2olmalıdır. x-2=1 ise x= 3 x-2=-1 ise x= 1 x-2=2 ise x= 4 x-2=-2 ise x= 0 x-2=4 ise x= 6 x-2=-4 ise x= -2 x-2=8 ise x= 10 x-2=-8 ise x= -6 M-6,-2,0,1,3.4,6,10,} 8 tane x tamsayısı vardır.
, a c a-d + b-c 1. —+ —= b d b-d
a c _ a-c a c _ a+c —I— — b b b b c-a + b a o. c c b a-b
- c 4. b 5. a-- = C5 UJ Q V) '5 LU ÖRNEKLER 1. !+i=î=* 8 6 6.3 + 8.518 + 40 29 24 8.6 48 l 2 * Sadeleştirme için kullandık . -5 2 0 '33' -5 + 2 _-3 ~ 3
3 _5_ 12 11- 1 36" 3 3. -- = 9 3. (-5) 4.9 4. 12.1-?^* 7 7 . ,. 6 o 12.7 + 6 84 + 6 90 C 19 j 7 —s 7 7 7 7
RASYONEL SAYILAR KÜMESİNDE ÇIKARMA VE BÖLME a c
Tanım: eQ rasyonel sayıları verilsin. b d
„ a ( c\ a .. c . . 1. -+ — sayısına — ıle - rasyonel sayılarının a c
c a ı c ı a c 2. — *0 için — • — sayısına-'nin-'ye bölümü
denirve-:- biçimindeyazılır. b d OİI9İ Notu /
10- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- ÖRNEK: ÇÖZÜM: 2- +1- - 2- işleminin sonucu kaçtır?
3 2 6 ÇÖZÜM: 2+i+i + l 3 2 3 2 6 .115, 2+3-5 —IT ı -IT 3 2 6 6
1 1 1 y=—+—+— 99 98 97 9 x+y= + + 99 98 97
x+y= 1 +1 +1 y= x-3 bulunur. Taraf tarafa toplarsak ÖRNEK: RASYONEL SAYILARDA SIRALAMA 2007--2005- işleminin sonucu kaçtır? ÇÖZÜM: 2007+--|2005+-|=2007+--2005-- 7 l 7) 11 =2007-2005+---7 7 =2 bulunur. ÖRNEK: a; . a— ifadesinin sonucu kaçtır? o tn Q aı co 1. Pozitif Kesirlerde; a) Paydalan eşitse, payı büyük olan kesir daha büyük olur.
b) Payları eşitse, paydası küçük olan kesir daha büyük olur.
c) Paydalar eşit değilse, paydaları eşitlenip sıralama yapılır. 15 3
Örnek: -,-,— sayılarını küçükten büyüğe doğru 5 6 10 sıralayınız. ... .. 1 1.6 6 Çozum: — = — = — 5 5.6 30
ÇÖZÜM:
1 1 a 6 6.5 30
=—=- bulunur. 2b b b b
ORNEK: 98 97 96 . 1 1 1 4 , —+—+—=xıse—+—+— toplamının 99 98 97 99 98 97
3.3
1  0 10.3 30
13 5
Bunagöre; -< — <—olur. 5 10 6 2. Negatif Kesirlerde; (-)'ler dikkate alınmadan sıralama yapılır. Sonra eşitsizliğin yönü değiştirilir. -MATEMATİK- 11 ONDALIK SAYILAR
a, b g Z ve b * 0 olmak üzere rasyonel sayıları - b biçiminde göstermiştik. b = 1 ise - tamsayısında rasyonel sayı oluyor. Şimdi de ondalık kesirlerle rasyonel sayılar arasındaki bağlantıyı inceleyelim. Paydası 10,100,1000... gibi 10'un katları olan kesir-lere ondalık kesir, bu sayılara da ondalık sayı denir. ÇIKARMA: 312,18-38,219 = ? 312,180
273,961
ÇARPMA: 0,02.0,13 = ? 1 2, 3
ONDALIK SAYILARDA DÖRT İŞLEM eo İki türlü yöntem kullanarak işlem yapmak mümkün- £ dür. Birincisi; verilen ondalıklı ifade normal işleme S tabi tutulur. İkincisi; ondalıklı ifade kesirli hale çevri- ^ lerek işlemler uygulanır. .1 o LU TOPLAMA: ÖRNEK: 0,42 + 1,315 = ? ÇÖZÜM: I.Yol:
0,4 2 0 + 1,315 1,735
A.Jİ = Ü = 0,0026 100 100 100 BÖLME: 0,08 = ? 0,4 Yine iki yöntem izlenir.
UÛO-10 10 1  00 A_
10
1. 0,1 = - 9
9 3
= 1,735 2. a,bc vea*0 — abc - a a,bc =
99 abc = virgülü görmeden yazarız. a = devirsiz kısmı çıkar. bc = devreden kadar 9 konur.
12- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-  ftilgiNotuf
Eğer virgülden sonra devretmeyen bir sayı varsa, o kadar 0 konur. O  RNEK:
™ 123-1 122
99 99
rilir. — abcde-abc a,bcde = - 9900
-134-13121 90 90 __2_ J 1_
100 1 5
200 1 1 100 ~100 =2,06 bulunur. 2. yol: Virgülden sonraki basamak değerlerini eşitlersek; 0,12 0,001 0,1 12 1 1 0,06 0,1 2
100 100 =2,06 bulunur. ÖRNEK: 0,112 = 112-1 990 111 990
ÖRNEK: S" a ve b aralarında asal iki sayıdır. > a 0,23sayısının rasyoneldeğeri-ise a + btoplamıkaçtır ?
0,36 1,8 0,1 .... , + . + + ışlemının sonucu kaçtır? 0,06 0,09 0,02 ÇÖZÜM: 36 180 10 ... —+—+—=6+2+5 6 9 2 =31 bulunur.
 90 "X'"30
ÖRNEK: 16 0,8 a 7 - = — ise a+b=7+30=37 bulunur. b 30
0,12 0,001 0,1 .... . 4 . ——+—!—+—— ışlemının sonucu kaçtır? 0,06 0,1 2
12 1 1
joo jooo +ıo _A M+_L_ A+l i J_ ± 2 ytâ' i loojef' 1 102 100 10 /1 1 K, =- bulunur. işleminin sonucu kaçtır?
4030 40-30 }<$ 5 1 " 1 -MATEMATİK- 13 
ÇOZUMLU KONU KAVRAMA TESTİ ÖRNEK: 2 9+1 9 ÇÖZÜM: 3+2 29-2 19-1 27 18 9+9 _9+9_ 123-12 12-1 111 11 111-110 90 9   90 9 90
(1) (10) =5.90=450 bulunur. Oilgi Notu / 90 1. 1+—+—- sayısının yarısı kaçtır? 10 102 B) D) 111 200 110 111 111
   Devreden kısım 9 ise 9 kaldırılır, kendisinden önce gelen rakam bir artırılır.
ÖRNEK:
0,9=1, 2,9=3, 1,9=2, 2,49=2,5 gibi - 0,1-0,4 .... - . ... . . 2. =— ışlemmın sonucu aşağıdakılerden han- gisidir? o
ec LU Q A) 10 10 E) 26 B) 10
'q 111 > 3. I---I-I— +--— I işlemininsonucukaçtır? 6 2 U 6 2 ' * v A) 1 c,-- 4. + 3 4
5 12 işleminin sonucu kaçtır? A)0 D)2 E)3
14- -GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI- 5. f^isedenklen^değeriaşağ.daki- lerden hangisidir? D)-2 A) -1 C) 0 E) 2 O 2 10. — —- işleminin sonucu kaçtır? 6 C) 0 D) 9 E) 35
B)-9 D)-18 6. K sonucu kaçtır? A) 9 C) 18 E) 3 işleminin h, 42163.,.. I4O 11. —: — + ışlemının sonucu kaçtır? 5 3 3 5 5 A) 1 B) - C) - D) -- E) - 5 5 5 2 4n
m hangisi kesinlikle doğrudur? 7. Bir sayının 0,25 katını almak sayıyı kaça bölmek demektir? A) n<0 C) m = 0 E) n>0 B) n = 0 D) m>0
1 C) 25 E) 4 B)-4
o 'a UJ to 13. 1 + 1 —
1-1 5 işleminin sonucu kaçtır? '3 1 ^ f 3 1 8. | — h— : | işleminin sonucu kaçtır? E) 12 C)- 13
A) 5 B)4 1- — 3 14. 1 işleminin sonucu kaçtır? 9. 0,001
A) 220 C) 320 E) 310 (0,04+0,28) işleminin sonucu kaçtır? B)350 D)300
-MATEMATİK- 15
15. a9-°'5 ■
E 2 1 2-3 1 6 + 1 7 C I ı Oı _ T" — ~r — — 7 7 7 7 7 7 6. (Cevap B) i i ' 2 ' 2 28 
18
işleminde sadeleştirm9 yapılırsa — = 9 bulunur.
_L _1 1 _ 100 100 111 1 111 1 +10 + 102 ~ (100) (10) (1) 111 n Yarısı ise : 2 = 100 100 2 200 (C9vap B) 7. Bu sayımız x olsun. 2S 1 x-0,25 = x-— = x-- 100 4 olur< 0 halde sayımızı 4'e böler. (Cevap A)
(Cevap E) '5 LU 2.
26 _ 26 90' ~"3Ö o oc LU S U 2 U 2İ U 4 4"44"1
IJL 4 4 (Cevap A) (Cevap D) 9. 0,001 .(0,04 + 0,28)=^.0,32=320 3. I --+ =>(Parantezierikaldırırsak)
' 6 2) U 6 2) ' 11111 1
, t ı __ im 6 2 4 6 2~ 4 (Cevap C) 10 1_1=Â_1 6 3 6 3 6 1 6 (Cevap C) 4. T'3 12
  +
3 4 12 1- 3 +4 W 0). 12 1- 3 + 4 12 12
_2__72 18 18 _35 9
(6) 70 "Î8 (Cevap C) (Cevap B) 16- -GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ- 
CEVAPLI KONU KAVRAMA TESTİ 11. ^.!+±-! 5 2 15 5
12 6 ■ + ■ 10(3) 15( 36 + 12-18 30
(Cevap A) . 0,1+0,01 + 0,001+0,0001 . , . .
0,0001
kaçtır? A)1 B) 10 C)100 D)1000 E) 1111 12. m 4n - 3m2 = 0 4 n = 3m2 l pozitif olduğu için n > 0 olmak zorundadır. o 111 11., . . , , o 2. :—+—.— ışlemının sonucu kaçtır? 4 4 4 4 4 (Cevap E) 16 16 4 4 13. 1 + 1+-
w nucu kaçtır? Q UJ Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8+1 97+1 96+1
00 100 100 200+1+1206