TüRKÇe anlatim biÇİmleri


Anayasa'ya Uygunluğun Denetimi



Yüklə 1,36 Mb.
səhifə12/16
tarix27.01.2018
ölçüsü1,36 Mb.
#40870
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16

Anayasa'ya Uygunluğun Denetimi

Anayasa Mahkemesinin en başta gelen görevinin kanunların, kanun hükmünde karamamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa'ya esas ve şekil bakımından uygunluğunu denetlemek olduğunu yukarıda belirtmiştir. Kanunların Anayasaya aykırılığı iddiası Anayasa Mahkemesinin önüne iki yoldan gelebilir. Bunlardan biri "dava yolu", diğeri ise "itiraz yolu"dur. Şimdi kısaca bu konu üzerinde duracağız.



Dava Yolu

Kanunların, kanun hükmünde karamamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tamamının veya bunların belirli madde veya hükümlerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiası, Anayasamızın dava açma hakkı tanıdığı kişi veya organlar tarafından "iptal davası" açmak suretiyle Anayasa Mahkemesine götürülür.

İptal davası açma hakkı Anayasanın 150. maddesi uyarınca aşağıdaki kişi ve organlara tanınmıştır:


                  1. Cumhurbaşkanına,

                  1. İktidar ve ana muhalefet partisi meclis
                    gruplarına,

                  1. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en
                    az beşte biri tutarındaki üyelerine.

İktidarda birden fazla siyasi partinin bulunması halinde, iktidar partilerinin dava açma hakkını en fazla üyeye sahip olan parti kullanır.

Anayasa değişiklikleri ile kanunların şekil bakımından Anayasaya aykırılıkları iddiasıyla doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, bunların Resmi Gazetede yayımlanmalarından başlayarak on gün, kanun hükmünde karamameler ile TBMM İçtüzüğünün şekil ve esas bakımlarından, kanunların ise sadece esas bakımından Anayasa'ya aykırılıkları iddiasıyla doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, bunların Resmi Gazetede yayımlanmalarından başlayarak altmış gün sonra düşer.



İtiraz Yolu

Herhangi bir mahkemede bir davaya bakılırken taraflardan biri, uygulanmak isteniien kanun ve kanun hükmünde kararname hükümlerinin Anayasa'ya aykırı olduğu iddiasında bulunur ve mahkeme bu iddianın ciddi olduğu kanısına varırsa veya bizzat mahkeme, uygulanacak kanun ya da



w a.

kanun hükmünde kararname hükmünü Anayasa'ya aykırı görürse, sorunu Anayasa Mahkemesine gönderir ve Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır. Davaya bakmakta olan mahkeme, taraflardan birinin ileri sürdüğü Anayasaya aykırılık iddiasını ciddi görmezse, davaya devam eder; bu iddia temyiz merciince esas hükümle birlikte karar bağlanır.

Anayasa Mahkemesi, itiraz yoluyla kendisine gönderilmiş olan iddia hakkında, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse, mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak, Anayasa Mahkemesinin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorundadır.

Anayasa Mahkemesinin işin esasına girerek verdiği red kararının Resmi Gazetede yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunamaz.



Anayasa Mahkemesinin Kararları

Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

Anayasa Mahkemesi, bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm oluşturamaz.

Anayasa Mahkemesi, tarafından Anayasaya aykırı bulunarak iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde karamame ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların iptal edilen hükümleri, iptal kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken durumlarda Anayasa Mahkemesi, iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırılabilir. Bu tarih kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez. Görüldüğü gibi, Anayasa Mahkemesi, mevzuatta boşluk yaratmamak amacıyla gerekli gördüğü durumlarda iptal hükmünün yürürlüğe girişini, hükmün Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten daha ilerideki bir tarihe alabilmektedir; ancak, bu sürenin bir yılı aşmaması da gerekir. Böylece kanun koyucuya iptal edilmiş olan bir kanunun yerine yeni bir kanun koyabilme olanağı da tanınmış olmaktadır. Nitekim bu gibi durumlarda Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak



66-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-


kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.

Anayasa Mahkemesi, tarafından verilmiş olan iptal kararı geriye yürümez. İptal edilmiş olan kanun, kanun hükmünde karamame veya İçtüzük hükümleri, iptal kararının Resmi Gazetede yayımlandığı veya yürürlüğe gireceği güne kadar geçerli sayılır. Böylece, bu tarihe kadar o kanun, kanun hükmünde kararname veya içtüzük uyarınca yapılmış olan işlemler de geçerli olarak kalırlar.

Anayasa Mahkemesinin kararları Resmi Gazetede hemen yayımlanır ve Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.

Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışındaki işleri dosya üzerinden inceler. Ancak, gerekli gördüğü durumlarda sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri veya konu hakkında bilgisi olanları çağırabilir.



ANAYASA MAHKEMESİNİN KURULUŞU VE YARGILAMA USULLERİ

Kuruluş

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile verilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere Ankara'da bir Anayasa Mahkemesi kurulmuştur Anayasa Mahkemesi, onbir asıl ve dört yedek üyeden oluşur.

Anayasa Mahkemesi asıl ve yedek üyeliğine seçilebilmek için aşağıdaki şartları haiz bulunmak gerekir:

1. Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri


Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay'da başkan ve
üye olmak; veya

2. Kırk yaşını bitirmiş, altmışbeş yaşını


doldurmamış, yükseköğrenim görmüş ve kamu
hizmetlerinde en az onbeş yıl fiilen çalışmış veya
yükseköğretim kurumlarında en az onbeş yıl öğretim
üyeliği yapmış olmak şartıyla:

                  1. Yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve
                    siyasal bilimler dallarında öğretim üyesi; veya

                  1. Yükseköğretim Kurulu başkan veya üyesi veya
                    Yükseköğretim Kurumu rektör veya dekanı veya
                    müsteşar, müsteşar yardımcısı, general, amirai,
                    büyükelçi, bölge valisi veya vali, olarak görev
                    yapmak; veya

c) Mesleğinde avukat olarak fiilen onbeş yıl
çalışmış olmak; ve,

3. Hakimlik mesleğine alınmamayı gerektiren bir suçtan hüküm giymemek veya bu gibi suçlardan dolayı ceza kovuşturması altında bulunmamak ve hakimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmamak.



Üyelerin, Başkan ve Başkanvekitinin Seçimi

Üyelerin seçimi: Cumhurbaşkanı, iki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay, iki asıl ve bir yedek üyeyi Danıştay, birer asıl üyeyi Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri; bir asıl üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarındaki öğretim üyeleri içinden; üye tamsayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; üç asıl ve bir yedek üyeyi ise yukarda (2/b) ve (2/c) bentlerinde sayılanlar arasından doğrudan seçer.

Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi asıl ve yedek üyeliklerine seçilenleri, Anayasa Mahkemesi Başkanlığına bildirir. Anayasa Mahkemesi Başkanlığı durumu, seçilenlere yazı ile tebliğ eder. Seçilenlerin ad ve soyadları Resmi Gazetede yayımlanır. Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilenlerden bu görevi kabul etmeyenlerin adları, Anayasa Mahkemesi Başkanı tarafından Cumhurbaşkanlığına ve aday gösterilmesi söz konusu ise ilgili kurula bildirilir. Bu tarihten itibaren bir ay içinde aynı usullere göre yenileri seçilir. Aday gösterecek kurulların tatilde bulunması halinde aday gösterme ve üye seçimi, tatilin bittiği günden itibaren bir ay içinde yapılır.



Başkan ve Başkanvekili seçimi: Anayasa Mahkemesi, asıl üyeleri arasından gizli oyla ve asıl üye tamsayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir Başkan ve bir Başkanvekili seçer. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Süresinden önce boşalan Başkan ve Başkanvekilliğine dört yıl için, yukarıdaki fıkra gereğince yeniden seçim yapılır. Anayasa Mahkemesinin yönetimi ve temsili Başkana aittir. Başkanlığın boş veya Başkanın özürlü veya izinli olması hallerinde Başkana ait görev ve yetkiler Başkanvekili tarafından yerine getirilir ve kullanılır. Başkanvekilinin de bulunmaması durumunda mahkemeye en kıdemli asıl üye başkanlık eder.

Üyeliğin Sona Ermesinin Nedenleri

Üyelikle Bağdaşmayan Haller: Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri asli görevleri dışında resmi veya özel hiçbir görev alamazlar, görev

-TEMEL YURTTAŞLIK BİLGİSU

67



alanlar çekilmiş sayılırlar. Bu husus Anayasa Mahkemesince karara bağlanır.

Emeklilik ve çekilme: Anayasa Mahkemesi başkan ve üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca istekleri olmasa dahi emekiiye ayrılırlar. Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri, yazılı olarak emekliliklerini isteyebilecekleri gibi, müddet ve kabule bağlı olmaksızın görevlerinden çekilebilirler. Bu takdirde Başkanlık, durumu derhal Cumhurbaşkanlığına ve yenisinin seçimi için aday gösterilmesi gerekiyorsa ilgili kuruma bildirir.

Hüküm giyme, hastalık ve devamsızlık:

1. Hakimler ve Savcılar Kanununa göre hakimlik ve


savcılık mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir
suçtan dolayı kesin hüküm giyilmesi halinde
kendiliğinden;

2. Görevin sağlık bakımından yerine


getirilemeyeceğinin sağlık kurulu raporuyla kesin
olarak anlaşılması veya göreve izinsiz veya özürsüz
ve aralıksız olarak onbeş gün veya bir yılda toplam
otuz gün süre ile devam edilmemesi hallerinde
Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının salt
çoğunluğunun kararıyla; sona erer.

Özlük İşleri

Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyelerinin sicillerinin tutulması, izinleri ve sağlık durumları ile ilgili hükümler ve duruşmalı işlerde ve törenlerde giyecekleri kisveler ve öteki özlük işleri Anayasa Mahkemesi içtüzüğü ile düzenlenir. Anayasa Mahkemesi Başkanı ve üyelerine Yüce Divan sıfatıyla bakılan veya Anayasaya göre süreye tabi olan işlerin yürütülmesini engellememek kaydıyla kırkbeş günlük yıllık izin verilebilir. Hastalık ve mazeret izinleri genel hükümlere tabidir. Yıllık ve mazeret izinleri Başkan tarafından verilir.

Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyelerine emeklilik hakları bakımından 8 Haziran 1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile ek ve tadilieri uygulanır.

Yardımcı Teşkilat

1-Raportörler: Anayasa Mahkemesine, çalışmalarında yardımcı olmak üzere yeteri kadar raportör verilir. Raportörler mesleklerinde en az beş yıl başarı ile çalışmış olan; 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununda tanımlanan hakim ve savcılar, Sayıştay denetcisi, başdenetçisi veya uzman denetçileri arasından ilgilinin isteği, Anayasa Mahkemesi Başkanının uygun görmesi üzerine bağlı

oldukları kurumun yetkili mercileri tarafından atanırlar.



2-Genel Sekreterlik: Anayasa Mahkemesi Başkanlığına bağlı olarak genel sekreterlik teşkilatı kurulur. Genel Sekreterliğin kuruluş ve görevlerine ilişkin hususlar Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde gösterilir.

ANAYASA MAHKEMESİNİN GÖREV VE

YETKİLERİ, İNCELEME VE YARGILAMA USULLERİ 1- Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri.

1. Kanunların, Kanun Hükmünde Kararnamelerin,
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya
bunların belirli madde ve hükümlerinin şekil ve esas
bakımından Anayasaya aykırılıkları iddiasıyla açılan
iptal davalarına bakmak;

                  1. Mahkemelerce kendisine Anayasanın 152.
                    maddesine göre intikal ettirilen işleri ve Yüce Divan
                    sıfatıyla çalışırken veya siyasi partilerin
                    kapatılmasına ilişkin davalarda aynı madde
                    gereğince ön mesele olarak bakması gereken işleri
                    karara bağlamak;

                  1. Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini,
                    Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay.Askeri
                    Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi başkan
                    ve üyelerini.baş-savcılarını, Cumhuriyet
                    Başsavcıvekilini, Hakimler ve Savcılar Yüksek
                    Kurulu ve Sayıştay başkan ve üyelerini görevleri ile
                    ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla
                    yargılamak;

4. Siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara
bakmak;

                  1. Siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve
                    giderlerinin kanuna uygunluğunun denetimini
                    yapmak;

                  1. Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının
                    kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine
                    veya milletvekili olmayan bakanların
                    dokunulmazlığının kaldırılmasına Türkiye Büyük
                    Miilet Meclisince karar verilmesi hallerinde, ilgililerin
                    Anayasa veya İçtüzük hükümlerine aykırılık
                    iddiasına dayanan iptal istemlerini karara bağlamak;

                  1. Uyuşmazlık Mahkemesine Başkanlık edecek
                    üyeyi kendi üyeleri arasından görevlendirmek;

                  1. Anayasa ile verilen diğer görevleri yerine
                    getirmek.

                  1. 68-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-


2- İptal davasının açılamayacağı haller

1. Olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş
hallerinde çıkarılan kanun hükmünde karamamelere
karşı şekil ve esas bakımından iptal davası
açılamaz ve mahkemelerde Anayasaya aykırılık
iddiası ileri sürülemez.

                  1. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası
                    andlaşmalar aleyhine, Anayasaya aykırılık iddiasıyla
                    Anayasa Mahkemesine başvurulamaz

                  1. İptal davası açmaya yetkili olanlar:

Kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde ve hükümlerinin Anayasaya aykırılığı iddiasıyla doğrudan doğruya iptal davası açabilecek olanlar şunlardır.

                  1. Cumhurbaşkanı;

                  1. İktidar ve Ana muhalefet Partisi Meclis Grupları;

                  1. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en
                    az beşte biri tutarındaki üyeleri;

İktidarda birden fazla siyasi partinin bulunması halinde, iktidar partilerinin dava açma hakkını en fazla üyeye sahip olan parti kullanır. İktidar ve Anamuhalefet partilerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi grupları Anayasa değişikliklerinin ve kanunların şekil bozuklukları iddiasıyla iptalleri için dava açamazlar.

4- Şekil bozukluğuna dayalı iptal davası ve
sınırı: Anayasa Mahkemesinin şekil bakımından
denetimi kanunlarda son oylamanın öngörülen
çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa
değişikliklerinde ise, teklif ve oylama çoğunluğuna
ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup
uyulmadığı hususlarıyla sınırlıdır. Şekil bozukluğuna
dayanan Anayasaya aykırılık iddiası mahkemelerde
ileri sürülemez. Anayasa değişikliklerine karşı iptal
davaları yalnız şekil bozukluğu iddiası ile açılabilir.
Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa
Mahkemesince öncelikle incelenerek karara
bağlanır.

5- İptal davası açma süresi: Anayasa değişiklikleri
ile kanunların şekil yönünden Anayasaya aykırılıkları
iddiası ile doğrudan doğruya iptal davası açma
hakkı, bunların Resmi Gazetede
yayımlanmalarından başlayarak on gün; kanun
hükmünde kararnamelerle Türkiye Büyük Millet
Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belli madde ve
hükümlerinin şekil ve esas, kanunların ise sadece
esas yönlerinden Anayasaya aykırılıkları iddiasıyla

doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, bunların Resmi Gazetede yayımlanmalarından başlayarak aitmış gün sonra düşer.



6- Diğer Usul Hükümleri: Anayasaya aykırılık iddiasiyle iptal davası açanlar, Anayasaya aykırılıklarını ileri sürdükleri hükümlerin Anayasanın hangi maddesi veya maddelerine aykırı olduğunun ve iddialarını dayandırdıkları gerekçenin neden ibaret bulunduğunu açıklamak zorundadırlar.

SOMUT NORM DENETİMİ

Bir davaya bakmakta olan mahkeme o dava sebebiyle uygulanacak bir kanunun veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varırsa tarafların bu konudaki iddia ve savunmalarını ve kendisini bu kanıya götüren görüşünü açıklayan kararı; dosya muhtevasını mahkemece bu konu ile ilgili görülen belgelerin tasdikli örnekleri ile birlikte Anayasa Mahkemesi Başkanlığına gönderir.

Anayasa Mahkemesi, işin kendisine noksansız olarak gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse ilgili mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır. Ancak, Anayasa mahkemesinin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorundadır.

Mahkemenin Anayasaya aykırılık iddiasının ciddi görmemesi halinde bu iddia temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlanır. Anayasa Mahkemesinin işin esasına girerek verdiği ret kararının yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe, aynı kanun hükmünün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.



MÜŞTEREK HÜKÜMLER

Gerekçe İle Bağlı Olmama: Anayasa Mahkemesi; kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya aykırılığı hususunda ilgililer tarafından ileri sürülen gerekçelere dayanmaya mecbur değildir. Anayasa Mahkemesi, taleple bağlı kalmak kaydıyla başka gerekçe ile de Anayasaya aykırılık kararı verebilir.Ancak, başvuru, kanunun, kanun hükmünde karamamenin veya İçtüzüğün sadece belirli madde veya hükümleri aleyhinde yapılmış olup da, bu belirli madde veya hükümlerin iptali kanunun, kanun hükmünde karamamenin veya

-TEMEL YURTTAŞLIK BİLGİSİ-

69


İçtüzüğün bazı hükümlerinin veya tamamının uygulanmaması sonucunu doğuruyorsa, Anayasa Mahkemesi.keyfiyeti gerekçesinde belirtmek şartiyla, kanunun, kanun hükmünde kararnamenin veya İçtüzüğün bahis konusu öteki hükümlerinin veya tümünün iptaline karar verebilir.

İnceleme Usulü ve İlgililerin Çağırılması: Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinde inceler; gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri çağırır. Cumhurbaşkanı adına Cumhurbaşkanının tensip edeceği görevli sözlü açıklamada bulunur.

Siyasi Partilerin Kapatılması Davaları: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından açılan siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalar, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri uygulanmak suretiyle dosya üzerinde incelenir ve karara bağlanır. Bu davalarda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasi partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilinin savunması dinlenir. Anayasa Mahkemesi gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek için ilgilileri ve konu hakkında bilgisi olanları çağırır.

Dokunulmazlığın Kaldırılması ve

Milletvekilliğinin Düşmesi Durumlarında İptal Jstemi: Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi kararlarına karşı, ilgili milletvekili veya milietvekili olmayan bakan ile diğer bir milletvekili iptal istemi ile başvurabilir. Bu istem, Anayasa Mahkemesince onbeş gün içinde karara bağlanır. İptal istemine konu oluşturan Türkiye Büyük Millet Meclisi kararlarına karşı Anayasa Mahkemesine başvurma hakkı, kararın alındığı günden başlayarak yedi gün sonra düşer.

Mahkemenin Toplanması: Anayasa Mahkemesi, Başkan ve on asıl üye ile toplanır. Başkan, asıl üyelerden mazereti olanların yerini kıdem esasına göre yedek üyelerle tamamlar.

Müzakere Gizliliği ve Karar Nisabı: Anayasa Mahkemesinin müzakereleri gizlidir. Kararlar salt çoğunlukla verilir. Anayasa değişiklikierinde iptale karar verilebilmesi için üçte iki oy çokluğu şarttır. Oylamaya en kıdemsiz üyeden başlanır. Kıdem, Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilme gününe göre belli edilir.

İçtüzük: Anayasa Mahkemesinin çalışma esasları ve üyeleri arasındaki iş bölümü, mahkemenin

yapacağı İçtüzükle düzenlenir. Bu İçtüzük Resmi Gazete'de yayımlanır.



Dilekçenin Reddi: Anayasa Mahkemesinin görevine girmeyen konulara ilişkin dilekçeler reddolunur. Ret kararı, dilekçe sahibine tebliğ edilir.

Başkan ve Üyelerin Reddi: Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri tarafsız hareket edemeyecekleri kanısım haklı kılan hallerin dava açılmadan veya iş mahkemeye gelmeden önce mevcut olduğu iddiası ile reddolunabilirler. Bu takdirde, Anayasa Mahkemesi, reddedilen üye katılmaksızın ret konusu hakkında kesin karar verir. Ret şahsidir. Kurulun toplanmasına mani olacak sayıda üyenin redine ilişkin talepler dinlenmez.

Çekinme: Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyelerinin, kanunda yazılı sebeplere dayanarak davaya veya işe bakmaktan çekinmeleri halinde, Anayasa Mahkemesi, çekinme isteğinde bulunan Başkan veya üyenin de iştirakiyle konu hakkında kesin karar verir. Ancak, çekinme isteğinde bulunan oylamaya katılamaz.

Anayasa Mahkemesi kararları: Anayasa Mahkemesi kararları gerekçeli olarak yazılır. Kararlar, inceleme veya yargılamaya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. Muhalif kalanlar, kararda muhalefet sebeplerini açıklarlar. Kararlar ilgililere bu şekliyle tebliğ olunur Anayasa Mahkemesi kararları kesindir. İptal kararları, gerekçesi yazılmadan açıklanamaz. Anayasa Mahkemesince Anayasaya aykırı olduğundan iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde karaname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü veya bunların belirli madde veya hükümleri, iptal kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gerekli gördüğü hallerde Anayasa Mahkemesi, ipta! hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, iptal kararının Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.

Anayasa Mahkemesi bir kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli hükümlerinin iptali halinde meydana gelecek olan hukuki boşluğu kamu düzenini tehdit veya kamu yararını ihlal edici mahiyette görürse, yukarıdaki hükmü uygular ve boşluğun doldurulması için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Başbakanlığa bilgi verir. Anayasa Mahkemesi, bir kanun veya kanun hükmünde karamamenin tamamını veya bir



70-

Yüklə 1,36 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin