TüRKİye büYÜk millet mecliSİ fethullahçi teröR ÖRGÜTÜNÜN (fetö/pdy) 15 temmuz 2016 tariHLİ darbe giRİŞİMİ İle bu teröR ÖRGÜTÜNÜn faaliyetleriNİn tüm yönleriyle

05:20 Başbakan Yıldırım, resmi twitter hesabından darbe girişimi içerisinde yer alan bir generalin öldürüldüğü bilgisinin geldiğini ve aralarında albayların da bulunduğu 130 askerin gözaltına alındığını bildirmiştir.

06:00 Ankara - Gölbaşı Cumhuriyet Başsavcılığınca, darbe girişimiyle ilgili soruşturma başlatıldığı, Gölbaşı’ndaki Özel Harekat Merkezi’nde 44 kişinin hayatını kaybettiği, bölgede olayların kontrol altına alındığı bildirilmiştir.

06:30 Ankara - Güvenlik çemberine alınan Çankaya Köşkü ve Başbakanlık Resmi Konutu’na çıkan tüm yollar kapatılmıştır. Darbe girişiminde bulunan FETÖ mensuplarınca kullanılan ve TÜRKSAT’ı bombalayan askeri helikopter Gölbaşı’nda düşürülmüştür.

06:30 Ankara - Beştepe’deki darbecilerin merkez üs olarak kullandıkları Jandarma Genel Komutanlığı binasına girilmiş, 18 FETÖ mensubu etkisiz hale getirilmiş ve 300 civarında subay ve astsubaydan oluşan kişiler gözaltına alınmıştır. Daha sonra, peş peşe toplu gözaltılara başlanmıştır. Binada TEM D. Bşk. Turgut Arslan yaralı vaziyette bulunarak hastaneye kaldırılmıştır.

06:34 Ankara - Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı nizamiyeleri arasındaki yol, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait hafriyat kamyonlarıyla barikat kurularak çift taraflı olarak kapatılmıştır.

06:40 İstanbul - Darbe girişiminde İstanbul Boğaz Köprüsünü kontrol eden askerler teslim olmak zorunda kalmış, yaklaşık 50 asker polis tarafından gözaltına alınmıştır. Burada gece boyunca çıkan çatışmalarda İstanbul İl Emniyet Müdürünün koruması şehit olmuş, 2’si polis 34 kişi şehit olmuş, 165 kişi yaralanmıştır.

06:52 Başbakan Yıldırım, Genelkurmay Başkanlığına vekaleten 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar’ın atandığını bildirmiştir.

07:00 Ankara - Korgeneral Yıldırım Türker 4. Ana Jet Üssüne operasyon harekâtını koordine etmekle görevlendirilmiştir.

07:10 Ankara - İçişleri Bakanlığından edinilen bilgiye göre, FETÖ mensubu 336 kişi gözaltına alınmıştır.

07:30 İstanbul - Sayın Cumhurbaşkanı ve Sayın Başbakanın vermiş olduğu direktifler kapsamında Akıncı veya Mürted Hava Üssü’nün uçaklar tarafından kullanılmaz duruma gelmesi için gerekli çalışmalar başlatılmıştır.

07:33 İstanbul - Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişiminde tanklarla Sabiha Gökçen Havaalanı'na girmek isteyen askerlere engel olunarak tanklar polis tarafından kontrol altına alınmıştır.

07:40 Ankara - Ankara'da Güvercinlik Kara Havacılık Okuluna jandarma ve polis tarafından yapılan operasyon sonrasında darbe girişiminde bulunan askerler helikopterlerle Akıncı Üssü'ne geçmiştir.

07:48 Ankara -İçişleri Bakanlığımızca 29’u albay, 5’i general toplam 34 rütbelinin görevden uzaklaştırıldığı kamuoyuna açıklanmıştır.

08:04 İstanbul - Harbiye Orduevi ve TRT Radyo binası polis kontrolüne geçmiştir.

08:10 Ankara -Jandarma Genel Komutanlığı operasyonu bitmiştir. Tüm Türkiye’ye hukuksuz talimat gönderen FETÖ mensubu hainlerden 18’i ölü, diğerleri de yaralı ve sağ olarak ele geçirilmiştir.

08:48 Ankara - Akıncı Üssü'nde alıkonulan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, yanında Mehmet Dişli’yle birlikte Başbakanlık Çankaya Yerleşkesine ulaşmıştır. Mehmet Dişli, darbe girişiminde yer aldığının tespit edilmesi üzerine gözaltına alınarak EGM Terörle Mücadele Daire Başkanlığına teslim edilmiştir.

09:07 Ankara - Ankara'da vatandaşlar, Fetullahçı Terör Örgütü'nün darbe girişimini protesto etmek amacıyla, ellerinde Türk bayraklarıyla Genelkurmay Başkanlığına doğru yürüyüşe geçmiştir.

09:26 Ankara - HSYK, silahlı terör örgütü FETÖ üyesi hâkim ve savcılar hakkında disiplin yönünden en ağır tedbirleri görüşmek üzere toplanmıştır.

09:32 Darbe girişimiyle ilgili başlatılan soruşturmalar kapsamında, Türkiye genelinde, silahlı terör örgütü FETÖ üyesi bin 374 TSK personeli gözaltına alınmıştır. Gözaltına alınanlar arasında 58. Topçu Tugay Komutanı Tuğgeneral Murat Aygün’ün de bulunduğu öğrenilmiştir.

09:33 İstanbul - İstanbul’da polise yönelik saldırıda bulunan Kuleli Askerî Lisesi’nden 80 öğrenci gözaltına alınmıştır.

09:40 Ankara - Genelkurmay Başkanlığından çıkan 200'e yakın silahsız er ve erbaş polise teslim olmuştur.

09:46 Ankara - Eski Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Akın Öztürk ile Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlığı (EDOK) Muhabere ve Destek Eğitim Komutanı Korgeneral Metin İyidil hakkında vatana ihanet suçundan işlem başlatılmıştır.

09:56 İstanbul - Fatih Sultan Mehmet Köprüsü trafiğe açılmıştır.

09:56 Soruşturmalar kapsamında, Türkiye genelinde silahlı FETÖ üyesi 1.563 kişi gözaltına alınmıştır.

09:58 Ankara - Türkiye genelindeki tüm hâkim ve savcılardan izinli olanların, izinlerini keserek derhal görevlerine başlamalarına ve adli tatilin iptaline karar verilmiştir.

10:07 Ankara - Genelkurmay Başkanlığından çıkan toplam 933 er, erbaş ve rütbeli personel gözaltına alınmıştır.

10:34 Ankara - Genelkurmay Başkanlığı içinde darbeye katılmadığı için elleri bağlı olarak odalar içinde kilitli tutulan subay ve astsubaylar, sabah saatlerinde tahliye edilmiştir. Aralarında tankçı subay ve astsubayların da bulunduğu bir grup rütbeli asker ve erbaş da teslim olmuştur.

10:37 Ankara - Başbakan Yıldırım, “Genelkurmay Başkanımız Hulusi Akar, sağ salim kurtarıldı ve şu anda Çankaya’da kriz merkezinde görevinin başındadır” açıklamasını yapmıştır.

10:41 Ankara - Akıncı’daki 4. Ana Jet Üs Komutanlığı’nda üslenen FETÖ mensupları, darbe girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine üssü terk etmeye başlamıştır.

10:59 Ankara - İçişleri Bakanı Efkan Ala, Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Hakan Üstem’i görevden almıştır.

11:00 İstanbul - İstanbul Valisi Vasip Şahin İstanbul'da FETÖ darbesinin tamamen sonlandırıldığını açıklamıştır.

11:05 Ankara - Başbakan Binali Yıldırım Çankaya Köşküne gelmiş ve darbe girişiminin bastırılmasına ilişkin çalışmalarını burada sürdürmüştür.

11:27 Ankara - Genelkurmay Başkanlığı Karargahı’nda bulunan FETÖ mensubu askerler, teslim olmak için müzakere talebinde bulunmuştur.

12:04 Ankara - Özel Harekat polislerinin operasyon düzenlediği Jandarma Genel Komutanlığı binasında 200 kadar asker gözaltına alınmıştır.

12:15 Ankara - Başbakan Binali Yıldırım, Orgeneral Hulusi Akar, Adalet, İçişleri ve Milli Savunma Bakanları ile birlikte Çankaya Köşkü'nde yaptığı basın açıklamasında; Fetullahçı Terör Örgütü tarafından düzenlenen darbe girişiminin önlenmesinde milletimizin basiretine dikkat çekmiş, basına, siyasi partilerimize, sivil toplum kuruluşlarına teşekkür etmiş, "işin birinci safhası burada sona ermiştir. Biz yolumuza aynı kararlılıkla devam edeceğiz. Bütün milletimize geçmiş olsun" diyerek darbe girişiminin artık tamamen bastırıldığını açıklamıştır.

12:56 Ankara - Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosunda görevli 3 Cumhuriyet savcısı, sanıkları teslim almak için Genelkurmay Başkanlığı nizamiyesine gelmiştir.

12:57 Ankara - Başbakan Yıldırım, Çankaya Köşkü’nde açıklamalarda bulunmuştur. Yıldırım, “Bu kalkışma bastırılmıştır, toplam 161 şehidimiz, şu ana kadar bin 440 yaralımız vardır. Bu aşağılık kalkışmaya, bu olaya karışan şu ana kadar 2 bin 839 çeşitli rütbede subay, asker gözaltına alınmıştır. Üst düzey rütbeliler de mevcuttur.” demiştir.

14:37 Ankara - HSYK Genel Kurulu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının gözaltı kararı doğrultusunda 5 HSYK üyesinin üyeliğinin düşürülmesine karar vermiştir. HSYK 2.Dairesi, 541’i ilk derece idari yargıda, 2 bin 204’ü ilk derece adli yargıda olmak üzere toplam 2 bin 745 hâkimi açığa almıştır.

14:43 Ankara - Darbe girişiminde bulunan FETÖ mensuplarının bir bölümü, Ankara Emniyet Müdürlüğüne getirilmiştir.

15:03 Ankara - Danıştay Başkanlığındaki FETÖ mensubu üyelerden 5’i Danıştay Genel Kurul Salonu’nda gözaltına alınmıştır.

15:26 Ankara - FETÖ’nün darbe girişimiyle ilgili haklarında yakalama kararı bulunan 10 Danıştay üyesi gözaltına alınmıştır.

16:08 Ankara - Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca, terör örgütü üyeliği suçundan 140 Yargıtay, 48 Danıştay üyesi hakkında gözaltı kararı alınmıştır. Bu isimlerden 11 Yargıtay ve 4 HSYK üyesi gözaltına alınmıştır.

17:00 Ankara - Başbakan Binali Yıldırım olağanüstü toplanan TBMM Genel Kurulu’nda milletvekillerine hitap etmiştir.

17:00 Ankara - TBMM Başkanı İsmail Kahraman askeri darbe girişimi nedeniyle olağanüstü toplanan Meclis Genel Kurulu’nda hitap ederek, “Egemenlik herhangi bir silahlı güce ait değildir duvarımızda yazdığı gibi egemenlik millete aittir. Demokrasiyi Türkiye benimsemiş ve özümsemiştir. Polisimiz büyük fedakârlıkla gayret etmiştir. Ve inanıyorum ki kısa zamanda toplumumuz normal hayatına dönecektir” açıklamasında bulunmuştur.²⁹³

17:00 Ankara - TBMM'de grubu bulunan dört parti tarafından ortak deklarasyon yayınlanmış, yayınlanan metinde darbe girişimi kınanmıştır.²⁹⁴

18:46 Ankara - Örgüt mensuplarınca darbe girişiminde kullanılan Ankara Emniyet Müdürlüğünün bahçesindeki tanklar, askeri tırlarla kışlaya çekilmiştir.

20:02 Ankara - FETÖ’nün darbe girişiminin ardından yürütülen soruşturma kapsamında, evinde arama yapılan Anayasa Mahkemesi Üyesi Alparslan Altan gözaltına alınmıştır.

20:50 Ankara - Ankara Akıncı 4. Ana Jet Üssü’nde yürütülen FETÖ darbesine yönelik operasyonda Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Galip Mendi kurtarılmıştır. Mendi’nin görevinin başına döndüğü bildirilmiştir.

21:09 Ankara - FETÖ’nün darbe girişimi ardından yürütülen soruşturma kapsamında evinde arama yapılan Anayasa Mahkemesi üyesi Erdal Tercan, Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (KOM) ekiplerince gözaltına alınmıştır.

21:19 Ankara - HSYK 2. Dairesince açığa alınan adli yargıdaki hâkim ve savcıların isimleri açıklanmıştır.

21:57 Ankara - FETÖ’nün darbe girişimine ilişkin soruşturma başlatan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, tüm ağır ceza Cumhuriyet başsavcılıklarına yazı göndererek, “aynı örgüte üye oldukları değerlendirilen” idari ve adli yargıda görev yapan toplam 2 bin 745 hâkim ve savcının gözaltına alınmasını ve haklarında soruşturma yürütülmesini istemiştir.

16 Temmuz Cumartesi ve 17 Temmuz Pazar;

Darbe girişimine katılan unsurların teslim alınmasına yönelik operasyonların koordinasyonu Başbakanlık'ta yapılmıştır. İkinci bir dalganın önlenmesi ile ilgili tüm ülke çapında teyakkuz halinde olunması sağlanmış, gelen her türlü bilgi ciddiyetle değerlendirilmiş ve gerekli tedbirler alınmıştır. Vatandaşlarımız darbe gecesi göstermiş oldukları direnişi, ülke çapında meydanları doldurarak milli iradeye destek için "demokrasi nöbeti"ne dönüştürmüşlerdir. Demokrasi nöbetine katılan vatandaşlarımızın güvenliğinin sağlanmasına yönelik tedbirlerin alınması koordine edilmiştir.

Diğer taraftan Sayın Başbakanımız başkanlığında Bakanlar ve ilgili bürokratların katılımıyla darbe girişimi ve FETÖ ile mücadele sürecinin nasıl yürütüleceğine ilişkin değerlendirmeler yapılmış ve stratejiler belirlenmiştir.

18 Temmuz 2016 Pazartesi;

Başbakanlık Genelgesi ile kamu çalışanlarının yıllık izinleri kaldırılmış ve halen izinde olanların en kısa sürede görevlerine dönmeleri talimatı verilmiştir.

19 Temmuz 2016 Salı;

Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile Çankaya Köşkümde darbe sonrası sürece ilişkin olarak toplumsal ve siyasal mutabakat konusunda görüş alışverişinde bulunmuştur.

Türkiye’nin 15 Temmuz tecrübesi ve darbe girişimine karşı toplumun verdiği mücadele Türkiye ve dünya demokrasi tarihinde önemli bir milat olmuştur.

5. 
   Darbe Girişimi Gecesi Öne Çıkan Olaylar
   
   1. 
      Başbakanlık
      

FETÖ’nün 15 Temmuz 2016 tarihi gecesi başlatmış olduğu darbe girişimi ve girişimin bertaraf edildiği 16 Temmuz 2016 tarihlerinde Başbakan Binali Yıldırım ve Başbakanlık tarafından darbe girişiminin önlenmesine yönelik gösterilen reaksiyon ve süreçte yaşanan olaylar Başbakanlık bürokratları tarafından 15 Temmuz Darbe Girişimini Araştırma Komisyonuna sunulmuş olup söz konusu sunumda aşağıdaki bilgilere yer verilmiştir:²⁹⁵

“15 Temmuz Cuma akşamı 21.00 sularında İstanbul Dolmabahçe Ofisi'nde çalışmalarını tamamlayan Sayın Başbakanımız, Tuzla'daki konutuna doğru hareket etmiştir. Köprüyü geçtikten hemen sonra konvoydan ayrılan ve Beylerbeyi yönüne doğru hareket etmekte olan protokol mensuplarını taşıyan aracın durdurulduğu, darbeci askerler tarafından aracın camlarının kırılarak görevlilerin darp edildiği haberi Başbakanımızın Koruma Dairesi Başkanına, kendisi tarafından da Sayın Başbakanımıza iletilmiştir. (21.35)

Sayın Başbakanımız bu sırada Tuzla'daki konutuna ulaşmıştır. Televizyonlarda köprünün askerler tarafından kapatıldığı görüntülerini görmesi üzerine derhal, MİT Müsteşarını, Genelkurmay Başkanını ve İçişleri Bakanını aramıştır. İçişleri Bakanının uçakta olması nedeniyle kendisine ulaşılamamıştır. Genelkurmay Başkanı ve MİT Müsteşarına da ulaşılamamıştır.

Bu arada Ankara'da saat 21:35'te Başbakanlık Kızılay binasındaki Koruma Personeli tarafından Genelkurmay Başkanlığı yerleşkesinden silah seslerinin geldiği bilgisinin iletilmesi üzerine, Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğünün nöbetçi daire başkanı tarafından Silahlı Kuvvetler Komuta Kontrol ve Harekât Merkezi (SKKHM) yetkilileri telefon ile aranmış, yetkililerden "ani müdahale mangaları tarafından tatbikat yapıldığı" cevabı alınmıştır.

21.40-22.00 saatleri arasında Başbakanlık Müsteşarımız Genelkurmay II. Başkanını aramış, ancak ulaşılamamıştır.

Ankara semalarında uçakların alçak uçuş yapması üzerine, Başbakanlık Müsteşarımız konunun araştırılması talimatını vermiştir. Bunun üzerine Silahlı Kuvvetler Komuta Kontrol ve Harekât Merkezi yetkilileri, Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğünce yeniden aranmış, karargâhtan gelen silah sesleri hakkında bilgi istenmiş, daha önce verilen "ani müdahale mangaları tarafından tatbikat yapıldığı" cevabı alınmıştır. Ayrıca uçuş yapan F-16'ların hangi amaçla ve neden alçaktan uçtuğunun sorulması üzerine "konuya ilişkin bilgilerinin bulunmadığı, Harekât Merkezi'nin yer altında olması nedeniyle uçak seslerini duymadıkları" cevabı alınmıştır. (21.45)

Bu arada tankların ve zırhlı araçların Boğaziçi Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nü tek yönlü olarak trafiğe kapatmaya başladıklarına ilişkin haberler basın ve yayın organlarında yer almaya başlamıştır.

Sayın Başbakanımızın talimatıyla Başbakanlık Çankaya Yerleşkesinde kurumlar arası koordinasyonu sağlanması ve gerekli tedbirlerin ivedilikle alınması ve uygulanması amacıyla derhal Koordinasyon Merkezi oluşturulmuş, gerekli tüm personel acil olarak Başbakanlığa çağrılmıştır. (22.00)

İlk etapta Başbakanlık Müsteşarı tarafından Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları ve MİT Müsteşarına defaatle ulaşılmaya çalışılmış, ancak aramalara cevap alınamamıştır.

İçişleri Bakanı ve İçişleri Bakanlığı Müsteşarı uçakta olduklarından kendileriyle bağlantı kurulamamıştır.

Başbakanlık Müsteşarınca EGM İstihbarat Daire Başkanı ile görüşülmüştür. (22.22)

Sayın Başbakanımıza telefonla mevcut durum hakkında bilgi verilmiş ve darbe girişimine karşı durulması ve bu amaçla gerekli her türlü tedbirin alınması talimatı alınmıştır.

Bu talimat üzerine Koordinasyon Merkezi tarafından;

Başbakanlık Koruma Dairesi Başkanlığının tüm koruma personeli göreve çağırılmış, ilave güvenlik önlemleri alınmış, izinsiz giriş ve çıkışlara engel olunmuş, Muhafız Alayı dahil darbeci unsurlar tarafından yapılabilecek her türlü saldırıya karşı önlemler alınmıştır.

İçişleri Bakanlığı yetkilileri aranarak tüm Valiliklerin ve İl Emniyet Müdürlüklerinin aranması ve alarma geçirilmesi talimatı verilmiştir (22:56).

Ankara Valisine TBMM, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Başbakanlık Çankaya Yerleşkesi ve Kızılay binası, TRT binası başta olmak üzere kritik kamu binalarının çevresinde güvenlik önlemlerinin artırılması talimatı verilmiştir. (23:00)

İstanbul ve Ankara başta olmak üzere ülkenin dört bir yanında patlamaların olduğuna yönelik asılsız haberlerin sosyal medyada dolaşmaya başlaması üzerine, dezenformasyonların ve provokasyonların önlenmesi ve darbe girişiminde bulunanların kendi aralarında haberleşmelerinin engellenmesi için sosyal medyaya yönelik kısa süreli engelleyici uygulama yapılmıştır. Sosyal medyanın darbe girişimine direnişte pozitif bir unsur olduğu değerlendirilerek uygulama kısa bir süre sonra kaldırılmıştır. (22.30-23.30)

Sayın Başbakanımız, Sayın Cumhurbaşkanımız ile olayın ilk değerlendirmesini yaparak, milletimizle birlikte sonuna kadar direnme kararı almışlardır.

Bu sırada Sayın Başbakanımız ilk olarak NTV'de olayları "kalkışma" olarak nitelemiş, Hükümetin iş başında olduğunu vurgulamış, ordu içerisinde emir komuta zinciri dışında hareket eden kişilerin en ağır şekilde cezalandırılacağını duyurmuştur. (23:05)

Başbakanlık korumaları Sayın Başbakanımıza konutundan ayrılması gerektiğini söylemiş, ancak kendisi konutundan ayrılmayı reddetmiştir. Ancak daha sonra 5 tankın Sayın Başbakanı almak üzere konuta yaklaştığı bilgisinin alınması sonrası, Sayın Başbakanımız krizi konuttan yönetme imkânının kalmadığını görünce karayoluyla Ankara'ya doğru hareket etmiştir.

Yol boyunca gelişmeleri radyo, televizyon ve telefondan takip ederek, gerekli yönlendirme ve müdahaleleri yapmıştır. Krizi bir süre Bolu Karayolları şantiyesinde yönetmiştir. Bu arada Sayın Bahçeli, Sayın Kılıçdaroğlu ve Sayın Perinçek desteklerini iletmişlerdir.

Saat 23:00'ten itibaren TBMM Başkanı, bazı bakanlar, bazı milletvekilleri ve bazı bürokratlar Başbakanlık Çankaya Yerleşkesine intikal etmeye başlamıştır.

Çankaya Yerleşkesinde bulunan TBMM Başkanı, Bakanlar, Milletvekilleri, Başbakanlık Müsteşarı ve bürokratlar ile istişareler yapılmış, Sayın Cumhurbaşkanı ve Başbakanın talimatları da alınarak;

Darbeye karşı açıklamalar yapılmasının yerinde olacağı,

Kamuoyunun ve uluslararası camianın bilgilendirilmesi,

Demokrasiyi ve milletin iradesini hedef alan bu hain girişime karşı milletvekillerinin TBMM'de toplanması,

Valilerin ve bürokratların aranarak kendi bölgelerinde ve görev alanlarında darbe girişiminin önlenmesine yönelik gerekli tedbirleri almaları talimatının verilmesi,

Darbe girişimine karşı durmak için vatandaşların meydanlara davet edilmesi, vatandaşları sokağa davet etmek için SMS mesajı atılması, sosyal medya, radyo ve TV'lerin kullanılabileceği, ayrıca tüm camilerden/minarelerden ezan/sala okutulabileceği,

Kritik tesislerin korunması için gerekli tedbirlerin alınması, hususları değerlendirilmiştir.

TBMM Başkanımız, beraberindekilerle 00.40'ta Çankaya yerleşkesinden TBMM'ye hareket etmiştir.

Bu arada Dışişleri Bakanlığı yetkilileri aranmış, darbe girişimi hakkında dış temsilciliklerin ve yabancı muhatapların bilgilendirilmesi talimatı verilmiştir.

Genelkurmay Başkanlığı internet sitesinde darbe bildirisinin yayınlanması üzerine, bildiriyi yayınlayan askeri internet siteleri başta olmak üzere, darbeye destek vermek amacıyla bildiriyi yayımlayan tüm internet sitelerine yönelik erişimin engellenmesi talimatı ilgili kurumlara verilmiştir. Bu sırada Genelkurmay Başkanlığı, Kuvvet Komutanlıkları ve askeri üslerin internete erişiminin engellenmesi, elektrik, su ve telefon hizmetlerinin kesilmesi gibi tedbirlerin alınması ilgili kurumlardan istenmiştir.

Ayrıca Jandarma Genel Komutanlığının HTS kayıtlarına erişim imkanı kaldırılmıştır.

Genelkurmay Başkanlığı önünde halka ateş açıldığı, yaralıların bulunduğu, ambulansların geciktiğinin öğrenilmesi üzerine, Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü aranarak ambulanslar ile ilgili olarak yaşanan sıkıntının giderilmesi ve Emniyet yetkililerine ambulansların geçişi için kullanılacak güzergâhların sürekli trafiğe açık tutulması talimatı verilmiştir.

Darbe girişiminde bulunan askerlerin TRT'yi basıp zorla darbe bildirisi okutmaları (00:13) ve söz konusu bildirinin sürekli yayına verilmeye devam edilmesi üzerine, paket yayınlar üzerinden yapılanlar dâhil tüm TRT yayınlarının uydudan iletiminin engellenmesi/durdurulması talimatı verilmiştir (TÜRKSAT). Ayrıca internet ortamında yayın yapan platformlardan TRT yayınlarının iletilmesinin engellenmesi için ilgili kurum ve kuruluşlara da talimat verilmiştir. (BTK/TİB, TİVİBU, D-SMART, DİGİTURK vb.)

Başbakanlık Koordinasyon Merkezi tarafından uluslararası basına darbe girişimine dair ilk bilgilendirme 00.18 ile 00.30 arasında yapılmıştır. Gece boyunca ulusal ve uluslararası basına bilgilendirmeler, canlı yayınlarda açıklamalar yapılmıştır. (Bloomberg, SkyNews, El-Cezire İngilizce ve Arapça, BBC İngilizce ve Arapça, CNN, Reuters, AFP, AP, Fransız TV kanalları, Rus Haber Ajansı, Ortadoğu medyası)

Ayrıca Başbakanlığın resmi sosyal medya hesapları üzerinden kamuoyu bilgilendirilmiş, ayrıca Sayın Başbakanımız gece boyunca farklı televizyon kanalları vasıtasıyla milletimize demokrasiye sahip çıkma çağrısında bulunmuştur.

Bazı ordu ve kolordu komutanları başta olmak üzere üst düzey askeri personel Başbakanımız ve bakanlarımız tarafından telefonla aranmış, darbe girişimine karşı durmaları talimatı verilmiştir. Bunlardan bazıları TV'lerde canlı yayınlara bağlanarak, darbe girişimine karşı olduklarını kamuoyuna duyurmuşlardır.

Gece boyunca Çankaya Yerleşkesi üzerinde F-16'lar sonik patlama gerçekleştirilmiş, askeri helikopter tarafından taciz uçuşu gerçekleştirilmiştir. Muhafız Alayından kontrol edildiği değerlendirilen İHA uçurulması üzerine, koruma polislerince söz konusu İHA'lara ateş açılmış ve yerleşke üzerinde uçuşu engellenmiştir (01.25) Başbakanlık Çankaya yerleşkesi 5 numaralı giriş kapısı önüne gelen tanklar, tankların önüne yatan vatandaşlarımızın da desteği ile askerlerin yerleşkeye girmesi polis tarafından engellenmiştir (01:40).

Bütün Türkiye'de olduğu gibi, Başbakanlık Çankaya Yerleşkesi etrafında toplanan vatandaşlarımız da büyük bir cesaret ve kahramanlık örneği göstererek darbenin bastırılması sürecinde bize sürekli destek olmuşlardır.

Bu esnada Ankara'ya hareket halinde olan Sayın Başbakanımızın korumalarına darbecilerin helikopterlerle konvoyu aradıkları bilgisinin gelmesi üzerine alternatif güzergâh olarak Gerede sapağından Karadeniz yoluna çıkılmış ve Çankırı istikametinden Ankara'ya gidilmesine karar verilmiştir.

Bu arada televizyon yayınlarıyla vatandaşlara duyarlılık çağrısında bulunan Sayın Başbakanımız, "Havadaki jetlerle kurumlarımıza mermi, bomba yağdıranlar adeta bu terör örgütünün elemanı gibidir, devamı gibidir. Asla ve asla böyle bir iş, şanlı Silahlı Kuvvetler bayrağı altında görev yapan hiçbir subayımıza, hiçbir askerimize yakıştırılacak bir iş değildir" açıklaması yapmıştır. (02:55)

TRT'yi ele geçiren askerlerin, vatandaşların da desteği ile polis tarafından etkisiz hale getirildiği bilgisinin alınması üzerine TRT yayınlarına getirilen engelleme kaldırılmış ve (02:00). TRT tekrar canlı yayına başlamıştır. (03:00)

Başbakanlık Koordinasyon Merkezine gelen bilgiler; İçişleri Bakanı, Emniyet Genel Müdürü, Emniyet İstihbarat Daire Başkanı ve Emniyet Özel Harekat Daire Başkanı ile paylaşılarak, darbecilere karşı operasyonlar koordineli olarak sevk ve idare edilmiştir.

Koordinasyon Merkezi tarafından Akaryakıt İkmal ve NATO/POL Tesisleri İşletme Başkanlığına darbeci unsurlara yakıt ikmali yapılmaması talimatı verilmiştir. Ayrıca ordu komutanları aranarak hava araçlarının darbe girişiminde kullanılmasının önlenmesi talimatı verilmiştir.

Ankara üzerinde uçan ve Polis Özel Harekat Dairesi, Polis Havacılık Dairesi ve Ankara Emniyet Müdürlüğümüzü bombalayan uçakların Akıncı Üssünden kalktığını öğrenen Kazan halkı ilçedeki üsse akın etmiş, üsteki askerler tarafından halkın üzerine ateş açılmış, şehit olan ve yaralananlar olmuştur.

Ayrıca Ankara üzerinde uçan helikopterlerin Güvercinlik Kara Havacılık Okulu'ndan ikmal yaptıkları öğrenilmiş, buraya Jandarma ve Polis unsurlarınca operasyon yapılması İçişleri Bakanlığıyla koordine edilmiştir. (Polis Özel Harekât, TEM, Jandarma Özel Asayiş Komutanlığı (JÖAK) unsurları)

Sayın Başbakanımız Hava Savunma Komutanına darbe girişiminde kullanılan tüm uçan unsurların inmeye zorlanması, inmeyen uçakların düşürülmesi; Muharip Hava Kuvveti Komutan Yardımcısı ve Birleştirilmiş Hava Harekât Merkezleri Komutanı Akıncı Meydanından kalkan her hava aracının vurulması; Birinci Ana Jet Üssü Komutanına Akıncı Üssü pistlerinin bombalanması talimatlarını vermiştir. (03:10).

Sayın Başbakanımızın ilk emri doğrultusunda Eskişehir Hava Savunma Komutanlığı ile yapılan görüşmeler sonucu, Erzurum, Diyarbakır ve Dalaman'dan kalkan uçaklar, darbe girişiminde kullanılan uçaklara baskı yaparak inişe mecbur etmiştir. Bunun darbecilerin dirençlerinin kırılması suretiyle darbenin bastırılması ile daha fazla can kaybının önlenmesinde büyük katkısı olmuştur.

Ilgaz çıkışında bir jandarma aracı tarafından Sayın Başbakanımızın konvoyuna ateş açılmış, bunun üzerine konvoy tekrar Ilgaz'a dönmüştür. Kriz yönetimine Ilgaz'dan devam edilmiş, Sayın Başbakanımız l. Ordu Komutanı Ümit Dündar'ın vekâleten Genelkurmay Başkanı olarak atanması talimatını vermiştir (06.30).

Diğer taraftan Ankara'da Güvercinlik Kara Havacılık Okuluna jandarma ve polis tarafından yapılan operasyon sonrasında darbe girişiminde bulunan askerler, helikopterler ile Akıncı Üssü'ne geçmiştir (07:40).

Darbe girişiminde bulunan askerlerin kontrolündeki hava araçlarının üslere inmesi, kısmen ele geçirdikleri yerlerden adalete teslim olmaya başlamalarının ardından, sınır kapıları ve hava limanlarından darbe girişiminde bulunanların yurt dışına çıkışlarının engellenmesi talimatı Koordinasyon Merkezi tarafından verilmiştir.

Akıncı Üssü'nde alıkonulan Sayın Hulusi Akar, yanında Mehmet Dişli ile birlikte saat 09.00 sularında Başbakanlık Çankaya Yerleşkesine ulaşmıştır. Mehmet Dişli darbe girişiminde yer aldığının tespit edilmesi üzerine gözaltına alınarak EGM Terörle Mücadele Daire Başkanlığına teslim edilmiştir.

Genelkurmay Başkanlığı Karargahı (09:40) başta olmak üzere pek çok yerde askeri personel kolluk kuvvetlerine teslim olmaya başlamışlardır.

Akıncı Üssü'ndeki pist ve taksi yolları vurulmuş, Akıncı Üssü'nü vuran uçaklar ile Üsse operasyon yapacak kolluk kuvvetleri arasında koordinasyon sağlanmıştır. (07.00-09.00)

Sayın Başbakanımız saat 11.00 sularında Çankaya Köşküne gelmiş ve darbe girişiminin bastırılmasına ilişkin çalışmalarını burada sürdürmüştür.

Sayın Başbakanımız, Orgeneral Hulusi Akar, Adalet, İçişleri ve Milli Savunma Bakanları ile birlikte Çankaya Köşkü'nde yaptığı basın açıklamasında; Fetullahçı Terör Örgütü tarafından düzenlenen darbe girişiminin önlenmesinde milletimizin basiretine dikkat çekmiş, basına, siyasi partilerimize, sivil toplum kuruluşlarına teşekkür etmiş, "işin birinci safhası burada sona ermiştir. Biz yolumuza aynı kararlılıkla devam edeceğiz. Bütün milletimize geçmiş olsun." diyerek darbe girişiminin artık tamamen bastırıldığını açıklamıştır. (12:15)

16 Temmuz Cumartesi ve 17 Temmuz Pazar günü darbe girişimine katılan unsurların teslim alınmasına yönelik operasyonların koordinasyonu Başbakanlık'ta yapılmıştır. İkinci bir dalganın önlenmesi ile ilgili tüm ülke çapında teyakkuz halinde olunması sağlanmış, gelen her türlü bilgi ciddiyetle değerlendirilmiş ve gerekli tedbirler alınmıştır. Vatandaşlarımız darbe gecesi göstermiş oldukları direnişi, ülke çapında meydanları doldurarak milli iradeye destek için "demokrasi nöbeti"ne dönüştürmüşlerdir.”

2. 
   Türk Silahlı Kuvvetleri
   

FETÖ’nün darbe girişimi sırasında Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ve kuvvet komutanlarının rehin alınmasının arkasından komutanların yakınlarındaki bazı isimlerin (Karargâh başkan ve daire başkanları, emir subay ve astsubayları, genel sekreterler vb.) ihanetlerinin başrolde olduğu,

Darbe girişiminde Genelkurmay Başkanlığı Karargâhında yaşanan hareketli saatler içinde Orgeneral Hulusi Akar’ın bulunduğu katın kapıları kilitlendiği bu sırada çıkan arbedede komutan korumalarının vurulduğu,

Darbe girişiminde bulunan rütbeli personelden bazılarının Orgeneral Akar’a darbe bildirisi imzalatmaya çalıştığı buna karşı çıkan Akar’a silah dayandığı ve boğazının kemerle sıkıldığı,

Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Yaşar Güler’in de yakın ekibinden bir subay tarafından silah zoruyla rehin alındığı, Karargâhtaki generallerin de darbeye destek verenler tarafından tutulduğu, ilk olarak Orgeneral Akar’ın, Genelkurmay Karargâhı’na inen helikopterle darbe girişiminde bulunanlar tarafından üs olarak kullanılan 4. Ana Jet Üs Komutanlığına götürüldüğü, Genelkurmay Başkanlığı Karargahında bir süre tutulan diğer generallerin elleri arkadan bağlandığı, gözleri kapatılan komutanların diz çöktürülerek bir odada tutulduğu, bu süreçte konuşmaları kesinlikle yasaklanan generallerin başları birbirlerinin sırtına değecek ve diz çökmüş şekilde karargahtaki bir odada bekletildiği, daha sonra aralarında Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Güler'in de bulunduğu generallerin gelen bir başka helikopterle tutulacakları 4. Ana Jet Üs Komutanlığına götürüldüğü tespit edilmiştir.

Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Salih Zeki Çolak ile Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı Orgeneral İhsan Uyar, 15 Temmuz saat 21.00'de Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ın Emir Subayı Yarbay Levent Türkkan tarafından Genelkurmay Karargahı'na davet edildiği, Orgeneral Çolak ve Uyar’ın, karargaha geldiklerinde derdest edilmeye çalışıldığı, bu sırada Kara Kuvvetleri Komutanı koruma astsubayı Kıdemli Başçavuş Bülent Aydın’ın buna engel olmaya çalıştığı, bunun üzerine Aydın’ın, darbe girişiminde bulunan askerlerce Genelkurmay karargahında şehit edildiği, Koruma Müdürü Yüzbaşı Burak Akın’ın ise komutanları korumak isterken yaralandığı, derdest edilen komutanlarında diğer generaller ile birlikte Akıncı 4. Ana Jet Üs Komutanlığına götürüldüğü anlaşılmıştır.

Darbeye destek vererek Genelkurmay Başkanlığı Özel Kuvvetler Komutanlığının komutasını ele geçirmek isteyen Tuğgeneral Semih Terzi’nin Özel Kuvvetler Komutanlığı karargahı girişinde Özel Kuvvetler Komutanı Tümgeneral Zekai Aksakallı’nın emir astsubayı Ömer Halisdemir tarafından tabancayla vurularak öldürülmüş, Ömer Halisdemir ise Semih Terzi’nin yanındakiler tarafından şehit edilmiştir. ²⁹⁶

15 Temmuz 2016 Cuma akşamı başlayıp, 16 Temmuz 2016 Cumartesi akşamına kadar süren darbe girişiminde Genelkurmay Harekât Merkezi’nin “Bütün uçuşlar dursun” emri ile derdest edilen Havacı generallerin tamamen serbest kaldığı an arasında geçen 21 saat 24 dakikada Hava Kuvvetlerinde gelişen olayların Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Abidin Ünal’ın hazırlattığı raporda açıkça anlatıldığı yazılı ve görsel basında haber olarak yer almış olup söz konusu haberlerde:²⁹⁷

O gece, Korgeneral Mehmet Şanver’in kızının evlenme töreninin yapıldığı, İstanbul’daki Moda Deniz Kulübü’ndeki düğüne Hava Kuvvetleri Komutanlığı’ndan tam 24 general katıldığı, düğüne geleceğini teyit eden eski Hava Kuvvetleri Komutanı ve YAŞ üyesi Akın Öztürk’ün o gün İzmir’den İstanbul’a değil, Ankara’ya geçtiği, düğüne katılan Havacı generallerin, MİT’in Genelkurmay’a yaptığı uyarı ve Genelkurmay’ın bu çerçevede önlem aldığından bihaber olduğu, haber alınır alınmaz düğünün yapıldığı kulübün, 15 Temmuz saat 19.06’dan gece yarısından sonra 00.10’a kadar karargâha dönüştürüldüğü belirtilerek yaşananlar raporda belirtilen hususlar dâhilinde kronolojik sırada verilmiştir. Buna göre;