TüRKİye büYÜk millet mecliSİ

Grafik 63.1.4.3. Eğitim, Kültür ve Dini Rehberlik Hizmetleri Kapsamında Yürütülen Kamu Politikaları

Grafik 64.1.4.3.1. Eğitim Hizmetleri

Anayasamızın 41. maddesinde; “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar.” denilerek ailenin korunması Devletin görevi olarak belirlenmiştir. Ayrıca 1739 sayılı Temel Milli Eğitim Kanunu’na göre, “Türk Milli Eğitiminin Amaçları” başlıklı 2. maddesinde “Türk Milletinin bütün fertlerini, Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek” genel amaçları arasında sıralanmaktadır. “Örgün Eğitim” başlıklı 2. Bölümün 20. maddesinde milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratmak okul öncesi eğitiminin amaç ve görevleri arasında yer almaktadır. Bu kapsamda aile birliğini sağlamaya ve devam ettirmeye yönelik pek çok değer ve kavrama öğretim programlarında yer verilmiştir. Özellikle ailede farklı kuşaklarda bireylerin farklı değerler üzerinde durmaları ve farklı değerleri önemsemeleri tartışma sebebi olabilir. Ortaya çıkan bu tartışmalar “barış”, “uzlaşı”, “birlikte yaşam” gibi değerlerin yardımıyla çözülebilir.

İlkokul derslerinde; aileyi oluşturan bireylerin tanıtımı, akrabalık ilişkileri, yardımlaşma ve dayanışma ile yetişkinlerle çocukların çocukluklarının karşılaştırılarak değişim üzerine vurgu yapılmaktadır. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı’nda temel değerlerin aile ile ilgili kavramlar merkeze alınarak kavratılmasına yönelik bir yaklaşımın olduğu görülmektedir. Bu dersin öğretim programında aile bireylerinin birlikte karşılaştıkları sorunlara çözüm üretmeleri için yardımlaşma ve dayanışmalarının önemi ile Hz. Muhammed’in aile hayatından örneklere yer verilmektedir.

Ortaöğretim düzeyindeki Demokrasi ve İnsan Hakları Dersi Öğretim Programı’nın da kazandırmaya çalıştığı ana becerilerden biri aile, okul ve toplumsal çevrede demokrasi kültürünün yaşatılması için gerekli koşulları yerine getirmeye çalışmaktır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda evlilik birliğinin önemi, ailenin kurulması, korunması için yapılması gerekenler üzerinde durulmaktadır. Sosyoloji Dersi Öğretim Programında da sosyalleşme açısından aile birliğinin kurulması ve korunması, evlilik ve boşanmanın toplum ve birey üzerine etkisi, aile yapılarının toplumlara göre değişimi ele alınmaktadır. Sağlık Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda da fiziksel ve psikolojik sağlık bakımından aile, aile hayatı ve aile hayatını etkileyen etmenler ele alınmaktadır. Yurt dışındaki Türk çocukları için Türkçe ve Türk kültürü Dersi Öğretim Programı’nda yurtdışında yaşayan çocuklarımıza aile ile ilgili temel kavramlar ve kültürel değerlere uygun davranmayı vurgulayan kazanımlara yer verilmektedir. Örgün öğretim sistemi içinde yer alan diğer derslerde de; aile ile temel kavramlar okul öncesi eğitim programından başlanarak öğrencilere kazandırılmaya çalışılmaktadır.

Yaygın Eğitim Programları kapsamında; yetişkin okuma-yazma öğretimi faaliyetlerine yönelik hazırlanan öğretim programları ve eğitim materyallerinde de toplumsal cinsiyet eşitliği gözetilerek ayrımcılık ve şiddet algısına yol açabilecek ifade ve resimlere yer verilmediği gibi, bu program ve materyallerde kızgınlık, öfke vb. duygu ve davranışları kontrol edebilme becerisi geliştirilmesi, aile içinde demokrasi, birbirlerinin duygu, düşünce ve inançlarına saygı gösterme gibi konulara yer verilmiştir. Ayrıca, yetişkinlere yönelik Halk Eğitim Merkezlerinde düzenlenen kurs programlarında koruyucu/önleyici hizmetlerin yaygınlaştırılması amacıyla şiddet, cinsel taciz, alkol ve madde bağımlılığı gibi konulara yer verilmekle birlikte aynı zamanda ev kadınlarına verilen meslek edindirme kursları ile onların ekonomik hayata katılmaları da desteklenmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından ailelerin; aile tutumları, demokratik ilişkiler, iletişim, aile içi şiddetin önlenmesi, yasal koruma, erken çocukluk ve ergenlik döneminde ihmal ve istismar, çocuk-ergen ve anne-baba çatışması, olumlu disiplin yöntemleri, olumsuz disiplin yöntemlerinin çocuk ve ergen üzerindeki zararları, toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın sağlığı, üreme sağlığı, aile planlaması, madde bağımlılığını önleme konularının güçlendirilmesi amacıyla Aile Eğitimi Programları Kursları yürütülmektedir. Erken yaşta evliliğin; erken yaş gebelik ve doğumları ile boşanma gibi olumsuz yanları, töre ve namus cinayetleri, şiddete uğrayan kadın ve çocukların desteklenmesi gibi konular işlenerek toplumu bilgilendirici eğitimler verilmektedir. Programda işlenen tüm temalar 0-18 yaş arasında çocuğun tüm gelişim alanlarını 0-3, 3-6, 7-11, 12-18 yaş dönemsel özellikleri itibariyle ele alarak, 14 hafta süren eğitimler yoluyla ailelerde farkındalık yaratma ve davranış değiştirmeye yönelik olarak anne babaların çocuklarını doğru bir biçimde desteklemesini öngörmektedir. Aile Eğitim Programlarında her yaş grubunda kendi dinamiklerine yönelik işletilen aile sistemi, aile tutumları, ailenin yapısı ve önemi, çocuk gelişiminde ailenin rolü oturumları ile aile içerisinde bulunan roller, sağlıklı/sağlıksız aile modelleri, çeşitli anne-baba tutumları ve bu tutumların doğurduğu sonuçlar ile ilgili etkileşimli eğitimler verilmektedir. Aile eğitim hizmet standartları belirlenerek, eğitimlerin uygulanabilirliği, yaygınlaştırılması ve sürdürülebilir olması için kurumsal altyapı hazırlanmıştır. Tüm bunların yanı sıra çocuk hakları ihmal, istismar ve şiddet ile özel gereksinimli bireylere duyarlılık geliştirme oturumları, tüm yaş aralıklarına yönelik programlar içerisinde yer almakta olup anne-babalar çocuk hakları, ihmal, istismar ve şiddet kavramlarının anlamını öğrenerek bunların bireyler üzerindeki etkileri konusunda bilinçlendirilmektedir.

Ayrıca, ülke genelinde başta Aile Eğitimleri olmak üzere tüm yaygın eğitim kapsamında uygulanan programları izleyebilmek için e-yaygın otomasyon sistemi içerisinde ortak veri tabanı oluşturulmuştur.

Baba Destek Eğitimi Kurs Programı (BADEP), MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ve Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ile 2007 yılından bu yana sürdürülen işbirliği çerçevesinde yürütülen, 3-11 yaşlarında çocuğu olan babalara yönelik toplam 14 konudan oluşan, 14 hafta süren bir eğitim programıdır. 3-6 Yaş Okur-Yazar Olmayan Anne Destek Eğitimi ise; aynı kurumlarca aynı dönemden itibaren sürdürülen işbirliği çerçevesinde yürütülen, 3-6 yaşlarında çocuğu olan, okuryazar olmayan ve sosyo-ekonomik düzeyi düşük annelere yönelik 14 haftalık çocuk gelişimi ve yetiştirilmesi konularını kapsayan ve 14 haftalık sürede yürütülen bir eğitim programıdır.

MEB ile Türkiye Vodafone Vakfı ve Türkiye Bilişim Vakfı arasında 27/11/2014 tarihinde imzalanan iş birliği belgesine dayalı olarak başlatılan Türkiye Vodafone Vakfı tarafından finanse edilen “Girişimcilikte Önce Kadın Projesi” kadın kursiyerlerin el emeği, göz nuru ürünlerinin bilgi iletişim teknolojisinin getirdiği yeniliklerle satışının kolaylaştırılması ve hobi olarak başlanan birçok çalışmanın gelir getirici bir faaliyete dönüşmesi amaçlanmıştır. Proje kapsamında bu zamana kadar toplamda 10.000 kadına girişimcilik eğitimi verilmiştir. Kadınların ürettikleri ürünleri pazarlayabileceği “oncekadin.gov.tr” web adresinde dijital kermes sitesi oluşturulmuştur.

Mesleki Teknik Eğitimi Genel Müdürlüğünce koordinesinde Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ile birlikte yürütülen “Mesleki Becerilerin Geliştirilmesi Projesi (MESGEP)” kapsamında; özel politika gerektiren bireylere ilgi ve yetenekleri göz önüne alınarak meslek edindirmeyi, bu becerilerini üst seviyelere çıkararak mesleki yeterlilik kazandırmayı amaçlamaktadır. Proje kapsamında 2013 yılından bugüne kadar pilot illerde yapılan tanıtım ve duyurular sonucunda, 35 il toplamında; 15.639 kişi kurslara başvurmuştur. Bu kapsamda 764 adet kurs açılmıştır. Bu kurslarda 13.835 kişi eğitim almış ve halen almaktadır.

“Evin Okula Yakınlaşması ve Değişen Anne Baba Rolleri Projesi” kapsamında, anne babalara çocuğun büyüme ve ruhsal gelişim süreci içerisinde değişim ve gelişimine yönelik özelliklerini tanıtarak etkili anne baba rollerinin belirlenmesi ve ortaya konulması, sağlıklı aile ve toplum için anne babaların birbirleri ve çocukları ile etkili iletişim kurmaları, istenilen davranış ve alışkanlıkları kazanabilmeleri, kendi kendini denetleyen, duygu ve düşüncelerini özgürce ifade edebilen, girişimci, kendini geliştiren çocuklar ve gençler olarak yetiştirilmelerine katkıda bulunmak amacıyla uygulanmaktadır.

MEB ile ilgili STK arasında “toplumsal duyarlılık projeleri kapsamında öğrencilerin toplumsal hayata hazırlanması ve başarılarının artırılması amacıyla 15.7.2014 tarihinde değerler eğitimine yönelik iş birliği ile hayata geçirilmiştir. 2014-2015 eğitim öğretim yılında Türkiye genelinde ağırlıklı olarak lise ve ortaokul öğrencileri olmak üzere 1025 pansiyonlu okuldan 26.680 öğrenci diğer örgün eğitim kurumlarında ise 67.995 öğrenci olmak üzere toplam 94.675 öğrenciye Değerler Eğitimi seminerleri verilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünce illerde hizmet veren rehberlik ve araştırma merkezleri ile okullarda görev yapan rehberlik öğretmenleri tarafından aile eğitimleri (iletişim becerileri, hayır diyebilme becerileri, gelişim dönemleri, geleceği planlama, bağımlılıkla mücadele eğitimi vb. konularda) verilmektedir.

Gizlilik Kararı Verilen Öğrencilerle İlgili Milli Eğitim Bakanlığınca Yapılan İşlemler; koruma ve gizlilik kararı verilen öğrencilere ait bilgilerin gizli tutulmasına yönelik olarak; 08.03.2012 tarihli ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun 4/1-ç maddesi ve 27.12.2007 tarihli ve 5726 sayılı Tanık Koruma Kanununun 18'inci maddesi gereği, mahkeme kararı ve belgeleri gizlenmesi gereken öğrencilerin bilgileri Valiliklerce Milli Eğitim Bakanlığına intikal ettirilmesi halinde konu ile ilgili tüm iş ve işlemler Milli Eğitim Bakanlığı e-Okul sisteminde gerçekleştirilmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesinden alınan istatistiki bilgilere göre gizlilik kararı verilen öğrencilerden 2012-2013 öğretim yılında 590, 2013-2014 yılında 467, 2014-2015 yılında 38.186, 2015-2016 öğretim yılında ise 21.697’sinin nakilleri yapılmıştır.

Çalışan annelerin talebini karşılamak için Çocuk Kulüpleri Yönergesi güncellenmiş ve çocukların ders saatleri dışında sosyal, sportif ve sanatsal etkinliklerle desteklenecek şekilde okulda kalması sağlanmıştır.

5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu, 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ve 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Kapsamına Alınan Ailelerin Çocuklarının Okula Kayıt ve Nakilleriyle ilgili koruma ve gizlilik kararı verilen ailelerin öğrenim çağındaki çocuklarına ait kararlar ait bilgiler gerekli inceleme ve değerlendirilmelere tabi tutulur, akabinde e-Okul sistemine kaydedilir. E-Okul sisteminde; “6284, 2828, 5395 sayılı Kanunlar Kapsamındaki Öğrenci” seçeneği ile tek bir başlık altında takip edilmektedir. Bu verilere sadece velayeti hakkı olan kişi, okul idaresi ve Bakanlık yetkilisi ulaşabilir.

Bununla birlikte, Öğretmen atama ve tayinleriyle ilgili, MEB’e bağlı eğitim kurumlarında görevli öğretmenlerin il içi ve iller arasında aile birliği, sağlık, can güvenliği mazeretleri veya engellilik durumu ile diğer nedenlere bağlı yer değişiklikleri, Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yapılmaktadır.

ÖDÖP’ler kapsamında, “Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Öncelikli Dönüşüm Programı” kapsamında yapılacak ortak politikalar:

• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile ilgili Milli Eğitim Bakanlığı Ocak 2015 - Aralık 2018 kapsayan süreç içinde; Evlilik Öncesi Eğitim Programı yaygınlaştırılacaktır. Bu amaçla; evlilik öncesi eğitim programının yeni evli çiftlere ulaştırılması amacıyla eğitim seti bastırılacak, spot filmler hazırlatılacak ve çalıştaylar düzenlenecek, Belediyeler tarafından açılan Kadın Danışma Merkezleri ve benzeri sosyal hizmet birimlerinde çalışan uzman personele eğitimler verilecek, TSK personeline yönelik verilen evlilik öncesi eğitim yaygınlaştırılacak, Halk Eğitim Merkezlerine devam eden kursiyerlere yönelik olarak evlilik öncesi eğitim verilecektir.
  
• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile ilgili Milli Eğitim Bakanlığı Ocak 2015 - Aralık 2018 kapsayan süreç içinde; Nesiller arası dayanışmanın güçlendirilmesine yönelik faaliyetler yapılacak ve sosyal ve kültürel değerlerin daha güçlü bir şekilde aktarılması sağlanacaktır. Bu amaçla, Milli Eğitim Bakanlığı müfredatı bu amaca hizmet edecek şekilde güçlendirilecektir.
  
• 
  Sorumlu Milli Eğitim Bakanlığı ile ilgili Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Ocak 2015 - Aralık 2016 kapsayan süreç içinde; Mevcut örgün ve yaygın öğretim programlarının aile değeri ekseninde gözden geçirilmesi, bu kapsamda yeni materyallerin hazırlanması sağlanması hedeflenmiştir. Söz konusu ortak politikanın amacı; Mevcut eğitim müfredatı aile kültürünün geliştirilmesi çerçevesinde gözden geçirilmesi, gerekli görülmesi halinde yeni program ve eğitim materyalleri hazırlanması olarak belirlenmiştir.
  
• 
  Sorumlu Milli Eğitim Bakanlığı ile ilgili İŞKUR, Kalkınma Ajansları, Devlet Personel Başkanlığı, Yerel Yönetimler ile beraber Ocak 2015 - Aralık 2017 kapsayan süreç içinde; İŞKUR’un meslek kurslarına katılım sağlamaları şartıyla kadınların çocuklarını bırakabilecekleri oyun odaları yaygınlaştırılacaktır. Bu ortak olitika ile, İŞKUR’un meslek kurslarına devam eden kadınların çocuklarının gelişimlerini destekleyecek nitelikli bakımın etkinliklerle sağlanması amacıyla halk eğitim merkezleri bünyesinde tahsis edilecek mekânlarda oluşturulacak oyun odaları kadın işsizliğinin ve okula gitmeyen çocuk nüfusunun yüksek olduğu pilot illerde oluşturulacak, daha sonrasında ise bu oyun odalarının ülke genelinde yaygınlaştırılması sağlanacaktır.
  
• 
  Sorumlu veya ilgili kamu idaresi olarak Milli Eğitim Bakanlığı “kaliteli, hesaplı ve kolay erişilebilir kreş ve okul öncesi eğitim imkânlarının yaygınlaştırılması” amacıyla Ocak 2015 – Aralık 2018’ı kapsayan süreç içinde; özel sektörün sunacağı kreş hizmetleri yaygınlaştırılması, kaliteli, hesaplı ve kolay erişilebilir kreş imkânlarının yaygınlaştırılması sağlanması, kamu kurumlarındaki kreşler ve çocuk bakım evleri etkin bir şekilde kullanılması, Kaliteli, hesaplı ve kolay erişilebilir okul öncesi eğitim imkânları yaygınlaştırılması hedeflemiştir.
  

Bu amaçla;

• 
  Kamu mali dengeleri çerçevesinde kaliteli, hesaplı ve kolay erişilebilir kreş imkânlarının yaygınlaştırılması ve Milli Eğitim Bakanlığı izni ile açılan okul öncesi eğitim kurumlarına (4-6) tanınan vergi teşviklerinden Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı izni ile açılan kreşlerin (0-6) de faydalanması sağlanacaktır.
  
• 
  Kamu kurumları içerisinde açılmış bulunan kreş ve çocuk bakım evlerinin kapasitelerinin ve doluluk oranlarının saptanması için gerekli çalışmalar yapılacak, kontenjan açığı bulunanların tespiti halinde diğer kamu ve özel sektör çalışanlarının bu imkândan yararlanabilmesini sağlamak amacıyla gerekli idari ve hukuki düzenlemeler yapılacaktır. 150 kadın çalışanı olan kamu kuruluşlarında kreş açılması veya dışardan hizmet satın alınması yaygınlaştırılacaktır.
  
• 
  Okulöncesi çağı çocuklarının gidebilecekleri kurum sayıları artırılacak, kitap ve eğitim materyali dağıtılacaktır.
  
• 
  Belediyelerin okul öncesi eğitim kurumu açabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler hazırlanacaktır.
  
• 
  Bu kapsamda, 5393 sayılı Belediyeler kanununun 14. maddesinin (b) bendi kreşleri de içerecek şekilde yeniden düzenlenecektir.
  
• 
  Ekonomik olarak yetersiz olan ailelerin çocuklarından devlet anaokullarında katılım payı alınmamasına yönelik çalışmalar başlatılacaktır.
  
• 
  İşletmelerin kendi çalışanlarına hizmet sunan kreş yatırım ve harcamalarına yönelik destekler geliştirilecektir.
  
• 
  Organize Sanayi Bölgeleri içinde hizmete açılan kreşlerin sayıları artırılacaktır.
  

Grafik 65.1.4.3.2. Kültür Hizmetleri

Toplumların kimliğini belirleyen kültürün en önemli unsurlarından birisini aile yapısı oluşturmaktadır. Aile, aralarında evlilik, kan ve çocuk bağları olan, aynı çatı altında yaşayan, ortak geliri paylaşan, kendine özgü benzer görgü, inanç ve değerleri bulunan, toplumsal rolleriyle iletişim ve etkileşim içinde olan insanlardan oluşan en küçük toplumsal kurumdur. Genel olarak aile, anlamlı ve duygusal bir sosyal birlik olarak düşünülse de daha büyük sosyal yapılara yardımcı olmaktadır. Örneğin ailede öğrenilen roller toplumun diğer birimlerinde model olarak gerekli görülmektedir. Aile içinde sosyalleşme yönteminin içeriği toplumun kültürel geleneğini yansıtmaktadır. Aile, geçmişten gelen sosyal ve kültürel değerlerin yaşatıldığı, korunduğu ve gelecek kuşaklara aktarıldığı kaynak noktasıdır, aile ilk eğitim yuvasıdır.

Ülkemizde kültür hizmetlerini yürütmekle görevli Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalarda klasik çekirdek aile tanımından uzaklaşıp aileyi kan bağıyla bağlı olduğu büyükleri, yaşlıları ve etkileşim içinde olduğu çevresiyle bir bütün olarak değerlendirilmektedir. Aileye yönelik yapılacak plan ve programlarda geleneksel kültür değerlerinin tespiti, kayıt altına alınması ve bunlar üzerinden genel değerlendirmelerde bulunarak bir yol haritası belirlenmesi oldukça önem arz etmektedir. Bu bağlamda Bakanlık, geleneksel aile yapımızı oluşturan, şekillendiren ve ona kimlik kazandıran değerlerin tespiti, kayıt altına alınması ve arşivlenmesi amacıyla ülke genelinde halk kültürü alan araştırmaları gerçekleştirmektedir. Söz konusu alan araştırmalarında ailelerin günlük yaşamını, değerler dünyasını ve ekonomik faaliyetlerini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen, yansıtan geçiş dönemleri, doğum, sünnet, evlenme, ölüm gelenekleri, geleneksel mutfak kültürü ve el sanatları, bayramlar, törenler ve kutlamalar gibi halk kültürünün bütün alanlarında derleme ve belgeleme çalışmaları yapılmaktadır. Araştırmalarda doğrudan halkla yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak ses ve/veya video kaydı yoluyla derlemeler yapılmakta, bu kayıtlar fotoğraflarla da desteklenmektedir. Söz konusu veriler Bakanlığın Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinde kayıt altına alınmaktadır.

Belirtilen geleneksel kültür alanlarına ait verilerin tespiti ve arşivlenmesi ile Bakanlığın görev alanlarında belirtilen kayıt altına alma ve koruma yükümlülükleri yerine getirilirken aynı veriler çeşitli bilimsel platformlarda ve yayınlarda değerlendirilerek topluma, ilgililere ve yeni kuşaklara tanıtımı, aktarımı sağlanmaktadır. Ayrıca talep etmeleri hâlinde kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve yerel yönetimler gibi birimlerin aileye dönük projelerinde veri ve uzman görüşü veya doğrudan katılım yoluyla gerekli destek de sağlanmaktadır.

Genel olarak toplumsal değerlerin, özel olarak aile değerlerinin geliştirilmesi, korunması, sürdürülmesine dönük faaliyetlere öncelik vererek aile değerlerini öne çıkaran kültür ve sanat çalışmaları teşvik edilmekte, yapılan sanatsal ve kültürel etkinliklerde aile ve kültürel değerlere yönelik mesajlar verilmeye çalışılmaktadır.

Bu kapsamda son yıllarda; “Ana Sesleriyle Anadolu” etkinliği ile kültür mirası içerisinde yer alan damat tıraşı, kına, halay, çiftetelli, halk dansları, asker uğurlama gibi kültür motifleri anlatılmıştır. Yine, 2015 yılında gösterime giren, dostluk, kardeşlik, dayanışma mesajları içeren “Ertuğrul 1890” filminin Türkiye adına yapımcılığını Kültür ve Türizm Bakanlığı üstlenmiştir. Toplamda 1 milyon 200 bin kişinin izlediği film özellikle çocuklara kültürel değerlerin aktarılması adına atılmış önemli bir adımı oluşturmaktadır. Bakanlığımızca Sinemaya Gitmeyen Öğrenci Kalmasın Projesi kapsamında 2015 yılında Ankara’nın çeşitli ilçelerinden 35 okuldan yaklaşık 7 bin öğrenci sinemayla tanıştırılmıştır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı sahip olunan zengin kültürel mirası koruyup gelecek nesillere aktararak birlik ve beraberliğin korunabileceğinin bilinciyle aileye yönelik çalışmalarına devam etmektedir.

ÖDÖP’ler kapsamında, “Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Öncelikli Dönüşüm Programı” kapsamında yapılacak ortak politikalar:

• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politiklar Bakanlığı ile ilgili Kültür Bakanlığı 2015 yılından beri göçle şehre gelen ailelerin şehir yaşamına uyumlarının desteklenmesi ile ilgili ortak politika üretmektedir. Söz konusu ortak politikanın amacı; kadın danışma merkezlerinde, çocuk ve gençlik merkezlerinde, sosyal hizmet merkezleri ile kültür merkezlerinde ve belediyelerin ilgili birimlerinde göçle gelen aileler öncelikli olarak ele alınacak, bu ailelerin yerel yönetimlerin ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerinden etkin bir şekilde faydalanması sağlamaktır.
  
• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politiklar Bakanlığı ile ilgili Kültür Bakanlığı Ocak 2015 -Aralık 2018 tarihleri arasını kapsayan süreçte nesiller arası dayanışmanın güçlendirilmesine yönelik faaliyetler yapılacak ve sosyal ve kültürel değerlerin daha güçlü bir şekilde aktarılması sağlanacaktır. Söz konusu ortak politikanın amacı; Yaşlıların deneyimlerini gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlayacak yayınlar ve TV programlar yapılması olarak belirlenmiştir.
  
• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politiklar Bakanlığı ile ilgili Kültür Bakanlığı Ocak 2015 -Aralık 2018 tarihleri arasını kapsayan süreç için; aile içi şiddetin, ihmal ve istismarın önlenmesine yönelik çalışmaların etkinliği artırılmasına ve aile yapısını etkileyen kötü alışkanlıkların ve bağımlılıkların azaltılmasına yönelik hizmetler geliştirmeye yönelik politika üretmek amaçlamıştır.
  
• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politiklar Bakanlığı ile ilgili Kültür Bakanlığı Ocak 2015 -Aralık 2018 tarihleri arasını kapsayan süreç için; aile dostu faaliyetler desteklenmesi hedeflenmiştir. Bu politika ile tüm aile bireylerinin birlikte katılabileceği kültürel aktiviteler desteklenecektir.
  
• 
  Sorumlu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile ilgili Kültür Bakanlığı ile kültürel ve sanatsal faaliyetlerde çalışan çocuklara yönelik mevzuat çalışmaları tamamlanması amaçlanmıştır.
  

Grafik 66.1.4.3.3. Dini Rehberlik Hizmetleri

Diyanet İşleri Başkanlığı, yıllık ve dört yıllık stratejik planlarında aile konulu hedef ve amaçlar belirlemekte, birimlerini bu üst planlar doğrultusunda yönlendirmektedir. Başkanlık son dört yılın Stratejik Planında (2012-2016) yasal yükümlülükleri arasında “Aile, kadın, gençlik ve toplumun diğer kesimlerine yönelik dinî konularda aydınlatma ve rehberlik yapmak” başlığını da zikretmektedir. Plana göre, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Başkanlığın hizmet alanında paydaşı ve stratejik ortağıdır. Planda aileye ve aile bireylerine yönelik şu stratejik amaçlara yer verilmektedir: Ahlakî ve manevî sorunların neticesi olarak ortaya çıkan terör, töre cinayeti, aile içi şiddet, madde bağımlılığı ve çevre sorunları gibi toplumsal problemlerin çözümünde etkin rol almak şeklindedir.

Bununla birlikte Diyanet İşleri Başkanlığı olarak;

1- Müftülüklere bağlı olarak görev yapan Aile İrşat ve Rehberlik Bürolarının (yeni adıyla Aile ve Dini Rehberlik Bürolarının) hizmet kalitesini, etkinliğini ve tanınırlık oranını artırmak hedeflenmiştir.

2- Yurt dışındaki vatandaş, soydaş ve dindaşlarımızın çocuklarına yönelik yaşadıkları ülkelerde ve Türkiye’de yaz kursları ve sosyal etkinlikler düzenlemek. Bu alana yönelik yayınlar hazırlanmaktadır.

3- Toplumun özel din hizmeti sunulmasını gerektiren kesimlerine yönelik hizmetleri geliştirmesi amacıyla bu kapsamda;

• 
  (Mülga) Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve belediyeler ile çalışmalar yaparak evde sürekli bakıma muhtaç olan engelli, yaşlı ve hastalara yönelik din hizmeti sunmak,
  
• 
  Engellilere yönelik olarak umre hizmetlerinin geliştirilmesi için çalışmalar yapmak,
  
• 
  Toplumun özel destek gerektiren kesimlerine yönelik ücretsiz yayın dağıtmak,
  
• 
  İnternet ortamında çocuklara yönelik verilen hizmetleri geliştirmek,
  
• 
  Kadınların dinî sorunlarını konu alan eserler hazırlamak,
  
• 
  Ülkemize gelen mültecilere yönelik olarak hizmet alanları üretmek,
  
• 
  Hastane ve cezaevlerinde dini rehberlik ve manevi destek hizmeti sunmak,
  

hedeflenmiştir.

4- Ahlaki yozlaşmayı önleyici çalışmaları artırmak amacıyla bu kapsamda;

• 
  Milli Eğitim Bakanlığı ve üniversitelerle işbirliği yaparak ahlaki problemlerin sebep ve sonuçları hakkında farkındalık oluşturmaya yönelik konferans, panel, seminer vb. faaliyetler düzenlemek,
  
• 
  Gençlere ve çocuklara yönelik yayın faaliyetlerini artırmak,
  
• 
  Toplum yararına ahlak temelli yeni projeler geliştirmek,
  
• 
  Kadın, aile, gençler ve çocuklara yönelik çalışmaları artırarak cami dışı din hizmetlerini geliştirmek hedeflenmiştir.
  

5- Aile konusunda çalışma yürüten diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak hedeflenmiştir.

ÖDÖP’ler kapsamında, “Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Öncelikli Dönüşüm Programı” kapsamında yapılacak ortak politikalar:

• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile ilgili Diyanet İşleri Başkanlığı Ocak 2015 - Aralık 2018 kapsayan süreç içinde Evlilik Öncesi Eğitim Programı yaygınlaştırılacaktır. Bu amaçla; Kur’an kurslarına devam eden kursiyerlere yönelik olarak evlilik öncesi eğitim verilecektir.
  
• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile ilgili Diyanet İşleri Başkanlığı Ocak 2015 - Aralık 2018 kapsayan süreç içinde Aile Eğitim Programı (AEP) yaygınlaştırılacaktır. Bu amaçla, 81 İl Müftülüğünde çalışan görevlilere AEP eğitici eğitimi verilecektir.
  
• 
  Sorumlu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile ilgili Diyanet İşleri Başkanlığı Ocak 2015 - Aralık 2018 kapsayan süreç içinde tek ebeveynli ailelere yönelik hizmetler geliştirilecektir. Bu amaçla, tek ebeveynli ailelere yönelik olarak eğitim modülü hazırlanacak ve danışmanlık hizmetleri verilecektir.