TüRKİye büYÜk millet mecliSİ

Grafik 71.1.4.5. Kolluk Hizmetleri

Grafik 72.1.4.5.1. Emniyet Genel Müdürlüğü

Aile içi ve kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin hizmetlerin koordinasyonlu olarak yürütülmesini sağlamak, uygulamada yaşanan sorunları tespit ederek standart soruşturma yöntemleri belirlemek, mevcut hizmetleri geliştirmek ve mağdurlara yönelik tedbirleri çok yönlü bir anlayışla ilgili kurum ve kuruluşların birlikteliğinde hayata geçirmek amacıyla 03 Ağustos 2011 tarihinde Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi Başkanlığı bünyesinde “Aile İçi Şiddetle Mücadele Şube Müdürlüğü” kurulmuştur.

İl merkezi ve ilçelerde, şiddete maruz kalan kadınlara yönelik sunulan hizmetlerin daha etkin ve koordineli yürütülmesini sağlamak amacıyla, 11 Kasım 2015 tarihli Bakanlık Onayı ile İl Emniyet Müdürlükleri Asayiş Şube Müdürlüğü bünyesinde “Aile İçi ve Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Büro Amirliği” kurularak faaliyete geçirilmiştir.

Polis, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında kendisine yapılan ihbar veya şikâyetler üzerine genel hükümler doğrultusunda gerekli işlemlere başlamak için öncelikle Cumhuriyet savcısını bilgilendirir. Aldığı talimatlar doğrultusunda işlemlere başlar ve intikal eden her olay hakkında gecikmeksizin en seri vasıtalarla Şiddeti Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)/Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü (ASPİM)’e bilgi verir.

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun,

• 
  3/1 maddesi kapsamında mülkî amirin yetkisi dahilinde olan ve şiddet mağduruna yönelik verilen koruyucu tedbirlerden;
  

• 
  Kendisine ve gerekiyorsa beraberindeki çocuklara, bulunduğu yerde veya başka bir yerde uygun barınma yeri sağlanması,
  
• 
  Hayatî tehlikesinin bulunması hâlinde, ilgilinin talebi üzerine veya resen geçici koruma altına alınması, tedbirleri gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde ilgili polis birimi amirince alınmakta, bu karar en geç tedbirin alındığı tarihi takip eden ilk işgünü içinde mülkî amirin onayına sunulmaktadır. Mülkî amir tarafından kırk sekiz saat içinde onaylanmayan tedbirler kendiliğinden kalkmaktadır.
  

• 
  5/1 maddesi kapsamında hâkimin yetkisi dahilinde olan ve şiddet uygulayan ya da uygulama ihtimali bulunan kişilere yönelik verilen önleyici tedbirlerden;
  

• 
  Gerekli görülmesi hâlinde korunan kişinin, şiddete uğramamış olsa bile yakınlarına, tanıklarına ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin hâller saklı kalmak üzere çocuklarına yaklaşmaması,
  
• 
  Şiddet mağduruna yönelik olarak şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışlarda bulunmaması,
  
• 
  Müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhâl uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesi,
  
• 
  Korunan kişilere, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve işyerine yaklaşmaması,
  

tedbirleri gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde ilgili polis birimi amirince alınmakta, bu karar en geç tedbirin alındığı tarihi takip eden ilk işgünü içinde hâkimin onayına sunulmaktadır. Hâkim tarafından yirmi dört saat içinde onaylanmayan tedbirler kendiliğinden kalkmaktadır.

Önleyici tedbir kararlarının yerine getirilip getirilmediği karar süresince polis tarafından kontrol edilmektedir. Bu kontrol korunan kişinin;

a) Bulunduğu konutun haftada en az bir kez ziyaret edilmesi,

b) İkinci derece dâhil olmak üzere yakınları ile iletişim kurulması,

c) Komşularının bilgisine başvurulması,

ç) Oturulan yerin muhtarından bilgi alınması,

d) Bulunduğu konutun çevresinde araştırma yapılması, şeklinde yerine getirilir.

Tedbir kararlarına aykırılığın tespit edilmesi halinde bu husus hakkında tutanak tutulur ve Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.

6284 sayılı Kanunda belirtilen tedbirlerle birlikte hâkim, Çocuk Koruma Kanununda yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirler ile Medeni Kanun hükümlerine göre velayet, kayyım, nafaka ve kişisel ilişki kurulması hususlarında karar vermeye yetkilidir.

5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun, “Çocuklarla ilgili kolluk görevi, öncelikle kolluğun çocuk birimleri tarafından yerine getirilir.” hükmü gereğince, 13 Nisan 2001 tarihinde yürürlüğe giren “Emniyet Genel Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü/Büro Amirliği Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği” sonrasında merkezde Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi Başkanlığı Çocuk Şube Müdürlüğü koordinesinde, 81 ilimizde kuruluşu bulunan Çocuk Şube Müdürlüğü/Büro Amirliği tarafından yerine getirilmektedir.

6284 sayılı Kanun kapsamında alınan koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınması sırasında hazırlanan evrakların standart hale getirilmesi ve mağdurların tahkikat yürüten birimlerde uzun süre bekletilerek ikincil mağduriyet yaşamalarının önlenebilmesi amacıyla dijital ortamda “Koruyucu Tedbir Karar Formu”, Önleyici Tedbir Karar Formu”, “Mağdur Teslimi ve Tedbir Kararları Bildirimi”, “Tedbir Kararları Bildirimi” ve “Tedbir Kararının Onanması” adı altında matbu formlar oluşturulmuş ve Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi ve iletişim alt yapısı olan POLNET üzerinden doldurulması sağlanmıştır.

Korunan kişi, şiddet uygulayan ya da bu kişilerin yakınlarına ait kişisel eşya ve belgelerin Mülki amir ya da hâkim tarafından kendilerine teslim edilmesini talep etmeleri hâlinde, kararda belirtilen kişisel eşya ve belgeler polis refakatinde taraflara teslim edilmektedir.

Hâkim tarafından, şiddet mağdurunun korunması amacıyla şiddet uygulayana ait silâhların polise teslimine ve tedbir süresinin sonuna kadar emanetine yönelik verilen kararların gereği ilgili polis birimleri tarafından yapılmaktadır.

Yine Hâkim tarafından, hakkında önleyici tedbir kararı verilen kişilerin, bir sağlık kuruluşunda muayene veya tedavisi için sevkleri sırasında ŞÖNİM yetkililerince yardım istendiğinde görevli polislerce yardımcı olunmaktadır.

6284 sayılı Kanunun 4/1-ç maddesi kapsamında hâkim tarafından verilen “kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerin değiştirilmesi” tedbir kararları İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü sorumluluğunda ve koordinesinde ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte yürütülmektedir. Bu iş ve işlemlerinin standart hale getirilebilmesi amacıyla ‘‘Kimlik ve İlgili Diğer Bilgi ve Belgelerin Değiştirilmesi Usul ve Esasları’’ hazırlanmıştır.

6284 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesi kapsamında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından, kadına karşı şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin olarak uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin verilmesi amacıyla kurulan “Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri”nde (ŞÖNİM), 3 Mayıs 2013 tarihinden itibaren 14 il, 19 Ocak 2016 tarihinden itibaren 26 il olmak üzere toplam 40 ilde, irtibatı sağlamak üzere “Polis İrtibat Görevlisi” görevlendirilmiştir.

6284 sayılı Kanun’un 12’nci maddesine istinaden; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı arasında 08 Mart 2015 tarihinde imzalanan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kapsamında Teknik Yöntemlerle İzleme Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Pilot Uygulama İşbirliği” protokolü kapsamında 30 Temmuz 2015 tarihinde Ankara ve İzmir illerinde “Elektronik Kelepçe” uygulamasına başlanmıştır.

Aile içi şiddet olaylarına ilişkin bilgi toplama sistemini geliştirmek, standart bilgi girişi ile analiz kapasitesini arttırmak, mağdurun risk durumunu belirlemek amacıyla hazırlanan ve 2010 yılı itibariyle Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi ve iletişim alt yapısı olan POLNET üzerinden doldurulmaya başlanılan “Aile İçi Şiddet Olayları Kayıt Formu” geliştirilerek daha kullanışlı hale getirilmiştir. Şiddet mağdurlarının müracaatı alındıktan sonra şiddet uygulayanın risk durumunu değerlendirmek amacıyla mağdura sormak üzere 22 soru hazırlanmıştır. Yapılan bu değerlendirme neticesinde, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde kolluk amirince alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirler belirlenerek yine aynı forma işlenmesi sağlanmıştır. Ayrıca bu form, sadece aile içi şiddet olaylarında değil, tüm kadına karşı şiddet olaylarında doldurulabilmesi için “Aile İçi ve Kadına Karşı Şiddet Olayları Kayıt Formu” başlığı adı altında yeniden tasarlanmış ve müracaatı alan personelin sistem üzerinden zorunlu olarak doldurmasını sağlayacak tedbirler alınmıştır.

Aile içi ve kadına yönelik kasten öldürme olayları 2010 yılı sonrası daha sağlıklı tasnif edildiğinden, bu tür olaylardaki sayısal artış kamuoyu nezdinde daha görünür olmaya başlamıştır.

Eğitim Faaliyetleri;

2015 yılında; “6284 sayılı Kanun ve Uygulaması” konusunda,

• 
  “Hizmetin Yerinde İfası Uygulama Semineri” programında, tüm polis merkezlerinde ifade almakla görevli 2.327 personele,
  
• 
  “Mukayyit Eğitimi’’ programında, yine tüm polis merkezlerinde ifade almakla görevli 1.590 personele, eğitim verilmiştir.
  
• 
  “Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi”; Aile içi ve kadına karşı şiddetle mücadele hizmetlerinin uzman personel tarafından yürütülmesinin sağlanması amacıyla, 2014 yılında başlayan ve 2016 yılında tamamlanması planlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yürütülen ve paydaş kurum olarak Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen ‘‘Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi’’ kapsamında, 81 ilde eğitim vermek üzere yetiştirilecek 500 eğiticiye, eğitimlerde kullanılmak üzere ‘‘eğitim materyalleri’’ hazırlanmıştır.
  

2015 yılı Aralık ayında başlayan ve 2016 yılı Mart ayında tamamlanan ‘‘eğitici eğitimleri’’ sonrasında alan eğitimlerine başlanılarak;

• 
  Aile içi ve kadına karşı şiddet alanında görev yapan polis merkez amirliği, asayiş resmi ekipler, 155 haber merkezi, toplum destekli polislik ve koruma birimlerinde çalışan personel başta olmak üzere, polis eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin de dâhil olduğu 140.000 kişiye eğitim verilmesi,
  
• 
  Eğitime katılan personele yönelik hazırlanan rehber kitapçıklar ile profesyonelliğin ve şiddet mağdurlarına yönelik verilen hizmetin kalitesinin daha da arttırılması,
  
• 
  Müracaatta bulunan mağdurlara yönelik hazırlanan bilgilendirici ve bilinçlendirici broşürlerin dağıtılması ile birlikte kamuoyu nezdinde farkındalığın arttırılması hedeflenmektedir.
  

Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Komisyonu;

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından, 13 Ocak 2015 tarihinde kurulan ve 08 Mayıs 2015 tarihinde çalışmaları tamamlanan, ‘‘Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Meclis Araştırma Komisyonu’’ çalışmalarına katılım sağlanmıştır.

Grafik 73. 1.4.5.2. Jandarma Genel Komutanlığı

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte Jandarma Genel Komutanlığı Karargâhında Harekât Başkanlığı Asayiş Daire Başkanlığı bünyesinde Aile İçi Şiddetle Mücadele ve Çocuk Şube Müdürlüğü teşkil edilmiştir.

İl Jandarma Komutanlıkları Asayiş Şube Müdürlüğü bünyesinde Çocuk ve Kadın Kısım Amirliği ile Çocuk ve Kadın Suçları İşlem Astsubayı, İlçe Jandarma/Jandarma Karakol Komutanlığı seviyesinde ikiz görevle Çocuk ve Kadın Suçları İşlem Astsubayı görevlendirilerek teşkilatlanma sağlanmıştır.

Yapılan analiz çalışması sonucunda Çocuk ve Kadın Kısım Amirliği kurulacak illerin öncelikleri belirlenmiş olup 2015 yılı itibarıyla 37 İl Jandarma Komutanlığında Çocuk ve Kadın Kısım Amirliği, 44 İl Jandarma Komutanlığı bünyesinde Çocuk ve Kadın Suçları İşlem Astsubayı kadrosu teşkil edilmiştir.

Çocuk ve Kadın Kısım Amirliklerinin 2019 yılının sonuna kadar 81 il genelinde yaygınlaştırılması planlanmıştır.

Jandarma Genel Komutanlığı olarak aile içi şiddetle mücadelede başarılı olabilmek için başta teşkilatlanma olmak üzere kolluk uygulamaları, görevli personelin eğitimi ve vatandaşların bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar koordineli bir şekilde yürütülmektedir.

Bu çerçevede; İçişleri Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında

12/04/2012 tarihinde imzalanan protokol kapsamında; Jandarma Okullar Komutanlığında, eğitim gören personele insan hakları dersi müfredatında, “Kadına ve Çocuğa Yönelik Şiddetle Mücadele” konusu ayrı bir ünite olarak ilave edilmiştir.

Mesleki Gelişim Planı kapsamında yılda iki dönem (Ocak-Eylül) halinde iki hafta süreli olmak üzere “Çocuk Suçlarının Önlenmesi ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele” konusunda meslek içi eğitim düzenlenmektedir. İcra edilen eğitimlere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından eğitici personel desteği sağlanmaktadır.

Eğitim müfredatı; aile içi şiddet ve kadına karşı şiddet ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat, toplumsal cinsiyet eşitliği, şiddet mağdurlarına yaklaşım tarzı ve 6284 sayılı Kanun’un kolluk uygulamalarını içermektedir.

Meslek içi eğitime katılan ve eğitici eğitimi alan personel tarafından İl Jandarma Komutanlıklarında Asayiş Tim Komutanı/ Yardımcısı/ İkiz görevli personele 3 gün süreli olacak şekilde yerinde eğitim verilmektedir.

6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Kapsamında 2012-2015 yıllarında toplam 431.610 personel eğitilmiştir.

Milli Savunma Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasındaki

03/07/2013 tarihli protokol kapsamında; vatani görevini yapmakta olan tüm erbaş ve erlere yönelik olarak “Mehmetçik İçin Vatandaşlık Eğitimi” içerisinde “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele” konularında eğitici eğitimi alan personel tarafından eğitimler verilmektedir.

Erbaş ve erlerin toplumda sorumlu ve duyarlı bireyler olmalarını sağlamak amacıyla icra edilen “Mehmetçik İçin Yurttaşlık Eğitimi” programındaki 8 ana eğitim konusu içerisinde “Kadın Hakları ve Cinsiyet Eşitliği” modülü ile “Çocuk Hakları” modülü bulunmaktadır.

“Kadın Hakları ve Cinsiyet Eşitliği” modülünde kadınların eğitimi, kadınların yasal eşitliği ve kadına yönelik şiddet, “Çocuk Hakları” modülünde temel kavramlar, çocukların eğitimi ve gelişimi, katılım hakkı ve çocuk hakkı ihlalleri konularında, eğitim materyallerinden istifade edilerek eğitimler verilmektedir.

Rehberlik ve Danışma Merkezi faaliyetleri kapsamında erbaş ve erlere yönelik olarak “Eş Seçimi, Evlilik ve Aile İçi İletişim” konularında eğitim düzenlenmektedir.

6284 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesiyle birlikte, “Aile İçi Şiddet, Kadına Yönelik Şiddet ve Çocuk Suçlarıyla Mücadelede Jandarmanın Görev Yetki Ve Sorumlulukları Yönergesi” hazırlanarak, birliklere dağıtımı yapılmıştır.

Jandarma Okullar Komutanlığında 21 Kasım 2012 tarihinde 15 ayrı kurum temsilcisi ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı’nın da katılımıyla “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kolluğun Rolü ve Önemi” konulu bir konferans icra edilmiştir.

Jandarma Genel Komutanlığı tarafından 31 Mayıs 2013 tarihinde, İstanbul’da, alanında bir ilk olarak, Jandarma veya askeri statülü kolluk gücü bulunan Avrupa, Asya, Afrika ve Amerika kıtalarından 20 ülke temsilcisi ile 31 kurum, üniversite ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin bir araya geldiği “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele ve Kolluk Uygulamaları” konulu bir konferans icra edilmiştir. Uluslararası seviyede icra edilen çalışmanın kadına yönelik şiddetle mücadelede evrensel bir algının oluşmasına katkı sağladığı değerlendirilmektedir.

23 Temmuz 2013’te başlayan “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesi” Avrupa Birliği Projesi 17 Haziran 2015’te sona ermiştir. Proje kapsamında; 8 Avrupa Birliği üyesi ülkeye çalışma ziyareti düzenlenmiş, 2.066 rütbeli personel ve 18.967 erbaş ve ere “Aile İçi Şiddetle Mücadele Eğitimi” verilmiş, İtalya’da staj faaliyeti icra edilmiş, 30 ilde koordinasyon ve bilinçlendirme çalıştayı düzenlenmiş, uzaktan eğitim modülü ve proje web sitesi kullanıma açılmış, çeşitli savunuculuk materyalleri (kamu spotu, 220.000 broşür, el kitabı, vb.) hazırlanmıştır.

Toplumda güvenlik kaygısının ve suç korkusunun ortadan kaldırılmasını ve bireylerin, suçlara yönelik alabilecekleri önlemler konularında bilgilendirilmesini sağlamak maksadıyla icra edilen; Toplum Destekli Güvenlik Hizmeti modelinde Jandarma birlikleri tarafından Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri ile koordineli olarak vatandaşlarımıza yönelik bilgilendirme bilinçlendirme faaliyetleri düzenlenmektedir.

2012-2015 yıllarında icra edilen 2.279 faaliyette 209.197 vatandaşımıza ulaşılmıştır.

Jandarma Genel Komutanlığı olarak Jandarma sorumluluk bölgesinde 6284 sayılı Kanun kapsamında haklarında koruyucu ve önleyici tedbir kararı verilen şahısların ve verilerin takibinin yapılabilmesi maksadıyla Komutanlığımız tarafından yazılım çalışmaları devam etmektedir.

13 Ocak-13 Mayıs 2015 tarihlerinde çalışmalarını tamamlayan “Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu”na Jandarmanın kolluk olarak icra ettiği faaliyetler hakkında sunum yapılarak, 6284 sayılı Kanun’da yapılabilecek düzenlemelere ilişkin görüş ve önerilerde bulunulmuştur.

Adalet, Aile ve Sosyal Politikalar ile İçişleri Bakanlığı arasında 08 Mart 2015 tarihinde imzalanan “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kapsamında Teknik Yöntemlerle Takip Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Pilot Uygulama İşbirliği Protokolü” gereğince; Ankara ve İzmir illerinde polis sorumluluk bölgesinde gerçekleştirilen pilot uygulamada elektronik izleme merkezine Jandarma Genel Komutanlığı’nı temsilen 1 personel görevlendirilmiş olup pilot uygulamanın Ankara ili Jandarma sorumluluk bölgesine yaygınlaştırılması ve “Aile İçi Şiddet Olayları Kayıt Formu”nun geliştirilmesi çalışmalarına devam edilmektedir.

6284 sayılı Kanun kapsamında Jandarma sorumluluk bölgesinde 2012-2015 yıllarında 26.283 koruyucu ve önleyici tedbir kararı verilmiş olup halen 539 kararın takibi yapılmaktadır