TüRKİye büYÜk millet mecliSİ

Grafik 210.3.13. AİLEYE YÖNELİK KAMU POLİTİKALARININ KOORDİNASYONUNUN ÖNÜNDEKİ ENGELLER

Sosyal politikalar, niteliği gereği birden çok faaliyeti kapsamaktadır. Bu alanda, birçok kamu kurum ve kuruluşuna düşen görevler dolayısıyla koordinasyon önemli bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.

Grafik 211.3.13.1. Kamu Politikalarının Koordinasyonu

Kamu yönetimini sorgulamaya dönük çalışmalarda idari yapı, süreç ve işleyiş yanında önemli bir boyut kamusal faaliyetlerin neden ve ne amaçla gerçekleştirildiğidir. Bu sorgulamada kamunun yaptığı eylem ve işlemlerin tümünde ortak bir amaç ya da uyum var mıdır sorusuna yanıt aranması gerekmektedir. Bu sorular, kamu yönetiminin politika boyutunu oluşturur.

Kamu politikalarıyla ortaya konulan amaçlar, özellikle de toplumsal gelişmeye dönük amaçlar çok kapsayıcıdır ve bu amaçları gerçekleştirmek pek çok kurum ve kişinin uzun soluklu çabasını gerektirmektedir. Ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşmak için; makroekonomik politikaların, sektör stratejilerinin, bölge planlarının, bölgesel gelişmeye yönelik programların ve bunlarla ilgili yatırımların koordineli bir şekilde yürütülmesi ve bütün bunlar arasında uyumun sağlanması ile bunların sürdürülebilir kılınması önem arz etmektedir. Kamu politikalarında öngörülen amaca ulaşabilmek için yapılacak eylemleri zaman, içerik, önceliklendirme, tutarlılık, bütünsellik gibi açılardan birbiriyle uyumlu kılmak gerekmektedir. Bu uyumlaştırma gereği politikaların koordinasyonunun sağlanmasına ihtiyaç vardır. Dolayısıyla tek başına politika oluşturmaya dönük yapı ve süreçlerin var olması yetmez koordinasyonunun da yapılması gerekir. Genel olarak pek çok ülkede politika önceliklerinin saptanması, politika seçeneklerinin geliştirilmesi, politika analizlerinin yapılması, uygulamanın koordinasyonu, izlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda yetersiz olunduğu gözlemlenmektedir.

Kamu politikası bir bakıma belli bir amacın gerçekleşmesine dönük yasalar, kurallar, düzenlemeler ve diğer eylemler bütünüdür. Bu bütünün genel çerçevesini çizen Kalkınma Planları, Hükümet Programları ve Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından hazırlanan Stratejik Planlardır. Bu Plan ve Programlardaki öngörülebilirlik, güven ve uygulanabilirlik ile yatırımlar arasında doğrudan bir ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle kamu politikaları koordinasyonunda, farklı politikalar arasında uyumun sağlanmasının yanı sıra kamu kurum /kuruluşları arasında da iyi yönetişimin sağlanması gerekmektedir. Bakanlıkların politika oluşturma sürecinde daha etkin rol almaları ihtiyacı bulunmaktadır.

Kamu kurum ve kuruluşları kendi görev alanlarına giren konularda benzer alanlarda çalışma yapan diğer kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içinde olmalı; özellikle politikaların içeriği, politika seçenekleri geliştirme, taslakların hazırlanması ve görüşe sunulması ile uygulamanın izlenmesi ve değerlendirilmesi konularında daha öncü rol almalıdırlar. Ayrıca, kamusal politikalar büyük ölçüde bütçe, hukuki düzenlemeler ve idari teknik uygulamalarla da şekillenmektedir. Her bütçenin ve her hukuki düzenlemenin bir kamusal politikanın yansıması olduğunu ileri sürmek mümkündür. Bu nedenle politika oluşturma ve koordinasyon alanındaki çalışmanın bütçe ve hukuk yapım süreçleriyle birlikte ele alınmasında yarar vardır.

• 
  Politika döngüsü içerisinde rol alan kamu çalışanlarının daha fazla eğitimi gerekli görülmektedir.
  
• 
  Politika konularında Kamu Kurum ve Kuruluşların merkezlerindeki birimler güçlendirilmelidir.
  
• 
  Politika oluşturma sürecinde kurumsal rollerin daha belirgin olması sağlanmalıdır.
  

Kamu Politikaları Koordinasyonunda aşağıda yer alan konulara dikkat edilmelidir;

Disiplin; Politikaların mali olarak uygulanması için gerçekçi, tutarlı ve uygulanabilir olması gerekmektedir. Bu ilkeden sapma, uygulamada sıkıntı yaratmakta ve mali sürecin uzamasına neden olmaktadır.

İstikrar;: Politikaların öngörülebilirliği ve istikrarı vatandaşın kamuya güvenini en fazla etkileyen unsurlardandır.

Saydamlık;: Kamu Kurum ve Kuruluşların uyguladıkları politikaların saydam ve önceden bilinir olması önemlidir.

Yapısallık;: Kamu Kurum ve Kuruluşlar tarafından uygulanmakta olan politikalar birbirleri ile uyumlu olmalıdırlar.

Grafik 212.3.13.2. Aileye Yönelik Kamu Politikalarının Koordinasyonunda Yaşanan Sorunlar

Ailelerin ekonomik, sosyal, psikolojik, kültürel vb. sorunları arasında çift yönlü sebep sonuç ilişkisi bulunmaktadır. Herhangi bir kurumun, ailenin durumuna dikkat etmeksizin, kendi görev alanı çerçevesinde ilgili bir aile bireyine hizmet sunması durumunda müdahale edilen sorun, ailenin genel durumundan etkileneceği için kurumsal çabalar, hedeflenen sonuçları ortaya çıkaramayacaktır.

Ailelerdeki sorunlar arasındaki bu ilişkisel yapı nedeniyle sadece kurumların kendi görev alanlarındaki sorunlarına karşı ürettikleri çözümleri geliştirmek istenen başarıyı getirmeyecektir. Kurumsal çözümler tasarlanırken aile kompozisyonuna göre diğer kurumların sunacakları hizmetlerle koordinasyonun sağlanması ve diğer kurumların müdahale araçlarının ailede oluşturacağı etkinin de hesaba katılması gerekmektedir.

Aile hem refahı hem de sorunları kendi içinde bireyleri ile paylaşan bir kurumdur. Ailede her hangi bir bireyin sorununun diğer bireylerden izole edilmesi mümkün değildir. Örneğin ailelerin ve aile bireylerinin bazı alanlardaki yoksunlukları, eğitim gibi temel hizmetlere erişememesi, yoksulluk sorununa yol açar veya yoksulluğu derinleştirirken oluşan yoksulluktan da etkilenerek kendini besleyen paradoksal bir soruna dönüşmektedir.

Ailelerin açıklanan türdeki ilişkili sorunları, aile bireylerinin özelliklerine göre birden fazla kurumun görev alanına girmektedir. Farklı mevzuat hükümleri çerçevesinde faaliyet yürüten, farklı önceliklere ve bakış açısına sahip kurumlar, aile bireylerine kendi görevleri çerçevesinde hizmet sunarken, aile sorunlarının birbiriyle ilişkili ve birbirini besler nitelikte olduğunu çoğu zaman göz ardı etmektedir. Bu durumda kurumlar başarılı hizmetler sunsalar dahi, diğer aile bireylerini ve diğer kurumların görev alanına giren diğer sorunları dikkate almadıkları için çabalar beklenen sonuçları verememektedir.

Çalışmaların amaçlanan başarıyı getirmesi ve kalıcı başarının yakalanabilmesi için kurumların hizmet sunum süreçlerinde aileye yönelik yaptıkları bütüncül tespitler doğrultusunda ailenin tüm sorunlarına koordineli şekilde müdahale edilmelidir. Bunun için hanenin bütün olarak ele alınması ve tüm sorun alanlarıyla koordineli şekilde mücadele edilmesi, müdahale araçlarının ve ilgili kurumların devamlı suretle koordinasyonu gereklidir.

Saha ziyaretleri ve kurum sunumları, kurumların kendi görev alanlarındaki sorunlara yönelik iyi planlanmış hizmetleri yoğun çabalarla ailelere ulaştırmaya çalıştıklarını göstermektedir. İncelemenin odağına birer birer kurumlar alındığında gözlemlenen iyi planlanmış faaliyetlerin, incelmenin odağına birer birer aileler alındığında beklenen gelişmeyi göstermemesinin altında, kurumların aile temelli bakış açısına sahip olmaması ve ailenin diğer sorunlarının kendi çabalarını sonuçsuz bıraktığının bilincinde olmaması yatmaktadır.

Kurumların performans ölçümünde, aile temelli bakış açısıyla ailede meydana gelen değişimi ölçmek yerine, bir hizmeti sunmaları ile bitecek şekilde kendi süreç göstergelerini belirlemeleri, kurumların çabalarının ailenin hayatında meydana getirdiği gerçek etkiyi göstermede yetersiz kalmaktadır. Bu durumda aynı kurum bir aileye aynı bireyi veya farklı bireyi üzerinden tekrar tekrar hizmet sunmakta ancak ailenin hayatında beklenen etki ortaya çıkamamakta ve sorunların bir sonraki nesle aktarımı engellenememektedir. Örneğin bir aile bireyine sunulan istihdama kazandırıcı nitelikteki mesleki kurs, işe yönlendirme gibi bir hizmette, ailenin diğer bireylerinin durumları, bakıma muhtaçlıkları ve eğitim sağlık gibi sorunları dikkate alınmadığında, söz konusu aile bireyinin kalıcı şekilde istihdam piyasasında kalması sağlanamamakta, sorun çözülmediği için benzer bir hizmetin tekrar tekrar sunulması ve bir sonraki nesilde de devam etmesi mümkün olmaktadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM