TüRKİye diyanet vakfi 4 İSLÂm ansiklopediSİ (28) 4

295 krş.Taberî. XIX, 22

296 eş-Şûrâ 42/37

297 eş-Şûrâ 42/ 43

298 el-Bakara 2/263

299 en-Nûr 24/22

300 el-A'râf 7/199

301 Âl-i İmrân 3/133-134

302 Fussılet 41/34

303 ei-Edebü'l-keblr, s. 45-46

304 İhya', III, 184

305 a.g.e., III, 178

306 Mâverdî, s. 245

307 Pellat, Risale fi'l-hilm, s. 39-40

308 Ebû Tem-mâm, s. 190

309 Câhiz, el-Beyân ue't-tebyîn, I, 175

310 el-'Oşmâniyye, s. 193

311 el-Ahlâk ve's-siyer, s. 27

312 Ebû Temmâm. s. 201

313 Edebü'd-dünyâ ue'd-dln, s. 247

314 el-Ahlâk ue's-siyer, s. 80

315 Gazzâlî, III, 166

316 bk. Yaratma

317 bk. cezeri, İsmail b. Rezzâz

318 London 1971; doktora tezi

319 Ahmed Yûsuf el-Hassan ile birlikte; Cambridge [Paris 1986, 1988], Fransızca çevirisi: Sciences et techniques en İslam: üne histoire ii-lustree |trc. Hachem el-Husseinij. Paris 1991

320 eserlerinin tam listesi için bk. King, V, 299-302

321 bk. Hums

322 hocaları ve okuduğu eser­lerle ilgili geniş bilgi İçin bk. Hillî, er-Ri-câi, s. 282; a.mlf.. et-lcâzetü'l-keblre, C1V, 62-70, 135-137

323 ed-Dürerü'l-kâmine, II, 49

324 Hil­lî'nin öğrencilerine verdiği icazetname­ler için bk. el-İcâzetü'I-kebîre, CIV, 60-149

325 Âgâ Büzürg-i Tahrânî, I, 515; III, 318; IV, 151, 162; XIV, 163

326 a.g.e., II, 794; XIII, 118. 120-122; XIV, 73; XVI, 105; XXV, 151

327 Kum 1371 hş

328 Tah­ran 1304, 1305, 1312, 1313, 1316; Tebriz I 360

329 Tecrîdü'l-kelâm

330 Tah­ran 1363 hş

331 Kum I4l I; Tahran 1315; Hillî'nin ke­lâmla ilgili diğer eserleri için bk. Âgâ Büzürg-i Tahranı, I, 435-436; IV, 435; Vll, 208-209; XXII, 89, 112, 351; XXIV, 200, 407

332 Tahran I 303. I 307, I 309, 1317, 1318, 1320, 1323, 1324, 1327, 1328, 1329, 1330; Bombay 1303, 1309, 1324; Tebriz 1330: Dımaşk 1336; Bağdat 13381. Eserin ilmî neşirleri S. Ahmed et-Hüseynî ile M. Hâdî el-Yûsu-fitarafından müştereken Kum 1361 hş.),

333 Tahran 1314; Meşhed, ts.; Kum, ts

334 Tahran 1272, 1313, 1315, 1329, 1387-1389; Kum, ts., 1363/1984, 1413

335 nşr. Ferecüllah el-Hüseynî, Beyrut 1982; Kum 1407

336 a.g.e., XVI, 24-25

337 Leknev 1301; Tahran 1310, 1319; Kum, ts. |Mek-tebü'l-i1âmi1-İslâmî

338 Hillî'nin fıkıh ve fıkıh usu­lüne dair diğer eserleri için bk. a.g.e., IV, 179; XVI, 24-25; XXII, 260; XXIV, 303, 408-409, 426; XXV, 1

339 Ricâlü'l-'altâme el-hfillî, Hulâşatü'l-akuâl fî ma'rifeti'r-ricM

340 a.g.e., II, 493; XVIII, 63-64

341 Tahran 1311, 1363; Bombay 1311; Kum 1369 hş

342 Kum 1412; bu eserlerin yazma nüshaları, şerh, haşiye ve tercümeleri, ayrıca müellifin yayımlan­mamış diğer çalışmaları İçin bk. Brocke!-mann, GAL, II, 211-212; Suppi, 11, 206-209; III, 1265-1266; Scmidtke, s. 41-98; Abdülazîz Cevâd et-Tabâtabâî, s. 25-263

343 Han-sârî, II, 191; İbn Usfûr el-Bahrânî, s. 230

344 Kalküta 1839; Tah­ran 1840, 1267, 1271, 1274. 1275, 1895; Tebriz 1275, 1278, 1284-1285, 1294. 1302, 1307; l-ll (tek cilt halinde), nşr. Ahmed Muğniyye, Beyrut 1930, 1406/1986; I-IV (iki cilt halinde), nşr. Abdülhüseyin Mu­hammed Ali, Necef 1389/1969, Beyrut 1403/1983-, Sâdık Şîrazînin ta'likatı ile bir­likte, Kum 1983

345 10kitap

346 15 kitap

347 II kitap

348 12 kitap

349 Âgâ Bü-zürg-i Tahram, XIII, 47-50, 316-332

350 Tahran 1262, 1273, 1278, 1286-1287, 1301, 1305, 1311, 1312, 1323-1325, 1376; I-XLII1, Necef 1377-1399

351 I-IV, Tahran 1362-1364

352 l-ll, Paris 1871

353 l-ll, Saint Petersburg 1862-1867

354 el-Muhta-şarü'n-nâfV fî fıkhi'l-lmâmiyye

355 a.g.e., IV, 57-60

356 H. Müderris? Tabâtabâî, s. 101

357 nşr. Ali Penâhel-İştihârdî-Hüseyin el-Ezdî. I—II. Kum 1408-1410

358 I-III. Tahran 1267, 1281-1282, 1290-1293

359 eş-Şerhu'ş-şağir

360 I-ll, Tah­ran 1268, 1272, 1275. 1282, 1288-1292, 1300. 1307-1308, 1316-1317

361 H. Müderrisi Tabâtabâî. s. 103

362 Risâletü te-yâsüri'l-kıble

363 İbnü'l-Mutahhar el-Hİİlî-nin Rauzü'l-cinân'i ve Şehîd-i Sânî'nin Münyetû'l-mürîd'i ile birlikte, Tahran 1307

364 Kum 1371 hş

365 Hillî'nin eserlerinin bir listesi ve bunların yazma nüshaları için bk. Brockelmann, GAL, I. 514-51 5; SuppL, 1,711-712; Hüseyin Mü-derrisîTabâtabâî, s. 88-106; Rızâ Üstâdî, 1/2, s. 150-151

366 M. İb­rahim Huvver, s. 51

367 et-Artu-ktyyât

368 Dîvân, s. 199-203 vd

369 M. İbrahim Huv-ver, s. 31-32

370 a.g.e., s. 21

371 Divân, s. 91, 345

372 AbdülhüseyinAh-med el-Emînî, VI, 42

373 Şafvetü'ş-şu'arâ' ue hulâşatü'l-bütegâ1

374 Dîvân, mukaddime, s. 12

375 Fevûtü'l-Vefeyât, II, 350

376 Mahmûd RızkSelîm, s. 38-39

377 Şafıyyüddin el-Hiltî, s. 74

378 el-r^aşâ'idü'l-Artukıyye, et-Ar-tukıyyât

379 Mecmû'u müzdeuicât içinde, Kahire 1299

380 OAL, II, 205

381 Jenaische Aligemeine Li­teratür-Zeitung, XIII, lena-Leıpzig İ816, s. 188-192; diğer bazı seçmeler İçin bk. GötÜngische getehrte Anzeigen, 1816, s. 15İ5-İ520; Atlgemeine Literatur-Zeitung, Halle, Leipzig 1817, s. 601-606, 609-614

382 en-tietâ'icü'l'ilâhiyye İt şerhi'l-Kâfıyeti'l-be-dfiyye

383 bk. bibi

384 Abdülhüseyin Ahmed el-Emînî, VI, 39

385 Almanca mukad­dime ve değerlendirme yazısı ile birlikte, Wiesbaden 1956

386 bk. bibi

387 Madrid, Escurial Library, nr. 123

388 M. İbrahim Huv­ver, s. 64-67

389 Dârü'l-kütübi'l-Mısriyye, Me-câmî:, nr. 73

390 Bibliotheque Na-tionale, nr. 842

391 BibliothequeNationale, nr. !553; Dârü'l-kütübi'z-Zâhiriyye, Mecmua, nr. 3361

392 bk. bibi

393 C. Zeydân, III, 140

394 Ma'hedü'l-mahtûtât Câmiatü'd-düveli'l-Arabiyye, Mûsiki, nr. 45

395 Shiloah, s. 308

396 GAL, II, 160

397 a.g.e., II, 159; SuppL, II, 199; Shiloah, s. 307-308; El2 [İng.|, VIII, 804

398 Brockelmann, GAL Suppi, II, 200

399 fareler ve deve yavrusu

400 M. İbrahim Huvver, s. 70

401 a.g.e, s. 72-73

402 El2 \ ing. |, VIII. 804

403 Câmiatü'd-düveli'l-Arabiyye, Ma'hedü'l-mahtûtât, İlmü'1-luga, nr. 288

404 Şafıyyüddîn el-HUlî, s. 53

405 bk. Hilim

406 bk. Ha- Sâisü'n-Nebî; Şemail

407 Hilye-i Celiyye ve Şemâil-i Atiyye

408 Hüdâyî, nr. 275

409 Fâtih, nr. 5385

410 Aclûnî, II, 250

411 aş. bk

412 Lâleli, nr. 1715, vr. 6]b-119b

413 Hilye-i Nebevi, Hilye-i Şerife

414 Murad Buhârî, nr. 330

415 bk. Hâkânî Meh-Med Bey

416 nr- 2872,4906

417 metni için bk. Çelebioğlu, sy. 2 j 1987), s. 77-82

418 Süley­maniye Ktp., Hamidiye, nr. 252/5

419 vr. 169a

420 Süleyman Nahîft Hayatı Eserleri ve Hilyetü'l-enuân, MÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1994

421 Hilyetü'l-enuâr, MÜ Sosyal Bilimler Ens­titüsü, 1995

422 Yazma Bağışlar, nr. 813

423 bk. Arif Süleyman

424 nr. 756

425 Tuhfe, neşredenin girişi, s. 34

426 Os-mantt Müellifleri, 1, 168

427 Süleymaniye Ktp., Ha­cı Mahmud Efendi, nr. 3784

428 TY, nr. 7368

429 Süleymaniye Ktp., Fâ­tih, nr. 5427

430 Süleymaniye Ktp., Serez, nr. 3935

431 Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 28

432 Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 453

433 Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 2791

434 Süleymaniye Ktp., Yazma Bağışlar, nr. 35

435 IV, 244-245

436 Hilye-i Enbiyâ

437 Sü­leymaniye Ktp., Hamidiye, nr. 390

438 Hz. Âdem, İdrîs, Nûh, İb­rahim, İsmail, İshak. Lût, Yûsuf, Eyyûb, Müsâ, Hârûn, Dâvûd, Süleyman, Yahya, îsâ ve Hz. Muhammed

439 Şeyhî, 111,254

440 Hz. Âdem, İdrîs, Nûh, İbrahim, İsmail, İshak, Lût, Yûsuf, Eyyûb, Mûsâ, Dâvûd, Süleyman, Yahya, îsâ ve Hz. Muhammed

441 Süleymaniye Ktp., Lâ­leli, nr, 1715/15; Esad Efendi, nr. 3407/7; Hacı Mahmud Efendi, nr. 4413/2. 3810/1; Âşir Efendi, nr. 331/1

442 Necip Paşa Ktp.,TY, nr. 136-137

443 bk. bibi

444 Lâleli, nr. 1715/ 5

445 Hz. Âdem, İdrîs, Nûh, İbrahim, İsmail, Lût, Yûsuf, Eyyûb, Mûsâ, Dâvûd, Süleyman, Yahya ve Hz. îsâ

446 Emanet Hazinesi, nr. 1181

447 Damad İbrahim Pa­şa, nr. 3819

448 İstanbul 1293, Neşâtî'nin Hitye-i Enbiyâsı iie bir­likte İstanbul 1317

449 İstanbul 30 Kânunuevvel 1309, nr. l,s. 37-39, 13 Kânunusâni 1309, nr. 2, s. 74-77 "İhya-yı Âsâr" başlığı altın­da

450 bk. cevrî İbrahim ÇELEBİ

451 Lâleli, nr. 1715

452 Os­manlı Müellifleri, II, 391

453 Tezkire, vr. 237''; Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2549

454 TSMK, Revan Köşkü, nr. 2002

455 Emanet Hazine­si, nr. 1803

456 II, 50

457 Düğümlü Baba, nr. 354

458 Mevlânâ Mü­zesi Ktp.,nr. 2163

459 Mevlânâ Müzesi Ktp., nr. 2454, bu hilyenin aynı yerde bir de talik hattıyla levha olarak yazılmış örneği vardır; nr. 319

460 Mevlânâ Müzesi Ktp,, nr. 2163

461 Süleymaniye Ktp., Halet Efendi, nr. 355

462 TDEA, IV, 238

463 en-Neml 27/30

464 TSMK, Güzel Yazılar, nr. 486, Sükûtî İbra­him Efendi'nin hilyesi

465 aşere-i mübeşşere

466 el-Enbiyâ 21/107

467 el-Ka-lem 68/4

468 el-Fetih 48/28-29

469 TSMK, Güzel Yazılar, nr. 1430

470 Relik Gökhan koleksiyonu

471 Onun 1089 116781 tarihli böy­le bir hilyesi Kubbealtı Kültür ve Sanat Vakfı'ndadır

472 metni için bk. IbnSa'd, I. 230-231; tercümesi için bk. Yardım, s. 48) bilinmek­tedir (Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Ktp., nr. 398

473 Sabancı Kolek­siyonu

474 TİEM, nr. 2732

475 ö. 1221/1806, Kubbe­altı Kültür ve Sanat Vakfı

476 TSMK, Güzel Yazılar, nr. 423; TİEM. nr. 2763

477 İÜ Ktp., AY, nr. 4282 ve Bâlâ Camii

478 TSMK, Gü­zel Yazılar, nr. 1312

479 nr. 42.811

480 bunların ilk üçü TSMK, Güzel Yazılar, nr. 325, 335, 1353'-te, dördüncüsü Kubbealtı Kültür ve Sa­nat Vakfı'ndadır

481 TSMK, Güze! Ya­zılar, nr. 1244; Derman. Sabancı Koieksİ-yonu.s. 139

482 metni İçin bk. eş-Şemâ'ilü'rt'nebeviyye, s. 49-52; tercümesi için bk. Yardım, s. 66-67

483 Der­man, İlgi, sy. 28 |I979], s. 32

484 TİEM, nr. 2695,142 x 63 cm

485 Divan Edebiyatı Müzesi, Ahmed Hezar-gradî tezhibi, nr. 486, 49 x 86 cm.; TİEM, Hüsnü tezhibi, nr. 2718, 92 x 58 cm

486 metni ve tercümesi İçin bk. Yar­dım, s. 49-50

487 TSMK, Güze! Yazılar, nr. 188, Meh­med Şevki Efendinin murakkaası

488 İstanbul Vakıflar Hat Sana­tı Müzesi

489 örnek için bk. Kalem Güzeli, İN, 375-398

490 Hitye, II, 25

491 Zehebî, XVII, 458-459

492 Mecmû'u fe-tâvâ, XVIII, 71-73

493 Tetbîsü İblis, s. 185

494 Şıfa-tü'ş-şafve, I, 20-32

495 İzmirli İsmail Hakkı, s. 86

496 Haydarâbâd 1339; Haleb 1389/1969, ba­zı kaynaklarda Şafvetü'ş-şa/ue \Keşfü'z-zu-nûn, 1, 689

497 Kahire, ts.: Mekke 1387

498 Bursa Eski Yazma ve Basma Eserler Ktp., Haraç-çıoğlu, nr. 9, 10; ayrıca bk. Brockelmann, GAL, I, 445; Suppi, l, 617

499 Süleymaniye Ktp., Damad İb­rahim Paşa, nr. 417

500 Süleymaniye Ktp., Kılıç Ali Paşa, nr. 762; Hacı Selim Ağa Ktp., nr. 844/7

501 Kahire, Dârü'l-kütübi'l~Mıs-riyye, nr. 1/97

502 Kahire, ts

503 Brockelmann, GAL, 1, 445; Suppi, 1, 617

504 I-X, Kahire 1351-1357/1932-1938; İ-XI1 |nşr. Musta­fa Abdülkâdir Atâ, Beyrut 1418/1997

505 bk. İbn Mühennâ

506 Buhârî, "îmân", 39."Bü­yü", 2, Müslim, "Müsâkât", 107

507 Buhârî, "Cihâd", 146; "Müsâkât", 11; Ebû Dâvûd, "Harâc", 39

508 Mâverdî, s, 233-, Ebû Ya'-lâ, s 222

509 Bellefonds. X/10 11959], s. 112

510 Mâverdî, s. 234

511 ei-Emuâl, s. 386

512 et-Üm, III, 270 vd

513 bazı rivayetlerde Baki

514 Kamu menfa­ati İçin şurası korumam altındadır

515 Ebû Dâvûd, "Harâc", 39; Şafiî, III, 270; Mâverdî, s. 233

516 İbn SaU I, 267

517 Buhârî, "Cihâd", 180; Ebû Yûsuf, s. 104-105; Ebû Ubeyd, s. 376-377; Mâverdî, s. 233

518 Lokkegaard, s. 29-30; Ali Ab-dülkadir, V/l-2 |1959|. s. 5-6

519 Külllyyât-ı Şerh-İ Kânûn-ı Arazî, s. 23-24

520 İbn Mâce, "Ruhun", 16; Ebû Dâvûd, "Büyûc", 62

521 Lok-kegaard, s. 29-32; İnalcık, sy. 1 11959|, s. 30-31

522 yk. bk

523 ahid, söz verme, antlaşma, para karşılığında koruma

524 bk. Ahidnâme; Eman

525 bk. Zimmî

526 Cevâd Ali, V, 629

527 Saîd el-Efgânî, s. 165-167

528 Cevâd Ali. V, 628-630

529 bk. Hilfü'l-Fudûl

530 İbn Hişâm, II, 381

531 Buhârî, "Menâkı-bü'1-enşâr", 45

532 bk. Yük

533 et-Ta'rîfât, "himmet" md.

534 Herevî. Tabaklat, s. 515; Sülemî, s. 388

535 Attâr, s. 755

536 a.g.e., s. 663, 665

537 Menâzil, s. 22

538 el-Fütûhât, II, 693-694

539 Fuşüs, s. 140,202

540 el-İnsânü'l-kâmit, II, 28-30

541 Köprü­lü, s. 260

542 Necmeddîn-i Dâye, s. 285

543 el'Lûma1, s. 425

544 İbn Mâce, "Mukaddime", 23, "Zühd", 12

545 Medâ-ricü's-sâlikîn, III, 3

546 ulüvv-i him­met himmet-i bülend

547 bk. Himmet Efendi Tek­kesi

548 bk. bayramiyye

549 Himmetiyye'nin âdâb ve erkânı için bk- Bayramoğlu, II, 213-216

550 Melâmilik ue Melâmiler, s. 128

551 Ali Emİrî Efen­di, nr. 509/1, vr. I-23

552 vr. 23-26

553 Hâ-şim Paşa, nr. 15/6, vr. 36-49

554 TY, nr. 6383, vr. l-90

555 Hacı Bayram-ı Veli, II, 275-276

556 Akar, s. 203

557 bk. Himmet Efendi

558 bk. abdi, Himmetzâde

559 el-Bakara 2/55; en-Nisâ 4/153

560 II, 42; V, 173

561 el-Bakara 2/25

562 l, 260-261

563 e!-Bakara 2/81

564 II, 140

565 el-Bakara 2/284

566 IV, 240

567 XII, 72

568 meselâ bk. el-Bakara 2/48

569 el-En'âm 6/107

570 VI, 68

571 ez-Zümer 39/62