Türkiye’de Devletin Yeniden Yapılanması

Türkiye’de Devletin Yeniden Yapılanması

Hülya Kendir

[e-mail]
Bu atölyede Türkiye’de siyasal, toplumsal ve ekonomik dönüşümlerin sınıfsal karakteri ve devletin yeniden yapılanması üzerindeki etkileri tartışılacaktır. Atölyede cumhuriyetin kuruluşundan bugüne yaşanan dönüşüme odaklanılırken, devlet-sermaye ilişkileri, sermaye sınıfının gelişimi ve sermaye içi çelişkilerin devletin dönüşümüne yansımaları başlıca tartışma konuları olacaktır. Önerilen metinler, bu meselenin çeşitli yönlerini tarihsel ve güncel boyutlarıyla ele alan ve farklı kuramsal temellerle analiz eden çalışmalardır. Bu bağlamda atölyenin muradı Türkiye siyasi tarihinin ekonomi politiği üzerine okumak, sorular sormak ve tartışmak olarak anlaşılabilir.
I) Tarihsel Temelleri Anlamak
1. hafta: 1908-1961
Korkut Boratav (2016) Türkiye İktisat Tarihi: 1908-2009, 22. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, s. 19-118.
Sungur Savran (1985) “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e: Türkiye’de Burjuva Devrimi Sorunu”, 11. Tez, S.1, s.172-214.
2. Hafta: 1961-1980
Korkut Boratav (2016) Türkiye İktisat Tarihi, 1908-2009, 22. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, s. 119-146.
Haldun Gülalp (1993) Kapitalizm Devlet Sınıflar, İstanbul: Belge Yayınları, s. 23-44.
3. Hafta: 1980-2000
Korkut Boratav (2016) Türkiye İktisat Tarihi, 1908-2009, 22. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, s. 147-194.
Fuat Ercan (2005) “Türkiye’de Yapısal Reformlar” Kapitalizm ve Türkiye I, Kapitalizm, Tarih ve Ekonomi, F. Ercan ve Y. Akkaya (Haz.), Ankara: Dipnot Yayınları, s. 369-429.
II) 2000’li Yılların Hızlı Dönüşümü
4. Hafta
Korkut Boratav (2016) Türkiye İktisat Tarihi, 1908-2009, 22. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, s. 195-225.
Şebnem Oğuz (2012) “Türkiye’de Kapitalizmin Küreselleşmesi ve Neoliberal Otoriter Devletin İnşası”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, S. 45-46, s. 2-15.
III) Sermaye ve Devlet
5. Hafta: Büyük Sermaye

Özgür Öztürk (2010) Türkiye’de Büyük Sermaye Grupları, İstanbul: SAV Yayınları, s.128-188.

6. Hafta: İslamcı Sermaye
Özgür Öztürk (2013) “Türkiye’de İslamcı Büyük Burjuvazi”, N. Balkan, E. Balkan ve A. Öncü (Der.) Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP, İstanbul: Yordam Kitap, s. 181-213.
7. Hafta: Yerel ve Bölgesel Sermaye
Ali Ekber Doğan ve Yasin Durak (2018) “İslami Burjuvazinin Yükselişi ve Neoliberalizmin Toplumsallaştırılması: İki Dindar Şehrin Başarı Hikâyesinin Perde Arkası”, İ. Akça, A. Bekmen ve B. A. Özden (Der.) “Yeni Türkiye”ye Varan Yol, İstanbul: İletişim, s. 301-318.
Pınar Bedirhanoğlu ve Galip Yalman (2009) “Neoliberal Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Yerel Sermaye: Gaziantep, Denizli ve Eskişehir’den İzlenimler”, Praksis, S. 19, s. 241-266.
8. Hafta: Dönüşüme inşaat, enerji ve bankacılık sektörleri üzerinden bakmak
Osman Balaban (2011), “İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi”, Birikim, S. 270, s. 19-26.
Sinan T. Gülhan (2011) “Devlet Müteahhitlerinden Gayrimenkul Geliştiricilerine: Türkiye’de Kentsel Rant ve Bir Meta Olarak Konuş Üreticiliği: Konuta Hücum”, Birikim, S. 270, s. 27-33.
Mustafa Eberliköse (2012-2013) “Enerji Sektörünün Dönüşümü ve HES Sürecinde Birikim, Devlet ve Sınıflar”, Praksis, S. 30-31, s. 129-145.
Nuray Ergüneş (2007) “Banka Sermayesi Üzerinden Sınıf-İçi Çatışmaları Anlamak”, Praksis, S. 19, s. 133-156.
IV) Tarım ve Köylülüğün Dönüşümü
9. Hafta
Ekin Değirmenci (2017) “Türkiye Tarımında Neoliberal Dönüşüm ve Metalaşma”, Praksis, S. 43, s.765-784.
Zülküf Aydın (2001) “Yapısal Uyum Politikaları ve Kırsal Alanda Beka Stratejilerinin Özelleştirilmesi: Söke’nin Tuzburgazı ve Sivrihisar’ın Kınık Köyleri Örneği”, Toplum ve Bilim, S. 88, s.11-31.
V) Bugünü Tartışmak
10. Hafta
Fuat Ercan ve Şebnem Oğuz (2016) “Gezi Direnişinden Soma Katliamına: Türkiye’de Sermaye Birikimi ve Sınıf Mücadelesi”, Socialist Register 20015, Sınıflar Dönüşürken, Çev. T. Öncel, s. 118-137.
11. Hafta:
Ahmet Bekmen (2018) “Neoliberal Dönemde Türkiye’de Devlet ve Sermaye”, İ. Akça, A. Bekmen ve B. A. Özden (Der.) “Yeni Türkiye”ye Varan Yol, İstanbul: İletişim, s. 69-102.
12. Hafta:
İsmet Akça (2018), “1980 Sonrası Türkiye’de Hegemonya Projeleri ve Otoriterizmin Değişen Biçimleri”, İ. Akça, A. Bekmen ve B. A. Özden (Der.) “Yeni Türkiye”ye Varan Yol, İstanbul: İletişim, s. 27-68.
Okuma Önerileri
Abdullah Aysu ve M. Serdar Kayaoğlu (2014) Köylülükten Sonra Tarım: Osmanlıdan Günümüze Çiftçinin İlgası ve Şirketleşme, Ankara: Epos Yayınları.
Ayşe Buğra (1995) Devlet ve İşadamları, İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayşe Buğra ve Osman Savaşkan (2014) Türkiye’de Yeni Kapitalizm: Siyaset, Din ve İş Dünyası, İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayşegül Sabuktay (2014) Mülksüzleştirmenin Yönetimi, 2000’lerde Türkiye’de Devlet ve Kamu Yönetimi, Ankara: Nota Bene Yayınları.
Berkay Ayhan ve Seher Sağıroğlu (2011) “İslami Burjuvazinin Siyasal İktisadı: MÜSİAD Örneği”, Praksis, S. 27, s. 117-144.
Burak Ülman ve İsmet Akça (2006) İktisat, Siyaset, Devlet Üzerine Yazılar, Prof. Dr. Kemali Saybaşılı’ya Armağan, İstanbul: Bağlam Yayınları.
Caner Bakır (2016) Dünyayla İş Yapanlar: Küreselleşme Sürecinde Türk Çokulusluları, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Cemil Aksu, Sinan Erensü ve Erdem Evren (2016) Sudan Sebepler: Türkiye’de Neoliberal Su-Enerji Politikaları ve Direnişler, İstanbul: İletişim Yayınları.
Cihan Tuğal (2010) Pasif Devrim, İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleşmesi, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Çağlar Keyder ve Zafer Yenal (2013) Bildiğimiz Tarımın Sonu: Küresel İktidar ve Köylülük, İstanbul: İletişim Yayınları.
Çağlar Keyder (1990) “Türk Demokrasisinin Ekonomi Politiği”, I. C. Shick ve E. A. Tonak (Der.) Geçiş Sürecinde Türkiye, İstanbul: Belge Yayınları, s.38-72.
Demet Dinler (2003), “Türkiye’de Güçlü Devlet Geleneği Tezinin Eleştirisi”, Praksis, S.9, s.17-54.
Derya Gültekin-Karakaş (2007) “Sermayenin Uluslararasılaşması Sürecinde Türkiye Banka Reformu ve Finans Kapital-içi Yeniden Yapılanma”, Praksis, S. 19, s. 95-131.
Dilek Yankaya (2013) Yeni İslami Burjuvazi: Türk Modeli, İstanbul: İletişim Yayınları.
Elvan Gülöksüz (2009) “İnşaat Sanayiinde Uluslararasılaşma ve Sermayeler Arası İlişkiler”, Praksis, S.19, s. 157-189.
Ezgi Doğru (2016) “Devletin Konut Meselesine Müdahalesini Kavramsallaştırmak: Bu Gürültüler Neden TOKİ?”, T. Tören ve M. Kutun (Der.) Yeni Türkiye, Kapitalizm, Devlet, Sınıflar, İstanbul: SAV Yayınları, s. 206-245.
Fuat Ercan (2009) “Sermayeyi Haritalandırmaya Yönelik Kavramsal Düzenekler”, Praksis, S. 19, s. 9-53.
Fuat Ercan ve Gürçağ Tuna (2002) “İç Burjuvazinin Gelişimi: 1960’lardan Günümüze Bakış”, B. Ülman ve İ. Akça (Yay. Haz.) İktisat, Siyaset, Devlet Üzerine Yazılar, Prof. Dr. Kemali Saybaşılı’ya Armağan, İstanbul: Bağlam Yayınevi, s.141-173.
Fuat Ercan ve Şebnem Oğuz (2006) “Sınıfsal Bir İlişki ve Süreç Olarak Ölçek: Kamu İhale Yasası”, Praksis, S.15, s. 159-182.
Galip Yalman (2002) “Tarihsel Bir Perspektiften Türkiye’de Devlet ve Burjuvazi: Rölativist Bir Paradigma mı Hegemonya Stratejisi mi?”, Praksis, S. 5, s. 7-23.
Gaye Yılmaz (2009) Suyun Metalaşması, İstanbul: SAV Yayınları.
İlhan Uzgel ve Bülent Duru (2013) AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu, Ankara: Phoenix Yayınları.
İsmail Doğa Karatepe (2015) “Türkiye’de Devlet, Burjuvazi ve Yatırım Teşvikleri”, H. Mıhçı (Der.) Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat, Ankara: Nota Bene Yayınları.
İsmet Akça, Ahmet Bekmen ve Barış Alp Özden (Der.) (2018) “Yeni Türkiye”ye Varan Yol, İstanbul: İletişim Yayınları.
Melih Yeşilbağ (2016) “Hegemonyanın Harcı: AKP Döneminde İnşaata Dayalı Birikim”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 71, S. 2, s. 599-626.
Merih Angın ve Pınar Bedirhanoğlu (2012-2013) “AKP Döneminde Türkiye’de Büyük Ölçekli Özelleştirmeler ve Devletin Dönüşümü”, Praksis, S.30-31, s. 75-95.
Mustafa Sönmez (2009) 100 Soruda Küresel Kriz ve Türkiye, İstanbul: Alan Yayıncılık.
Neşecan Balkan ve Sungur Savran (Haz.) (2004) 2000’li Yıllarda Türkiye 1, Sürekli Kriz Politikaları, İstanbul: Metis Yayınları.
Neşecan Balkan ve Sungur Savran (Haz.) (2004) 2000’li Yıllarda Türkiye 2, Neoliberalizmin Tahribatı, İstanbul: Metis Yayınları.
Neşecan Balkan, Erol Balkan ve Ahmet Öncü (Der.) (2014) Neoliberalizm, İslamcı Sermayenin Yükselişi ve AKP, İstanbul: Yordam Kitap.
Örgen Uğurlu (2013) “Neoliberal Politikalar Ekseninde Türkiye’de Kentsel Mekânın Yeniden Üretimi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, S. 47, s. 2-12.
Özgün Akduran ve Sezai Temelli (2015) “Politik İktisadın Yeni Gözdesi Olarak Teşvik Politikaları: Son Dönem İçerisinden Türkiye’ye Bakış”, H. Mıhçı (Der.) Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat, Ankara: Nota Bene Yayınları.
Özgür Müftüoğlu ve Yasemin Özgün (2010) “Sınıflar Arası Mücadelede Yeni Bir Dönemeç: Türkiye’de 2008 Krizi”, Praksis, S. 22, s. 151-174.
Pınar Bedirhanoğlu, Hakan Mıhçı ve Özlem Çelik (Der.) (2017) Finansallaşma Kıskacında Türkiye’de Devlet, Sermaye Birikimi ve Emek, Ankara: Nota Bene Yayınları.
Selime Güzelsarı (2008) Küresel Kapitalizm ve Devletin Dönüşümü: Türkiye’de Mali İdarede Yeniden Yapılanma, İstanbul: SAV Yayınları.
Sungur Savran (2011) Türkiye’de Sınıf Mücadeleleri 1908-1980, Üçüncü Basım, İstanbul: Yordam Kitap
Şebnem Oğuz (2011) “Krizi Fırsata Dönüştürmek: Türkiye’de Devletin 2008 Krizine Yönelik Tepkileri”, Amme İdaresi Dergisi, C. 44, S.1, s. 1-23.
Tolga Tören ve Melehat Kutun (2016) Yeni Türkiye, Kapitalizm, Devlet, Sınıflar, İstanbul: SAV Yayınları.
Ümit Akçay (2011) “2011 Krizinin Gölgesinde Yeni Sanayi Politikaları Üzerine Bir Not”, Praksis, S. 27, s. 145-166.
Ümit Sönmez (2011) “Türkiye’de piyasa reformları ve düzenleyici reformlar: Aktör-merkezli bir tarihsel yaklaşım önerisi”, Toplum ve Bilim, S. 120, s.133-164.