TüRKİYE’de interneti İncelemek konulu

Burcu Y. Çavuş- “Mekan ve Uzam Arasında: İstanbul’daki İnternet Kafeler”

Mekan ve Uzam
İnternet kafeler, insanların saat başı ücret ödeyerek İnternet erişiminden faydalandıkları mekanlardır. Toplumun tüm bireylerine açık, herkesin duygu ve düşüncelerini ifade edebildiği ve birbirleriyle rahatça iletişim kurabildiği bir kamusal alan olma özelliği taşıyan İnternet kafeler, aynı zamanda bireyleri başka bir mekana/uzama (siber uzay) da taşıma özelliğine sahiptir. Siber uzay, “bir telefon konuşmasının geçtiği yerdir. Telefon cihazının içinde değil, ama iki telefonun arasında, iki insanın arasında... Onların buluştuğu ve iletişim kurduğu tanımsız yerdir... Bu iletişim gerçek olmasa da sahicidir ve gerçek sonuçlar doğurur çünkü içten ve ciddidir” (Sterling 1992). Kısaca, siber uzay, insanlığın somuttan soyuta tüm iletişim ihtiyacını giderebildiği, tanımlanamayan/sanal alandır. Bu sanal ortamda gerçek olan şey, insanların duyguları, düşünceleri, aralarında kurdukları iletişim ve bunun gerçek hayata olan yansımasıdır.

Dolayısıyla, siber uzay, her ne kadar sanal veya olmayan bir mekanı tanımlasa da, aslında tanımlı bir mekanın yani kamusal alanın içinde somut yansımaları olan gerçek bir mekandır. Uzamın daha çok soyutlaştırıcı-yalnızlaştırıcı etkisini vurgulayan Fransız düşünürü Marc Augé, onu “aile ve özel yaşam gibi antropolojik olmayan, ancak insanların konuşmadan, soyut ve tasarlanmamış bir diyalog içinde bulundukları, yalnızlığa teslim olmuş bir dünya” olarak tanımlar (Augé 1995). Augé’ye göre siber uzaya en iyi örnek olan, İnternet kafelerin, ATM makinelerinden ve bilet gişelerinden hiçbir farkı yoktur: burada da insanlar, tesadüfen karşılaşmadıkları sürece, insanlarla birebir iletişime girmez ve bu uğrak yerinde kısa bir ara verip günlük yaşantılarına devam ederler.

Bu açıdan İnternet kafeleri, kısa bilgi alışverişi sağlayan, “e-posta” (“e-mail”) kontrol etme veya rezervasyon yapma gibi işler için gidilen, İnternet kafe yöneticisi dışında çevredeki diğer müşteriler ile herhangi bir iletişim kurma gereği duyulmayan yerler olarak tanımlamak mümkündür. İnternet kafelerde iletişim sanal olduğu için, sosyalleşme kısıtlanır ve bireyler, uzamın yalnızlığında ve sonsuz sanal haber/iletişim okyanusunda kaybolur. Kısacası, İnternet’in ve İnternet kafelerin bu biçimde kullanımı, daha çok Amerika, İngiltere ve Avrupa’nın diğer gelişmiş ülkelerinde geçerlidir. Sosyo-ekonomik durumu itibariyle gelişmekte olan ülkeler arasında bulunan Türkiye’ye bakıldığında, İnternet kafelerin kamusal alan ya da eğlence ve sosyalleşme alanı olarak kullanımının daha yaygın olduğunu söylemek mümkün müdür?