Türkiye'de Irk veya Etnik Köken Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu: 1 Ocak-31 Temmuz 2010

Çerkezler; Farklı kaynaklarda Türkiye’de 3 ila 6 milyon arasında Çerkezin yaşadığı belirtilmektedir. Çerkezlerin hepsi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır ve 45 farklı ilde ikamet etmektedirler. Türkiye’de yaklaşık 900 Çerkez köyü bulunmaktadır. Türkiye’de yaşayan Çerkezlerin çoğunluğunu Abhazlar (Marmara Bölgesi) oluşturmakta ayrıca Osetler (Muş-Sarıkamış yaklaşık 30.000), Adigeyler (Kayseri-Göksun) bulunmaktadır. Anadilleri Abhazca, Adigece ve Osetçedir. Çerkezler arasında anadilini bilen ve konuşan sayısı giderek azalmaktadır. Çukurova Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre anadilinde okuyup yazanların 60 ve üzeri yaşlarda %90,9 oranında olduğu, 0-10 yaş grubunda ise %11 olduğu ortaya çıkmıştır. Son yıllarda yaklaşık 1.000 Çerkezin Türkiye’den Kafkasya’ya göç ettiği belirtilmektedir.¹⁶
Ermeniler; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Ermenilerin sayısına ilişkin kesin bir veri bulunmamaktadır. Osmanlı döneminde Anadolu’da yaşayan yaklaşık 2 milyon Ermeni olduğu bilinmesine rağmen, günümüzde vaftiz kayıtları ve vakıf seçimleri için oluşturulan listelerden elde edilen sonuçlar doğrultusunda bu sayının 60.000-80.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.¹⁷ Ermenilerin büyük bölümü İstanbul’da ikamet etmektedir. Hatay’ın Samandağ ilçesine bağlı Vakıflı Köyü, Anadolu’daki tek Ermeni köyü olarak bilinmekte, Anadolu’da yaşayan diğer Ermenilerin sayıları ve yaşadıkları yerlere ilgili net bilgiler bulunmamaktadır. Ermenilere ait kiliselerin, okulların ve hastanelerin bağlı olduğu birçok vakıf bulunmaktadır. Hrant Dink’in öldürülmesinin ardından 2007 yılında kurulan Uluslararası Hrant Dink Vakfı, yürüttüğü çalışmalar bakımından Türkiye’deki sivil toplum örgütleri arasında önemli bir yere sahiptir. Türkçe ve Ermenice olmak üzere iki dilde yayınlanan haftalık AGOS Gazetesi Türkiye’deki Ermenilerin kendilerini ifade ettikleri önemli bir iletişim aracıdır. İzleme ve raporlama sürecinde araştırma ekibi tarafından düzenli olarak takip edilen ve arşivinden yararlanılan gazete önemli bir kaynak olma niteliği de taşımaktadır.
Rumlar; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Rumların sayısının 3.000 civarı olduğu tahmin edilmektedir.¹⁸ Bir zamanlar Türkiye’deki en kalabalık azınlık nüfusuna sahip olan Rumların, 1942 yılında uygulamaya koyulan Varlık vergisi, 6-7 Eylül olayları ve 1964 yılında Kıbrıs olaylarına misilleme olarak Yunanistan uyruklu Rumların göç ettirilmesi kararının alınmasının ardından sayıları azalmıştır. Rum nüfusunun büyük çoğunluğu İstanbul’da yaşamaktadır. Bozcaada (Tenedos), Gökçeada (İmroz) ve Antakya civarında yaşayan Rumların da çoğu İstanbul’a göç etmiştir. Rumca olarak haftalık basılan Apoyevmatini Türkiye’deki en eski azınlık gazetesidir.