Türkiye’de kosgeb destekleri ve Yeni Girişimci İş Planı GİRİŞİMCİLİk doç. Dr. Selami Özcan doç. Dr. H. Yunus taş yalova
Girişimciliği Destekleyen Kamu Kurum ve Kuruluşları
Yüklə 1,16 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kalkınma Ajansları www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/ajans.html
Girişimciliği Destekleyen Kamu Kurum ve Kuruluşları
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, girişimciliğe, yenilikçiliğe, bilimsel çalışmalara ve yüksek katma değerli teknoloji üretimine dayalı bilgi tabanlı rekabetçi yapısıyla Türkiyeyi muasır medeniyetler seviyesine çıkarmayı amaçlamaktadır. Bakanlığın en önemli desteği; teknogirişim sermayesi desteğidir. Teknogirişim Sermayesi Desteği (https://biltek.sanayi.gov.tr ) Örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış kişiler tarafından yeni, yenilikçi iş fikirleri olan genç girişimcilerin desteklenmesi için verilen bir destektir. Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerine desteklenmek üzere sunulan yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam oluşturma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerinin desteklenmesi, izlenmesi, sonuçlandırılması ve sonuçların değerlendirilmesini kapsayan bir destek programıdır. Girişimcinin işletmeyi kurduktan sonra bir iş planı çerçevesinde 1 yıl boyunca desteklenmek üzere bakanlık ve girişimci arasında sözleşme imzalanır. Destek bir defaya mahsus ve destek bütçesi en fazla 100.000 TL’dir. Bütçenin nihai hali sözleşme imzası sırasında verilir. Destek, teminat alınmaksızın ön ödemeli ve % 100 hibe şeklindedir. Programa, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci (kamu idaresi adına düzenlenen, bölümünden alacağı resmi bir yazı ile en geç başvuru tarihinden itibaren 5 yıl içinde çıkış belgesini almak şartıyla), yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden 1 en çok 5 yıl önce almış kişiler başvurabilir. Destek kapsamında bulunan gider kalemleri; makine, donanım, yazılım ve yayın giderleri, sarf malzemesi giderleri, personel giderleri, hizmet alımı ve danışmanlık masrafları (bütçenin %20 sini geçemez) ve genel işletme giderleridir. Programa https://biltek.sanayi.gov.tr adresindeki Ar-Ge web portalı üzerinden e-devlet şifresiyle başvuru yapılabilir. Teknoloji Geliştirme Merkezleri/Bölgeleri (Teknokent /Teknoparklar) Ülkemiz yenilikçiliğe dayalı bir ekonomik kalkınma modeline geçiş sürecindedir. Yenilikçiliğin temelini ise araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri oluşturmaktadır. Zira yenilikçilik teknolojik gelişmelere, teknolojik gelişmeler bilgi üretimine, bilgi üretimi de profesyonel Ar-Ge birimlerinin faaliyetlerine bağlıdır. Profesyonel araştırma ve geliştirme birimleri ise Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde yoğunlaşmaktadır. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, büyüklüğüne, işlevine, yapısına, bulunduğu ülkeye bağlı olarak farklı isimlerle anılırlar. Bilim Parkı, Teknoloji Parkı, Araştırma Parkı, Endüstri Parkı, Teknokent, Teknopolis, Girişim Merkezi, Mükemmeliyet Merkezi, İnkübasyon Merkezi dünyada kullanılan isimlerden bazılarıdır. Bilim parkı veya teknoloji parkı kavramını daha çok avrupa ve asya ülkeleri ile kanada kullanırken ABD de araştırma parkı kavramı daha çok kullanılmaktadır. Türkiyede ise resmi manada “Teknoloji Geliştirme Bölgesi”, pratikte ise Teknopark veya Teknokent olarak kullanılmaktadır. Bilim Parkları Birliği (IASP)’nin tanımına göre, Teknopark; Bir veya birden fazla üniversite veya diğer yüksek öğretim kurumu ve araştırma merkezleri ile resmi veya faaliyet bazında ilişkili, bünyesinde bilgiye ve ileri teknolojilere dayalı sanayi firmalarının kurulup gelişmesini teşvik etmek üzere tasarlanmış, içinde yer alan kiracı firmalara, teknoloji transferi ve iş idaresi konularında destek sağlayacak bir yönetim fonksiyonuna sahip, teşvik ve mülkiyete dayalı bir teşebbüstür. Teknoparklar; gelişmiş ülkelerde 1950’li yılların başından beri uygulanan çok önemli kalkınma araçlarıdır. Teknoparkların ya da bir başka ifadeyle teknokentlerin kalkınmaya etkileri arasında;(Aydoğdu, 2012: )
Teknoparklar 2000’li yıllardan bugüne kadar hızlı bir şekilde büyümekte, şirketler dünyayla yarışacak teknolojik yarış içerisine girmektedirler. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde yapılan yoğun Ar-Ge ve inovasyon neticesinde ülkemiz, 2023 vizyonunda yer alan hedeflere kısa sürede ulaşacaktır. Bu bölgelerde teknoloji üretmenin dört temel unsuru vardır: 1. Araştırmacı nitelik sahibi insan gücü, 2. Yeterli bilgi birikimi, 3. Yeterli finansal kaynak, 4. Programlı bir şekilde AR-GE çalışması yapmak. Teknoloji üretmenin dört temel unsur doğrultusunda teknoparkların ortak amacı; bilim ve teknoloji alanlarında yetişmiş insan gücünden yeni girişimciler meydana getirerek, üniversite ve Ar-Ge kuruluşlarında birikmiş bilginin nitelikli girişimcilerin kurduğu teknoloji oryantasyonlu firmalar aracılığıyla ekonomik dönüşümünü sağlamaktır. Teknoparklar, teknoloji bağlantılı sanayi kollarının bulundukları yerlerde güçlendirilmeleri, yeni bölgelerde sanayiinin gelişiminin desteklenmesi, yenilikçi çalışmaların gerçekleştirilmesi, eğitim ve daha etkin çalışma koşulları ile verimliliğin artırılması ve uluslararası alanda rekabet gücünün yükseltilmesi amacıyla kurulmaktadır. Teknoparklar, bilimsel ve teknolojik çalışmaları, geliştirme ve prototip aşamalarından geçirip ticari uygulamaya konulmalarına ortam oluşturmaktadır. Üniversiteler teknopark kiracısı şirketere, lisans ve lisansüstü öğrencileriyle ilişki kurma; iyi eğitim görmüş mezunlara erişme; üniversitenin araştırma ekipman ve imkanlarına erişim; üniversitenin sosyal ve kültürel etkinlik tesislerine erişim; kütüphanelere erişim; danışma hizmetlerinden yararlanma; teknopark çalışanları için üniversitede ek öğretim üyeliği ve ortak araştırma projelerine katılım veya araştırmayı üniversitede finanse etmek imkanı sunmaktadır. Ayrıca teknoparklarda girişimcilere sunulabilecek hizmetler;
Bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bu bölgelerde 6224 sayılı Yabancı Sermaye Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı AR-GE personeli çalıştırılabilir. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar,çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Bölgede faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının kurum ve gelir vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır. Bu bölgelerde yer alan firmalar KOSGEB desteklerinden yararlanabilir. Bunların bir kısmı hibe şeklinde bir kısmı taksitli geri ödeme şeklindedir.
Kosgeb, bilimsel, teknolojik, yenilikçi ve ekonomik değeri olan fikir ve icatları ticarileştirmeye yönelik kurulacak işletmeleri desteklemektedir. Teknoloji geliştirme merkezleri, duvarsız teknoloji inkübatörleri ve ArGe destekleri başta gelmektedir. Kosgeb tarafından sağlanan destekler, proje desteği, tematik proje desteği, işbirliği güç birliği desteği, ar-ge, inovasyon ve endüstriyel uygulamalar desteği, genel destek, laboratuvar desteği, kredi faiz desteği ve girişimcilik desteğidir. Genel Destek Programı Genel destekler ise; yurt içi fuar, yurt dışı iş gezisi, tanıtım, eşleştirme, bağımsız denetim, nitelikli eleman istihdamı, danışmanlık, eğitim, enerji verimliliği, tasarım, sınai mülkiyet hakları, belgelendirme, test, analiz ve kalibrasyon desteklerinden meydana gelmektedir. Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması, KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması, mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması, KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik destekleri mevcuttur. Genel destek programının unsurları, oranı, süresi ve üst limiti aşağıdaki gibidir: Tablo4.1:Genel Destek Unsurları, Oranı, Süresi, Üst Limiti
Yeni Girişimcilik Desteği Kosgebin sunduğu girişimcilik destek programının amacı girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulmasıdır. Programdan kobiler, girişimciler ve iş geliştirme merkezini yönetmek üzere kurulan işletici kuruluşlar yararlanabilir. Yeni girişimci desek oranları bölgelere (1. ve 2. Bölge için %60, diğer dört bölgede ise %70) ve girişimcinin durumuna (kadın veya özürlü olması %80) göre değişmektedir. Destek miktarı KDV hariç rakamın üzerinden yapılmaktadır. Bu destek kapsamında sadece belirtilen giderler desteklenmekte olup taşıt, ticari mal ve hammadde gibi giderler desteklenmemektedir. KOSGEB’in destekleyeceği tutarın ödemesi; iş planın kuruldan kabul görmesinden sonra faturanın kesilip ödemesinin banka kanalıyla yapılması ve tespit işleminin arkasından yapılır. Girişimci fatura bedelinin kendine düşen payı ve KDV sini tedarikçi firmaya ödemesi durumunda tedarikçi firmaya ödeme yapılabilir. Desteklenmeyen sektörler şunlardır: “Tarım, Ormancılık ve Hayvancılık, Balıkçılık, Sadece Alkollü İçecek ,Tütün Ürünlerinin Toptan Ticareti Yapanlar, Sadece; Bar, Taverna, Kokteyl Salonu, Diskotek, Birahane, Kahve Salonu Hizmeti Verenler, Sadece; Sinema Filmi, Video Yapım Faaliyetleri Yapanlar, Finans ve Sigorta Faaliyetleri, Gayrimenkul Faaliyetleri, Hukuk ve Muhasebe Faaliyetleri, Veterinerlik Hizmetleri, Kamu Yönetimi ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik, Eğitim, İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri, Kumar ve Müşterek Bahis Faaliyetleri, Spor Faaliyetleri, Eğlence ve Dinlence Faaliyetleri” sayılabilir. Yeni girişimcilik desteği programının kapsamı;
Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi (UGE) Uygulamalı Girişimcilik Eğitimleri; KOSGEB birimleri tarafından düzenlenen, ulusal veya uluslararası projeler kapsamında, KOSGEB tarafından yürütülen, KOSGEB ile işbirliği içerisinde çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen eğitimler, üniversiteler tarafından örgün eğitim kapsamında verilen girişimcilik dersleridir. Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi aşağıda belirtilen dört ana modül ve 24 saati atölye çalışmalarından oluşan toplam 70 (yetmiş) saatlık sınıf içi ders ve atölye çalışmalarını kapsar. Bir uygulamalı girişimcilik eğitiminde, her bir sınıf için en fazla 30 (otuz) katılımcı kabul edilebilir. Uygulamalı girişimcilik eğitimlerinde katılımcılardan ücret alınmaz. Eğitim ana modüllerine %80 (seksen) oranında devam eden katılımcılar katılım belgesi almaya hak kazanır. Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi, girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmak ve girişimcileri iş planı kavramı ile tanıştırarak başarılı işletmelerin kurulmasını sağlamak amacı ile verilir. Eğitim sonunda girişimci adaylarının kendi iş fikirlerine yönelik iş planlarını hazırlayabilecek bilgi ve deneyimi kazanmaları hedeflenir. Diğer bir ifade ile kendi işini kurmak isteyen girişimcilerin bir iş planına dayalı olarak kuracağı işletmelerin başarı düzeylerini artırmak amacıyla düzenlenir. Eğitim almak isteyen yeni girişimci eğitim almak istediği kuruma şahsen müracat etmesi gerekir. Girişimcilik eğitimine katılım zorunludur. Eğitimler 3 ayda bir tekrarlanmaktadır. Girişimcilik eğitimlerine kısa dönemde işyeri açmak isteyenler seçilmektedir. KOSGEB veya diğer kurum/kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen Uygulamalı Girişimcilik Eğitimini (UGE) tamamlayarak, eğitim veya programa katıldığını belgeleyen girişimcilerin söz konusu eğitim veya programı tamamladıktan sonra kurmayı düşündükleri işletme ile ilgili olarak bir iş planı hazırlarlar. Eğitim sonrası verilen girişimcilik belgesi ve kosgebin desteklediği sektörler kapsamında bir iş planı ile Kosgebe başvuru yapar. Yeni Girişimci Desteği Desteğin alınma süreci, girişimci adayının Uygulamalı Girişimcilik Eğitimini başarıyla tamamlayarak katılım sertifikasını alması, işletmenin kurulması, KOSGEB Veritabanına kayıt yapılması, KOBİ Bilgi Dokumanı, KOBİ Beyannamesi ve eklerinin KOSGEB'e sunulması, KOBİ Beyannamesinin onaylanmasından sonra Yeni Girişimci Desteği Başvurusunun ve İş Planının online hazırlanması. Yeni Girişimci Desteği Başvurusunun, İş Planının ve eklerinin kaşeli imzalı olarak KOSGEB'e teslimi edilmesi, başvurunun ön değerlendirmesinin yapılması ve uygun olması halinde Kurula sevk edilmesi, kurul toplantısının gerçekleştirilmesi, başvurunun kabulü halinde işletmenin Yeni Girişimci Desteği Taahhütnamesinin teslimiyle destek sürecinin başlatılması, kurulun uygun bulduğu ve hizmet/ürün alımı tamamlanan giderlere ilişkin online olarak Ödeme Talep Formu hazırlanması ve ekleriyle KOSGEB'e teslimi, ürün tespit işlemlerinin KOBİ Uzmanları tarafından yapılmasına müteakip bütçe durumuna göre destek ödemesinin yapılması şeklindedir. Bu destek programı kapsamında %70 oranında destek sağlanır. Eğer girişimci kadın veya özürlü olması halinde %80 oranında destek sağlanır. Bu destekten; uygulamalı girişimcilik eğitimi (UGE) alan girişimciler, Kosgeb genç girişimci geliştirme programını ve küçük ölçekli işletme kurma danışmanlığı destek (KÖİDD) programını tamamlayan katılımını belgeleyen ve işletmesini kuran girişimciler ve İŞGEM’de yer alan işletmeler yararlanabilir. Ayrıca, destek başvurusunda bulunacak işletmenin Türk Ticaret Kanununda tanımlı gerçek veya tüzel kişi statüsünde kurulmuş olması ve girişimcinin başvuru tarihi itibariyle; (www.kosgeb.gov.tr 25.12.2015)
Yeni girişimci desteğinin unsurları, oranı, süresi ve üst limiti aşağıdaki gibidir: Tablo4.2:Yeni Girişimci Desteğinin Unsurları, Oranı, Süresi, Üst Limiti
Kaynak: www.kosgeb.gov.tr 25.12.2015 Uygulamalı girişimcilik eğitimi kapsamında verilen destekler dört başlık altında ele alınmaktadır. İşletme kuruluş desteği; geri ödemesiz olan bu desteğin üst limiti için 2.000 (üç bin) TL olup, aşağıda belirtilen işletme kuruluş giderlerini (ücretler, hizmet bedelleri, harçlar vb.) kapsar. Bunlar noter masrafları (iş ana sözleşmesinin hazırlanması ve onaylanması, işletme müdürü imza sirküleri/imza beyanı, defterlerin tasdik ettirilmesi), işletmenin ticaret/esnaf sicil kaydının yapılması, işletmenin sicil gazetesinde ilanı, ilgili odalara kayıt yaptırılması, işyeri açma ve çalışma izin ve ruhsatlarının alınması, fatura, irsaliye ve gider pusulası belgelerinin basımı ve tasdiki, yazar kasa alımı, mali müşavir ve muhasebeci ücretini (Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca hazırlanan ve her yıl yayımlanan asgari ücret tarifesindeki tutar) kapsar. Kuruluş dönemi makine teçhizat ve ofis donanım desteği; işletmenin kuruluş tarihinden itibaren 12 (on iki) ay içinde satın alınan/alınacak makine, teçhizat, yazılım ve ofis donanımları için geri ödemesiz olarak verilen bu desteğin üst limiti 18.000 (onsekiz bin) TL’dir.Destek kapsamında satın alınan/alınacak makine-teçhizat yeni veya ilk kullanıcı için düzenlenen satış faturası tarihi itibariyle en fazla 3 (üç) yaşında olabilir. İşletme giderleri desteği; desteğin başlangıç tarihinden itibaren 24 (yirmi dört) ay içinde gerçekleşen işletme giderlerine yönelik geri ödemesiz olarak verilen desteğin üst limiti her ay için 1.000 (bin) TL olmak üzere toplam 30.000 (otuz bin) TL’dir. Aşağıda belirtilenler işletme gideri olarak sayılır:
Sabit yatırım desteği; desteğin başlangıç tarihinden itibaren 30 (otuz) ay içinde satın alınacak, makine ve teçhizat için teminat karşılığı geri ödemeli olarak verilen bu desteğin üst limiti 100.000 (yetmiş bin) TL’dir. İlgili mevzuatında belirtilen limitlerin üzerinde vergi ve/veya SGK borcu bulunan işletmenin destek ödemesi yapılmaz. Ancak işletme tarafından mahsup dilekçesi verilmesi halinde, söz konusu borç destek tutarından mahsup edilerek ilgili kurum/kuruluşun banka hesabına, varsa kalan tutar işletmenin banka hesabına destek ödemesi olarak aktarılır. Geri ödemeli destekte, destek ödemesinin yapılabilmesi için; destek ödemesinden önce işletmeden, destek tutarı kadar, son geri ödeme tarihinden asgari 2 (iki) ay sonrasını kapsayacak şekilde banka teminat mektubu alınır. Geri ödemeli destek kapsamında yapılacak geri ödemeler, desteğin başlangıç tarihinden sonraki 30 (otuz) ayı ödemesiz olmak üzere, 3 (üç)’er aylık dönemler halinde 8 (sekiz) eşit taksitte yapılır. Geri ödemeli destekte faiz ve komisyon uygulanmaz. Destek kapsamında satın alınacak makine-teçhizat yeni veya ilk kullanıcı için düzenlenen satış faturası tarihi itibariyle en fazla 3 (üç) yaşında olabilir. İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) Desteği İş Geliştirme Merkezleri (İŞGEM) küçük girişimcilerin iş kurmasını ve geliştirmesini destekleyen ve kolaylaştıran, dolayısıyla da işletmelerin hayatta kalma ve büyüme imkanlarını arttıran Türkiye için yeni sayılabilecek bir istihdam sağlama ve iş kurma modelidir. İşletme kuluçkaları veya kobi fidanlığı olarak adlandırabilen İŞGEM’ler, bünyelerinde barındırdıkları yeni işletmelere, yönetim danışmanlığı desteği, finans kaynaklarına erişim imkanı, uygun koşullarda iş yeri mekanı, ortak ofis ekipmanı ve ofis hizmetleri sunarak adeta onları beslemekte, ve en zayıf oldukları iş kurma aşamasını sağlıklı bir şekilde aşmalarını ve büyümelerini sağlamaktadır. KOBİ’lere işletme geliştirme koçluğu, destek ağlarına ulaşım, finans kaynaklarına erişim imkânı, uygun koşullarda iş yeri mekânı, ortak ofis ekipmanı ve ofis hizmetleri sunmak amacıyla kurulacak bir İŞGEM’in, kuruluş desteği miktarı süresi en fazla 18 ay ve işletme giderlerine desteği süresi en fazla 36 aydır. Destekten, belediyeler, üniversiteler, özel idareler, kalkınma birlikleri, meslek kuruluşları, kâr amacı gütmeyen kooperatifler yararlanabilmektedir.
Kaynak: www.kosgeb.gov.tr 16.02.2015 İŞGEM kuruluş ve işletme desteği için KOSGEB Hizmet Merkezi’ne iş planı ve ilgili belgeler ile birlikte başvuru yapılması esastır. Destekten yararlanmak isteyen işletici kuruluş, www.kosgeb.gov.tr adresindeki KOSGEB Veri Tabanına kayıt olur. İş Planı Ödülü Yarışması Üniversiteler tarafından örgün eğitim kapsamında verilen en az 56 saatlik “Girişimcilik” dersini alan öğrenciler arasında İş Planı Ödülü Yarışması düzenlenir. İş Planı Ödülünden yararlanmak isteyen üniversite KOSGEB’e başvurur. İş planları ilk üç dereceye girmiş olan öğrencilerden, en fazla 24 ay içinde işini kurmuş olmaları kaydı ile; Birinciye 15.000 TL, İkinciye 10.000 TL, Üçüncüye 5.000 TL ödül verilir. Kosgebin veri tabanına kayıt yaptıran (KOBİ Beyannamesi ve Yararlanıcı Durum Tespit Formu”nu (YDTF) doldurmuş ve onaylanmış olan) tüm yeni girişimciler, Kosgeb’in tüm imkanlarından ve karşılıksız olarak desteklenen tüm desteklerden (nitelikli eleman istihdamı, ihracat desteği, iş gezisi ve fuarlara katılım desteği, katolog ve tanıtım desteği, banka kredi faiz desteklerinden) yararlanabilir.
Ar-Ge İnovasyon ve endüstriyel uygulama desteği kapsamında verilecek destek %75, sadece başlangıç sermayesi desteği %100 dür. Desteğin kapsamı, başlangıç sermayesi desteği, işlik tahsisi veya kira desteği, makine teçhizat, donanım, hammadde, yazılım ve hizmet alım giderleri desteği, personel giderleri desteği, proje geliştirme desteği, eğitim desteği, sınai ve fikri mülkiyet hakları (patent vb.) desteği, test analiz ve belgelendirme desteği, proje tanıtım desteği, yurtdışı kongre, konferans, fuar ziyaretleri ve teknolojik işbirliği ziyaretleri desteklenmektedir. Genç Girişimci Geliştirme (ortaöğretim sonrası örgün/yaygın eğitim kurumlarının öğrencileri) programı, Küçük Ölçekli İşletme Kurma Danışmanlığı Desteği (KÖİDD) programı (katılımını belgeleyen ve işletmesini kuran girişimciler) Girişimci desteklerinde belirtilen bölgelerin durumu ile 19/06/2012 Tarihli ve 28328 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları hakkındaki bakanlar kurulu kararıyla belirtilen bölgelerin durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo: Yatırım Teşvik Uygulamalarında Bölgeler
Teknolojiyi izleme ve değerlendirme başkanlığı TİDEB, arge yardımı kapsamında üstlendiği görevlerin yanısıra ulusal bilim ve teknoloji politikası çerçevesinde görevlerini yürütmektedir. Araştırmayı özendirmek, teknolojiyi ve yenilikçiliği geliştirmek adına TÜBİTAK-TEYDEB, sanayiye ve KOBİlere hibe şeklinde destek vermektedir. Bu desteklerden bazıları; 1501-Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, ARDEB (sanayi kuruluşlarının Ar-Ge Projelerine %60’a varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlamaktır.) 1503-Proje Pazarları Destekleme Programı, 1505 Üniversite Sanayi işbirliği destek programı 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı, 1508-Teknogirişim:Teknoloji,yenilik odaklı girişimleri destekleme programı 1512 girişimcilik aşamalı destek programı 1513 Teknoloji Transfer ofisleri destekleme programı 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı GİSDEP 1601 Yenilik Girişimcilik Alanlarında Kapasite artırımına yönelik destek programları 1602 Patent Destek programı 2238 Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışmaları programı 2239 Girişimcilik ve Yenilikçilik eğitim ve araştırma faaliyetleri destekleme programı BİDEB, bilim insanı destekleme daire başkanlığı teşvikleri TÜBİTAK, girişimcilik olgusunun teknoloji ve yenilik odaklı firmalara yönelmesini ve lisans, yüksek lisans veya doktora düzeyinde eğitimli kişilerin iş fikri, bilgi ve araştırmalarını ticari ve katma değeri yüksek ürünlere dönüştürebilmelerini teşvik etmektedir. İş fikirlerinin ticarileşmesi için eğitim, iş rehberi ve 100 bin TL sermaye desteği veren TÜBİTAK-TEYDEB, bir sonraki aşamada da girişimcilerin 550 bin TL bütçeli projelerini % 75 oranında desteklemektedir. Programın ilk aşamasında girişimci adayları iş fikrini TÜBİTAK’a sunuyor. Seçilen fikirlere uzaktan eğitim, webiner, bilgi günü ve iş rehberi desteği sağlanarak, iş planı hazırlatılıyor. İkinci aşamada ise iş planları değerlendiriliyor. TÜBİTAK’ın desteklemeye uygun bulduğu iş planları için girişimci adayının kuracağı sermaye şirketine 100.000 TL’ye kadar geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği ve firmaya özel iş hayatında deneyimli bir iş rehberi (mentor) sağlanıyor. Bu destekle ön prototip, demo, benzetim, yazılım algoritması gibi çıktılar geliştiriliyor. Üçüncü aşamada ise geliştirilen çıktılar değerlendiriliyor ve daha fazla Ar-Ge çalışması yapması gereken firmaların bütçesi 550.000 TL’ye kadar olan projeleri TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile yüzde 75 oranında destekleniyor. Son aşamada da TÜBİTAK, proje çıktılarının ticarileştirilmesine yönelik proje pazarlarının düzenlenmesi, girişim sermayesi firmalarıyla bağlantıya geçilmesi gibi çeşitli faaliyetler yapmaktadır. Bu programın amacı, girişimcilik kültürünün gençler arasında yaygınlaşmasını sağlamak ve çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans, lisansüstü ve AÖF öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak için destek sağlamaktır. (http://www.tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/icerik-universite-girisimcilik-ve-yenilikcilik-yarismasi). Birinciye 10.000, İkinciye 7500 ve Üçüncüye 5000 TL ödül verilmektedir. Adaylar, Genel/Teknoloji/Sosyal Girişimcilik kategorilerinden sadece birine başvurabilirler. Başvuru, ekip adına ekip temsilcisi tarafından yapılır. Yarışmanın her kategorisinde ekiplerin yenilikçi iş fikirleri getirmesi zorunludur. Proje aşağıda verilen “yenilik” tanımına uygun olmalıdır.
Adaylar bir şirket bünyesinde geliştirdikleri hali hazırda ticarileşmiş bir ürünle başvuruda bulunamazlar ancak mevcut şirket dışında geliştirilecek ve ticarileştirilecek iş fikirleri ile başvuruda bulunabilirler. Bu durumda şirket sahibi olmak başvuruya engel teşkil etmez. Yarışmaya bireysel olarak veya en fazla 3 kişiden oluşan gruplar halinde başvuru yapılabilir. Tübitak ayrıca patent aşamasında uygun bulduğu fikirlere 3000 lira hibe desteği sağlamaktadır. SAN-TEZ Destekleri San-Tez desteğinin hedefinde, üniversitelerdeki bilgi birikimini sanayiye aktararak sanayicinin var olan bir sorununu çözmek veya teknoloji seviyesini yükseltmek vardır. Üniversite sanayi işbirliğini sağlamak için katma değer oluşturacak ve uluslararası rekabet gücünü arttıracak ve uluslararası pazarlarda rekabet edecek yeni ürün ve yeni üretim tekniklerinin geliştirilmesi ve yenilik amacıyla sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenen yüksek lisans ve doktora tez çalışmalarının desteklenmesi sağlanmaktadır. Santez yönetmeliğinde yapılan yeni düzenleme ile orta-yüksek ve yüksek teknoloji seviyesinde üretim yapan ancak % 25’lik katkı payı ödemekte zorlanan KOBİ’lerin projelerine destek olmak için; ödeyecekleri katkı payı oranı düşürüldü. KOBİ’lerin projelerine Bakanlık katkı payını da % 85’e kadar yükseldi. Daha önce 2 dönem olarak alınan proje başvuruları artık sürekli olarak alınacak hale getirildi. Bu düzenleme sonrasında alınan başvurular 2 ay içerisinde sonuçlandırılmaktadır. Bu düzenlemeden sonra kasım ayı içerisinde panellerde değerlendirmeye alınan 40 projeden 23’ü desteklenmeye değer bulundu. Bu değerlendirme döneminde destek oranı %57,5 olarak tahakkuk etti. Projeler ise otomotiv, enerji, medikal ve kimya sektörleri üzerinde yoğunlaştı. En çok destek alan iller ise; İstanbul 9 proje, İzmir 4 proje ve Ankara 3 projeyle ilk üçte yer aldı.
Avrupa birliği ülkelerinde sanayi ve araştırma kuruluşlarının dünya pazarlarındaki rekabet gücünü arttıracak ileri teknolojilerin, ürünlerin ve hizmetlerin araştırılması, geliştirilmesi, ortak projelerin oluşturulması ve yürütülmesini teşvik etmek amacıyla 1985 yılında 19 Avrupa ülkesi tarafından kurulmuştur. Üye ülkelerdeki şirket ve araştırma enstitüleri ile etkili iletişim kurarak ileri teknolojilerin geliştirilmesini ve ortak projelere dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yürütür. TUBİTAK TİDEB Başkanlığı EUREKA ya proje sunan kobilere proje tutarının %50si, azami %60 ı tutarında DTM kaynaklı hibe destek sağlamaktadır. Proje kapsamındaki üniversite ve araştırma kurumlarına ise 100.000 $ hibe vermektedir. Aynı projeye TTGV den de 1.000.000 $ geri ödemeli sermaye desteği alınabilmektedir.
Bölgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme alanında yaşanan yapısal dönüşüm ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunması amacıyla “kalkınma ajansları” Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda 08.023.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5449 sayılı kanunla kurulmaya ve faaliyete geçmeye başlamıştır. Türkiye’de 26 bölgede kurulmuş ve her il merkezinde yatırım destek ofisleri bulunmaktadır. Bazı kalkınma ajanslarının isimleri, kodları ve ilgili şehirler şöyledir: Güney Marmara Kalkınma Ajansı(TR-22 Balıkesir, Çanakkale), Doğu Marmarak Kalkınma Ajansı (TR42 Kocaeli, Bolu, Düzce, Yalova,Sakarya), Serhat Kalkınma Ajansı (TRA-2 Kars,Ağrı, Ardahan, Iğdır), Zafer Kalkınma Ajansı (TR33 Afyon, Kütahya, Manisa, Uşak) vb. sayılabilir. Kalkınma ajansları, mali ve teknik olmak üzere iki tür destek sunmaktadır. Mali destekler hibe şeklinde olup eş finansman istemektedir. Ajanslar desteklerini ya sürekli veya belirli birdöneme mahsus olarak vermektedir. Doğrudan faaliyet destekleri tek bir faaliyeti desteklemek amacıyla dönemlik çağrılar tarzında kamu sektörünün yanında özel sektöre de eş finansmanlı olarak sunulmaktadır. Kalkınma ajansları özel işletmelere, sivil toplum kuruluşlarına, kamu kurumlarına, üniversitelere, yerel yönetimlere, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarına ve diğer gerçek ve tüzel kişilerin proje ve faaliyetlerine mali destek sağlayabilmektedir. Kalkınma ajanslarının proje teklif çağrısı yöntemiyle vermiş olduğu destekler;
İşkur aktif ve pasif istihdam politikaları kapsamında hibe desteği, SGK primi, vb destekler vermektedir. Ayrıca girişimcilere mesleki eğitim veriyor. Kursiyerlere bu eğitimlerde zorluklarla nasıl mücadele edeceklerini, hangi riskler karşısında nasıl bir yol izleyeceklerini öğretmektedir. Türkiye İş Kurumu da, kursların sonunda katılımcılara sertifika düzenlemektedir.
Araştırmacı, insan gücü yetiştirme programları ve araştırma altyapı projeleri desteklenmektedir. Ayrıca sosyal yapının ortaya çıkardığı sosyal içerikli projelerin özellikle sosyal destek (SODES) projeleri desteklenmektedir.
İhracatçı birlikleri bölgelere göre ayrılmıştır. Firmalar, bağlı oldukları birliğe müracaat ederek destek almaktadırlar. İGEME (İhracatı Geliştirme Merkezi) igeme.com.tr bunlardan biridir. İgemenin destekleri aşağıdaki gibidir. Yeni girişimci faaliyetini dış ticarete yönelik yapacaksa giriş seviyesindeki dış ticaretle ilgili igeme ile irtibata geçerek ondan gerekli tüm bilgi, eğitim, araştırma ve fuarlar hakkında destekler alabilir. İgeme Akademi ile Türkiye nin her yerinde yeni ihracatçılar yetişmesi için eğitimler düzenlemektedir. Yazılım ve bilişim sektörüne yönelik yeni girişimcilere ihracat teşvikleri, Ekonomi Bakanlığı tarafından, 2012/4 Sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında verilmektedir. İGEME nin verdiği destekler ise; Reklam ve Tanıtım Destekleri Yurt dışında yapılacak arama motoru ve internet sitelerine yönelik reklamlar %50 oranında yıllık 100.000 $ kadar desteklenir. Yurt dışı fuar, etkinlik ve konferans katıılım maliyetleri %70 oranında 15.000 $ kadar desteklemektedir. Pazara giriş amaçlı, pazar araştırması ve pazar raporları satın alındığında, rapor bedeli, %60 oranında desteklenir. Bilgisayar oyunlarının yurt dışında tanıtımı %50 oranında ve 100.000 $ kadar desteklenir. Yazılım veya oyun şirketlerinin geliştirdikleri Mobil Uygulamalarda, Google Play Store ya da Apple App Store gibi aracı kurumlara ödedikleri komisyonlar %50 oranında ve 50.000 $ kadar desteklemektedir. Yurt Dışı Birim Kira Teşvikleri Bilişim ve Yazılım Şirketlerinin yurt dışında açacakları ofis ya da şubelerin kira giderleri, yıllık 200.000 $ kadar, teknokentlerin yurt dışında açacakları birimlerin kiraları %80 oranında desteklemektedir. Hastane ve sağlık turizmine yönelik destekler Pazara giriş desteği kapsamında alınacak ya da hazırlatılacak raporlar, yurt dışından getirilecek hastaların uçak masrafları, yurt dışında gerçekleştirilecek reklam ve tanıtım faaliyetleri, yurt dışı etkinlik, fuar ve kongre katılım bedelleri ile uçak ve konaklama giderleri, yurt dışında açılan ofis, şube vb. birimlerin kira giderleri, akreditasyon, sertifika vb. belgelendirmeler için yapılan harcamalar desteklenmektedir. URGE Desteği Bu desteğin amacı, bir proje içerisinde, Türkiye’de yerleşik şirketlerin, uluslararası arenada rekabetçiliğini ve ihracatını artırmaktır. Bu kapsamda şirketler, işbirliği kuruluşlarının proje başvuruları sonucu eğitim, danışmanlık ve 2 kişiye kadar istihdam desteği ile yurt dışı pazarlama ve ticaret heyetleri (seyahat, konaklama ve organizasyon giderleri) ve alım heyetleri desteklenir. İşbirliği kuruluşunun, üye şirketlerle beraber, bir proje hazırlaması ve bu proje ile Ekonomi Bakanlığı’na başvurması gerekmektedir. Özel Teşvikler Eğitim Kurumları (orta öğretim) ve Üniversiteler için verilen Ekonomi Bakanlığı teşvikleri, 2012/4 Sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında verilmektedir. Bu desteğin amacı, yurt dışından Türkiye’ye yabancı öğrenci getirerek, ülkeye döviz kazandırmaktır. Yurt dışı pazar araştırması ya da sektörlere yönelik raporların alım masrafları. Yurt dışında yapılan seminer, konferans, fuar, kongre gibi etkinliklere yönelik gerçekleştirilecek sponsorluk, reklam, tanıtım, danışmanlık, organizasyon giderleri. Yurt dışında yapılan seminer, konferans, fuar, kongre gibi etkinliklere katılım giderleri. Arama motoru ve internet reklam harcamaları kapsamaktadır. Yurt dışında açılacak şube, ofis gibi birimlerin kira giderleri universite egitim kurumu ekonomi bakanlığı tesvik hibe tarzındadır. Yurt dışı Marka Teşviği Yurt dışı marka tescil teşviği, Ekonomi Bakanlığı tarafından, 2010/6 Sayılı Yurt Dışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ kapsamında verilen teşviklerden bir tanesidir. Bu teşvik kapsamında, şirketin Türkiye’deki tescilli markalarının, yurt dışındaki tescil işlemleri için gerekli masraf ve harcamaların yarısı devlet tarafından karşılanır. Yıllık destek üst limiti 50.000 $. Çevre Maliyetleri ve Belgelendirme Teşviği Şirketlerin çevre, kalite ve insan sağlığına yönelik teknik mevzuata uyum sağlayabilmesini teminen, akredite edilmiş kurum ve/veya kuruluşlardan alınacak kalite, çevre belgeleri ile insan can, mal emniyeti ve güvenliğini gösterir işaretler ile tarım ürünlerine ilişkin laboratuvar analizleri ve belgelendirme işlemleriyle ilgili harcamaların devlet tarafından desteklenmesidir. Bu desteğin amacı, şirketlerin ihracat yaparken önlerine çıkabilecek engellerin bertaraf edilebilmesidir. CE, ISO 9001, destek oran ve miktarı alınan belge başına %50 oranında ve en fazla 25.000 $ kadar hibe verilir. Yurt dışı Seyehat Teşviği Ekonomi Bakanlığı tarafından, 2011/1 Sayılı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ kapsamında verilen teşviklerden biridir. Yurt dışı pazar araştırması desteği olarak da anılmaktadır. Yurt dışı pazar araştırması ve seyehat desteği kapsamındaki destekler ve oranlar: İhracat ve yeni müşteri edinme amaçlı yurt dışı seyehatların masraflarının bir kısmı devlet tarafından karşılanır. Teşvik oranı %70'tir. Uçak biletleri, otel konaklama ve araç kiralama harcamaları desteklenir. Seyehat başına en fazla 7.500 $ hibe verilir. Bir yılda en fazla 10 seyehat gerçekleştirilebilir. TURQUALITY Danışmanlık Hizmetlerimiz ve İşlemleri Marka Teşvik Programı (destek üst limitleri ve sınırları mevcuttur, Turquality programına hazırlık mahiyetindedir) ve TURQUALITY teşvik programıdır. Teşviklerde üst limit yoktur, Turquality, kapsama giren şirketlere, yurt dışı ofis mağaza depo showroom kira, fuar katılım, reklam ve tanıtım, danışmanlık, ERP yazılım satın alma gibi teşvikler ve Turquality logusunu kullanma hakkı verilir. Şirketlerin harcamaları %50 oranında devlet tarafından desteklenir. Yurtdışı Fuar Teşviki Fuar alanı kirası, fuar stand kurulum maliyeti, en fazla 2 şirket çalışanının gidiş – dönüş uçak bileti, fuar teşviği, fuar desteği kapsamında destek oran ve tutarları şirketin türü ve katılım gerçekleştirilen fuarın özelliğine göre destek oranı %50 ile %75 arasında destek tutarı ise fuar başına 10.000 ABD Doları ile 15.000 ABD Doları arasında olabilmektedir. Yurtdışı Ofis Mağaza Açma ve Depo Kira Teşviği Kapasite raporu olan üretici şirketler için yurt dışı ofis mağaza depo kira teşviği, Yurt dışında açacakları her bir mağaza için, kiranın %60‘ı oranında ve yıllık en fazla 120.000 ABD doları ve yurt dışında açacakları her bir ofis, showroom ve depo için, kiranın %60‘ı oranında ve yıllık en fazla 100.000 ABD Dolarına kadar verilmektedir. Kapasite raporu olmayan ticari şirketler için yurt dışında açacakları her bir mağaza için, kiranın %50‘si oranında ve yıllık en fazla 100.000 ABD Dolar ve yurt dışında açacakları her bir ofis, showroom ve depo için, kiranın %50‘si oranında ve en fazla 75.000 $ destek verilmektedir. Yurtdışı tanıtım desteği Televizyon reklamları, gazete ve dergi reklamları, internet sitelerine verilen reklamlar, sponsorluk, şirket ve ürün tanıtım kataloğu bastırma, eşantiyon ve promosyon malzemeleri, internet sayfası ve web sitesi tasarımı desteklenmektedir. Yurt dışı tanıtım teşviği destek oranı %60‘tır.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||