Türkiye’de kosgeb destekleri ve Yeni Girişimci İş Planı GİRİŞİMCİLİk doç. Dr. Selami Özcan doç. Dr. H. Yunus taş yalova

UYGULAMALI GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ’NİN FAYDALARI

Uygulamalı girişimcilik eğitimlerinin ülkeye, millete ve fertlere faydaları sayılamayacak kadar çoktur. Burada bu faydalarının bir kısmı maddeler halinde aşağıda ifade edilecektir. Bunlar; (Özdevecioğlu, 2013: 3-4 ten derlenmiştir.)

1. 
   İşletme, iktisat vb. bölüm mezunu olmayan kişilere bu alanda eğitim verilmesi, yani herkese hitap etmesi ister ilkokul mezunu ister üniversite mezunu ol farketmez, bu alanda eğitimler verilerek herkesin girişimci olması sağlanmaktadır.
   
2. 
   UGE teoriden çok uygulamaya yönelik atölye çalışmaları ihtiva etmesi teori ile pratiğin birleştirilmesi girişimcilerin başarılı olmasına neden olmaktadır. Modüllere bakıldığında atölye çalışmaları %34 oranında olması faaliyetin başarısına doğrudan etki etmektedir.
   
3. 
   UGE nin belirli bölge ve kişilerle sınırlandırılmamış olması, tüm vatan sathına yayılması ülkede var olan girişimcilik potansiyelinin ortaya çıkarılmasında çok etkili bir yöntemdir. Girişimci olmak isteyen herkese fırsat eşitliği sunmaktadır.
   
4. 
   UGE’nin bir diğer faydası verilen eğitimlerin karşılığına ücret alınmamasıdır. Bu imkanın parası olana da olmayana da sunulması demektir.
   
5. 
   Üniversitelerde işletme, iktisat vb. bölümlerde okuyan veya girişimcilik dersi alan öğrencilerin böyle bir imkandan yararlanabilmesi mümkün değil idi, fakat daha sonra ilgili bölümlerle kosgeb arasında yapılan anlaşmalarla bu durumun önüne geçilmiş oldu ve üniversite öğrencileri de bu imkandan eğitim alırken bu imkandan istifade ederek ömür boyu geçerli sertifika sahibi olmaları sağlanmıştır.
   
6. 
   UGE Sertifikasını alan herkes istediği zaman işletmesini kurup, kosgebe kaydını yaptırdığında ve iş planı kosgeb tarafından kabul edilen herkes hibe ve desteklerden istifade edebilmektedir.
   
7. 
   UGE, dezavantajlı guruplara önemli bir avantaj sunmakta ve pozitif ayrımcılık yapmaktadır. Bu sayede toplumda önemli bir yekün teşkil eden kadınlar ve diğer engelli vatandaşların girişimcilik potansiyellerinden yaralanılmış ve önlerindeki engellerde kaldırılmış olmaktadır.
   
8. 
   UGE sertifikası alan her kişi girişimci olmasa bile girişimcilik konusunda eğitim aldığı için ciddi bir farkındalık oluşmaktadır. UGE alanlar, en azından girişimde bulunanlara maddi ve manevi destekte bulunurlar.
   

4. UYGULAMALI GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ’NDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

UGE nin yukarıda sayılan sekiz faydası dışında da çok sayıda faydası vardır. Bu faydaların yanında elbette bazı aksaklıklar ve uygulama hataların olması kaçınılmazdır. Uygulamalı girişimcilik eğitimlerinde verimliliğinin düşük olmasının nedenleri hususunda ortaya çıkan veriler, aynı zamanda benim verdiğim eğitimler esnasında gördüğüm gözlemler, eğitimciler ve girişimcilerle yapılan görüşmeler sonucu olarak UGE de karşılaşılan sorunlar maddeler halinde aşağıdaki gibi sıralanabilir: (Bir kısmı Özdevecioğlu, 2013: 3-4 ten derlenmiştir.)

• 
  Sorun: UGE ders saatinin kısa olması sebebiyle iş planın alt bölümleri ile ilgili açıklamalar yeterince yapılamamatadır. Girişimcilikle ilgili konu ve kavramların temeline inilememektedir. Özellikle finansal planla ilgili açıklamaların anlaşılması için yeterli zaman kalmamaktadır.
  

Çözüm: UGE de kursu iki kategoride ele almak gerekir. Hazırlık ve normal dönem olarak ele almak gerekir. Dört yıllık mezun olan öğrenciler direkt normal dönemden başlayabilir. Diğerleri hazırlık dönemi geçtikten sonra 4 yıllıklarla birlikte normal dönemde ders görebilir. Daha sağlıklı olması için belki normal dönem de ikiye ayrılabilir. İşletme ve girişimcilikle ilgili ders alanların normal dönem süresi kısaltılabilir.

• 
  Sorun: UGE de önemli bir sorunda öğrencilerin seçiminde yaşanmaktadır. Öğrencilerin seçiminde bu konuda eğitim almış, az almış ve almamış ayrımı yapılmaksızın seçilen tüm öğrenciler eğitim seviyeleri farklı olmalarına rağmen aynı eğitime tabi tutulmaktadır. Ayrım genç, dezavantajlı, kadın şeklinde yapılabilmekte, fakat yukarıda ifade edildiği şekilde eğitim seviyelerine göre yapılmamaktadır. Bu da UGE de seviye farklılıklarından dolayı ders esnasında büyük sorunlara neden olmakta, direkt verimliliğe ve öğrenmeye etki etmektedir.
  

Çözüm: Başvuru sonrası mülakat veya ön eleme testi ile seviye belirlemesi yapılabilir. Seviyeleri birbirine yakın 30 kişilik gruplar oluşturulabilir. Bu yapılmazsa iş olsun diye gelenler ile gerçekten iş kurmak için gelenler ayrılmamış olur.

• 
  Sorun: UGE de 70 saatlik eğitim çok kısa sürede ve çok hızlı verilmesinden dolayı hazmedilmesi, iyi öğrenilmesi ve pekiştirilmesi için boşluklar kalmamaktadır.
  

Çözüm: Ders saatleri ve günleri arasında daha iyi anlaşılması ve pekiştirilmesi için yeterli boşluklar bırakılmasıyla bu sorun çözülebilir.

• 
  Sorun: UGE dersini veren kişinin tek olması doğru bir yaklaşım değildir. Evet konu işletme ve girişimcilik fakat bu alanın veya iş fikrini hayata geçirilmesi üretim, pazarlama, yönetim, finansman bilim dalları ile ilgili olduğu için dersi verenin branşı hangisi ise o alanla ilgili doyurucu bilgi vermekte fakat diğer alanlar ona nispeten yetersiz kalmaktadır. Şayet eğitimi veren iş hukukçusu ise derslerin ağırılıklı olarak iş hukuku üzerine işlenmesi, iktisatçı ise iktisat üzerine bu böyle arttırılabilir. Hatta bazı eğitimleri uzmanlık alanı çok farklı olan kişilerin de biraz konunun üzerine eğilerek verdikleri ve bunlarında yetersiz oldukları görülmektedir.
  

Çözüm: Öncelikle alan dışından kişilere ders verdirilmemesi gerekir. Alan dışından eğitmenlere ders vermek mecburiyetinde kalınırsa o kişilere merkezde eğitim alma zorunluluğu getirilmelidir. Aynı zamanda tek bir eğitimci ile yola devam edilmesinden vazgeçilmelidir. Onun yerine dört eğitimci ile UGE verilmesi gerekir. Önemli olan etkin bir iş planı hazırlamak ise iş planı başlıklarına uygun yetişmiş uzman elemanlar bulunarak dört kişiye ders verdirilmesi gerekir. Bu dört alan (üretim, pazarlama, yönetim ve finans) ile ilgili 4 eğitmen bulmanın mümkün olmadığı durumlarda tek kişinin eğitim vermesi mazur görülebilir, fakat alan dışından kişilerin bu dersi vermeye kalkmaları tam bir hatadır.

• 
  Sorun: UGE sonunda öğrenilen bilgilerin test edilmemesi, büyük bir eksikliktir.
  

Çözüm: UGE sertifikası alanlara yönelik merkezi bir sınav yapılması da işin ciddiyetini arttırır.

• 
  Sorun: Bir diğer önemli sorunda öğrencilerin seçiminde yaşanmaktadır. Başvuru yapanlar arasında ciddi bir ön elemenin olmaması önemli bir sorundur. Seçenlerin başka eğitimi verenlerin başka olması önemli bir sorundur. Seçilenleri seçim kriterleri net olmadığı için seçilenlerde bir heyecan ve motivasyon sunmamaktadır
  

Çözüm: Seçenlerin seçme yeterlilikleri sorgulanmalıdır. Seçimde subjektif kriterlerin devreye girmesi mümkün olduğundan seçme kriterleri açıkça belirtilmelidir.

• 
  Sorun: UGE ye başvuranların girişimcilik potansiyelleri ölçülmeden eğitime kabul edilmesi önemli bir problemdir.
  

Çözüm: Başvuran herkesin girişimcilik potansiyellerini ölçen bir girişimcilik anketi sonucuna göre seçilmesi gerekir.Belirli bir puanın altında kalanlar ile çok yüksek puan alanlar ayrılmalı ve farklı gruplar oluşturulmalıdır.

• 
  Sorun: Eğiticilerin yetersizliği önemli bir sorundur. KOSGEB eğiticilerin bir puanlamasını yaparak eğitim verebilir demekte fakat bu puanlamanın yetersiz olduğu görülmektedir.
  

Çözüm: Eğiticiler bağımsız kuruluşlar tarafından akredite olmalıdır. Akredite olabilecek eğitmen az sayıda ise eğitmenlerin eğitimine zaman ayrılmalıdır. Bunun için KOSGEB eğiticilerin eğitimi konusunda üniversitelerden yararlanabilir. İşletme ve girişimcilik alanında uzman kişilerden oluşan bir havuz oluşturup bu havuzdaki öğretim üyeleri ile eğitim verecek eğiticileri eğitebilir. Bu eğitimi almış olan kişiler bu eğitimi vermek isteyen kuruluşlarda eğitici olarak eğitimi verebilir demelidir. Bu şekilde eğitimin kalitesi arttırmış ve kaynaklar daha etkin kullanılmış olur.

• 
  Sorun: Verilen eğitimin etkinliği ölçülmemekte ve hiç bir değerlendirmeye tabi tutulmamaktadır.
  

Çözüm: UGE sonrası öğrencilerin eğiticiyi, eğiticinin öğrencileri değerlendireceği bir memnuniyet anketinin yapılması bu eksikliği giderir. Eğiticinin değerlendirilmesi, eğitim alan öğrenci sayısı ile iş kuran öğrenci sayısı birbirine oranlanarak yapılabilir.

• 
  Sorun: UGE de eğitim materyallerinin standart olmaması eğitim seviyesininde değişken olmasına neden olmaktadır. KOSGEB in sadece konu başlıklarını vermesi içeriklerin ve insiyatifin eğiticilere bırakılması çeşitliliğe sebep olmaktadır.
  

Çözüm: Eğitim materyalleri ve eğitim müfredatının daha ayrıntılı hazırlanarak standart hale getirilmesi gerekir.

• 
  Sorun: UGE veriliyor, takibat yapılamıyor, eğitimi alan kişilerin neden girişimde bulunmadıkları konusunda bir çalışma olmadığı gibi girişimde bulunanların da UGE sonrası ne gibi sorunlarla karşılaştıklarının takibatı yapılmamaktadır.
  

Çözüm: UGE sertifikası alan öğrencilere yönelik bir takip sisteminin kurulması gerekir. UGE sertifikası alan öğrenciler üzerine küçükte olsa bir araştırma yapmak gerekir. UGE sonrası takibat UGE eğitimini yapmak kadar önemlidir. Bu eğitimi düzenleyen kuruluş eğitim sonrasında da takibini ve bilgilenmeyi yapmak zorunda olması gerekir. İş kurana kadar hatta iş kurduktan sonra karşılaştıkları sorunun çözümüne yardımcı olmak şeklinde devam etmesi gerekir.

• 
  Sorun: Özellikle iş kurmak isteyen girişimciler çok küçük sermaye ile yola çıkmalarından dolayı devletin verdiği hibe ve destek tutarının yetersizliği önemli bir sorundur.
  

Çözüm: Toplam tutarların arttırılması gerekir. Hükümetin yaptığı yeni düzenleme ile toplam tutarlarda bir iyileşme yapılmış, özellikle işletme sermayesi ile makine techizat desteği arttırılmıştır.

• 
  Sorun: Başlangıçta gelen tüm kişilerin bir iş kurma düşüncesi ile geldiği söylenebilir, fakat seçildikten sonra iş planı hazırlama mecburiyetinin olmaması sonucu bir kısmının motivasyonu düşmekte, iş planı hazırlayıp iş kurmayı düşünenlere olumsuz etki etmektedirler.
  

Çözüm: Eğitmen tarafından kursa gelen öğrencilere sürekli telkinat yapılmalıdır. Devletin verdiği bu imkanı kullanmaları gerektiği yoksa başkalarının hakkına girildiği kaynakların israf edildiği konusunda belirli aralıklarla öğrencilere uyarılar yapılması gerekir.

• 
  Sorun: UGE yaşanan bir diğer sorun seçilen öğrencilerin derse devam etmeleri konusunda yaşanmaktadır. Bu kurs, katılacakların işi olmadığı faraziyesi üzerine kurulmasına rağmen seçilen öğrencilerin büyük ekseriyeti başka işlerde (ya öğrencidir, okulda dersi var, ya ev hanımıdır evde işi olmakta, ya da diğer bir seçeneklerinin olması) çalışmakta ve oradaki işleri ile kursu aynı anda yapmaya kalkmaları önemli bir sorundur. Mevcut durumu ile kursu birlikte götürme zorluğu ortadadır.
  

Çözüm: Başvuru ve seçim esnasında gerçekten iş kuracak olan kişilerin seçilmesine azami özen gösterilmesi gerekir.

• 
  Sorun: Denetim sorunudur. UGE eğitimlerin verildiği mekanların ve eğitimlerin yeteri derecede denetlenemediğidir. Mekan ders vermek için elverişli mi? Eğiticinin dersleri nasıl işlediği ve içeriğinin yeterli olup olmadığı konusunda denetimler yapılmakta mıdır? Bu soruların cevabı verilmesi gerekir.
  

Çözüm: Düzenli ve düzensiz aralıklarla hem ders mekan, hem ders işleniş tarzı denetimden geçirilmelidir.

• 
  Sorun: İleri yaştaki girişimci adayları (hedef kitlede sınırlama yoksa), eğitimde desteği almanın kolay olmayacağını anlayarak fikirlerini gerçekleştirmekten vazgeçebilmekte, kaynak israfına yol açmaktadır.
  

Çözüm: Belirli bir yaşın üstüne bu eğitimin verilmesinin çok anlamı yoktur. Yaş sınırlaması yapmak gerekir.

• 
  Sorun: Bilgisayar kullanmayı bilmeyen girişimci adayları, eğitimde tüm işlemlerin bilgisayar üzerinden olduğunu görünce fikirlerini gerçekleştirmekten vazgeçebilmekte,
  

Çözüm: Ya bilgisayar kullanmasını bilenler arasından seçilmeli ya da bu işlemin zor olmadığını gösterecek kısa bir eğitim verilmesi gerekir.

• 
  Sorun: Girişimcilik desteğinde bayanlara uygulanan pozitif ayrımcılıktan yararlanmak isteyen bazı erkek girişimci adayları eşlerini, annelerini bu eğitimlere yollamakta fakat eğitimi kendileri almadığı için sonuç hüsranla sonuçlanmaktadır.
  

Çözüm: Gerçekten iş fikri kime ait ve iş planını kim hazırlayacaksa o kişi, uygulamalı girişimciliik eğitimine alınmalıdır.

• 
  Sorun: KOSGEB desteklerini araştırmadan gelen girişimci adayları eğitimlerde desteğin peşin değil sonradan geri ödeme şeklinde olacağını öğrendikten sonra fikirlerini gerçekleştirmekten vazgeçebilmektedir.
  

Çözüm: Bu konuda adaylara mülakatta veya mülakat öncesi ön bilgilendirme yapılması gerekir.

• 
  Sorun: Hiç sermayesi olmayan girişimci adayları eğitimlerde desteğin peşin değil sonradan geri ödeme şeklinde olacağını öğrendikten sonra fikirlerini gerçekleştirmekten vazgeçebilmektedir. Bu konuda adaylara bilgi verilmekte fakat üzerine basa basa verilmediği için eğitimde başlamış olduğu için istemeye istemeye devam edilmektedir.
  

Çözüm: Bunun bir destek olduğu sermayesi hiç olmayan kişilerin böyle bir işe kalkışmaması gerektiği konusunda yeterli vurguların bu işe başlamadan veya kurs öncesi yapılması gerekir.

• 
  Sorun: Kursu bitiren ve işyerini açmaya karar veren girişimci adayı iş planı yazma işiyle başbaşa kaldığında kursun önemini daha iyi kavramakta fakat iş işten geçmiş olmaktadır. Girişimci adayı, zamanında ve kurs esnasında iş planı hazırlamaya gereken önemi vermediyse, iş başa geldiğinde zorluklarla karşılaşınca bu işten vazgeçebilmektedir.
  

Çözüm: Burada görev eğiticiye düşmektedir. İş planı hazırlama esnasında herkesi uyarmalıdır. Burada eğitmen, girişimci adaylarını, iş planı çalışması esnasında mükemmel olmasada bir iş planı hazırlamaları durumunda daha sonra o hazırladığı plan üzerinde düzeltme ve geliştirmeler yapmanın çok kolay olduğunu ifade etmelidir. Hatta girişimci daha sonra iş fikrini değiştirse bile derslerde kendisinin hazırladığı iş planına üzerinden derste söylenenler aklına gelerek yeni bir iş planı hazırlayabilmesi mümkündür.

• 
  Sorun: Girişimci adayları KOSGEB ve destekleri hakkında çevresinden aldığı asılsız ve negatif duyumlar (Desteğin sebepsiz yere red olunması, destek paralarının kesinlikle yatmayışı, personelin yardımcı olmayışı vb.) sonucunda heveslerinin kırılmasıyla bu işten vazgeçebilmektedirler.
  

Çözüm: Burada girişimciliğin sabır işi olduğu, küçük bir engelde vazgeçilmemesi gerektiği, söylentilerle gerçeklerin örtüşmediği vb. konularda girişimciler cesaretlendirilmeli ve ilgililer tarafından girişimcilerin sürekli desteklenmesi gerekir.

• 
  Sorun: Uygulamalı girişimcilik eğitimleri ile ilgili duyuru ve açıklamaların herkese tarafından ve zamanında öğrenilememesi sorunu vardır.
  

Çözüm: Eğitimleri veren kurumların yazılı ve görsel basını, elektronik sistemi etkin kullanarak ilgililere duyuruları net ve zamanında yapmalıdır.

• 
  Sorun: Girişimci adaylarında ön bilgilendirme, oryantasyon eğitim eksikliği göze çarpmaktadır. Bu sorun basit ama önemli bir sorundur.
  

Çözüm: Eğitimi açan kurum ve kosgeb ortaklaşa ön bilgilendirme ve oryantasyon eğitimi vermelidir.

• 
  Sorun: UGE sonrası ile iş kurma arasındaki sürenin uzun olması önemli bir sorundur.
  

Çözüm: Süreyi azaltmak, kaynakları etkin kullanmak için etkin bir takip sistemi ile bu sorunun üstesinden gelinebilir ve süre kısaltılabilir.

Türkiye genelinde hemen hemen her ilde uygulamalı girişimcilik eğitimi verilmektedir. Türkiye geneli ile Yalova ilinde verilen Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi hakkında kısaca bilgi verecek olursak;

Yalova’da 2010 ve 2012 yılları arasında YTSO, İŞ KUR ve MARKA’nın açmış olduğu Uygulamalı Girişimcilik Eğitim proğramına 725 kişi katılarak sertifikalarını almış olmasına rağmen sadece 54 kişi işyeri kurma amaçlı KOSGEB’e iş planı sunmuştur. Bu başvurulardan 52 tanesi onay alarak destekten faydalanmış (30 erkek ve 22 bayan), başvurulardan 2 tanesi ise uygun bulunmayarak reddedilmiştir. Red alan iş planlarından biri vergi açılışı sonrası başvuru süresi olan bir yılı geçtikten sonra başvurduğu için ikincisi ise iş yerini aile üyelerinin birisi üzerine açmak istemesi ve gösterdiği kişinin 80 li yaşlarında belirtilen işleri yapamayacak durumda olduğuna kanaat getirildiği için red almıştır.

KOSGEB veritabanındaki veriler incelendiğinde 2013 yılında:

Toplam Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi (UGE) mezun sayısı 86050, Yalova'da Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezun sayısı 95, Toplam Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezunu olup işyeri açan kişi sayısı 5615, Yalova'da Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezunu olup işyeri açan kişi sayısı 33 tür.

KOSGEB veritabanındaki veriler incelendiğinde 2014 yılında:

Toplam Tüm Türkiyede Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezun sayısı 72755, Yalova'da Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezun sayısı 310, Toplam Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezunu olup işyeri açan kişi sayısı 9258, Yalova'da Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi mezunu olup işyeri açan kişi sayısı 56,

Tablo halinde gösterecek olursak (Yalova KOSGEB İl Müdürlüğü)

Tablo 5.1: Türkiye ve Yalova’da Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Alanların ve İşyeri Açanların Sayısı

	2013		2014		2015
	Yalova	Türkiye	Yalova	Türkiye	Yalova	Türkiye
UGE Mezun Sayısı	95	86050	310	72755
UGE'Açılan İşyeri Sayısı	33	5615	56	9258

BÖLÜM ÇALIŞMA SORULARI

Test Soruları

1. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

1. 
   ,
   
2. 
   ,
   
3. 
   F
   
4. 
   F
   
5. 
   
   

2. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

1. 
   V
   
2. 
   V
   
3. 
   V
   
4. 
   V
   
5. 
   v
   

3. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

1. 
   ,
   
2. 
   H
   
3. 
   H
   
4. 
   H
   
5. 
   h
   

4. 
   Aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
   

1. 
   D
   
2. 
   D
   
3. 
   D
   
4. 
   D
   
5. 
   d
   

5. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

a-)

b-)

c-)

d-)

e-)

6. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

a-)

b-)

c-)

d-)

e-)

7. 
   Aşağıdakilerden hangisi ?
   

a-)

b-)

c-)

d-)

e-)

8. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

a-)

b-)

c-)

d-)

e-)

9. 
   Aşağıdakilerden hangisi?
   

a-)

b-)

c-)

d-)

e-)

10. 
    Aşağıdakilerden hangisi?
    

1. 
   
   
2. 
   
   
3. 
   
   
4. 
   
   
5. 
   
   

Cevap Anahtarı

1. 
   , 2- , 3- , 4- , 5- , 6- , 7- , 8- , 9- , 10-
   

Tartışma Soruları

1. 
   Uygulamalı Girişimcilik Eğitiminin (UGE) kapsamı, modülleri ve süresi hakkında bilgi veriniz?
   
2. 
   Girişimcilik Eğitiminin amaçları nelerdir? Açıklayınız.
   
3. 
   Girişimcilik Eğitiminin önemini nedir? UGE’nin faydalarını maddeler halinde yazınız?
   
4. 
   Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi (UGE) nde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri nelerdir? Açıklayınız.
   
5. 
   Türkiye ve Yalova’da düzenlenen Uygulamalı Girişimcilik Eğitimlerini tartışınız?