"Türkiyeli", son defa olarak insallah

“Türkiyeli”, son defa olarak insallah

Baskin Oran

Bugüne kadar anlatmayi basaramadiysam, son bir defa da söyle deneyeyim:

Hayattaki en saygideger insanlardan Ahmet Isvan’in telefonda anlattigi öykü: “Annemin amcasi Sâti El Husrî, o zamanin en önemli egitimcisi imis. Cumhuriyet kurulduktan sonra Mustafa Kemal çagirmis, milli egitim bakanligi önermis. Sâti Bey söyle demis: “Efendim, ben Arap’im. Biz Osmanli iken bana yer vardi. Simdi siz bir Türk Devleti kurdunuz. Bana yer kalmadi. Müsaade ederseniz ben kendi memleketime gidecegim”. Ve gitmis. Bunun “grup” halinde ve topragini da bohçasina alarak yapildigini düsünün, anlarsiniz.

Benimle iliskiyi 30 yildir hiç kesmemis ve her gittigi yerden yazmis ögrencim Fikret’in Cezayir’den gönderdigi eposta: “1975’te Kibris’a 16 yasinda ilk gittigimde bana ‘Sen Türkiyeli misin?’ diye sormuslardi. Ilk defa orada duymustum. Bir de, 30 yil sonra burada. Cezayir’de Arap, Berber, Tuareg, Mozabit vs. degisik gruplar yasiyor. Bir Berber ‘Ben Arap’im’ demiyor ama ‘Cezayirliyim’ diyebiliyor. O zaman tabii ki bir Kürt ‘Ben Türk’üm’ diyemez; Türk bir irkin adi. ‘Türkiyeliyim’ diyebilir gururunu incitmeden. Zaten dedirtmedik de ne oldu? Adamlar dalga geçerek ‘TeeeCeee’liyim’ demeye basladi (...)”

Üst kimlik etnik/dinsel oldu mu, parçalayicidir

Acaba bu sefer anlatabildim mi? Ne olur ne olmaz, bir de teorik açidan yazayim. Ulus denen sey iki türlü insa edilir: Kan yöntemi, toprak yöntemi. Eger ülkede çok sayida etnik/dinsel grup varsa, ki Türkiye böyledir, ikincisi mecburidir. Bu durumda, ülkenin üst-kimliginin (devlet tarafindan vatandasa biçilen kimligin) adi, bütün bu alt-kimlikleri (vatandasin kendine biçtigi kimligi) kucaklayabilmek için, bütün bunlarin adlarindan farkli bir ad olarak seçilir. Yoksa, bunlardan üstün olaninin adi üst-kimlik ilan edilip, sonra da “Bu herkesi temsil ediyor” denemez.

Iran, Fransa, B.Britanya, Ispanya... Bunlarda, sirayla: Iran, Frank, Breton, Ispanyol diye bir alt-kimlik yoktur. Birincisinde Farslar, Azeriler, Kürtler, Beluciler vs. vardir. Ikincisinde Korsikalilar, Bretonlar; Oksitanlar, vs. vardir. Üçüncüsünde Iskoçlar, Ingilizler, Galliler, Irlandalilar vardir. Dördüncüsünde Katalanlar, Basklar, Andaluzyalilar, Kastilyalilar vs. vardir. Yani, bütün bu ülkelerde üst-kimligin adi bütün alt-kimliklerden tamamen bagimsizdir.

Son olarak, Org. Basbug’un 14 Nisan konusmasindan sonra Genelkurmay açiklama yapiyor: Türkiye Halki nitelemesinden Türkiyelilik çikartmak saptirmadir, çünkü Atamiz “Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türkiye halkina Türk milleti denir” demistir. Kanitini da fotokopi olarak yayinliyor: Prof. Dr. Afet Inan tarafindan yazilan ‘Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazilari’ kitabindan.

Atatürk’ün bir yazisi daha var

Iyi de, bendenizin elindeki fotokopiyi ne yapacagiz:

“Madde 12: Türkiye’de ahval-i fevkalade müstesna olmak üzere, Türkiyeliler için seyr-ü sefer serbesttir”.

“Madde 13: Emr-i tedris serbesttir. Kanun dairesinde her Türkiyeli umumi ve hususi tedrise mezundur”.

“Madde 14: Mektepler ve bilumum irfan müesseseleri devletin taht-i nezaret ve murakabesindedir. Türkiyelilerin talim ve terbiyesi bir siyak-i ittihat ve intizam üzere olmak mecburidir”.

“Madde 15: Türkiyeliler nizam ve kanun dairesinde ticaret ve sinaat ve felahat için her nevi sirketler tesekkülüne mezundurlar”. (Türkiye Cumhuriyeti Ilk Anayasa Taslagi, tipkibasim, Istanbul, Kentbank Yayini, 1998)

Bu da bizzat M. Kemal’in yazisi. Öyle manevi kizina yazdirilmis da degil, kendi eliyle Temmuz 1923’te hazirladigi ilk anayasa taslagi. Bazi maddeleri eliyle düzeltmis ama, bu maddeleri bastirirken düzeltme bile yapmamis. Lozan ve Cumhuriyet’ten önce; Çerkesleri, Lazlari, Kürtleri vs. dislamamak için Türk Halki degil Türkiye Halki, Türk Ordusu degil Türkiye Ordusu vb. dedigi dönemden. “Atatürk Milliyetçiligi” kitabimin 343a sayili dipnotuna bir göz atiniz.

Kemalizm din midir?

Simdi ne olacak? Olacagi söyleyeyim; “Kemalist” kardeslerim söyle diyecekler: “Efendim, önce böyle yazmis olabilir, sonradan fikir degistirerek dogrusunu yazmistir”. Ama o zaman Atatürk’ün yanilmazligina halel gelmez mi? Veya: “O sartlar altinda öyle icap etmistir” diyebilirler, o zaman da Atatürk’ü oportünist ilan etmis olmazlar mi? Iki ucu sakincali bir durum.

Hepsini birakin, yukarida Genelkurmay’in kanit gösterdigi Medeni Bilgiler kitabinda ulusun unsurlarini sayarken Atatürk “Irk ve köken birligi” diyor. Madem kendisinin her dedigi Kitab-i Mukaddes gibidir, tartisilmaz gerçegin kanitidir, simdi ne olacak? Nasrettin Hoca’nin dedigi gibi, ötekini hallettik, bunu ne yapacagiz?

Ama asil vahim olan durum baska: Bu vaziyette Kemalizm’in dinden ne farki kaliyor? Kosup ziyaret edilen Anitkabir’in kurban kesilen Eyüp Sultan’dan, kanit gösterilen Nutuk’un mehaz gösterilen Kuran’dan ne farki var Ulusalci müminler açisindan?

“Türkiyeli” terimi kimleri rahatsiz ediyor?

“Türk”, kesinlikle etnik bir terim. Bunu da bin defa anlattim ve “Türkiye’de Azinliklar” kitabimda örnekleri sayfalarca var ama, insanlarin bunu anlamamak için nasil cansiperane direndiklerine iliskin bir örnekolay daha vereyim ve artik geçeyim:

Geçen hafta “Bugün tek bir gayrimüslim subay veya astsubay yok” yazmisim ve baska devlet daireleri de aynidir demisim, efendiden bir okur diyor ki: “Ordunun içinde gayrimüslim ve ateistler oldugu gibi Müslüman olanlar da var. Eminim diger bahsettiginiz yerlerde de vardir”.

Olmayan vaktimi kullanarak cevap veriyorum; ama bu sefer de: “Aslinda beni ordu içinde gm subay astsubay olup olmamasi hiç etkilemiyor, çünkü onlarin [gayrimüslimlerin-B.O.] seçimidir diye düsünüyorum”. Ezber olaganüstü. Ama böylesine can kurban, çünkü bunun bir de hem cahil hem küstah türü var.

Ilk olarak Atatürk’ün kullandigi bu “Türkiyeli” terimi Türk-Islam Sentezi’nden gelenleri özellikle rahatsiz ediyor. Çünkü en fazla ezilmis ve dislanmis etnik/dinsel gruplari, yani Kürtleri ve gayrimüslimleri ulus’a dahil ediyor. Etmesiyle birlikte, LAHASÜMÜT’leri (laik olmak sartiyla Hanefi, Sünni, Müslüman, Türk’leri) yani “Beyaz Türk”leri tepemizdeki tahttan indirip biz normal insanlarin arasina katiyor.

Iyi ki katiyor. Yoksa, simdiye kadar bin defa anlattigim gibi “Türk” üst kimligi bal gibi etnik ve hatta dinsel anlamda kullaniliyor. Kürtleri ve gayrimüslimleri disliyor.

Siz gidi bölücüler sizi! Böyle dislayarak bu memleketi tek parça halinde götürebileceginizi saniyorsaniz aklinizi karis karis karislarim sizin.