Turuz söZLÜGÜ El Yazma Bey Hadi Tebriz-Turuz

daşmaq . daşımaq.

daşsa süzsə, içərdəki bəlgürür, açıq ağız, içindəkin aldurur. .

daşşaqların qoyurdu, görməmişə göt düşdü.

daşuq . daşuq. mənqul.

datum (latin) .{ something given: verilmiş nərsə. dadə (fars)}. data (latin).
dartuq. darut (töhvə. sovğat).{ tanuq. məfruz. bəlgi. bilgi. mə'lum. bilgi. veri. fakt. əmr. mə'lumat).


daturğın . darıtğın. düğü.

daturqa . darutqa. daranış, dərinmiş nərsə.

davali . çamtaguçi

davar kimin toxulsa, bəylik ona yarğanurı, davasın qalıb bəy, ərənsizin əmrənür. (kəmgənür,) . malda toxluya bəylik yaraşır, yoxsullanmış bəydə, kimsəsizliyə tuşlanur, alçalır.
davarlının yeyənləri çox olur, davarsın yeyənləri yox olur.

davar üçun anğımazıb tanrını, götün sikər malın alar xalqının. .

davar . darayi. mal. dövlət.

davarlıq . xəzanə.

davran . tavra

dayanaq . (qoruq payqah.) (qoruq pasqah ) (bəz. base.). əsas. daban. özül. ilkə. təməl. bünyad. şaludə.
((alqarul . (al qaravul). önqarul ucbaş. sınqur. əvan post. gözətçi post. sınırda yerləşən qoruq. (qoruq payqah.)

dayanğu . daynuğ. hacib. pərdədar. nazir. təşrifatçı. moyunçu. mayınçı. miyançı. mabeynçi. xəzanəçi. xəzanədar.
- xan daynuğ.: xanın güvəni, muridi e'timadı.
- el daynuğ.: 1.elin güvəni, muridi e'timadı. 1. ed ilə devlətin ortasında sözçü.

dayanmaq . e'timad edmək.

daydurmaq . caydurmaq. əğib süvüşdürmək.

daz gəliyi börkiyə . keçəlin güzəri börkçü tükanıdır.

dedirtmək . güclə iqrar almaq.

defo . üzük.

değil . dağıl < dağ ol. dəğ ol. dal ol.

delibereman . heçnə saymazın, sanmazın. başı salıq.

deşğan . qəhhar.

deşik (ötlü) mıncıq yerdə qalmaz, dəliklisi evdə. .

deşilmək . çeçilmək. açılmaq.

deşmək . biçmək.

deyici . danışan. quyəndə.

deyikləmək . sözün danışmaq.

dəd mənişlik . dəd mənişlik. qurdluq. qutluq.

dəğər ata çaxrı it, dəğməz itə çaxrı at. . (çaxrı: şərabi göz).

dəğgəşəli bir yerə, güc birgəşər dirgəşər. .

dəğirgənmək . dəğirgənmək. özünə alıb, içinə tutub acıqlanmaq. hər nə ilə tovlanmaq, qızınmaq. xətrinə dəğinmək. aldırmaq. dəğmə düşərlik edmək. - hər nədən dəğirgənmək olmaz ki. - ona güldən arıq söz desən belə dəğirgənəcək.

dəğirmi . dəğrim. dığırma. dığrım. təkər. dayirə.

dəğiş toxuş . çalçat. tırafik. qaranlıq işlər.

dəğişik . 1.əvəzi. - dəğişik danışma. 1. alt paltar. - dəğişiyim yoxdu.

dəğişiş . digərquni.

dəğişli . asılı. sağın. sağlıq. karlı. asbarlı. faydalı.

dəğişmək . dəğişmək. bir işi, nərsəni yerinə dəğdirmək, gətirmək. uyqulamaq. hazırlamaq.

dəğmə . qatışıq. (rənga rəng. qunə qun).

dəğmək . 1. (ziyarət edmək. 1.ziyan yetirmək. - gözlə ona dəğmə.
dəğdi: qonağ. ziyarətçi. - dəğdi gəlib: qonağ, ziyarətçi gəlib.
((dəğgə . 1.təggə. ziyarətqah. 1.dərqah.

dəğmək . 1.yetmək. yetişmək. 1. təslim, təhvil olmaq.
((dəğitmək . təslim, təhvil edmək.
((dəğişmək . 1. əli çatmaq, yetişmək. - pişik yağa dəğişməz, aydır: özgə malı yaraşmaz. (gərəkməz). 1. sığınmaq. basunmaq. (pənah aparmaq). 1. təslim, təhvil olunmaq. = üç kişi yarqıya dəğişildi. 1. irşilmək. ərşilmək. nayil olmaq. - dəğişmədən köprüyə, çıxmaz sözü ərənin: (iş çətinliyə, son dərcəyə, dar yerə yetişmədən, kişilər ara dalaş çətin çıxar. - diləklərə dəğişmək: irşilmək. ərşilmək. çatılmaq. - qurdun əli dəğişsə, qoymaz qoyun sağqalı (amanda. əl dəğilməz). - dəğişməmiş yad əli. 1. teyy edmək. - illik yolu bir aylıqda dəğişdik.
- yol uzanıb, əl üzülüb dəğşilməz.
- istəyinə dəğişmədi: diləyinə yetə almay qaldı.

dəğmək . çatmaq. yetişmək. - əlim aşa dəğdi, başım daşa.
- ivdi evə dəğmədi: tələsənə istəyinə çatmadı. .

dəğmək . dəğmək. dəymək. muraciət edmək. - siz orada dəğin.

dəğmək . gəlmək. çaltmaq. - bu sav mənə dəğməmiş.

dəğşit . çalış. bədəl. əvəz.

dəkizləmək . çəkizləmək. düzəltmək. safaltmaq. hamarlatmaq. müsəttəh edmək.

dələduzluq .aldamchiliq; hiyligerlik; yepqacharliq; közboyamchiliq; muttehemlik

dələmə . sələmə. yaxılar kimi, nə boş nə bərk. yumşaq pənir.

dəlisiynən dolusuynan. . ödə.

dəlşəmək . dəlişəmək. dəlmək. deşləmək. deşiləmək. deşmək.

dəmirqazıq . altınqazıq. qazıq: yekə çivi, mıx). kohabül şümal. il boyu çıxdı yer dəğişməyən, yolçulara yolçuluq edən ulduz.

dəmirlik . zovb ahən.

dəng . qiymət.
dəngli . qiymətli. bahalı.
dəngsiz . qiymətsiü.

dəngətmək . onatmaq. (yonatmaq). donğlamaq. danğlamaq. daratmaq. daraqd.an keçirmək. (munalmaq*) artıq əsgiyin tarazlamaq. - gen gəlirsə geyim dəngilir.

dəngi . (yetincə. olunca.). {- pulun dəngi: puluva görə. - gücün dəngi al yükü: gücüvə görə yüklən. - gücün dəngi vuruşdu: gücu varca döğüşdü, çalışdı. - usun dəngi: usun, ağlına görə. - qabın dəngi: qabilyyətivə görə. - çağın dəngi: vaxdıva görə.}.

dənğləşmə . yapırlaşma. yapınlaşma. yasınlaşma. yasdanma. yayvaşma. hamarlaşma.

dənikləmək . dəngiləmək. çəknələmək. ölçmək. - min dəniklə, birər biç. - olsamalın çox qalı (əgər), min dəniklə, bir biçəqıl parçanı.

dəniz yeli . quru yel.

dər! . yığ. cəmlə. - hammını evə dər. - para dər. - dər qutar. - dəril! . yığıl. cəmlən.

dərəbəy . ötbəy. ötəbəy. feodal. fiodal.

dərəbəylik . ötbəylik. ötəbəylik. feodallıq. fiodallıq.

dərəc . qırnac. qırac. dırnağ (qırnaq) tutan. naxın gir.

dərələr düz oldu, düzlər təpə, təpələr dağ.

dərgəmək . yığmaq. toplamaq.

dərgəş . dərgəş. dərnəş. (dərəngəc). 1. neçə nərsənin, qolun bir araya yığışan yeri.- su dərgəşi. 1.ittihariyyə.1. tünlük. izdiham.

dərgəşmək . sıralanmaq. qatarlanmaq.

dərgil . rəhbərəh. əlvan. alağun.

dərgit . dərit. süfrə. bəsat. dəzgah. - saçaq salıb, dərgit yayıb qonaqladı.
{??- dilin dərgitə dəğir: yumşaq dillə süfrəyə çatılır. kişi dili altındadır. - görsə açıq dərgit,

dəriğ . dərmə. 1.(> dırov(_fars) }. 1.yığma. (cəm' avəri). 1. səlqə səhman. - çox gözəl dəriğli bir xanım.

dərilmək . yığılmaq. toplanmaq. - bodun (el. millət) dərildi.

dərim . şö'bə. - əkini suğarmaq üçün çaydan dərimlər dərilmiş.

dərincək . tarıncaq. 1.çadra. tutu. pərdə.

dəriv . 1.rədif. dalıv. sıra. - on dərivli qəfəsə. 1. dilgə. dillə. pillə. bağna. - on iki dərivli dərvən (dərgən: bağnağ. pilləkan).

dərqoğan . izqoğan. izçi. itən nərsənin dalın, izin tutub axdaran.

dərləmə?gecin . gerçin. qıçın. malqara yemi olan, yaşıl taxılların dənələri ayrılandan son, geriyə, dalıda qalan sapları, səğələri.

dərmək . dəriğmək. qırıb almaq, yığmaq.

dərmək . yığmaq. toplamaq. - hammını dərdilər: yığdılar. - bu iş üçün yarmaq darin. - dərdiyim əməyim (zəhmətim) çərtildi, heçə getdi.

dərnək . məhfil. məclis.

dərviş . şapsal

dəsdərxan . < yəstərxən. yastarğan (< yastamaq: açmaq). sərpə. sürpə. süfrə. üzərinə nərsələr düzmək üçün yastılan, sərilən çarşab, yayqı, saçqı.

dəşt(fars) . < dış.

dətgir(fars) . (< dəst: qab. qap. + gir: gereftən: tutmaq). qapmaq.

dəvə silkənsə, eşşəyə yük çıxar . tutulan nərsənin böyüklüyün göstərir.).

dib .tüb. əsl. - sözün dib anlamı nədir. - dib sözüvü söylə. - bu saldının dibi yoxumuş.
- diblətmək: əslinə yetitmək, bağlatmaq.

dibək . döylək. hənvəng.

dibgərmək . dübgərmək. nərsənin kökün, dibin aramaq.

diblətmək .

diblətmək . (cuya şodən). - bu işi dalın (dərindən) diblətin.

dibrin .

didiklənmə. titiklənmə. tetiklənmə. 1. çalınma. çorqunma. acrınma. bəlitinmə. öğrətinmə. örgətinmə. savratınma. yarğılınma. yansıtılma. göstərilmə. bildirilmə. salqılanma. sorağılma. tanığılma. tanıtılma. oyqurulma. xəbərdar, aqah edilmə.
tanlatılma: tanıtınma. tanğalınma. tanalınma. tansalınma. tanşalınma > aşnalınma. sanğalınma. sanalınma. sınğalınma. sınalınma.

didilmək . dildənmək. dil dil, tel tel olmaq. (parça, bütünlük) tellənmək. saplanmaq. ərşikləri, eşikləri deşilmək. irilmək. ipi, ərişi, arğatı çıxmaq. yolunmaq. yırtılmaq. aşınmaq. açınmaq.

didin . müsirr. israrlı.

didini baxmaq .

didinmək . tikinmək. 1.dirdəni, dirəni baxmaq. tirdəninmək. diktinmək. göz tikib baxmaq. gözün tikib çəkinmədən baxmaq. - didinə baxsan göz qamar: göz tikib baxsan gözün qamaşır. - onun gözəlliyinə didini baxmaq olurmu. 1. dirinmək. dirənmək. dikəsinmək. qarşı durmaq. - sən mənimlə didinmə. - didini tutunu: ləcacətlə israrla.

didmək . dildəmək. şırıq şırıq edmək. - əti diddi. - it palatarımı diddi.

didri . didrü. dartu. tərs. - didrü baxmaq: tərs, iti, bərək baxmaq. gözül zilləmək. - əşi nə üzümə didrü baxırsın. - günə didrü baxmaq olmaz.

didri . didrü. tetiz. titiz. itiz. dəlici. oyucu. - yağı təbə (tərəfinə) didrü baxıb, bükdün bilə (xənçərivi itit), uğrub (yola düşüb) qaçan gəlsə sənə qarşı sula (qabağına qoşun göndər).

didrü . didirü. daldıru. iti iti. çox diqqətlə. - onun üzünə didrü baxmaq olurmuş. - yağın olsa didrü baxıb güdgilən.

dığ . iğ. kəsəllik. naxoşluq.

dığa . (dəğəl. əğri).

dığlamaq . < tık < tik. tığramaq_. bıkmaq. doymaq. darılmaq (tığramaq < darğalmaq)

dikinmə . diksinmə.

dikləmək . durğuzmaq. barqurmaq. qurmaq. qoparmaq. bərpa edmək. - qamuğ varın yıxlayu, kəndinə ev dikləyu.

dikmək . dikirtmək. dikirətmək. doğuratmaq. yuxarı tutmaq. - qulağ tik: qulağ ver. - at qurd görüb qulağların diggədi.

diksinə . : dik. ötrü. qarşı.

dil dəğirmək . söz toxundurub incitmək. - çalış kimsəyə dil dəğirmə: dalaş kimsəni dilinlə, sözünlə incitmə, çalma.

dil tutmaq . qarşı yandan, düşməndən bilginmək (bilgi almaq) üçün tutulan əsir. - dil tutun görün o tayda nə keçir.

dil . 1.luğət. kəlam. - türk dili: türk luğəti. 1. danşıq. ləhcə. leksik. quyiş. - türk dilləri: türk ləhcələri, danşıqları.

dildəmək . dilşəmək. dilimləmək. - yarındaq (qayış) yekə göndən dildəşir. - diləş diləş dildəlmiş ürək.

dildən çıxsa uyuş söz, .

dildirmək . diləmək. 1.nərsənin qırağından kəsmək. 1. şırıq şırıq, yırıq yırıq, qayış qayış, dilik dilik, dil dil kəsmək.

dilə tutmaq . birini danışmağa çəkmək, sözə gətirtmək. - uşağı dilə tut gör nə istir. - o dilə tutulmaz. - dilə tut sözün al, oxa tut gözün.

diləkmək . dilikmək. dildəşmək. danışmaq. nərsənin sorağın, xəbərin almaq. nərsədən bilgi, mə'lumat alınmaq. - o diləksədə, sən diləkmə.
- oda iysiz dilikdi: oda yamanlığı, yavalığı ilə sözə vurundu, dilə deyək oldu, dilə düşdü, dilgiləndi, dilə qaldı. arsızlığa, pisliyə örnəkindi.

diləkmək . soramaq. sorağmaq. xəbər almaq. -

diləmək . diditmək.

diləmək . diləmək. siləmək. siyəmək. istəmək. gələmək. dalamaq. alamaq.

diləmək . diləşmək. istəmək.

diləmsənmək . istəməkdə bulunmaq.

diləng . (təlvə). hacət.

dilənmək . yarnalmaq. təsməlmək. nərsə uzunsovuna, diləm diləm kəsinmək, bölünmək.

diləşmək . diləşinmək. dalışmaq. dalışanmaq. (dalıcan olmaq). sorağışmaq. sorğuşmaq. yoxlaşmaq (yoruqlaşmaq. yoluqlaşmaq). izləşmək. qoxlaşmaq.

dilətmək . 1. baz xast edmək. 1. axdarışa, sorğayışa qoymaq.

diləv . yarıq. acı. şikayət. - hər diləvə bir tikəv: 1.hər acıya bir əlac. 1.hər yarığa, bir yamaq.

diləyən kim dilənən kim. .

diləyiş . diləyiş. diləş. munacat. münacat. raz o niyaz.
diləyən . diləyci. diləşən. munacat (münacat), raz o niyaz edən.

dilimək . dil dil edmək. - yarındaq dilimək: qayış, nəvar biçimində dil dil kəsmək.

dilin tükmüşün dişin yazmaz . dilin, sözün düğünlədiyin, diş açaaz.

dilinmək . 1.dildənmək. - dəri dildəndi: dil dil kəsildi. 1. uzununa çatdamaq. - dilinmiş duvar.

dıllaq . < dallağ.

dillətmək . yarnatmaq. təsmətmək. nərsəni uzunsovuna, diləm diləm kəsitmək, bölmək.

dilmə . ?diləmə. dilbə. tələbə.

dilmə . dilmə > silmə. sırıq. əl çubuğu.

dilşəmək . diləmək. dişələmək. dil dil edmək. - dilşilən gönə yarındaq deyilir.

dın . - dın. kimi. - baldın: bal kimiş. - qardın: qar kimi. - qaradın: qara kimi. - yardın: yaldın: yaraq, piçağ kimi.

dincilmək . dincəlmək. 1.soğumaq. solumaq.

dincliyə öğrənib, var baylığa çulqanıb, yaşam sürmək.

dindir! . tınışdır!. rahatla!.

dindirmək . səsin çıxartmaq. danışdırmaq. sözə gətirmək.

dingə . aramqah.

dingər (dəğir) mənim savımı, bilgiciyə ay (de), dinər qalı atıtsa, qısraq sıpi (oğlu) tay. .

dingi . dingiş. toxdaş. 1. məks. 1. sikut. 1. asayiş.

dinik . zülal. şəffaf. - dinik su: süzük su.

diniş . tınış. 1.ayeş. 1.istirahət.
- diniş süzüş: ?

dinləmək .(?dinmək). qulağ vermək. qəbul edmək. təvəccüh edmək. uymaq. peyrovluq edmək.
dinləyən:

dinmək . durmaq. kəsmək.
- dindi durdu. kəsdi. - yağmır dindi. - ağrı dindi. - səs küy dindi.

dinmək . istirahət edmək. - dinmədən: istirahət edmədən.

dirçəmək . < diri. türcəmək_. dirsəlmək. dikətmək. başlamaq

dirdrü baxmaq . 1.dik dik baxmaq. iti, hirsli baxmaq. 1. açıq gözlə güdmək.

dirəgi . dirlənilən, dayanılan nərsə.

dirək . duraq. dayağ. situn. - duruq durağ: situni fəqərat. - durqu durağı: bir yerin, durumun ana, təməl dirəyi, dayağı.

dirəklik . dallıq. söğütlük. kovaqlıq.

dirəmək . dürtələmək.

dirən! . dayan!.

dirənmək . durunmaq. 1.dayanmaq. çəkinmək. sərkeşlik, imtina edmək. - o bu işdən dirndi. 1. rəfdar, mubadirət edmək. - yamanlığa yamanlıqla dirəndi (durandı).

dirəş duruş . munaziə setizə.

dirəşmək . tirgəşmək. dərib dartışmaq. çəkişmək. munziə, sitizə edmək.

dirginmək . dirilmək.

dirgirmək . dirgirmək. dirgitmək. diritmək. yaşatmaq.

dirik . canlı. (candar).

dirilgən . əzəli əbədi. manqu. banqu. durmadan yaşayan.

dirişinmək . nərsənin tirin, ardın tutub izləyib durmaq.

dirişlik edmək . yaşamaq. həyat sürmək.

diritmək . diritmək. dirgitmək. - tanrı onu dirgitmiş.

dırnaq . süm. som.

dırnış . tırmış. tımrış. yolcaş. xiraş. - əl üzü tırmaşlı.
dırnışmaq . tırmışmaq. tımrışmaq. yolcaşışmaq. xiraşlaşmaq.

dişək . (dişlək). 1.dişli nərsənin dişlərindən hər biri. 1.dişlə bağlı olan nərsə. 1.dişə baxan. diş üzrə işləyən. 1. ısrınmış. dişlənmiş. 1.dişləməkdən qalan iz. 1. yeni diş çıxardan uşağa pişirilən buğda yeməyi. diş yeri. 1. naşı. bir işə yeni başlayan. sınağsız. - o, hələ bu işin dişəyidi. 1. fırlanan nərsənin sürətlik aracı. dəndə. - qız dişək qaz dişək: iri dişli, incə dişli olan dəndə.

doğramaq . doğralamaq. imzalamaq. tanqamaq. tanqalamaq. damqamaq. damqalamaq.

doğruşmaq . 1.yoldaşmaq. yollaşmaq. - birləşib bir yola doğruşdular. 1. üz üzə çıxmaq. ucraşmaq. mə'ruz qalmaq. - bilmədim necə oldu bunlara doğruşduq. 1. duruşmaq. tutşunmaq. tuştunmaq. qalxışmaq. üz üzə qalmaq. - onla doğruşma, qoy ötsün (cəhənnəm olsun).

doxdər . < thyqater_qırek (doğatır. soxatır).

doxtəranə pesəranə . qızoğlan. kişidişi.

dolğanmaq . qurşanmaq. taxınmaq. - sırqası dolğandı. - yarqı yarağ dolğanmaq: mücəhhəz olmaq. - üz gözünə qızıl gümüş dolğadılar.

dolğatmaq . dolatmaq. dolamaq. burmaq. burutmaq. (burçutmaq: piçitmək > piç vermək). kələfləmək. (risandən).

dolum . 1. sap (nərsiyə saplanmış, yədənmiş, qoşulmuş nərs). cahaz. cihaz. - dolumsuz qızı bəy yoğşamaz: cahazsız qızı kürəkən bəğənməz, oxşamaz.

dolum . bir yerə döşənən yarıq yürük, vər vəsayil. mobl. - dolumlu apartman: yaşamağa hər gərəkliyi qurunmuş olan oturum.

dolum . silah. əsləhə. cəng əfzar.
((dolumlu . yaraqlı. quşaqlı. silahlı. əsləhəli. müsəlləh.
- dolumlu ol qatınma: yaraqlı ol, amma qudrma.
((dolumlanmaq . yaraqlanmaq. quşağınmaq. müsəlləh, mücəhhəz, təchiz olmaq.

dona . donac. (donaş. dondaş). bulur. bilur. kıristal.

donamaq . donmaq. - qalsın könlü donlayu.

dondurmaq . donatmaq. donlatmaq. don geydirmək. örtütmək.

donət . don ət. donmuş ət.

donqatılmaq . donqalmaq. danqalmaq. sancatılmaq₈. durduğunda daş kəsilmək, çivi kimi tikilib qalmaq.

donqut . firizer.

donluq . 1.bəd əxlaqlıq. 1. soyuq savaş. ilişgiləri kəsikliyi.

donlutmaq . ilişgiləri kəsmək.

donsağ . buzsağ. donduran, buzadan hava, nərsə. çox soyuq.

donsaq . buz dolabı. yəxcəl.

donuşub danışmadı:

donutmaq . soğutmaq. - ürək donduran üz.

doşalmaq . dolaşmaq. tovalaşmaq. buruşmaq. buralışmaq. (sürünmək). çalaşmaq. - əl ayağ doşalmaq: əl ayağ itirmək. nə edib edmədiyin bilməmək. - gözləmirdim onu burda görüm, görən kimi əlayağı doşaldı.

doyunmaq . doyqunmaq. bıkınmaq. bıqqınmaq. tıxışmaq. çəkinmək. çəkləşmək. imtina edmək. -

doyunmaq . qanıqmaq. qapınmaq. qane', razı olmaq. - olduğuna doyunan, bulduna qul olur. (olduğuna tapınan, tapılanı (yenliyi. yeni gələnə) təpiklər, {tapılanla (yenliklə, yeni gələnlə) tapdanar (təpiklənər, əzilər).
doyun . doynaq. qanıq. qane'. razı.

doyurmaq . doyqurmaq. bıkıtmaq. bıkdırtmaq.

dönən! . çönən. dolan. gəzin. fırlan. - dönən gəl: dolan gəl. - dünəndən bəri çox dönəndim, tapmadım. - dönən dolaş (dönünb dolaş), heç nəyə çatmasan.

dönənmək . çönənmək. dolanmaq. fırlanmaq. gəzinmək.

dönəri . qaytarı. 1. il boyu nərsədən götürülən ikinci sağın, hasıl. 1. du barə.

dönərim . dönərim. qaytarım. geri, iadə vermə.

dönrümək . fırlanmaq.

dönüm . döngəm. 1. muraciət. 1. (piç. inhina).

dönüş . qaydış. inikas.

döşəli . məfruş.

döşəlmək . salınmaq. açılmaq. - döşəklər döşəldi, qonaqlar yata durdular: yatmağa qalxdılar.

döşənmək . pəh olmaq. qostərdən.

dublaj . səsləndiri.
- dublaj edmə: səsləndirmə. səsləndiriş. səsləndiri.

dubur . şişik.

durğutmaq . durğutmaq. darğutmaq. (duruya, arıya gətirmək. açıtmaq. rəqiqlətmək). 1.arığlatmaq. üzütmək. zəiflətmək. - çox işləmək arğudar, qayğu içi darğudar. - qayğı canı durğudar, sevnic anı toxdadar: köklədər. - aclıq verib durğutdu, toxluq verib qudurtdu. 1.məskut qoymaq.

duruğsamaq . dirənişmək. israr edmək. - diriğərsə duruqsadı: diri qalmağa çalışdı.

duruqmaq . duruqmaq. tuqurmaq. düğmələnib, yığışıb, uyub qalmaq. dolmanmaq. toplanmaq.

duruqmaq . tuqurmaq. durub qalmaq. yığılmaq. topanmaq. - qan duruqdu: qan laxdandı, dolmandı, dolamıtdı.

durum durum. yek nəvaxt.

duruş . duraq. təvəqq

duruşmaq . qarşı, dənğ durmaq. muqabilə edmək. - kiçik uluğ duruşmaz, qırqı sunğur qarışmaz.

duzan . sapan. yığan. tikən. xəyyat.

düggə düg eləmək . deyinmək.

düğülmək . düğünlənmək. hörülmək. tovlanmaq. tavılmaq. - qurmuş kiriş düğülməz, quruğ ağac əğilməz, hörgənlə dağ bükülməz.

düğün döğünə döndü. .

düğün düğündü . düyün bağlandı, vuruldu.

düğün tüğmək . düğün düğnəmək. düğün salmaq.

düğünmək . düğün düşmək. - çörək boğazımda düğündü.

düğüş . düş. bəxt. şans. - düğşü (düşü) düğüşmüş: bəxdi yatmış.

dürüm . tez (+dönüm +çözüm)(+töküm) (qoyum sürüm\sorum)-

dürünmək . dürgünmək. dürsünmək. dürzünmək. düzünmək. düzünmək. taxınmaq. - bəzənib, inciləri dürzünmüş gəlib çıxdı.

dürünmək . dürtünmək. 1.qaşınmaq. - qotur tutmuş kimi gecə gündüz dürtünür. 1. döğütmək. bərk nərsəni döğüb oğmaq.

düşgürmək . düşürmək. tükşürmək. tuşqurmaq. tukşurmaq. birgəşdirmək. çatdırmaq. - məni sənə düşgürən tanrım.