Üa möheaöıslerı odası aylık japırpıdır
Yüklə 1,26 Mb.
|
| mod nüa möheaöıslerı odası aylık japırpıdır LiLI 25. SAYI 299, KASİM-ARALIK 1984 anın önde gelen imalatçı arı, imal ettikleri otomobil, ve iş makinalarında ullanmakladır, çünk Siz de rulman siparişlerinizde başlıca sanayicilerin araçlarına taktığı kalitedeki rulmanı tercih ediniz. TİMKEN TESCiL EDİLMİŞ ALAMETİ FARİKA KONİK MAKARALI RULMANLARI Timken rulmanları sıraladığımız ülke- lerde üretilmekte ve dünyanın her yerinde satılmaktadır: Avustralya, Brezilya, Kanada, İngiltere, Fransa, Güney Afrika ve Amerika Birleşik Devletleri. (Amerika Birleşik Devletleri lisansı altında.) DİSTRİBÜTÖRLER: BURLA Makina Ticareti ve Yatırım A.Ş., Voyvoda Caddesi 61-65, Karaköy, İstanbul, Tel: 155 59 50 telex- 24135 BURL TR ALKO Türk Ticaret Adi Komandit Şirketi, Taksim Tarlabaşı Caddesi No. 26, P.O. Box 692, Beyoğlu, İstanbul, Tel: 150 26 50 / 150 51 34, telex: 24121 ALKO TR SAHİBİ : Makina Mühendisleri Odası adına ismet Rıza CEBİ SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Müfit AKYOS YAYIN KURULU Reşat ERLEVENT, Ömer TURAN, Metin YAZMAN. Metin CANITEZ, Muammer BERGE, Atılay ARSAN YAZI YAYIN KOŞULLARI Yazılar, dosya kâğıdına, daktilo ile seyrek satirli yazılmış, iki kopya olarak; yazı özeti, yazarın U ısa özgeçmişi, adresleri ve telefonları ile birlikte gön- derilmelidir. Yazı eki olan fotoğraflar, net ve temiz olmalı, grafik ve şekiller basım için aydınger ya da beyaz kâğıda rapido ile çizilmelidir. özgün ve derleme yazılarda, varsa, yararlanılan kay- naklar; çeviri yazılarda, çevirinin yapıldığı kaynak belirtilmelidir. Gönderilen yazılar, yayınlansın ya da yayınlanmasın yazarına geri verilmez, özgün ve derleme yazılarda- ki fikir ve görüşler yazarına, çeviriden doğacak so- rumluluk ise çevirene aittir. ı Yayın Kurulu, gönderilen yazılar üzerinde gerekil gördüğü düzeltmeyi yapmaya yetkilidir. Gönderilen yazılar, daha önce başka bir yayın orga- nında yayınlanmamış olmalıdır. Dergide yayınlanan yazılara, bir dergi sayfası için, özgün ve derleme yazılarda 3.000.—TL; çeviri yazı- larda 2.OOO.—TL. net ödeme yapılır. Dergideki yazılar, kaynak gösterilmek koşuluyla, başka yayın organlarında yayınlanabilir. ABONE KOŞULLARI Makina Mühendisleri Odası'nın Türkiye'deki üyele- rine parasız gönderilir. Sayısı 200.—TL; Yıllık abo- ne 2.000.— TL; 6 aylık 1.100.— TL, mühendislik eğitimi yapan öğrencilere % 50 indftim yapılır. Yurt dışı yıllık abone 35 ABD Doları. YÖNETİM YERİ Konur Sokak No. 4/4 Kızılay - Ankara Tel: 18 23 74- 18 38 26 REKLAM FiYATLAR! VE KOŞULLARI ön Kapak ön iç Kapak Arka Kapak Arka iç Kapak iç Sayfa 1/2 Sayfa 1/4 Sayfa 1/8 Sayfa 150.000 —TL. 100.000.—TL. 110.000.—TL. 90.000 .-T L. 60.000.—TL. 30.000.—TL. 15.000.—TL. 8.000.—TL. Derginin sayfa boyutları 20 x 27 cm.'dir. Reklam filmlerinin hazırlanmasında bu boyutlar (yalnız ön kapak için 17,5 x 14 cm.) göz önifeıe alınır, iç ve dış kapaklarda, renkli baskı istenebilir. Ek renk kullanıldığında, her bir ek renk için 20.000.—TL. ek ödeme yapılır. Renk süzümü istenirse, ayrıca 15.000.—TL. ödenir. Reklam bedelleri, fatura tarihinden başlayarak en geç on beş gün içinde, Türkiye iş Bankası, Ankara Yenişehir Şubesindeki 8987 No'lu hesaba yatırılır. DİZGİ. FİLM, MONTAJ, BASKI MAYA Matbaacılık Yayıncılık Ltd. şti. Esat Cad. 44 Tel: 18 01 53 Ankara Basıldığı Tarih: Aralık 1984, Baskı Say ısı: 18500 mühendis vemakina AYLIK TEKNİK DERGİ SAYI:299 KASIM-ARALIK1984 İÇİNDEKİLER SUNUŞ 2 TÜRKİYE'DE TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİNİN SORUNLARI 3 Y. Doç. Dr. HalilRiftıtALPAY TEL ÇEKME HADDELERİNE GENEL BİR BAKIŞ 6 Doç. Dr. Levon ÇAPAN TAKIM TEZGAHLARININ BİLGİSAYARLI NÜMERİK KONTROLÜ 9 Yük. Müh. Aykut DALGIÇ KESME SIVISI BOZULMA KONTROLÜ 13 Çev. Yük. Müh. Şükrü KISAKÜREK SANAYİDE KAPASİTE KULLANIMI-İSTİHDAM iLiŞKiLERi 16 A. Hikmet YURT TASARIM DOSYASI 22 Çev. Ömer TURAN ODA'DAN 24 Okurlarımızın yeni yılını kutlar,esenlikler dileriz. . . Değerli Okuyucularımız, Geçmişte, her iki yılda bir düzenli olarak gerçekleştirdiğimiz "Sanayi Kongrelerimizi (1960-1962-1964- 1972-1974-1976 yıllarında yapılan) ne yazıkki son yıllarda düzenleyemedik. Asıl görevlerimiz arasında gördüğümüz bu tür etkinliklerimizle oluşturduğumuz ortamlarda, üniversite, sana- yi, bireysel araştırmacılar ve meslek odalarında birbirinden kopuk gelişen bilgi üretimlerini, deneyimleri ve işlenmemiş verileri sistematik olarak bir araya getirme ve toplum yararına sunmak olanaklarını yarat- mak amaçlanmaktadır. Sanayi Kongresi düzeyinde bir etkinliği, -Ulusal Tekstil Sempozyumu- Bursa Bölge Temsilciliğimizin üstün çabalarıyla 26-30 Kasım 1984 tarihlerinde gerçekleştirmiş olmanın kıvancını sizlerle paylaşmak istiyoruz. Benzer bir etkinlik 17 yıl önce 22-24 Mayıs 1967 tarihlerinde yine Odamızca "Türkiye Birinci Tekstil Endüstrisi Kongresi" adıyla Bursa Sümerbank Merinos Fabrikasında düzenlenmişti. Odamızın 30. Kuruluş Yılı Kutlama etkinlikleri kapsamında yer alan bu Sempozyumu sizlere duyurmak için Dergimizin kapağını bu konuya ayırdık ve sempozyumda sunulan bir bildiriye de yer verdik. Sempozyumda sunulan tüm bildiriler bir araya getirilerek, 113 nolu Oda yayını olarak satışa sunuldu. Ayrıca Sempozyum süresince tekstil yan sanayiini yansıtan bir de sergi düzenlendi 1984 yılının bu son sayısını sizlere sunarken Dergi Yayın Programımıza, planladığı gibi gerçekleştirmemize katkıda bulunan tüm meslekdaşlarımıza ve emeği geçen çalışanlarımıza teşekkür ederiz. Yayın Kurulu MÜHENDiS VE MAKlNA DERGiSi CiLT 25 SAYI 299 KASIM -ARALIK 1984
Türkiye'de tekstil mühendisliğinin sorunları Y. Doç. Dr. Haffl Rifat ALPAY Uludağ Üniversitesi Tekstil Bölümü BURSA Bu yazı 26-30 Kasım 1984 tarihlerinde Bursa Temsilciüğimizce Bursa'da düzenlenen Ulusal Tekstil Sempozyumunda sunulan bildirileri kapsayan 113 No'lu Oda yayınımızdan kısaltılarak alındı. Ülkemizde üniversite düzeyinde Tekstil Mühendisliği eğitimi oldukça yenidir. Böyle olunca elbette eğitimde ve daha sonra endüstride bir takım sorunlar ortaya çıkmakta- dır. Çok yeni olması yüzünden henüz tecrübe kazanmaya başlayan Tekstil Mühendisliği eğitimimizin sorunları olması doğal karşılanmalıdır. îlk zamanlar Tekstil Fabrikalarında görev yapan deği- şik dallardaki Mühendisler kendilerini çalıştıkları bölümle- rin gerektirdiği şekilde yetiştirmek durumunda kalmışlar- dır. Tekstil Mühendisliği kendisine özgü bir eğitimi gerektir- mekte olup, bu sahada bilimsel yöntemlerin ağırlık kazandı- ğı da bir gerçektir. Hammaddenin alınıp, mamul kumaş ve daha sonra da konfeksiyon haline getirildiği çok uzun bir süreç olan Tekstil Teknolojisinin iplik, dokuma, örme, ter- biye ve konfeksiyon gibi çeşitli aşamalarını içeren uzmanlık dallan bulunmaktadır. Bu dalların her birisi başlı başına bi- rer çalışma sahası olarak moden teknolojideki en son geliş- melerin uygulanmasıyla çok hızlı bir değişme ve ilerleme durumundadırlar. Uluslararası pazarlann acımasız rekabet koşullarında mücadeleyi sürdürebilmek için modem tekstil Teknolojisini yerleştirmek ve yenilikleri sürekli izlemek zorundayız. Modem Tekstil Teknolojisinin gelişimi olağanüstü hız- lanmıştır. Tekstil makineleri artık klasik üretim teknolojisin- den çok uzaklaşmışlardır. Bunlar makine, elektronik ve kimya mühendisliklerindeki en yüksek seviyenin tekstile uygulanmasıyla sürekli gelişmektedirler, öte yandan döviz getirmesi bugün için kesin olan Tekstil endüstrisine büyük yatırımlar yapılmaktadır. Teknolojik sorunlarımızı bizim mühendislerimizin hal- letmesini istemek en doğal hakkımız olmasına rağmen uy- gulamada ortaya bir takım aksaklıklar Clkmakta, da başında, fakülteyi yeni bitiren bir mühendisin endüstriye gittiği zaman uyum gösterememesi gelmektedir. Dört yıllık klasik bir mühendislik öğreniminden sonra iş yerine gidince ne yapacağını şaşıran, makineleri ve aletle- ri tanımayan, işverenin, ustanın, teknisyenin ve işçinin dili- ni anlamayan, bu yüzden de hem kendisi bunalıma düşen, hem de üniversiteye karşı bir şüphe ve güvensizlik yaratan genç mühendisleri sorumlu tutabilir miyiz? ülkemizde mühendislik eğitimnin dört yıllık olduğu ve üniversitelerimizde yürütüldüğü bilinen bir husustur. Dört yıllık mühendislik eğitiminin ilk iki senesinde temel mühen- dislik dersleri ağırlık taşırken son iki yılda meslek dersleri okutulmaktadır. Mühendislik eğitimi bu süre içerisinde hem teorik esaslann, hem de laboratuvar, atelye ve staj uygula- malarının bir bütün olarak Öğrenciye kazandırılmasını amaç- lamaktadır. Bu amaçlara göre genç mühendis adayının ilk sınıflarda aldığı matematik, fizik ve kimya esaslı bilgilere üst sınıflardaki teknolojik uygulamaları oturtması, başarılı olması için şarttır. Ancak hızlı teknolojik gelişmelerin izlenmesi için atel- ye ve laboratuvarlarda, çok pahalı makine ve araç-gerecin sağlanması mühendislik eğitimimizin en büyük sorununu olu şturmak tadır. Her yeni çıkan makine ve aletin hemen okula getirilip öğrenciye uygulama yaptırılması en zengin ülkelerde bile olanaksızdır. Kaldı ki ülkemizde bunların eskisinin temini bile mümkün olmamaktadır. O zaman soruna daha değişik çözümler aramak durumunda kalmaktayız. tik akla gelen çözüm, stajlara ağırlık verilmesi ve öğren- cinin işletmelerde yapacağı pratik çalışmaları hakkıyla yü- rüterek modern teknolojiyi yerinde ve endüstri ortamı için- de görmesini sağlamaktır. Böylelikle her yeni makineden bir tane okula satın almamız gerekmiyeceği gibi, mühendis ada- yının teknolojik gelişmeyi sanki endüstrinin diğer öğelerin- den soyutlanmış gibi görmesinin de önüne geçilecektir. Mühendisin okuldan mezun olduktan sonra gelişmeleri izlememesi durumunda 4-5 sene gibi bir müddet içerisinde sahip olduğu teknolojik bilgilerin büyük kısmının geçerli- liğini yitirmesi sözkonusudur. Mühendislerimizin ne yazıkki bir çoğu yabancı dil bilmedikleri için bu tehlike ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu bakımdan önerimiz mezun olan mühendislerimizin üniversite ile ilişkilerini yoğun biçimde sürdürmeleridir. Böylelikle onlar yayınlan izleme konusunda karşılaştıkları zorluklan halledebilecekleri gibi, öğretim kurumu da onla- rın sorunlannı öğrenecek, neler eksik, neler gereksiz, hangi konulara ağırlık verilmeli gibi sorularına cevap almış olacak- tır. Eleştirinin yine üniversiteden yetişmiş elemanlardan gel- mesi eğitimi endüstriye ayak uydurabilmesi için çok büyük önem taşımaktatır. Klasik, içine kapanık bir öğrenim ku- ruluşu değil endüstri ile her sahada işbirliği yapan dinamik bir eğitim kurumu olmak yetişecek mühendislerin sorunlan- nı büyük ölçüde azaltacaktır. Burada karşımıza, üniversite-Sanayi işbirliği konusu çıkmaktadır, işletmelerin bu konuyla ilgili birçok şikayet- leri mevcuttur. Bunlar esas olarak;
3 runda olduğu kişilerle sağlıklı bir iletişim kuramadığı, — Hiç bir konuda çoğunlukla pratiği olmadığı gibi aslında sadece deneyimsizlik başlığı altında toplayabileceği- miz husulardır. Aslında stajlarını hakkıyla yapmış olan yeni mühendisle- rimiz bu sorunlan kısa zamanda hallederek kendilerini ka- bul ettirmektedirler. Diğer bir husus da mühendisin işletmeye gider gitmez eline anahtarı alıp hemen makinalan söküp takmasının bek- lenmesidir. Kanımızca bu da doğru değildir. Bunun için bel- li bir uyum sağlama süresine ihtiyaç vardır, işletmeye yeni başlayan bir mühendise "Bunca yıl üniversitede okudun. Bir makinayı sökemiyorsun. Arızanın nasıl giderileceğini bil- miyorsun. Sen ne işe yararsın?..." gibi sözlerle saldırmak bü- yük bir haksızlıktır. Böyle davranışlara maruz kalan genç mühendis kendine olan güvenini kaybetmekte, meslekten soğumakta ve geleceği olumsuz biçimde etkilenmektedir. Büyük çalışma hırsına sahip bu kişiler kendilerine küçük bir şans bile verilmeden sanayinin dışına itilmektedirler. Bu itil- me esasen daha staj dönemlerinde başlamaktadır. Fabrika- lardan yaz stajlarını tamamladıktan sonra dönen bir çok öğrencimizde mesleğe karşı bir ilgisizlik, soğukluk ve hayal kırıklığı görüyoruz. Bu, derslerdeki ilgi ve başarılarını da et- kiliyor. Yine de yetenekli bir mühendis kısa zamanda içinde bulunduğu koşullara uyum sağlıyacak ve kendini kabul etti- recektir. Esasını zaten bildiği teknolojik sistemleri kavraya- rak, meseleleri halletmeye başlıyacaktır. Ancak görülen odur ki, genç mühendislere deneme şansı genellikle verilme- mektedir. Okulu yeni bitirmiş bir mühendis çoğunlukla genç bir elemanın yönetimine girmek istemiyen kişiler tarafından kasıtlı bir biçimde endüstrinin dışına itilmektedir. Bunun bir sonucu olarak toplumumuzda halâ teknik eleman açığı bulunduğu halde, mesleğinden başka işlerle uğraşan bir çok mühendis mevcuttur. Bu, ülkemiz açısından maddi ve manevi büyük kayıplara yol açan bir durumdur. Bu önlemler arasında, genel mühendislik dallarından sonra verilecek, "özel lisansüstü eğitimleri" ile yüksek sevi- yeli teknik elemanların yetiştirilmesi düşünülebilir, üniversi- telerimizde bulunan fen bilimleri enstitülerinde bu amaçla birden çok mühendislik dallan bir araya getirilerek belli teknolojileri her yönüyle kavrayacak elemanları yetiştirmek mümkündür, örneğin; Tekstil Teknolojisi - Makina - Elekt- ronik Mühendisliklerinin bilgilerine sahip uzmanlara duyu- lan ihtiyaç ülkemizde çok artmıştır. Mühendislik dallan ara- sında koordinasyon kurularak, kombine teknolojilerden an- lıyan elemanları yetiştirmede geç kalınmamalıdır. Yüksek lisans ve doktora seviyesinde hazırlanan özel programlardan sonra, bu elemanların yine bu program çer- çevesinde gelişmiş ülkelerin üst seviyedeki endüstri kuru- luşlarında yapacaktan staj ve uygulama çalışmaları yepyeni bir mühendislik düzeyini ülkemize kazandırabilir. Akademik amaçlarla yetiştirilmekte olan lisansüstü öğ- rencilerinin de enyeni programlardan yararlandırılması, bun- ların yetiştirecekleri mühendislerin en son yenilikleri bilen kişiler olmasını sağlıyacak tır. Özellikle laboratuvar imkanlan sön derece kısıtlı oldu- ğu için kamu ve özel kuruluşlardan yararlanacak çalışma- larını sürdüren Tekstil Mühendisliğini iyi bir eğitim yapabil- mesi için, sanayinin mutlaka desteğini alması şarttır. Unutulmamalıdır ki yetişen Tekstil Mühendislerinden yararlanacak olanlar yine Tekstil kuruluşlarıdır. Onun için görünüşte pratik ve ekonomik bir yararı olduğuna inanılma- Yüklə 1,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|