Учебное пособие подготовлено в соответствии с учебной программы

 
7.2. Avtomatlashtirilgan yer tuzish hisoblashlari tizimi va vositalari 
Yer tuzish masalalarini avtomatlashtirilgan tizimda yechish, LIATni loyiha-
lash va yaratish doirasida amalga oshiriladi. O‟quv qo‟llanmaning 3-bobida 
yoritilgan avtomatlashtirilgan tizimlarni yaratish kontseptsiyasilariga, xususan, 
tizimlilik, modullik, bo‟laklarga bo‟lish va lokal optimallash kontseptsiyalariga 
mos tarzda, oldiniga yer tuzishning ayrim masalalarini yechishga yo‟naltirilgan, 
zarurat tug‟ilganda dasturiy modullardan tashkil topgan mustaqil bloklar 
loyihalanadi. YETLIATning xar bir loyiha oldi tizimi YETLIATning kompleks 
vositalarini tashkil etuvchi, interfeyslar tizimi orqali tizimdan foydalanuvchilar 
(yer tuzuvchi mutaxassislar) bilan, ma‟muriy, tashkiliy va moddiy-texnik tadbirlar

---

110 
28-rasm. YETLIAT tizimi va vositalarining umumlashtirilgan chizmasi. 
6 
7 
Тizim 
foydalanuvchis
i 
Yer tuzishni 
loyihalashni 
avtomatlashtirish 
vositalari majmuasi 
Loyiha tashkiloti 
bo‟limi 
B
1
B
1
B
1
Маtematik
ta‟minot 
Техnik
ta‟minot 
Axborot 
ta‟minot 
Dasturiy 
ta‟minot
1 
2 
3 
4 
Маtema-
tik
usullar 
Матеmа-
tik 
modellar 
Loyihalash 
algoritmlari 
Ma‟lumot-
larni tayyor-
lash va kiri-
tishning 
texnik 
vositalari 
Ma‟lumot-
larni uza-
tishning 
texnik 
vositalari 
Ma‟lumotlarga dasturli 
ishlov berishning texnik 
vositalari 
Ma‟lumotlar ko‟rsatish va 
hujjatlashtirishning
texnik vositalari 
Loyihaviy yechimlar 
arxivini yuritishning
texnik vositalari 
Ma‟lumotlar
ni ananaviy 
shaklda 
berishga 
moslashgan 
ma‟lumotlar 
tizimi 
Ma‟lumot-
larning 
avtomatlash-
tirilgan 
banki 
(ABD) 
shaklida 
tashkil 
etilgan 
ma‟lumotlar 
tizimi 
Umum-
tizim 
dasturiy 
ta‟mino
t
и 
Amaliy 
dasturiy 
ta‟minot
i 
So‟rovlar 
uchun ma‟-
lumotlar 
Hujjatlar 
tizimi 
Klassifika
-torlar va 
kodifika-
torlar 
Bashorat-
lash va 
rejalash 
Na‟muna-
viy loyiha 
yechimlar
i 
Lingvini
stik 
tа‟minot 
Uslubiy 
ta‟minot 
Тashki-
liy
ta‟minot 
5 
Аmaliy dasturlar 
So‟rov-ахborot xizmati dasturi 
М
B 
MBBT 

---

111 
Umulashtirilgan chizmadan (28-rasm) ko‟rinib turibdiki, tizimni va 
avtomatlashtirilgan hisoblash vositalarini yaratish jarayonida quyidagi turdagi 
ta‟minotlarni ishlab chiqish kerak: