UçUŞ kayit cihazlari talimati (sht 20 revizyon 01)

Uçuş verileri kayıt cihazları 2

MADDE 11- (1) Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:

(a) Bir işletici ilk bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 1 Ocak 1990’da veya daha sonra ve 31 Mart 1998’e kadar verilen ve maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 5700 kg üzerinde olan bir uçağı, veri kaydedilmesinde ve saklanmasında dijital metod kullanan ve bu verileri saklama ortamından hemen bulup çıkaran bir metodu olan Tip II uçuş verileri kayıt cihazı ile donatılmış bulunmadıkça, işletmeyecektir. Maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 27000 kg üzerinde olan bir uçağı ise veri kaydedilmesinde ve saklanmasında dijital metod kullanan ve bu verileri saklama ortamından hemen bulup çıkaran bir metodu olan Tip I uçuş verileri kayıt cihazı ile donatılmış bulunmadıkça işletmeyecektir.

(b) Uçuş verileri kayıt cihazı çalışmasının en az son 25 saati içinde kaydedilen verileri koruyabilecektir.
(c) Uçuş verileri kayıt cihazı, bir zaman skalasına göre şunları kaydedecektir:
(1) Ek-1 Tablo A’da listelenen parametreleri; ve
(2) Maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 27000 kg üzerindeki uçaklar için Ek-1 Tablo B’de listelenen ilave parametreleri.
(d) Maksimum kalkış ağırlığı 27000 kg veya altındaki uçaklar için, aşağıdaki koşulların herhangi biri karşılandığı taktirde Ek-1 Tablo A parametreler 14 ve 15b kaydedilmeyebilir:
(1) Algılayıcı hazır olarak mevcut değilse;
(2) Uçuş kayıt sisteminde yeterli kapasite mevcut değilse;

(3) Veriyi oluşturan teçhizatta bir değişiklik gerektiğinde;

(e) Maksimum kalkış ağırlığı 27000 kg üzerindeki uçaklar için, aşağıdaki koşulların herhangi biri karşılandığı taktirde Ek-1, Tablo A, parametre 15b, ve Ek-1 Tablo B, parametreler 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 ve 31 kaydedilmeyebilir:
(1) Algılayıcı hazır olarak mevcut değilse;
(2) FDR sisteminde yeterli kapasite mevcut değilse;
(3) Veriyi oluşturan teçhizatta bir değişiklik gerektiğinde;
(4) Seyrüsefer verileri için (NAV frekans seçimi, DME mesafesi, enlem, boylam, yer hızı ve sürükleme) sinyaller dijital formda bulunmuyorsa.
(f) Diğer kaydedilen parametrelerin hesaplanmasıyla ortaya çıkabilen özel parametrelerin kaydedilmesi gerekli değildir.
(g) Uçak kaynaklarından uçuş mürettebatına görüntülenen bilgilerle karşılıklı doğru ilişki kurulmasını mümkün kılan veriler elde edilmelidir.
(h) Uçuş verileri kayıt cihazı uçağın kendi gücü ile hareket etmeden önce otomatik olarak veri kaydetmeye başlamalı ve uçağın artık kendi gücü ile hareket edemez hale gelmesinden sonra durmalıdır.
(i) Uçuş verileri kayıt cihazının suyun içindeki yerinin bulunmasına yardımcı olacak bir tertibatı bulunmalıdır.

Uçuş verileri kayıt cihazları 3

Madde 12- (1) Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:

a) Bir işletici, ilk bireysel uçuşa elverişlilik sertifikası 1 Haziran 1990’dan önce verilmiş bulunan, maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 5700 kg üzerinde olan bir uçağı, veri kaydedilmesinde ve saklanmasında dijital metod kullanan ve bu verileri saklama ortamından hemen bulup çıkaran bir metodu olan uçuş verileri kayıt cihazı ile donatılmış bulunmadıkça, türbin motorlu hiçbir uçağı işletemez.

(b) Uçuş verileri kayıt cihazı çalışmasının en az son 25 saati içinde kaydedilen verileri koruyabilecektir.
(c) Uçuş verileri kayıt cihazı, bir zaman skalasına göre şunları kaydedecektir:
(1) Ek-1 Tablo A’daki parametreleri;
(2) Maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 27000 kg üzerinde olan ve ilk tip sertifikası 30 Eylül 1969’dan sonra verilen uçak tipleri için Ek-1 Tablo B, 6’dan 15b’ye ek parametreleri.Ek-1 Tablo B parametreler 13, 14 ve 15b, aşağıdaki koşulların karşılanması halinde kaydedilmeyebilir:
(2a) Algılayıcı hazır olarak mevcut değilse;
(2b) FDR sisteminde yeterli kapasite mevcut değilse;
(2c) Veriyi oluşturan teçhizatta bir değişiklik gerektiğinde; ve
(3) Uçuş kayıt sisteminde yeterli kapasite mevcutken, algılayıcı hazır bulunurken ve uçuş verileri üreten bir teçhizatta bir değişiklik gerekmiyorsa:
(3a) Bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası ilk olarak 1 Ocak 1989 ve sonrasında çıkan, maksimum kalkış ağırlığı 5700 kg üzerinde olan ve 27000 kg üzerinde olmayan uçaklar için, Ek-1 Tablo B parametreler 6’dan 15b’ye; ve
(3b) Bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası ilk olarak 1 Ocak 1987 ve sonrasında çıkan, maksimum kalkış ağırlığı 27000 kg üzerinde olan uçaklar için, Ek-1 Tablo B’deki geriye kalan parametreleri.
(d) Diğer kaydedilen parametrelerin hesaplanmasıyla ortaya çıkabilen özel parametrelerin kaydedilmesi gerekli değildir.
(e) Uçak kaynaklarından, uçuş mürettebatına görüntülenen bilgilerle karşılıklı doğru ilişki kurulmasını mümkün kılan veriler elde edilmelidir.

(f) Uçuş verileri kayıt cihazı uçağın kendi gücü ile hareket etmeden önce otomatik olarak veri kaydetmeye başlamalı ve uçağın artık kendi gücü ile hareket edemez hale gelmesinden sonra durmalıdır.

(g) Uçuş verileri kayıt cihazının, suyun içindeki yerinin bulunmasına yardımcı olacak bir tertibatı bulunmalıdır.

Uçak kombine kayıt cihazları

Madde 13-(1) Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:
(a) Kokpit ses kayıt cihazı ve uçuş veri kayıt cihazı gerekleri ile uyum, aşağıda belirtilenler tarafından sağlanır:

(1) Uçağın bir kokpit ses kayıt cihazı veya bir uçuş veri kayıt cihazı ile teçhiz edilmesi gerekiyorsa, bir kombine kayıt cihazı ile veya;

(2) Maksimum kalkış ağırlığı 5700 kg veya daha az olan uçağın, bir kokpit ses kayıt cihazı ve bir uçuş veri kayıt cihazı ile teçhiz edilmesi gerekiyorsa, bir kombine kayıt cihazı ile veya;
(3) Maksimum kalkış ağırlığı 5700 kg üzerinde olan bir uçağın, bir kokpit ses kayıt cihazı ve bir uçuş veri kayıt cihazı ile teçhiz edilmesi gerekiyorsa, iki kombine kayıt cihazı ile.

(b) Bir kombine kayıt cihazı, aşağıdakileri kaydeden bir uçuş kayıt cihazıdır:

(1) İlgili kokpit ses kayıt cihazı maddelerinde istenen tüm sesli haberleşmeleri ve işitsel çevreyi; ve
(2) İlgili uçuş veri kayıt cihazı maddelerinde istenen tüm parametreleri.

Helikopter uçuş kayıt cihazları

Madde 14- (1)Uçuş kayıt cihazları biri uçuş verileri kayıt cihazı (FDR), diğeri kokpit ses kayıt cihazı (CVR) olmak üzere iki sistemi kapsamaktadır.
(2) Kombine kayıt cihazları (FDR/CVR) sadece bu talimatta belirtilen amaçları karşılamak üzere kullanılır.
Helikopter kokpit ses kayıt cihazları 1

Madde 15- Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:
(a) Bir işletici, bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 1 Ağustos 1999’da veya daha sonra verilmiş bulunan ve maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 3175 kg üzerinde olan bir helikopteri, bir zaman skalasına göre aşağıdakileri kaydedebilen bir kokpit ses kayıt cihazı bulundurmadıkça, işletmeyecektir:
(1) Radyo vasıtasıyla uçuş mürettebatı tarafından alınan veya gönderilen insan sesli haberleşmeleri;
(2) Hiçbir kesilme olmaksızın kullanımda olan her bir uçuş mürettebatı mikrofonundan alınan ses sinyalleri de dahil, kokpitin işitsel ortamı;
(3) Pilot mahallinde helikopterin iç iletişim sistemini kullanan uçuş mürettebat üyelerinin sesli haberleşmelerini;
(4) Bir kulaklıklı alıcı veya hoparlöre gelen yaklaşma yardımcılarını veya seyrüseferi tanımlayan ses veya işitsel sinyalleri; ve
(5) Pilot mahallinde, kullanılıyorsa, hoparlör sistemini kullanan uçuş mürettebat üyelerinin sesli haberleşmelerini.
(b) Kokpit ses kayıt cihazı, çalışmasının en az son bir saati içindeki ses kayıt bilgilerini saklayacak kabiliyette olmalıdır. Maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 7000 kg veya daha az olan helikopterler için bu süre 30 dakikaya kısaltılabilir. İlk bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 1 Ocak 2003’den sonra verilmiş bulunan tüm helikopterler için kokpit ses kayıt cihazı çalışmasının en az son iki saati içindeki ses kayıt bilgilerini saklayacak kabiliyette olmalıdır.
(c) Kokpit ses kayıt cihazı, helikopter kendi gücü ile hareket etmeye başlamadan önce otomatik olarak kaydetmeye başlamalı ve helikopter kendi gücü ile hareket edemez duruma gelip uçuş sona erene kadar kaydetmeye devam etmelidir. Buna ilaveten, elektrik gücünün mevcut olup olmamasına bağlı olarak, uçuştan önce motorlar çalışmaya başlamadan önce yapılan kokpit kontrolleri esnasında mümkün olan en kısa zamanda kaydetmeye başlamalı ve uçuş sonunda motor susmasını hemen takip eden kokpit kontrollerine kadar devam etmelidir.

(d) Kokpit ses kayıt cihazının, suyun içindeki yerinin bulunmasına yardımcı olacak bir yayın tertibatı olmalıdır.

(e) Kokpit ses kayıt cihazı uçuş veri kayıt cihazları ile birleştirilebilir.

Helikopter kokpit ses kayıt cihazları 2

Madde 16-(1) Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:
(a) Bir işletici, ilk bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 31 Temmuz 1999’da veya daha öncesinde verilmiş bulunan ve maksimum kalkış ağırlığı 7000 kg üzerinde olan veya maksimum onaylanmış yolcu koltuk dağılımı 9’ dan fazla olan bir helikopteri, bir zaman skalasına göre aşağıdakileri kaydedebilen bir kokpit ses kayıt cihazı bulundurmadıkça işletmeyecektir:
(1) Radyo vasıtasıyla uçuş mürettebatı tarafından alınan veya gönderilen insan sesli haberleşmeleri;
(2) Hiçbir kesilme olmaksızın kullanımda olan her bir uçuş mürettebatı mikrofonundan alınan ses sinyalleri de dahil, kokpitin işitsel ortamı;
(3) Hiçbir kesilme olmaksızın kullanımda olan her bir uçuş mürettebatı mikrofonundan alınan ses sinyalleri de dahil, kokpitin işitsel ortamı;
(4) Bir kulaklıklı alıcı veya hoparlöre gelen yaklaşma yardımcılarını veya seyrüseferi tanımlayan ses veya işitsel sinyalleri;
(5) Pilot mahallinde hoparlör sistemi kullanılıyorsa, kullanan uçuş mürettebat üyelerinin sesli haberleşmelerini;
(6) Uçuş veri kayıt cihazı ile donatılmış olmayan helikopterler için, ana rotor süratini tespit etmek için gerekli parametreleri.
(b) Kokpit ses kayıt cihazı, çalışmasının en az son 30 dakikası içindeki ses kayıt bilgilerini saklayacak kabiliyette olmalıdır.
(c) Kokpit ses kayıt cihazı, helikopter kendi gücü ile hareket etmeye başlamadan önce otomatik olarak kaydetmeye başlamalı ve helikopter kendi gücü ile hareket edemez duruma gelip uçuş sona erene kadar kaydetmeye devam etmelidir. Buna ilaveten, elektrik gücünün mevcut olup olmamasına bağlı olarak, uçuştan önce motorlar çalışmaya başlamadan önce yapılan kokpit kontrolleri esnasında mümkün olan en kısa zamanda kaydetmeye başlamalı ve uçuş sonunda motor susmasını hemen takip eden kokpit kontrollerine kadar devam etmelidir.

(d) Kokpit ses kayıt cihazının, suyun içindeki yerinin bulunmasına yardımcı olacak bir yayın tertibatı olmalıdır.

(e) Kokpit ses kayıt cihazı uçuş veri kayıt cihazları ile birleştirilebilir.

Helikopter uçuş verileri kayıt cihazları tipleri

Madde 17- (1) Uçuş verileri kayıt cihazları tipleri aşağıda açıklandığı gibidir:
(a) Tip IV uçuş verileri kayıt cihazı (FDR) uçağın uçuş yolu, sürati, uçuş vaziyeti, motor gücü ve çalışmasını doğru olarak saptamak için gerekli parametreleri kaydeder.
(b) Tip V uçuş verileri kayıt cihazları (FDR) uçağın uçuş yolu, sürati, uçuş vaziyeti, motor gücünü doğru olarak saptamak için gerekli parametreleri kaydeder.
(c) Tip IVA uçuş verileri kayıt cihazı (FDR) helikopterin uçuş yolu, sürati, uçuş vaziyeti, motor gücü, konfigurasyonu ve çalışmasını doğru olarak saptamak için gerekli parametreleri kaydeder.
(d) Tip IV ve V uçuş verileri kayıt cihazları (FDR) çalışmalarının en az son 10 saatindeki kayıtları saklama kapasitesinde olacaktır.
(2) Talimatın yayınlanmasına müteakip fotoğrafik film uçuş veri kayıt cihazlarının kullanımı devam etmeyecektir.
(3) Bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 1 Ocak 2005’den sonra verilen, veri bağlantı haberleşmeleri kullanan ve CVR taşıması gereken tüm helikopterler, bir uçuş kayıt cihazı üzerine, helikoptere ve helikopterden yapılan tüm veri bağlantı haberleşmelerini kaydedecektir. Minimum kayıt süresi CVR’nin kayıt süresine eşit olacaktır ve kaydedilmiş kokpit seslerine uygunluk sağlamalıdır.
(4) 1 Ocak 2007’den itibaren veri bağlantı haberleşmeleri kullanan ve CVR taşıması gereken tüm helikopterler, bir uçuş kayıt cihazı üzerine, helikoptere ve helikopterden yapılan tüm veri bağlantı haberleşmelerini kaydedecektir. Minimum kayıt süresi CVR’ nin süresine eşit olacaktır ve kaydedilmiş kokpit seslerine uygunluk sağlamalıdır.

(5) Veri bağlantı haberleşmeleri mesajının içeriğini sağlayan yeterli bilgi, eğer mümkünse, mesajın görüntülendiği veya mürettebat tarafından oluşturulduğu zaman, kaydedilecektir.

Helikopter uçuş verileri kayıt cihazları 1

Madde 18- (1) Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:
(a) Bir işletici, ilk bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 1 Ağustos 1999’da veya daha sonra verilmiş bulunan ve maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 3175 kg üzerinde olan bir helikopteri, verileri dijital olarak kaydeden ve saklayan ve bu verileri sakladığı ortamdan alıp okuyabilen bir metoda sahip uçuş verileri kayıt cihazı bulundurmadıkça, işletmeyecektir. Maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 7000 kg üzerinde olan bir helikopteri ise, verileri dijital olarak kaydeden ve saklayan ve bu verileri sakladığı ortamdan alıp okuyabilen bir metoda sahip Tip IV uçuş verileri kayıt cihazı bulundurmadıkça, işletmeyecektir. İşletici, ilk bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 1 Ocak 2005’den daha sonra verilmiş bulunan ve maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 3175 kg üzerinde olan bir helikopteri, verileri dijital olarak kaydeden ve saklayan ve bu verileri sakladığı ortamdan alıp okuyabilen bir metoda sahip Tip IVA uçuş verileri kayıt cihazı bulundurmadıkça işletmeyecektir.
(b) Uçuş verileri kayıt cihazı çalışmasının en az son 10 saati içinde kaydedilen verileri koruyabilecektir.
(c) Uçuş verileri kayıt cihazı, bir zaman skalasına göre şunları kaydedecektir:
(1) Yüksekliği, hava süratini, başı, ivmeyi, yunuslama ve yatış durumlarını, radyo yayın ayarını, her motordaki gücü, ana rotor süratini, rotor freninin kullanımını, ana uçuş kontrollerinin pozisyonlarını, kokpit ikazlarını, hava sıcaklığını, otomatik uçuş kontrol sistemlerinin kullanımını ve kararlılık artış sistemlerinin kullanımını belirlemek için gerekli parametreler; ve
(2) Sertifikalandırılmış Maksimum Kalkış Ağırlığı 7000 kg üzerinde olan helikopterler için, ana dişli kutusu yağ sıcaklığı ve basıncı, yalpalama oranı, bir indikatör mevcutsa alet kayış yük kuvvetini, radyo yüksekliğini ve iniş takımı pozisyonunu belirlemek için gerekli parametreler.

(3) Yeni veya kendine has tasarımları veya operasyonel karakteristikleri olan helikopterler tip veya tamamlayıcı tip sertifikasyonlarını onaylayan Genel Müdürlük ile mutabakat sağlayarak ilave parametreleri kaydetmelidir.

(d) Uçuş mürettebatına gösterilen bilgilerle doğru bir karşılıklı ilişki kurulabilmesine olanak veren veriler helikopter kaynaklarından temin edilmelidir.
(e) Uçuş verileri kayıt cihazı, helikopter kendi gücü ile hareket etmeye başlamadan önce otomatik olarak kaydetmeye başlamalı ve helikopter kendi gücü ile hareket edemez duruma gelip uçuş sona erene kadar kaydetmeye devam etmelidir.
(f) Uçuş verileri kayıt cihazının, suyun içindeki yerinin bulunmasına yardımcı olacak bir tertibatı bulunmalıdır.
(g) Uçuş veri kayıt cihazı kokpit ses kayıt cihazı ile birleştirilebilir.
Helikopter uçuş verileri kayıt cihazları 2

Madde 19-(1) Bu konuda aşağıda yer alan esaslar uygulanacaktır:
(a) Bir işletici, ilk bireysel Uçuşa Elverişlilik Sertifikası 31 Temmuz 1999’da veya daha öncesinde verilmiş bulunan ve maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 3175 kg üzerinde olan bir helikopteri, verileri dijital olarak kaydeden ve saklayan ve bu verileri sakladığı ortamdan alıp okuyabilen bir metoda sahip uçuş verileri kayıt cihazı bulundurmadıkça, işletmeyecektir. Maksimum sertifikalandırılmış kalkış ağırlığı 7000 kg üzerinde olan bir helikopteri ise, verileri dijital olarak kaydeden ve saklayan ve bu verileri sakladığı ortamdan alıp okuyabilen bir metoda sahip Tip IV uçuş verileri kayıt cihazı bulundurmadıkça, işletmeyecektir.
(b) Uçuş verileri kayıt cihazı çalışmasının en az son 10 saati içinde kaydedilen verileri koruyabilecektir.
(c) Uçuş verileri kayıt cihazı, bir zaman skalasına göre şunları kaydedecektir:
(1) Yüksekliği, hava süratini, başı, ivmeyi, yunuslama ve yatış durumlarını, radyo yayın ayarını, her motordaki gücü, ana rotor süratini, rotor freninin kullanımını, ana uçuş kontrollerinin pozisyonlarını, kokpit ikazlarını, hava sıcaklığını, otomatik uçuş kontrol sistemlerinin kullanımını ve kararlılık artış sistemlerinin kullanımını belirlemek için gerekli parametreler; ve
(2) Sertifikalandırılmış Maksimum Kalkış Ağırlığı 7000 kg üzerinde olan helikopterler için, ana dişli kutusu yağ sıcaklığı ve basıncı, yalpalama oranı, bir indikatör mevcutsa alet kayış yük kuvvetini, radyo yüksekliğini ve iniş takımı pozisyonunu belirlemek için gerekli parametreler.

(3) Yeni veya kendine has tasarımları veya operasyonel karakteristikleri olan helikopterler tip veya tamamlayıcı tip sertifikasyonlarını onaylayan Genel Müdürlük ile mutabakat sağlayarak ilave parametreleri kaydetmelidir.
(d) Uçuş mürettebatına gösterilen bilgilerle doğru bir karşılıklı ilişki kurulabilmesine olanak veren veriler uçak kaynaklarından temin edilmelidir.
(e) Uçuş verileri kayıt cihazı, helikopter kendi gücü ile hareket etmeye başlamadan önce otomatik olarak kaydetmeye başlamalı ve helikopter kendi gücü ile hareket edemez duruma gelip uçuş sona erene kadar kaydetmeye devam etmelidir.
(f) Uçuş verileri kayıt cihazının, suyun içindeki yerinin bulunmasına yardımcı olacak bir tertibatı bulunmalıdır.
(g) Uçuş veri kayıt cihazı kokpit ses kayıt cihazı ile birleştirilebilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Uçuş Kayıt Cihazlarının Montajı
Yapıları ve montajı

Madde 20-(1) Uçuş kayıt cihazlarının yapıları ve montajında aşağıdaki şartlar aranır:
(a) Uçuş kayıt cihazları, kaydedilen bilginin korunabilmesi, bulunabilmesi ve kopyasının çıkarılabilmesi için yapılan kayıtların maksimum korumayı sağlayacak şekilde yapılandırılacak, yerleştirilecek ve monte edilecektir. Uçuş kayıt cihazları kurala bağlanmış kazaya elverişlilik ve yangından koruma şartnamelerine uygun olacaktır.
(b) Bu konuda, endüstriyel kazaya elverişlilik ve yangından koruma şartnameleri Sivil Havacılık Elektronik Teçhizatı Avrupa Teşkilatının (EUROCAE) ED 55 ve ED 56A dokümanlarının şartları yerine getirilecektir.

Çalıştırma

Madde 21-(1) Uçuş kayıt cihazlarının çalıştırılmasında aşağıdaki şartlar aranır:
(a) Uçuş kayıt cihazları uçuş sırasında kapalı tutulmayacaktır;
(b) Uçuş kayıt cihazlarının kayıtlarını korumak için, bir kaza veya olayı takip eden uçuş zamanının tamamlanmasına müteakip uçuş kayıt cihazları çalıştırılmayacaktır.
(c) Uçuş kayıt cihazları Genel Müdürlük tarafından gerekli çözümleme işlemleri bitirilmeden tekrar faal hale getirilmeyecektir.
Bu konuda;
(2) Uçuş kayıtları kayıt cihazlarının uçaklardan çıkarılması ihtiyacı kaza veya olay tahkikatını yürütecek Genel Müdürlük tarafından operasyon üzerinde etkisi de dahil olmak üzere olayın ve durumun ciddiyeti göz önünde bulundurularak saptanacaktır.
(3) İşletici; uçak herhangi bir kaza veya olayda yer aldığında bütün ilgili uçuş kayıt cihazı kayıtlarını ve eğer gerekliyse ilgili uçuş kayıt cihazlarını Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilmiş personele teslim edilmesine kadar güvenli bir ortamda muhafaza edilmesini sağlamalıdır.
Kokpit ses kayıt cihazı (CVR) kutusu ve montajı

Madde 22-(1) Kokpit ses kayıt cihazı (CVR) kutusu;

(a) Göze çarpan turuncu veya sarı renkte boyalı olacaktır;

(b) Yerinin bulunmasını kolaylaştırmak için yansıtıcı madde taşıyacaktır;
(c) Kendisine sağlam olarak bağlanmış ve otomatik olarak harekete geçebilen bir su altı tertibatına haiz olacaktır.
(2) Kokpit ses kayıt cihazı (CVR) montajı;
(a) Kaydedilen bilginin zarar görme ihtimali asgariye indirilmiş olacaktır. Bu şartı karşılayabilmek için mümkün olduğu kadar uçağın gerisine yerleştirilmiş olacaktır;
(b) Basınçlı uçaklarda arka basınç bölmesi civarına yerleştirilmiş olacaktır;
(c) Elektrik gücünü, asıl veya emercensi yüklerine servisi tehlikeye sokmadan kayıt cihazının çalışması için maksimum güvenilirliği sağlayan bir akım dağıtım çubuğundan alacaktır;
(d) Kayıt cihazının normal çalıştığını uçuş öncesi kontrol etmek için bir işitsel veya görsel araç olacaktır;
(e) Kayıt cihazının bir toptan silme tertibatı varsa, montaj bu tertibatın uçuş süresi içinde veya kaza halinde çalışmasını önleyecek şekilde tasarlanacaktır.

Uçuş veri kayıt cihazı (FDR) kutusu ve montajı

Madde 23-(1) Uçuş veri kayıt cihazı (FDR) kutusu;
(a) Göze çarpan turuncu veya sarı renkte boyalı olacaktır;
(b) Yerinin bulunmasını kolaylaştırmak için yansıtıcı madde taşıyacaktır;
(c) Kendisine sağlam olarak bağlanmış ve otomatik olarak harekete geçebilen bir su altı bulma tertibatına haiz olacaktır.

(2) Kayıt cihazı aşağıdaki şekilde monte edilmiş olacaktır:

(a) Kaydedilen bilginin zarar görme ihtimali asgariye indirilmiş olmalıdır. Bu şartı karşılayabilmek için mümkün olduğu kadar uçağın gerisine yerleştirilecektir. Basınçlı uçaklarda arka basınç bölmesi civarına yerleştirilecektir;
(b) Elektrik gücünü asıl veya emercensi yüklerine servisi tehlikeye sokmadan kayıt cihazının çalışması için maksimum güvenilirliği sağlayan bir akım dağıtım çubuğundan alacaktır;
(c) Kayıt cihazının normal çalıştığını uçuş öncesi kontrol etmek için işitsel veya görsel bir araç kullanılacaktır.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Denetleme ve Kalibrasyon
İşletici tarafından yapılacak denetim işlemleri

Madde 24- (1) Uçuş verileri ve kokpit ses kayıt cihaz sistemlerinin denetiminde;
(2) Günün ilk uçuşundan önce CVR, FDR ve eğer monte edilmişse uçuş verileri edinme ünitesinin (FDAU) pilot mahallinde gömme olarak inşa edilmiş deneme özellikleri kontrol edilmelidir.
(3) Yıllık denetimler aşağıda belirtildiği gibi yürütülmelidir:
(a) FDR ve CVR’de kaydedilen verilerin okunması, kaydedilenlerin nominal süresi için kayıt cihazının doğru çalıştığını sağlamalıdır;

(b) FDR’nin analizi, bir hata oranının kabul edilebilir limitler içinde olup olmadığını ve hataların nitelik ve dağılımını saptamak için kaydedilen verilerin niteliğini değerlendirmelidir;

(c) Kaydedilen parametrelerin geçerliliğini değerlendirmek için bir tam uçuş mühendislik birimleri olarak incelenmelidir. FDR’ye algılayıcılardan verilen parametrelere özel önem verilmelidir. Hava aracının elektrik akım dağıtım çubuğundan alınan parametrelerin, eğer kullanabilirlikleri hava aracının diğer sistemlerinde anlaşılabiliyorsa, kontrolüne gerek yoktur;
(d) Okuma tertibatı kaydedilen değerleri mühendislik birimlerine kesin doğrulukta çevirmek ve ayrı sinyallerin durumunu saptamak için gerekli yazılıma haiz olmalıdır;
(e) CVR’de kaydedilen sinyalin yıllık incelemesi CVR kayıtlarının tekrar oynatılması suretiyle yapılmalıdır. Hava aracında tesis edilmiş olarak kaldığı sürece, CVR her hava aracı kaynağından ve ilgili dış kaynaklardan gelen test sinyallerini, gerekli sinyallerin anlaşılabilirlik standartlarına uyduklarını sağlamak için kaydetmelidir;
(f) Mümkün olduğunda, yıllık inceleme sırasında, CVR’nin uçuş sırası kayıtlarından bir örnek, sinyalin anlaşılabilirliğinin kabul edilebilir olduğunu görmek için incelenmelidir.
(4) Önemli bir sürede düşük kaliteli veriler, anlaşılmaz sinyaller alınması veya zorunlu parametrelerden birinin veya daha fazlasının doğru olarak kaydedilmediği durumlarda uçuş kayıt sistemleri kullanılmaz olarak kabul edilir.

(5) İşletme tarafından yıllık yapılan denetimlerin takvimi kullanılacak kontrol listesi ile beraber önceden hazırlanarak SHGM’ye gönderilir. Bu denetimler ve kontrol listeleri “FDR/CVR İşletme Raporu“ olarak, izleme ve kontrol açısından her yıl periyodik sürelerde SHGM’ye gönderilir ve tüm kayıtlar en az 2 (iki) yıl süre ile işletme tarafından muhafaza edilir.

FDR sisteminin kalibrasyonu

Madde 25-(1) Zorunlu parametreler için mühendislik çevirme rutinlerinde aksaklıklar saptamak ve parametrelerin kalibrasyon toleransları dahilinde kaydedilmelerini sağlamak için FDR sistemi en az her beş yılda bir tekrar kalibre edilmelidir.
(2) İrtifa ve hava hızı parametreleri algılayıcılar tarafından sağlanıp FDR sistemine verilme durumunda, algılayıcı imalatçısının tavsiyesine göre veya en az her iki yılda bir kalibrasyon yenilenmelidir.

SHGM denetimi

MADDE 26-(1) Bu talimat gereğince işletmelerin denetimi SHGM tarafından yetkilendirilen denetimciler tarafından yılda en az bir kere haberli veya habersiz olarak yapılır. Bu denetimlerde kullanılacak kontrol listesi SHGM tarafından işletmelere yayınlanır ve talimatta geçen tüm hususlara ilişkin kayıtlar aranır. Bu konuda SHGM, işleticinin her hangi bir uçuşuna yönelik uçuş kayıtlarını incelemek üzere FDR ve/veya CVR’sini alabilir ve inceleme tamamlanana kadar geçici süre el koyabilir.

BEŞİNCİ KISIM

Sorumluluklar, Aykırı Davranışlar, İdari Yaptırımlar ve Son Hükümler