Ühendis ve makina ahmet erdo
İşletme Kaynaklanırın Prodüktiviteye Etkisi
Yüklə 2,61 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. TEOR
- ŞEKİL 2. Özel Kaynak Hücresi.
| İşletme Kaynaklanırın Prodüktiviteye Etkisi
işletme kaynaklarının prodüktivite üzerinde kulla- nılmış şekline göre görünür tesirleri olur. Meşgul;- yet derecesi az ise prodüktivite düşer, fazla ise yük- selir. Bu değişiklikler, bir aylık istihsali esas alarak, de- ğerlendirme yapmak yerine uzun zaman süresi için- de (Meselâ yıllık) değerlendirme yapmayı zorunlu kı- lar. Dökümhanelerin mukayesesi uzun zaman süreleri içinde alınan değerlerle daha sıhhatli yapılabilir. Böylece Resim 5'de görüldüğü ve ayrıca hesapla bulunabileceği gibi, normal sarfiyat ve normal istih- sal diye tanımlanabilecek büyüklüklerle, bir normal prodüktivite tarif edilebilir. Tabb:12 Uç ayrı dökümhanenin Prodüktfvelerının mukayesesi EStandart normal (13) pNormal = ANormal Bu şekilde tarif edilen normal prodüktivite kav- ramı, kaynakların kullanılış farklarından doğacak te- sirlerden uzak; organizasyon ve teknik yönden işlet- menin gücünü aksettiren bir sayı olacaktır. Normal istihsal öncelikle dökümhanede kullanılan araçların güçleri ölçüsünde belirlenecektir. Özellikle imalât programları çok değişik olan dökümhaneler- de personel ve makina güçlerinin iyi kombine edi- lememesi işletmenin kapasitesi hakkında yanlış fikir verir.
Güç Mukayeselerinin Daha Geniş Olarak Yapılması Yazıda belirtilen Prodüktivite katsayıları güç tak- simatını gerçek olarak gösteriyorlarmı ~> Bu sual mut- laka büyük sayıda dökümhanelerin ve bütün malze- me gruplarının incelenmesi ile cevaplandınlmahdır. Bütün dökümhanelerin incelenerek birbirleri ile mu- kayesesi gayeyi tahakkuk ettirecektir. Tablo 8'den 10 ve 12'ye kadar toplanan bilgiler Alman Dökümcüler Birliğinden alınmıştır. Problemi bu şekle getirmek dahi bir çok kişinin gayretleri sonucudur. Pozitif sonuçlar ve prodüktivite tayini için gerek- li değerler ve bu bilgiler üzerinde yapılan çalışmalar Alman Dökümcüler Birliği yayınlarında bulunmak- tadır. Zamanla bu konuda yeni istatistik bilgiler kulla- nılarak gerçeklere daha yakın neticeler bulunabilir. MÜHENDİS VE MAKİNA / CİLT 18 - SAYI 205 . ŞUBAT 1974 67 Ark kaynağında elektrodların duman miktarlarına göre sınıflandırılması Selâhattin Anık - Bar l as Eryürek U.D.K.: 621 .791 .75 : 620 .179 «Bu yazı, Milletlerarası Kaynak Enstitüsünün Düsseldorf'da toplanan 1973 yılı Kongresinde, isveç Delegesi tarafından teklif edilen Standart taslağından özetlenmiştir. (Doç. VIII • 543 - 73) ». L GİRİŞ: El ile yapılan elektrik ark kaynağında, uygun bir havalandırma sağlanmadığı takdirde, kaynakçıda ra- hatsızlığa sebebiyet verecek duman ve gazlar meyda- na gelir. Bunun için önleyici bazı tedbirlere ihtiyaç vardır. Genel olarak havalandırma şartlan emisyona, yani birim zamanda meydana gelen gaz ve duman miktarına bağlıdır. Kaynakçının maruz kaldığı kon- santrasyonlar, kaynak dumanlarında bulunan zararlı maddeler için yetkili makamlarca tavsiye edilen baş- langıç sınır değerlerinin altında bulunmalıdır. Kaynak dumanlarının, toplam miktarı 10 mg/m3— hava'nın altında ise, meydana gelen gazlar dahil bü- tün maddeler için, genellikle verilen sıhhî değer aşıl- maz. Teorik hava ihtiyacı, kaynak yapılan yerde za- rarlı madde üreten başka elemanların olmadığı kabul edilerek, ortamı sıhhî bakımdan uygun şartlarda tut- mak için gerekli hava ihtiyacı olarak tarif edilebilir. Meydana gelen duman miktarı, esas olarak akım şiddetine, fakat aynı zamanda ark gerilimi, arkın uzunluğu ve elektrot eğimi gibi muhtelif değişkenlere de bağlıdır. Bu sebeple, çeşitli tiplerdeki elektrotla- rın mukayesesini mümkün kılan, tekrarlanabilir ve standart ölçme metodlan kullanmak önemlidir. Burada tarif edilecek metod, meydana gelen bütün dumanların toplanması bakımından bir üstünlük ar- zeder. Önceden bilinen belirli bir hacimdeki numune tankına dumanların toplanması yoluyla gerçekleştiri- len endirekt metot, bazı dumanların çökelek bırak- masına imkân verdiğinden ve neticede de bu çökelek- lerin hesaba girmemesinden ötürü mahzurludur. Çeşitli tiplerdeki elektrotlar, meydana getirdikleri duman miktarları esas alınarak, pratik maksatlar için genellikle yeterli bilgi veren az sayıdaki duman sınıf- larına ayrılabilirler. Bu sınıfların, elektrot ambalaj- larında da belirtilmesi yerinde olur. Kaplanmış ve boyanmış yüzeylerin kaynağı esna- sında, iş sağlığı açısından ilâve tedbirler gerektiren yeni zararlı maddeler teşekkül edebilir. 2. STANDARDIN KONUSU: Bu standart, isveç Kaynak Araştırma Komisyonu- nun «Elektrot Standardında adı geçen E42 ve E50 tipi elektrodan kapsamaktadır. 3. TEORİK HAVA İHTİYACININ TARİFİ : Ark kaynağı elektrotlarından meydana gelen du- manlan, cüruf teşkil eden elemanlardan başka, daima demiroksit, manganezoksit ve çok kere de fluorürleri ihtiva eder. Buna ilâve olarak bakır, krom, nikel ve kurşun gibi diğer elemanlar da az miktarda bulu- nabilir. Kaynak dumanı içerisinde amorf halde veya sili- katlar şeklinde diğer elemanlarla bağlı halde bulunan silisik asit dahil, cüruf teşkil eden elemanların, iş sağ- lığı bakımından zararlı etkileri olmadığı kabul edil- miştir. Diğer elemanlar için, iş sağlığı bakımından, sınır değerler aşağıda verilmiştir: 10 5 23 0,1 l 0,1 l 0,2 mg/m3 hava Mn F Cu Cr Cr Ni Pb Bu değerlerden herhangi biri aşıldığında, havanın sıhhî bakımdan uygun olmadığı kabul edilir. Bir elektrot tarafından meydana getirilen dumanr lann miktarının G (g/h) bilindiği ve dumanlann teh- likeli bileşenlerinin miktan tayin edildiği zaman, teo- rik hava ihtiyacı hesaplanabilir. Elde edilen bu değer, iş sağlığı sınır değerini geçmemesi için, genel hava- landırma ile sağlanması lâzım gelen teorik hava mik- tannı verir. Eğer kaynak ve ölçmeler standard ise, belirli ölçülere sahip verilen bir elektrodun kalitesi, teorik hava ihtiyacı ile karakterize edilebilir. Teorik hava ihtiyacı, TL. sürekli kaynak esnasında m8/h elektrot belirtilmekte olup, aşağıdaki formül ile he- saplanır : TL = G ( [Fe^OJ + 2 [Mn] - 4 [F] ) X Y + 10 . G ( - + - + ..... ) m3/h x y Burada : G = Meydana gelen duman miktan (g/h) olup, 4. maddeye göre kaynak ve ölçme yapılarak tayin edilir. [Fe2OJ = Dumandaki demiroksit miktan olup, de- miroksit yüzdesi olarak tayin edilir. [Mn] = Dumandaki manganezoksit miktan olup, manganez yüzdesi olarak tayin edilir. 68 MÜHENDİS VE MAKİNA / CİLT 18 - SAYI 205 . ŞUBAT 1974 l" F "1 = Dumandaki fluorürlerin miktarı olup, fluor yüzdesi olarak tayin edilir. X, Y... = Dumandaki diğer önemli bileşenlerin yüzdesi. x, y ... = X, Y... için iş sağlığı sınır değerleri (mg/m3). Teorik hava ihtiyacı, daima ele alınan elektrot için tavsiye edilen en yüksek akım şiddetine tekabül eder. 4. DENEY METODU : 4.1. Genel: Elektrotlar, meydana gelen dumanların bir filtre üzerinden müessir bir şekilde toplanmasına imkân veren, özel bir cihazın kaynak hücresinde, kaynak edil- miştir. Şekil l ilâ 4'e bakınız. ŞEKİL 2. Özel Kaynak Hücresi. Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|