Ülke raporu indeksi
B EK - E aşlıca Alman Basım Yayın Kuruluşları
Yüklə 1,62 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E-Posta Adres
- KURULUŞ Cins Tiraj Tel Faks
- Başlıca Alman Televizyonları
- KURULUŞ Cins Tel Faks E-Posta
- ALMANYA’DA YABANCI ŞİRKETLERİN ŞUBELERİNİN KURULMASI Hazırlayan Avukat Dr. Christian Rumpf Ocak 2003
- I – Şirketler hukuku
- 1. Limited şirket (GmbH)
- 2. Şahıs şirketleri (OHG, KG)
- 3. Adi ortaklık (GbR, BGB-Şirketi)
- 7. Şirket kuruluşuna ilişkin masraflar
- 8. Şubenin diğer türleri
- II – Sınai ve Ticari İşletme hukuku
- 1. Tacir veya serbest meslek sahibi
- 3. Dükkanların açılış saatleri hk. kanun
- III – Yabancılar hukuku
- 1. Çalışma saatleri hk. kanun
- 2. Tazminat ödenmesi hk. kanun
- 4. İş akdinin feshine karşı korunma hk. kanun
- 5. İşletme Düzeni hk. kanun
- 6. İşletmenin devri (§ 613a BGB)
B EK - E aşlıca Alman Basım Yayın Kuruluşları
Başlıca Alman Televizyonları
[8] EK - F ALMANYA’DA YABANCI ŞİRKETLERİN ŞUBELERİNİN KURULMASI Hazırlayan Avukat Dr. Christian Rumpf Ocak 2003 Önsöz İşbu broşür yabancı şirketlerin Almanya’da faaliyet göstermelerine yönelik dikkat etmeleri gereken önemli konular hakkında bir fikir vermek amacıyla hazırlanmıştır. Bu broşürdeki bilgiler sadece ipucu olarak düşünülmelidir. Yine bu broşür uzman kişilerin, özellikle de avukat veya vergi danışmanlarının vereceği danışmanlık hizmetlerinin yerini tutmaz. Yabancı şirketlerin Almanya’daki ekonomik faaliyetleri Alman şirketleri ile kıyaslandığında özel kısıtlamalara tabi değildir. Ancak, bununla birlikte ticari faaliyette bulunan kişiler Yabancılar Yasası’na tabi olup, bu durumda Avrupa Birliği vatandaşları ile AB vatandaşı olmayan kişiler arasında bir ayrım gözetilmek durumundadır. Yabancı şirketin vatanı yabancılar hukuku ile ilgili bazı engeller açısından belirleyici bir kriter teşkil edebilir. Broşür aşağıdaki şekilde bölümlere ayrılmıştır: II.Meslek hukuku III.Yabancılar hukuku IV.Çalışma hukuku V.Vergi hukuku VI.Sosyal güvenlik hukuku VII.Teşvikler I – Şirketler hukuku Yabancılar Almanya’da yeni bir şirket kurabilir veya mevcut bir şirketi ya da hisselerini satın alabilirler. İlgili müessese için hangi şirket türünün tercih edilmesi gerektiği konusunda münferit vaka bazında karar verilmeli ve bu konuda bir avukat ve/veya vergi danışmanına başvurulmalı-dır. Avukat diğer görevlerinin yanında şirket sözleşmesini hazırlayabilir, noter randevularını ayarlayabilir ve ticaret siciline kayıt işlemlerini gerçekleştirebilir. Aşağıda birkaç şirket türü hakkında kısa bilgiler yer almaktadır. 1. Limited şirket (GmbH) Limited şirket (Gesellschaft mit be-schränkter Haftung – GmbH) bir tüzelkişidir; buna göre GmbH, kendine ait yasal kişiliği olan ve ortakların hissedar olarak geri plana çekildiği ve kişisel olarak şirketin yükümlülüklerinden sorumlu tutulmadığı bir şirket türüdür. GmbH organları aracılığı ile faaliyet gösterir: müdür (Geschäftsführer) ve ortaklar kurulu (Gesellschafterversammlung). Ortaklar kurulu şirket politikası hakkında temel kararları alır ve tüzük değişikliğine gidebilir. Müdür şirketi dışarıya karşı temsil eder. 1.1. Avantajlar GmbH’ın bir avantajı ortakların kişisel sorumluluğun ana sermaye ile (en az 25.000,-- Euro) sınırlandırılmış olmasıdır. Ortaklar sözkonusu sermayeyi şirket hesabına yatırdıkları andan itibaren şahsi mal varlıklarını kapsayacak bir sorumluluktan kurtulmuş olurlar. GmbH’ın bir başka avantajı ise, ortakların şirketlerini kendilerinin yönetmesinden ziyade (kendi kendine yönetim), müdür görevlendirmek suretiyle (yabancı tarafından yönetim) şirketlerinin yönetimini sağlamaları ve böylece kişisel olarak Almanya’da sürekli ikamet etme zorunluluklarının (ve bu durumda oturma iznine duyulan ihtiyacın) ortadan kalkmasıdır. GmbH’a ait hisseler bir şahıs şirketine ait hisselerden daha kolay devredilebilir ve bu husus aşağıda ayrıntılı olarak ele alınmıştır. GmbH tek bir şahıs tarafından da kurulabilir (Tek-şahıs-GmbH). Bir zanaat icrası sözkonusuysa, bir GmbH için, işletme müdürünün (Betriebsleiter) Sanatkârlar Tüzüğüne (Handwerksordnung) uygun olarak şartları yerine getirmesi yeterli olacaktır. 1.2. Dezavantajlar Bir şahıs şirketine kıyasla bir GmbH’ın dezavantajları; kuruluş aşamasında yapılacak daha yüksek harcama (ana sermaye, noter tarafından düzenlenen anasözleşme, gerektiğinde bir kuruluş raporu) ve yabancı tarafından yönetim ilkesi nedeniyle, daha düşük denetim imkanları olarak tanımlanabilir. 1.3. Kuruluş Kuruluş için ilk olarak bir anasözleşme (Satzung, Gesellschaftsvertrag) gereklidir. Şirketin kuruluş maksadına bağlı olarak, bu aşamada konuya hakim bir avukat ve/veya vergi danışmanı ile işbirliği yapılması tavsiye edilir. Şirket sözleşmesinin noter tarafından düzenlenmesi gerekir. Bu işlem bir noter veya Almanya’nın konsolosluk gibi bir dış temsilciliğinde görevli yetkili bir memur tarafından yapılabilir. Şirket ticaret siciline kayıtla birlikte teşekkül etmiş olur. Ticaret siciline başvururken ana sermayenin en azından yarısı şirket hesabına yatırılmış olmak zorundadır. Tek şahıs-GmbH’ında ana sermayenin tümü ödenmiş olmalı veya teminat gösterilmelidir. Ayni kuruluş sözkonusu olup sermaye para yerine ayni edadan oluşuyorsa, bunlar bir bütün olarak tedarik edilir ve ayni edanın değerinin mütalaa edildiği bir ayni eda raporu düzenlenir. Şirketin faaliyetlerini, kuruluş işlemlerinin tamamlanmasından önce, başlatması mümkündür. Fakat bu durumda ticaret siciline kayıt gerçekleşene kadar ortaklar şahsi mal varlıkları ile sorumlu olmaya devam ederler.
Şahıs ticaret şirketleri en az iki ortaktan oluşur. Şirketin faaliyetinin sona ermesi ile birlikte bir şahıs şirketinin ortakları esas itibariyle kişisel olarak da taahhüt altına girerler, sadece birlikte dava açabilir ve dava edilebilirler. Türk Ticaret Kanununda düzenlenen ‘kollektif şirketine’ benzeyen Açık Ticaret Şirketi’nde (offene Handelsgesellschaft – OHG) tüm ortaklar şahsi mal varlıkları ile sorumluluk taşırken, Komandit Şirket’te (Kommanditgesell-schaft – KG) komanditenin yanında şahsi sorumluluk taşıyan ortak olarak komanditer ortak olarak da bilinen ve sadece yatırdığı sermaye tutarında sorumluluk taşıyan bir kişi sözkonusudur. Şahıs şirketlerinde kendi kendine yönetim ilkesi geçerlidir. Diğer bir deyişle, yönetim görevlerinin tümü üçüncü şahıslara devredilmez. 2.1. Avantajlar Zorunlu olarak gerekli olan kendi kendine yönetim sayesinde ortaklar daha derin denetim imkanlarına sahiptirler. Bir şahıs ticaret şirketi için gerekli kuruluş masrafları bir sermaye şirketininkinden azdır. Özellikle bir asgari sermaye gerekli değildir ve şirketin esas sözleşmesi noterin tasdiki olmadan yapılabilir. Özellikle küçük ve yeni kurulmuş şirketlerde, şahıs şirketlerinde nispeten şeffaf vergilendirme nedeniyle – şirket yerine ortağın gelir vergisine tabi olması durumu –, şirketin zararlarının ortağın diğer faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerinden mahsup edilebilmesi, bir avantaj sayılabilir. 2.2. Dezavantajlar Şahıs şirketlerinin sermaye şirketlerine kıyasla en önemli dezavantajı ortağın şahsi mal varlığı ile sorumluluk taşıması durumudur. Sorumluluk sadece KG’de ve burada da yalnızca komanditer ortağın koyduğu sermaye ile sınırlandırılabilir. Hisse devri bir sermaye şirketinde olduğundan daha zordur. Sürekli olarak işinin başında şahsen bulunma gerekliliği nedeniyle yabancı ortağın bir oturma izni sahibi olması gereklidir. Bunun yanında, bir sanaat icrası sözkonusu olması halinde, en azından bir ortağın zanaat tüzüğüne uygun olarak şartları yerine getirmesi gereklidir. 2.3. Kuruluş Şirket esas sözleşmesinin noter tarafından tasdik edilmesi gerekmez ve sonuç itibariyle bu tür bir şirketin kuruluşu bir sermaye şirketinin kuruluşundan daha kolaydır. Şirketin kuruluş amacına bağlı olarak, burada da, özellikle düşünülmesi uygun olacak halefiyet düzenlemeleri (örneğin bir ortağın ölümü halinde) ve vergisel teşekkül imkanları dikkate alındığında bir avukat ya da vergi uzmanı ile işbirliği yapılması tavsiye edilir. 3. Adi ortaklık (GbR, BGB-Şirketi) En basit şirket şekli ‘GbR’dır (Gesellschaft des bürgerlichen Rechts, BGB-Gesellschaft). Türkiye’de ‚adi şirket’ ile kıyaslanabilir bu şirket türünün esas sözleşmesi sözlü olarak da yapılabilir. GbR özellikle perakende ticarette, gastronomide, küçük esnaf işletmelerinde ve doktorlar, avukatlar ya da vergi uzmanları gibi serbest mesleklerin işlerinde tercih edilir; Ortak Girişim (Joint Venture) veya konsorsiyum de, önceden bir ticaret şirketi olarak kurulmamış ise, GbR’lerden sayılır. GbR Ticaret Kanunu çerçevesinde tam anlamıyla ‚ticaret’ faaliyetlerini ortak bir ünvan çatısı altında sürdürürse, OHG’ye dönüşür. 4. Tacir Tek bir kişi şahıs şirketi kuramaz, ancak nitelikleri Ticaret Kanununda belirlenen ‚tacir’ sıfatıyla ticari faaliyet gösterebilir. Münferit tacir tüm ticari yükümlülüklerine yönelik olarak şahsi mal varlığı ile de sorumluluk taşır. 5. Anonim şirket (AG) AG (Aktiengesellschaft), yüksek kuruluş masrafları ve özellikle büyük çapta yasal kurallara bağlanmış yapısı nedeniyle geleneksel olarak daha ziyade büyük işletmeler tarafından tercih edilen bir şirket türü idi; son zamanlarda daha küçük işletmeler tarafından tercih edilmesinin nedeni ise, yalnız bu şirket türünün borsaya kote olma imkanı tanıması ve ayrıca son yasal düzenlemelerle küçük birimlere bazı kolaylıklar – tek şahıs tarafından kurulabileceği gibi – sağlandığından kaynaklannmaktadır. Tüzel kişi olarak kendi yasal kişiliği mevcuttur ve tek başına tüm ticari yükümlülükler için sorumluluk taşır. Anonim şirketin işleri, bir teftiş kurulu tarafından gözetlenen, yönetim kurulu tarafından yürütülür. Ortaklar (hissedarlar) menfaatlerini düzenli olarak toplanan genel kurul’da koruyabilirler. Bir AG’deki payların (hisselerin) devri, esas sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmadıkça, kolaydır. 6. Diğer şirket türleri Diğer şirket türleri olarak Ortaklık Şirketi ve Avrupa İktisadi Menfaat Birliği (Europäische Wirtschaftliche Interessen-vereinigung – EWIV) sözkonusudur. Bunlar yapısal olarak OHG’ye benzemektedirler. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketin (Kommanditgesellschaft auf Aktien – KGaA) AG’ye benzer bir yapısı olmasına rağmen, şirketin dışında en az bir ortağın kişisel olarak şirket yükümlülükleri için sorumluluk taşıması şeklinde bir özelliği de sözkonusudur. Tesçili kooperatif de (e.G.) ekonomik yaşamda karşılaşılan, en iyi örneği muhtelif yerlerde kurulan Halk Bankaları (Volksbank) olan ve bunların dışında tarımsal bölgelerde görülen şirket türlerindendir. Yasalara dayanarak düzenlenmiş bu modellerin yanında uygulamada karışık türleri de ortaya çıkmıştır. Bunlardan en yaygın olan GmbH & Co. KG ilginç bir örnek teşkil etmektedir. Tek bir şahıs bu şirket türünde bir limited şirketi ‘yönetim’ şirketi olarak kurar. Bu sermaye şirketi ise komandit şirketinin komanditesi olarak tesçil edilir ve şahsın kendisi aynı şirkete komanditer olarak katılır.
Şirket kuruluşunda noter, ticaret sicili ve sanayi/ticaret odası masrafları meydana gelmektedir. Bu asıl kuruluş masraflarının dışında ilave kuruluş masrafları olarak avukatlık ve vergi danışmanlığı ücretleri de hesaba katılmalıdır. Bu masraflar kurulmakta olan şirkete ‚uygun bir miktarda’ yüklenebilir. Noter ücreti kurulmakta olan şirketin ana sermayesinin değerine göre belirlenir. Bir GmbH’a ait şirket sözleşmesinin tasdiki için, 25.000,00 EURO’luk bir ana sermaye dikkate alındığında, şu günlerde 160,00 EURO + KDV talep edilmektedir. Buna ilaveten şirket müdürünün atanması işleminin onayı, ortaklar listesi ve ticaret siciline başvuru için 260,00 EURO + KDV istenmektedir. Ticaret siciline kayıt için gerekli masraflar 25.000,00 EURO’luk ana sermayeye sahip olan bir GmbH’nın kuruluşu için şu günlerde 450,00 EURO civarındadır. Bundan başka ticaret sicil kaydının yayınlanması ve ticaret odasına başvuru harcı hesaba katılır. Avukatlar ve vergi danışmanları bir ücret anlaşmasına dayalı olarak toptan ücret ya da saat başı ücret talep etmektedirler. Bu masrafların kurulmakta olan şirket tarafından üstlenilmesi ortakların anlaşmaya bağlıdır.
Yabancı bir müessese kendine ait yasal şekli olmayan bir alt şube de kurabilir. Alt şube için başvuru Ticaret Kanunu’nun §§ 13 vd. hükümlerinde yazılı hususlar dikkate alınarak ticaret siciline yapılır. Başvuru yükümlülüğü şirketin temsil organlarına aittir. Bunun sonucu olarak uygulamada büyük ölçüde yabancı ülkenin şirketler hukuku geçerli olurken, Almanya’da Alman şirketler hukukuna göre şirket kurulmasının ileriki aşamalarda Alman şirket hukukunun uygulanması şeklinde bir sonucu olacaktır. 9. ‚Stok şirketi’ Bazı kuruluş masraflarından kaçınmak için ve hepsinden önemlisi, günler ve hatta saatler zarfında kendine ait, şahsi sorumluluğu üstlenmeksizin bir şirket ile ticari faaliyete başlayabilmek için, mevcut bir şirketin satın alınması Almanya’daki uygulamada sık sık görülen bir husustur. Bu konuda uzmanlaşmış bazı şirketler – Advoselect Service AG gibi – veya avukatlık büroları sık sık ‚stok şirketleri’ (Vorratsgesellschaft) olarak da bilinen şirketleri satmaktadırlar. Burada sözkonusu olan sadece satış amaçlı olarak kurulmuş, yani yedek olarak, GmbH’lar veya AG’lerdir. Evvelden aktif olarak faaliyet göstermiş bir şirketin (Mantelgesellschaft) satın alınmasında sık sık gözardı edilemeyecek risklerin dikkate alınması gerekirken – özel veya kamu alacaklılarına karşı saklı yükümlülükler, kredi yeterliliğinin eksikliği, önceki işlerden doğan sorumluluk riskleri –, bu tür yedek şirketler ‘temiz’dir. Sermayenin tamamı ödenmiştir, kuruluş masrafları karşılanmıştır, ticaret siciline kayıt yapılmıştır, risk yaratabilecek herhangi bir ticari faaliyet gerçekleştirilmemiştir. Satın alma ile bağlantılı masraflar bir sermaye şirketi için gerekli sermayenin yatırılması ve satın alım için ödenen fiyattan oluşur. Bunlara ilave olarak, eğer hâlihazırda dâhil edilmemişse, şirketin yeni alıcıya devri için yapılacak masraflar sözkonusu olacaktır; bu masraflar kural olarak önceden tahmin edilebilir. Bu tür bir şirket ile ticari faaliyet hemen başlatılabilir, ancak yine de doğal olarak yeni ‘Firma’nın yeni merkezi, yeni idarecileri ve yeni ortakları ticaret siciline kaydedilene kadar belli bir sürenin geçmesi gerekecektir. Bu tür şirketler satın alınmalarının kolay olması nedeniyle Almanya’da gün geçtikçe daha da popülerlik kazanmakta olup, aynı nedenlerden dolayı yabancı firma kurucuları için de ilginç olabilir.
Bu bağlamda, Alman hukukunun ve uygulamasının, Türkçede net bir tercümesi bulunmayan bir kavramından bahsetmek gerekir. ‚Gewerbe’, sanat (zanaat) ve esnaflık ile ticari işletme veya sanayi kavramlarını içermektedir. ‚Hırfet’ olarak da tercüme edilebilir. Bu broşürde, bu kavramı sınai ve ticari işletme olarak çevrilecektir. 1. Tacir veya serbest meslek sahibi? Bir işletme bildirisinde bulunup bulunulmayacağı veya bir işletme izni başvurusu yapılıp yapılmayacağı öncelikle esasen bir ‚sınai veya ticari işletme’ sözkonusu olup olmadığına ve olumlu cevap verildiği halde, işletmenin hangi türden olduğu belirlenir. Bu bağlamda serbest meslekler sınai veya ticari işletme sayılmamaktadır ki, fark Gelir Vergisi Yasası’nda (EStG) ortaya çıkmaktadır. ‚Sınai veya ticari İşletme’ olmak için şu şartlar aranır:
Tarım ve ormancılık alanındaki faaliyetler gibi, serbest meslekler ve diğer müstakil faaliyetler sınai veya ticari işletme kavramına girmemektedir. Serbest meslek sahibi
Serbest meslek sahiplerinde zihinsel, yaratıcı çalışma ön plandadır, özellikle § 18 I Nr. 1 EstG göre aşağıdaki faaliyetler serbest meslek faaliyeti olarak tanımlanmaktadır:
2. Zanaat Bir zanaat icra etmek ya da zanaate benzer bir faaliyette bulunmak için esnaf loncasına veya zanaat benzeri faaliyet için esnaf ve sanatkârlar odasına kayıt yaptırmak zorunludur. Bir zanaat, yasa konumunda olan Sanatkârlar Tüzüğünün (HandwO) A ekinde sıralanan faaliyetlerindendir. Zanaat benzeri faaliyetler ise, HandwO’nun B ekinde tanımlanmaktadır. Esnaf loncasına kayıt için temel şart ilgili ya da benzer zanaat’e ait ustalık sınavının başarı ile verildiğinin veya en azından eşdeğerde bir Alman diplomasına sahip olmasının ispatlanmasıdır. AB ülkelerinden gelen yabancıların diplomaları, Almanya’da kısmen denk tutulur. Gerekli bitirme derecesi mevcut değilse, gerekli bilgi ve becerilerin ispatlanması halinde ve başvuru tarihi itibariyle ustalık sınavının verilmesi başvuru sahibini normalin dışında zorlamak anlamını taşıyacaksa, esnaf ve sanatkârlar odası süreli bir müsaade tahsis edebilir.
İspat yükümlülüğü müdüre aittir. Bir şahıs şirketinde en azından şahsi sorumluluğa sahip bir ortak ispat yükümlülüğünü taşır. Bir sermaye şirketinde ise ehil bir müdürün istihdamı yeterlidir. Müdür mevcut tüm zanaat faaliyetlerini daima mesleki-teknik olarak idare etmek ve bunun için uygun çalışma süresi ve ücret ile istihdam edilmek zorundadır. Müstakil zanaat ustaları için bir esnaf birliğine dahil olma imkanı mevcuttur. Esnaf birliği birbirinin aynı ya da mesleki olarak birbirine benzeyen zanaatlere sahip müstakil zanaat ustalarının bir ittifakı ve çıkarlarının birleştirildiği bir kurumdur. Bu kurumun çatısı altında aynı mesleğe sahip sanatkârlar bilgi alışverişinde bulunabilirler.
Almanya’ya özgü bir özellik dükkanların açılış saatleri hakkında yasadır. Bu yasa günümüzde şiddetli tartışmalara yol açmış durumda olup, dükkanların azami açılış saatlerini şöyle belirlemektedir: Pazar günleri ve tatil günleri harıç Pazartesi’nden Cuma’ya kadar saat 6.00 ile 20.00’den itibaren, Cumartesileri saat 6.00 ile saat 16.00 arası; 24.12 tarihinden önceki birbirini takip eden dört Cumartesi gününde saat 6.00 ile saat 18.00 arasında; 24.12 tarihinde., eğer bu gün bir işgününe denk geliyorsa, saat 6.00 ile saat 14.00 arasında. Eyalet hükümetleri (Berlin, Hamburg ve Bremen’de: Senato) tarafından belirlenecek yılda dört Pazar günü dükkanlar açık olabilir. Buna ilişkin tarihler Sanayi ve Ticaret Odası’ndan (IHK) sağlanabilir. III – Yabancılar hukuku Yabancıların Almanya’ya seyahat ve Almanya’da ikamet için bir oturma izni almaları gerekmektedir. Yabancıların Almanya’da meslek sahibi olmaları oturma iznine bağlanan bazı şartlarla sınırlandırılabilir. Yabancı işçilerin ise ayrıca İş Bulma Kurumundan (Bundesanstalt für Arbeit, Arbeitsamt) bir çalışma izni almaları zorunludur. 1. Oturma izni Almanya’ya seyahat etmeden önce yabancılar Almanya’nın yetkili bir yurtdışı temsilciliğinden oturma izni almak zorundadırlar. Bunun istisnasını temel olarak seyahat etmelerine müsaade edilen AB-ülkeleri vatandaşları ve ilgili mevzuat tarafından belirlenen yabancılar teşkil etmektedir. 3 ay ile sınırlı bu tür bir kalış esnasında iş sözleşmesine dair görüşmeler yapmak, sözleşme neticelendirmek ve şirket kuruluşu gerçekleştirmek mümkündür. Bu tür kalışların sık sık gündeme gelmesi halinde, toplam kalış süresi olarak bir yıla dağılmış vaziyette 90 güne müsaade eden, bir ‘iş vizesi’ alınabilir. Buna ilişkin bilgiler Almanya’nın yurtdışı temsilciliklerinden sağlanabilir. Serbest veya müstakil bir mesleğin icra edilmesine yönelik bir oturma izninin verilmesine genel kurallar çerçevesinde karar verilir. İstanbul’daki Alman Başkonsolosluğu bu tür bir oturma iznini ilk etapta 6 ay süre ile verir, daha sonra bir uzatma yapılması mümkündür. ‚Vize sorunu’ olarak bilinen izin almakta yaşanan güçlükler, Almanya ve diğer Avrupa ülkerlerinde izlenen iş piyasasının korunması hakkındaki siyasetin bir sonucu olup, yabancılar dairelerine kanun tarafından verilen takdir yetkilerinin dar bir şekilde yorumlamalarından kaynaklanmak-tadır. Yabancı kişinin idareci olarak görev yapması halinde de sözkonusu faaliyet müstakil olarak değerlendirilir. Her halükarda bu kişi, Almanya’da faaliyet gösteren yabancı şirketin kendi hizmetlerine özellikle ihtiyaç duyduğu konusunda inandırıcı kanıtların sunulduğu takdirde, gerekli oturma iznini alabilir. Uygulamada oturma izinleri bir ile üç yıl arasında bir süre için verilir. İşe başlamak amacıyla, Almanya’da 3 aydan uzun bir süre kalmak isteyen yabancılara esas itibariyle oturma izni verilmez (çalıştırma yasağı). Çalışmak Sebebiyle Oturma Yönetmeliği (Arbeitsaufenthaltsverordnung – AAV) ile bazı istisnalar getirilmiştir:
En üst Eyalet makamı özel bir menfaati sözkonusu olduğunda, Eyalet Çalışma Bakanlığı’ndan görüş almak suretiyle, bir oturma izni verebilir. 2. Çalışma izni Yabancılar sadece İş Bulma Kurumu’nun izni ile bir meslek icra edebilirler. Bu durum AB ve İsviçre dahil olmak üzere Avrupa Ekonomik Bölgesi vatandaşları için sözkonusu değildir. İzin alma yükümlülüğünün diğer istisnalarını genel vekalete veya ticari temsil yetkisine sahip idareci (müdür) konumundaki çalışanlar oluşturur. Diğer takdirde, çalışma izninin verilmesi bir oturma izninin beyan edilmesine bağlıdır. Türk çalışanlarının, AB-Türkiye arasındaki Ortaklık Anlaşması çerçevesinde özel düzenlemelere dayalı olarak, iş piyasasının durumu ve gelişmesinden bağımsız olarak, bir yıl süre ile düzenli bir şekilde çalıştıktan sonra, aynı işverenin yanında çalışmaya devamlarına yönelik bir çalışma izni için talep hakkına sahiptirler. Üç yıl süre ile düzenli bir şekilde çalıştıktan sonra, Türk çalışanlar, belirli bir mesleki faaliyet ile sınırlı olan, ancak herhangi bir işletmeye bağlı kalmadan bir çalışma izni talep hakkını kazanmaktadırlar. Dört yıl süreli kesintisiz ve düzenli çalışmadan sonra bir süresiz bir çalışma izni talep etme hakkına kavuşturmaktadırlar.
İlk olarak Almanya’nın yetkili yurtdışı temsilciliğine vize başvurusunda bulunulur. Yurtdışı temsilcilik başvurunun yapılmasından sonra Almanya’da ikamet edilmesi düşünülen bölgedeki Yabancılar Dairesi’nden görüş isteyecektir. Müstakil olmayan bir mesleğin icra edilmesi amacıyla Almanya’ya seyahat edilmesi durumunda, Yabancılar Dairesi Çalışma Bakanlığı’na başvuruda bulunarak, bir çalışma izni verilip verilmeyeceği konusunda bilgi alacaktır. Müstakil bir meslek icrası amacıyla seyahat durumunda ise Yabancılar Dairesi, icra edilmesi düşünülen meslek ile ilgisi bulunan sanayi ve ticaret odası, esnaf ve sanatkârlar odası veya meslek birlikleri gibi uzman ve yetkili kurumlara danışacaktır. Bu aşamada mesleğin Almanya’da icrası genel bir ihtiyacı ya da yerel bir menfaati karşılayıp karşılamadığı kontrol edilir. Bu işlem 4 ile 5 hafta sürebilir. Bunun üzerine Yabancılar Dairesi bilgi veya belge almak amacıyla, muhtemelen başvuru sahibine ya da referans olabilecek bir kişiye yönelecektir. Daha sonra yurtdışı temsilciliğine konu hakkındaki görüşünü bildirecek, yurtdışı temsilcilik ise kararını bu görüşü dikkate almak suretiyle verip başvuru sahibine bildirecektir. 4. Gerekli belgeler Vize başvuru formları ilgili Almanya yurtdışı temsilciliğinden sağlanabilir veya Internet’ten yüklenebilir. İstenilen vize türüne bağlı olarak farklı belgelerin sunulması gerekmektedir. Bu amaçla Almanya’nın yurtdışı temsilciliklerinde Almanca olarak ve o ülkenin dilinde hazırlanmış bilgi formları mevcuttur. 5. Münferit vakalar Yukarıda da bahsedildiği üzere, AAV uyarınca bazı meslekler çalıştırma yasağından muaf tutulmuştur. 5.1. Uzman aşçılar Yabancılar Dairesi, uzman aşçılara Almanya’daki yabancı bir mutfağın özelliklerini sunan restoranlarda çalışması için bir yıl süre ile sınırlandırılmış bir oturma izni verebilir. Bu oturma izninin toplam geçerlik süresi, uzatmalar dahil, toplam 3 yıl olabilir. Oturma izninin için gerekli şart başarı ile tamamlanmış bir aşçılık eğitimi yolu ile mesleki ehliyetin ispatlanmasıdır. 2 yıldan az süreli bir pratik aşçılık eğitimi, ancak buna ilave olarak en az 2 yıl süreli bir mesleki tecrübenin mevcut olması halinde yeterli kabul edilir. Münferit durumlarda ilgili makam en az 6 yıl süreli aşçı olarak meslek tecrübesini tanıyabilir. Ayrıca aşçının uzmanı olduğu yabancı mutfağın ait olduğu ülkenin tabiyetinde bulunması da aranan bir şarttır. Çalışma izninin verilmesi için Çalışma Bakanlığı iş piyasası üzerinde zararlı etkiler olup olmayacağını, özellikle iş yapısı, bölgeler ve ekonomi dallarına yönelik olarak, kontrol eder. Bundan başka Alman çalışanların ya da bunlarla yasal anlamda eşit konumda çalışanların piyasadan temin edilip edilemediği kontrol edilir. Yabancı çalışan kendisi ile kıyaslanabilir Alman çalışanlardan daha namüsait şartlar altında çalıştırılmaz. 5.2. Sanatçılar ve Sanatkârlar Yetkili makam sanatçılara ve bunların çalışanlarına da oturma izni verebilir. Bu kapsamda sanat sayılabilen bir zanaati icra eden sanatkârlar da değerlendirilebilir. Şüpheli bir durumda sözkonusu faaliyetin hangi kategoride değerlendirilmesi gerektiği hususunda Almanya’nın yurtdışı temsilciliği ya da Yabancılar Dairesi ile uzlaşmaya varılabilir. Burada da yukarıda bahsedilen durum gibi bir çalışma izni gereklidir. IV – İş hukuku Alman iş hukuku çalışanları korumaya yönelik birçok hüküm içermesiyle temayüz eder. Bunlar arasında çalışanların, çalıştıkları işletme belli bir çalışan sayısına erişmişse, bazı konularda işletme yönetiminde sözsahibi olma hakları bir imkan olarak ortaya çıkar (yönetime katılma hakkı). Müdürün iş sözleşmesi kural olarak bir çalışma sözleşmesi değil, sadece basit bir hizmet sözleşmesi olup, çalışma hukukuna ilişkin düzenlemeler kapsamında değerlendirilmez. Yurtdışı bağlantısı olan vakalarda, çalışma sözleşmesinin hangi hukuka tabi olacağı seçilebilir. Ancak, yabancı bir hukukun seçimi Alman mevzuatın çalışanın korunmasına yönelik hükümlerini ortadan kaldırmaz. 1. Çalışma saatleri hk. kanun Çalışma saatlerini belirleyen yasa, en yüksek çalışma saatinin iş günlerinde (Pazartesi’nden Cumartesi’ye kadar) esas itibariyle 8 saati aşamayacağını belirler. Bunun yanında iş araları ve istirahat zamanlarına da riayet edilmelidir. 2. Tazminat ödenmesi hk. kanun Tazminat ödenmesine ilişkin yasaya istinaden işveren, çalışanın kendi kabahati olmaksızın işgörmez duruma gelmesi halinde, kendisine 6 haftaya kadar bir süre ile ücretini ödemekle yükümlüdür. 3. Yasal izin süresini belirleyen yasa Yasal izin süresini belirleyen yasaya istinaden çalışan altı aylık bir çalışma süresinin bitiminden itibaren 24 işgünü süreli ücretli izine hak kazanır. 4. İş akdinin feshine karşı korunma hk. kanun İş akdinin feshine karşı korunma sağlayan yasa 5’den fazla çalışanı bulunan işletmelerde uygulanır. Buna göre 6 haftadan uzun bir süre işletmede çalışmış kişilerin iş akitlerinin feshi ancak sosyal açıdan haklı ise yürürlüğe girer (yani kişiye, davranışa veya işletmeye bağlı olarak ortaya çıkmışsa). Özel korunma, işçi temsilcileri konseyi üyeleri ağır derecede özürlü olan kişiler, hamileler ve eğitim amaçlı tatilde olan ebeveynler için geçerlidir.
İşletme esas teşkilat kanunu kural olarak beş veya daha fazla çalışanı olan işletmelerde işçi temsilcileri konseyinin seçilmesi gerektiğini belirler. İşçi temsilcileri konseyi, sosyal ve personele ait konularda, işyerinin, iş akışının, işin kapsamının şekillendirilmesinde ve işletmeye ait ücret politikasının belirlenmesinde söz hakkına sahiptir. İş akitlerinin feshi sözkonusu olduğunda da konseyin görüşü alınmalıdır. 6. İşletmenin devri (§ 613a BGB) Bir işletmenin ya da bir bölümünün satın alınması mevcut çalışma ilişkilerinden doğan hak ve yükümlülüklerin işletmenin alıcısına geçmekle beraber, fesih sebebi de oluşturmaz. Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|