7. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. Genel Müdürlüğü (TETAŞ)
TETAŞ, 2010 yılında 87 milyar kWh enerji almış, bu enerjiye karşılık 11,1 milyar TL ödeme yapmış, bu dönemde 85,2 milyar kWh enerji satışından 12,5 milyar TL hasılat elde etmiş olup yıl sonu faaliyetlerini 1 milyar 123 milyon TL karla kapatmıştır. 2011 yılı bitimine kadar ise 81,6 milyar kWh enerji alınması, enerji alış bedeli olarak 11,4 milyar TL ödeme yapılması, aynı dönem için 80,1 milyar kWh enerji satışından 11 milyar TL hasılat elde edilmesi programlanmaktadır.
Bakanlığımızca, komşu ülkelerle ülkemiz arasındaki enerji iletim hattı bağlantılarındaki kapasiteler, bu ülkelerin enerji alt yapıları ve arz-talep durumları izlenmek suretiyle, enerji ithalatı/ihracatı ile ilgili ilişkiler canlı tutulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda;
Türkmenistan’dan 2010 yılında 539,6 milyon kWh elektrik enerjisi ithal edilmiş, Sözleşme süresinin 31.12.2010 tarihinde sona ermiş olması nedeniyle bu ülkeden 2011 yılında ithalat yapılmamıştır.
Bakanlığım ile Gürcistan Enerji Bakanlığı arasında imzalanmış olan Protokol ve TETAŞ ile JSC Energo-Pro Georgia Arasında imzalanmış olan Sözleşme çerçevesinde, 2005 yılından beri Acara Özerk Cumhuriyeti ile elektrik enerjisi mübadelesi yapılmaktadır. Mübedelenin başladığı 2005 yılından 2011 yılı Ekim ayı sonuna kadar Acara Özerk Cumhuriyetine 323 milyon kWh elektrik enerjisi verilmiş, 1,3 milyar kWh elektrik enerjisi alınmıştır.
Azerbaycan Nahcivan Özerk Bölgesi’ne 1991 yılında imzalanan Protokol çerçevesinde yapılan enerji transferi, Nahcivan Elektrik İdaresinin talebi üzerine 2007 yılı Nisan ayı itibarıyla durdurulmuş ve bu tarihten itibaren Nahcivan’dan tek yönlü olarak enerji alınmaya başlanılmıştır. 2011 yılı Ekim ayı sonu itibariyle Nahcıvan’dan toplam 1,02 milyar kWh elektrik enerjisi alınmış, 5,16 milyar kWh elektrik enerjisi verilmiştir.
Diğer taraftan Suriye’nin, ülkenin kuzeyinde meydana gelen enerji darboğazına çözüm arayışları kapsamında ülkemize yaptığı müracaat üzerine, iyi komşuluk ilişkileri de gözetilerek, 3 Ekim 2006 tarihinde sözleşme imzalanmış ve elektrik enerjisi ihracatına başlanmıştır. Suriye’den gelen talep üzerine 2007 ve 2009 yıllarında 1’er yıl süreli yeni sözleşmeler imzalanmıştır. Bu kapsamda Suriye’ye, 8 Kasım 2006 tarihinden 18 Eylül 2010 tarihine kadar 2,15 milyar kWh elektrik enerjisi verilmiştir.
Bugün itibari ile Suriye’ye, 400 kV’luk Birecik-Halep Enterkoneksiyon Hattının Kısıt Bedeli/Kapasite Tahsisi ihalesini kazanmış olan özel bir firma tarafından enerji ihracatı yapılmaktadır.
8. Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü (TEMSAN)
TEMSAN, Ankara ve Diyarbakır’da bulunan tesisleri ile özet olarak; hidroelektrik santralların elektromekanik teçhizatının tasarımı, projelendirilmesi, imalatı, montajı ve devreye alınması işlerinin anahtar teslimi esasına göre yürütülmesi, kamu ve özel sektör kuruluşlarına çeşitli tip şalt malzemelerinin üretimi, trafo merkezlerinin yapımı, santralların rehabilitasyonu, çeşitli sanayi kolları için büyük güçte makine ve çelik konstrüksiyon imalâtının yapılması ile termik ve hidroelektrik santrallarda kullanılan muhtelif güçlerdeki elektrik motorlarının yenilenmesi faaliyetlerini yürütmektedir. TEMSAN ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmak amacıyla enerji sistemlerinin geliştirilmesi ve üretilmesi faaliyetlerini yürütmektedir.
TEMSAN, kuruluşundan günümüze yaklaşık 700 MW gücünde 15 adet (38 ünite) hidroelektrik santral ve 52 adet trafo merkezi, 5 adet pompa istasyonu, şalt sahaları gibi projeleri gerçekleştirmiştir. Ayrıca DSİ için 5 adet (Alpaslan I, Manyas, Kılavuzlu, Topçam, Çine HES) ve özel sektör için 3adet (Dumlu, Gelinkaya ve İncebel HES) hidroelektrik santralın imalat ve montaj çalışmalarına devam edilmektedir. Özel sektörden siparişi alınan Cuniş HES’in imalat ve montaj çalışmaları tamamlanmış ve sistem boşta döndürülerek kısmi elektrik üretimi gerçekleştirilmiştir. Paşabahçe Mikro HES işletmeye alınmıştır. TİKA projesi kapsamında yurtdışında (Fiji Adaları’nda) 25 kW gücündeki bir mikro santral enerji nakil hattı ile birlikte tamamlanmıştır.
9. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO)
1954 yılında kurulmuş olan TPAO son 10 yıldır yurt içinde deniz alanlarına ve yurt dışında da öncelikli olarak yakın coğrafyasındaki ülkelere yoğunlaşarak büyük yatırım hamlesi başlatmıştır.
TPAO, Karadeniz’de, 2004-2011 yıllarında yoğun bir sismik program gerçekleştirmiştir. Bu dönemde yaklaşık 72.000 km2 2 Boyutlu ve 14.000 km2 3 Boyutlu sismik yapmıştır. Elde edilen veriler neticesinde yabancı şirketlerle ortaklıklar kurarak, Karadeniz’de 5 adedi ultra derin deniz sondajı olmak üzere toplam 28 kuyu açılmıştır. Bu günlerde Doğu Karadeniz’de ultra derin deniz Sürmene-1 kuyusunda 5.480 m’de sondaj devam etmektedir.
Ultra derin deniz sondajlarının iki tanesinin operatörlüğünü de yapan Türkiye Petrolleri, dünyada ultra derin denizlerde bu işi yapabilen 12 büyük şirketten birisi olmuştur.
Akdeniz’de ise yapılmakta olan sismik ve jeolojik çalışmalarda bölgenin hidrokarbon potansiyelini ortaya çıkarmak adına önemli veriler elde edilmiştir. 2007-2011 yılları arasında yaklaşık 16.500 km2 2 Boyutlu ve 2.000 km2 3 Boyutlu sismik çalışma gerçekleştirilmiş olup, elde edilen bu veriler ışığında ilk kuyunun İskenderun Körfezinde 2012 yılında açılması planlanmıştır.
TPAO Genel Müdürlüğü ile Shell Upstream Turkey BV arasında, 23 Kasım 2011 tarihinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi işletme ruhsat alanlarında yürütülmesi planlanan “unconventional” çalışmaları kapsayan bir Ortaklık İşletme Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma kapsamındaki üretim paylaşımı tarafların hisseleri oranında yapılacaktır. Tüm masraflar % 100 Shell firmasına aittir. Tüm iş programlarının yürütülmesi durumunda maksimum 8 dikey, 1 re-entry ve ayrıca tüm ruhsatlardaki Shell hissesinin artışı karşılığındaki yatay kuyu taahhütleri ile birlikte 6 yatay kuyu olmak üzere toplam 15 kuyu açılabilecektir. Operatörlük görevi Arama ve Tespit Döneminde Shell; Geliştirme ve Üretim Döneminde ise TPAO tarafından yürütülecektir.
1990’lı yıllarda başlattığımız yurtdışı yatırım ve operasyonlar, bugün özellikle Hazar Bölgesi, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Güney Amerika’da sürdürülmektedir. TPAO, Kazakistan’da yüzde 49 hisseyle ortak olduğu KTM şirketiyle ham petrol, Azerbaycan’da yüzde 6,75 hisseyle ortak olduğu ACG (Azeri-Çıralı-Güneşli) Projesinde ham petrol ve yüzde 9 hisseyle ortak olduğu Şah Deniz Geliştirme ve Üretim Projesinde doğalgaz ve kondensat üretimine devam etmektedir.
Libya’da ise Murzuk Basenindeki 147/3-4 ruhsatında 2009 yılında açılan ilk kuyuda yapılan petrol keşfi, Libya’da son yıllarda yapılan önemli keşiflerden birisi olmuştur. Petrol potansiyeli yüksek olan bu ruhsatta daha sonra açılan 11 arama kuyusundan 7’si petrol keşfi ile sonuçlanmıştır. Yerel personel Libya Ofisi’nde çalışmalara başlamış olup, bu keşiflerin geliştirilmesine yönelik üretim faaliyetlerimize en kısa sürede başlanması planlanmaktadır.
Irak/Bağdat’ta ofis açan ilk yabancı petrol şirketi unvanına sahip olan Türkiye Petrolleri, konsorsiyumlar yolu ile Petrol Sahaları olan Missan’da yüzde 15 ve Badra’da yüzde 10 ile Gaz Sahaları olan Siba’da yüzde 40 ve Mansuriya’da yüzde 50 hisse ile yer almış olup Mansuriya sahasının operatörlüğünü yürütecektir.
10. Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (BOTAŞ)
2011 yılında Ekim ayı sonu itibarıyla 4,2 milyar m3’ü doğalgaz eş değeri sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) olmak üzere yaklaşık 30,7 milyar m3 doğalgaz ithalatı, yine 2011 yılı Ekim ayı itibarıyla toplam 30,1 milyar m3 yurtiçi doğalgaz satışı gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, 2011 yılı Ekim ayı sonu itibarıyla 580 milyon m3 doğalgaz da Yunanistan’a ihraç edilmiştir.
Halihazırda doğalgaz alımına yönelik olarak Türkmenistan dahil toplam 6 ülke ile 8 ayrı doğalgaz ve/veya LNG alım ve satım anlaşması imzalanmış durumdadır. Diğer taraftan Rusya Federasyonu’ndan ülkemize Batı Hattı yoluyla yılda 6 Milyar Kontrat metreküp doğal gaz alımına ilişkin 14 Şubat 1986 tarihli Doğal Gaz Alım Satım Anlaşması'nın süresi 31 Aralık 2011 tarihinden itibaren sona ermektedir.
İthal edilen doğalgazın tüketim noktalarına ulaştırılması ve doğalgazın ülke sathında yaygınlaştırılması için 2002 yılından bugüne kadar BOTAŞ tarafından yaklaşık 1,4 milyar dolar yatırım yapılmıştır. Bu kapsamda inşa edilen doğalgaz boru hatlarının uzunluğu 2002 yılında 4.510 km iken 2011 yılı Kasım ayı itibarıyla 12.174 km’ye ulaşmıştır. Devam eden doğalgaz boru hatlarının tamamlanarak işletmeye alınması ile 2011 yılı sonunda doğalgaz boru hatlarının yaklaşık 12.216 km’ye ulaşması hedeflenmektedir.
Kuzey Marmara ve Değirmenköy’deki 1,6 milyar m3 depolama kapasiteli doğalgaz depolama tesisleri 2007 yılı içinde devreye alınmış olup Eylül 2009 tarihi itibarıyla bu kapasite 2,1 milyar m3’e çıkarılmıştır. Kış aylarında arz-talep dengesinin sağlanması amacıyla 2011 yılı Eylül ayı itibarıyla 1,7 milyar m3 doğalgaz söz konusu depolarda geri üretim yapılmak üzere hazır bulundurulmaktadır. Ayrıca, Tuz Gölü Doğalgaz Yeraltı Depolama Projesinin 2011 yılı içerisinde yapım sözleşmesi imzalanmış olup, 8 yıl sürmesi planlanan proje kapsamında 12 adet depo oluşturularak yaklaşık 1 milyar m3 işletme gazı depolanması sağlanacaktır. İlk 6 deponun 2015-2016 döneminde, ikinci 6 deponun 2018-2019 döneminde devreye alınması planlanmakta olup, proje için Dünya Bankası kredisi kullanılmaktadır. Projenin en önemli noktalarından biri olan tuzlu su deşarjı ile her geçen yıl kurumakta olan Tuz Gölü’ne de hayat verilecektir.
11. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ETİ Maden)
Eti Maden ve MTA arasında yapılan bir protokolle yürütülen Bor Master Arama Projesi kapsamında, 2002-2009 yılları arasında bor ve altın araması amaçlı toplam 66.684 metre sondaj gerçekleştirilmiştir. 2010-2014 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde ise yaklaşık 41.300 metre sondaj yapılması planlanmakta olup böylece toplam 108 bin metre sondaj gerçekleştirilmiş olacaktır.
Eti Maden uhdesinde; 8’i bor, 5’i uranyum, 3’ü trona, 1’i mermer, 1’i perlit, 1’i toryum, 1’i şap ve 1’i bakır olmak üzere toplam 21 adet maden sahası bulunmaktadır. MTA tarafından yapılan araştırmalar sonucunda Eskişehir-Sivrihisarda bulunan ve nadir toprak elementleri de içeren toryum sahası 1990 yılında Eti Maden’e devredilmiştir. Sahada 2011 yılında rezerv geliştirme çalışmaları yapılmıştır. Sahanın ekonomiye kazandırılması amacıyla Eti Maden ön fizibilite çalışmaları yapmış ve bugünkü fiyatlarla ülkemiz ekonomisine yılda yaklaşık 1 milyar Dolar katkı sağlayacağı tahmin edilen üretim tesisi kurulmasına karar verilmiştir.
Madencilik ve imalat/kimya sanayi sektörlerinde yatırım faaliyetlerini sürdüren Eti Maden’in 2010 yılı yatırım ödeneği 165 milyon TL olup 2010 yılı sonunda 126,6 milyon TL yatırım harcaması gerçekleştirilmiştir. 2011 yılı yatırım ödeneği ise 158 milyon TL’dir.
Eti Maden’in bor kimyasalları üretim kapasitesini arttırmaya dönük çalışmaları kapsamında yapımına başlanan 100 bin ton/yıl kapasiteli Emet Borik Asit Tesisi Tevsii Projesi ve 240 bin ton/yıl kapasiteli Kırka IV. Boraks Pentahidrat Tesisleri tamamlanmış olup tam kapasitede üretime devam edilmektedir.
Eti Maden ürün portföyünde yer alan borik asit ve boraks pentahidrat ürünlerinde, dünyada sektörel ve bölgesel gelişmelere bağlı olarak tüketim miktarının artacağı ve bunun sonucunda arz açığı oluşacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle, 2011 yılından itibaren yeni bir yatırım hamlesiyle söz konusu talebi karşılayabilecek tedbirlerin alınmasına yönelik çalışmalar kapsamında; 500 bin ton/yıl kapasiteli V. Pentahidrat Tesisi/Kırka projesi 2011 Yılı Yatırım Programında yeni proje olarak yer almıştır. Ayrıca; 550 bin ton/yıl kapasiteli Emet-Sülfürik Asit Tesisi ile 500 bin ton/yıl kapasiteli Borik Asit Tesisi projelerinin yapılabilirlik çalışmaları tamamlanmış olup yatırım programına alınması çalışmaları devam etmektedir.
Son dönemde Bağımsız Devletler Topluluğu ve Uzakdoğu'daki bor ürünleri pazarının büyüme göstermesi, Eti Maden’in bu bölgelerde de pazarlama organizasyonu yapılanma çalışmalarına hız vermesini sağlamıştır. Bu çerçevede, Bağımsız Devletler Topluluğu pazarı ve Uzak Doğu pazarına yapılacak bor ürünleri satışlarının hedeflere uygun olarak gerçekleştirilmesini teminen Rusya'da ve Çin’de pazarlama şirketi kurulmuştur. Son 8 yıl içinde değer bazında Uzakdoğu’ya yapılan ihracat 11 kat, Çin’e yapılan ihracat ise 27 kat artmıştır.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğümüz son yıllarda, izlediği yatırım politikaları ve etkin pazarlama anlayışı ile pazar payını kademeli olarak arttırarak miktar bazında 2010 yılında %42 seviyelerine çıkarmıştır. 2011 yılında ise bu oranın %49 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Eti Maden 2005 yılından bu yana bor pazarında dünya lideridir.
2011 yılı brüt karının 825 milyon TL olması hedeflenmekte olup 2011 yılı Ekim ayı sonu itibarıyla brüt karı ise 650 milyon TL seviyelerine ulaşmıştır. Eti Maden’in 2010 yılı toplam satış gelirlerinin yaklaşık yüzde 97’si yurtdışı satış gelirlerinden oluşmaktadır.
12. Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü (TKİ)
Kurum tarafından 2010 yılında yapılan dekapaj miktarı 210 milyon m3’tür. 2011 yılında ise 263 milyon m3 dekapaj yapılması programlanmış 2011 Kasım ayı gerçekleşme 182 milyon m3 olmuştur.
2010 yılında yapılan toplam üretim miktarı ise 29,7 milyon ton olarak gerçekleştirilmiştir. 2011 yılında 32,4 milyon ton üretim yapılması programlanmış 2011 Kasım ayı gerçekleşme 27 milyon ton olmuştur.
2010 yılında yapılan satış miktarı 29,8 milyon tondur. Bunun 23,4 milyon tonu termik santrallara, 6,4 milyon tonu ise teshin ve sanayiye verilmiştir. 2011 yılının satış programı 25,6 milyon tonu termik santrallara olmak üzere toplam 32,7 milyon ton olarak hedeflenmiş, 2011 Kasım ayı gerçekleşme 22,8 milyon tonu termik santrallara olmak üzere toplam 28,4 milyon ton düzeyinde olmuştur.
Önceki dönemlerde termik santral kurma şartı ile ihaleleri yapılarak çalışmalara başlanılan; Bolu-Göynük, Eskişehir-Koyunağılı, Şırnak-Silopi ve Şırnak-Merkez sahalarındaki projelerin tamamlanıp devreye alınması planlanmış olup bu yöndeki çalışmalar devam etmektedir.
Kurum ayrıca, yer altı kömür üretim miktarının artırılması için projeler yürütmektedir. Bu projelerin yanında, temiz kömür teknolojileri konusunda çalışmalar sürdürülmekte olup özellikle kömürün gazlaştırılması konusuna hız verilmiştir. Kömürün daha çevre dostu olarak tüketilmesi ve değişik kullanım alanlarının oluşturulması için AR-GE projeleri yürütülmektedir. Yürütülen projeler sayesinde düşük kalorili kömür rezervlerimizde ekonomiye kazandırılmış olacaktır.
13. Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK)
TTK, ülkemizde tek taşkömürü havzasının bulunduğu Zonguldak’ta faaliyetlerini sürdürmektedir. Havzanın hesaplanmış jeolojik rezervi yaklaşık 1,3 milyar ton olup (-1.200 m derinliğe kadar) bunun yüzde 40’ı görünür rezervdir. 2010 yılı satılabilir üretimi 1,7 milyon ton olmuştur. 2011 yılı satılabilir üretim programı hedefi doğrultusunda 2011 yılı Kasım ayı sonu itibarıyla 1.453.526 ton üretim yapılmıştır.
Üretimin artırılması ve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla uygulanmakta olan Yeniden Yapılanma Programı kapsamında yatırım miktarlarında son yıllarda önemli artışlar sağlanmıştır. 2010 yılı yatırım tutarı 43,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı yatırım programı 55 milyon TL olup 2011 yılı Kasım sonu itibarıyla 17,0 milyon TL gerçekleşme sağlanmıştır.
Yeniden Yapılanma Programı kapsamında yatırım miktarlarında son yıllarda önemli artış sağlanmıştır. Böylece Kurumun ana alt yapısını oluşturan derin kuyuların büyük bir kısmı tamamlanarak hizmete alınmış olup ana kat hazırlıklarının tamamlanmasına yönelik çalışmalara süratle devam edilmektedir.
14. Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN)
Ülkemizin çok önemli kaynaklarından biri olan bor’un ülkemizde ve dünyada daha yaygın kullanımını sağlayacak çalışmaları yapmak, yaptırmak ve desteklemekle görevlendirilen Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN), kurulduğu 2003 yılından bu yana BOR konusunda teknoloji geliştirmek, borun yaygın kullanımını sağlayarak, bor sektörünün gelişmesi için, üniversite, kamu ve özel sektör kuruluşları tarafından yürütülen bilimsel araştırmalara ve bilim insanlarına destek vermektedir.
Kanunlarla belirlenmiş olan görevlerini yerine getirebilmek için kendisine tahsis edilen kamu kaynaklarını kamu mevzuatına göre kullanmakta olan BOREN, etkinlik performanslarını ölçülebilir hedeflere göre belirlenen stratejik yönetim ilkeleri doğrultusunda değerlendirmekte ve yönlendirmekte, böylece orta vadede ve geleceğe dönük bir bakış açısıyla çalışmalarını sürdürmektedir.
BOREN, 2011 yılı içerisinde, stratejik planlamaya alt yapı oluşturmak, bor sektörünün gelişmesi için teknolojik imkânlardan faydalanarak ekonomik faydaya odaklanabilmek, BOREN’in faaliyetlerine ilişkin fırsat, tehdit ve öncelikleri belirlemek, Enstitünün bakış açısını ve beklentilerini bilim insanlarına ve katılımcılara yansıtmak amacıyla “Teknoloji Planlama” çalışmasını gerçekleştirmiştir. Bu çalışma sonucunda, bor’un geniş ve verimli kullanma potansiyelini artırmak, bor teknolojisi kullanarak rekabet avantajı sağlamak ana hedef olarak saptanmıştır.
Bu kapsamda, 2004 yılından itibaren toplam 148 adet proje yürütülmüş veya desteklenmiş, söz konusu projelerden 104 adedi sonuçlanmıştır. Sonuçlanan projeler kapsamında 17 ürün geliştirilmiş, bu ürünlerden 7 adedinin ticari üretimi gerçekleşmiş, 10 ürünle ilgili ticari üretime yönelik faaliyetler devam etmektedir. Ürün geliştirme kapsamında 2 adet pilot üretim tesisi kurulmuş, 2 adet pilot üretim tesisi kurma çalışmaları devam etmektedir. Projeler kapsamında yapılan çalışmalar için 14 adet patent başvurusu yapılmış, bu başvurulardan 8 adedi için patent belgesi alınmıştır. Ayrıca paten belgesi alınan borlu çimento için TS standardı oluşturulmuştur.
Enstitü, sektör odaklı bakış açısı ile bor konusunda, ekonomik ve stratejik hedeflere ulaşmak üzere belirli alanlarda çok sayıda projenin yapılmasının gerekli olduğu durumlarda, ilgili paydaşların katılımını da sağlayarak program oluşturmayı ve yapılacak çalışmaların bu programlar rehberliğinde yürütülmesini stratejik bir çalışma yöntemi olarak benimsemiştir.
Bu bağlamda ilk program, dünya bor tüketiminin yaklaşık %5 inin gerçekleştiği tarım sektöründe ülkemizde yaygın ve etkin kullanımı sağlamak üzere uygulama öncelikli olarak Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) arasında bir protokol imzalanmıştır. Doğru dozajda bor kullanımının verimde ve ürün kalitesinde önemli artış imkanı sağladığı bilinen tarım sektöründe bu potansiyelden azami düzeyde yararlanılması, bu alandaki uygulama ve araştırma projelerinin hayata geçirilmesi sonucunda üretim, havza ve ürün bazında ekonomik potansiyeller dikkate alınarak ölçülebilir iyileşmeler hedeflenmiştir. BOREN tarafından geliştirilen ve sektörde kullanılan “tarımbor”, 2009 yılından itibaren özel sektör tarafından ticari olarak üretilmektedir.
BOREN, yeni bor ürünleri, kullanım alanları mevcut bor ürünleri için yeni kullanım alanları, Fizibilitesi uygun olan mevcut bor türevlerinin yerli üretimlerinin gerçekleştirilmesinin yanı sıra, borun insan ve çevre sağlığına etkilerini konu alan projeleri de yürütmektedir.
AB’nin yeterli bilimsel çalışma yapılmaksızın üremeye toksik etkili maddeler olarak borik asiti ve sodyum boratları göstermesi kabul edilemez. Bu kapsamda yürütülen en önemli çalışma, BOREN, ETİ Maden ile stratejik işbirliği çerçevesinde bor maruziyetinin erkek fertilitesine etkilerini konu alan ve yurtdışında da önemli çalışmalarda bulunmuş toksikologların da yer aldığı Hacettepe ve Ankara Üniversiteleriyle ortaklaşa yürütülen projedir. Proje sonucu yüksek bor mazuriyetinin üremeye ilişkin etkisinin olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca, proje sonuçlarını içeren iki makale uluslar arası toksikoloji dergilerinde yayımlanmıştır. Bu sonuçlar, Avrupa Birliğinde kimyasal maddelere ilişkin mevcut birçok mevzuatın tek bir çatı altında toplayan bir tüzük olan -Kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izni ve kısıtlanması anlamına gelen- REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) sürecinde yürürlüğe koyduğu boratların sınıflandırılmasına ilişkin direktiflere karşı ülkemizin elini güçlendirecek bilimsel ağırlıklı veriler içermekte, bu alandaki yeni buluşlarda referans olarak kullanılmaya başlamıştır. Bu alandaki çalışmalar sürdürülecektir.
BOREN, çekirdek bir kadro etrafında büyüyüp küçülebilen esnek yapısı ile üniversiteler başta olmak üzere kamu araştırma kurumları ve özel sektör ile işbirliği içinde katalizör görevi üstlenerek proje ve programlar geliştirmeye ve yürütmeye devam etmektedir. Kısa ve uzun vadeli hedeflere odaklı olarak yürütülen bu çalışmalar, Enstitünün kazandığı deneyimlere paralel olarak daha üst düzeyde yürütülmeye devam edecektir.
Bor araştırmaları kapsamında Enstitüye tahsis edilen 7,35 Milyon TL bütçenin tamamı, 2011 yılında kullanılmak üzere projelere tahsis edilmiştir. Tahsis edilen bütçenin 15 Ekim 2011 tarihi itibari ile 2,57 Milyon TL’si kullanılmıştır. Devam eden projeler ve tamamlanacak proje değerlendirmeleri sonucunda yapılması gereken ödemelerle birlikte yıl içinde kesinleşen harcama 6 Milyon TL’yi bulacaktır. Yıl sonuna kadar kalan 1.35 Milyon TL’nin de kullanılması beklenmektedir.
Bütçe
Bakanlığım, bağlı ve ilgili kuruluşlarının (TEDAŞ dahil) yürütmekte oldukları projelere 2012 yılı için tahsisi öngörülen toplam ödenek miktarı 3,9 milyar liradır.
Bakanlığım merkez teşkilatına 2012 yılı bütçesi olarak;
-
cari harcamalar için 90 milyon lira,
-
yatırım harcamaları için 31,9 milyon lira,
-
transfer harcamaları için 19,6 milyon lira,
-
kamulaştırma harcamaları için 8 milyon lira ve
-
borç verme harcamaları için 32 milyon lira olmak üzere
toplam 181,5 milyon lira ödenek tahsis edilmiştir.
Ödeneklerini Bakanlık bütçesi transfer kaleminden alan;
Bakanlığım faaliyetleri ve bütçemizle ilgili özet bilgiler sunmuş bulunuyorum. Çalışmalarımıza ışık tutacak görüş, eleştiri ve katkılarınız için teşekkür eder, hepinize saygılar sunarım.
Taner YILDIZ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı
Dostları ilə paylaş: |