Uluslararasi iLİŞKİler söZLÜĞÜ Uluslararası Örgütler

ULUSLARARASI İLİŞKİLER SÖZLÜĞÜ

Uluslararası Örgütler

http://www.geocities.com/strateji_taktik/
AB: bkz. Avrupa Birliği
Abu Dhabi Fonu (Abu Dhabi Fund for Arab Economic Development)
Arap ülkelerine ekonomik yardım yapmayı amaçlayan kuruluş. 1971'de Abu Dabi Hükümeti tarafından kurulan fon, kredi açma, garanti sağlama, önemli projelere katılma faaliyetler yürütür. İlk kez 1974'de kredi vermeye başlayan bu Fon'un kuruluş sermayesinin tamamı Abu Dabi Hükümeti tarafından karşılanmıştır. Abu Dabi'nin gayri safi milli hasılasının %30'unu bulan ekonomik yardımlar, Afrika, Asya ve diğer bölgelerdeki islam ülkelerine yapılmaktadır.
ACP Ülkeleri (African, Caribbean and Pasific Countries)
Avrupa Birliği ile tercihli ticaret ilişkisi sürdüren ülkeler. 1975 tarihli Lome I, 1981 tarihli Lome II, 1982 tarihli Lome III ve 1988 tarihli Lome IV antlaşmaları ile kurulan ve sürdürülen bu ilişkilerde amaç, AET'nin sözkonusu ülke kalkınmalarına katkıda bulunması ve bu ülkelerin de AET ülkelerine ucuz ve sürekli hammadde sağlamalarıdır.
ACP ülkeleri: Angola, Bahama, Barbados, Antiqua ve Barbuda, Belize, Bostwana, Benin, Burundi, Burkina Faso, Cabo Verde Adaları, Kamerun, O.Afrika Cum., Ekvatoryal Gine, Fiji, Etiyopya, Gabon, Gana, Gambiya, Grenada, Gine, Gine Bissau, Guyana, Haiti, Jamaika, Kiribati, Kenya, Lesotho, Liberya, Madagaskar, Malavi, Mali, Moritanya, Mauritius, Mozambik, Namibya, Nijer, Nijerya, Papua Yeni Ginesi, Rwanda, St.Kitts ve Nevis, St. Lucia, St. Vincent, Sao Tome ve Princpe, Senegal, Tanzanya, Togo, Tonga, Trinidad ve Tobago, Tuvvalu, Uganda, Vanuatis, Bati Samoa, Zaire, zambiya, Zimbabwe.
AET: bkz. Avrupa Ekonomik Topluluğu
Afrika Birliği Örgütü (Organization of African Unity-OAU)
23 Mayıs 1963 tarihinde kurulmuş bölgesel örgüt. İmparator Haile Selasiye'nin tasarısını temel alan Addis Ababa konferansıyla biraraya gelen 32 Afrika ülkesi "Afrika Birliği Antlaşması"nı imzalamıştır. Bu gün üye sayısı 51'e yükselen örgütün başlıca organları, devlet ya da hükümet başkanlarından oluşan Genel kurulu, Bakanlar Konseyi, Genel Sekreterlik ve Arabuluculuk, Uzlaştırma ve Hakemlik Komisyonudur.
Örgütün amaçları şunlardır: Afrika ülkeleri arasında işbirliği ve dayanışmayı geliştirmek, üye ülkelerin bütünlüğünü ve bağımsızlığını korumak, Afrika'daki her türlü sömürüye son vermek, barışçılık ve bloksuzluk politikaları izlemek. Buna rağmen örgütün etkinliği çok sınırlı kaldı. Bunun gibi örgütün arabuluculuk, uzlaşma ve hakemlik komisyonu da bir etkinlik gösteremedi. Yalnızca sömürgecilikten kurtulma ilkesi üzerinde bir antlaşma yapıldı, ama bunun hangi yoldan sağlanacağı konusunda görüş birliğine varılamadı. Etkinliği sınırlı da olsa bu örgüt Afrika devletleri arasındaki anlaşmazlıklara büyük devletlerin toptan ve doğrudan müdahale etmelerini önledi.
Örgütün üyeleri: Angola, Benlin, Bostwana, Burkina Faso, Burundi, Kamerun, Cezayir, Cabo Verde Adaları, O.Afrika Cumhuriyeti, Çad, Comona Adaları, Kongo, Coted'Ivore, Cibuti, Mısır, Ekvatoryal Gine, Etiyopya, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Kenya, Lesotho, Liberya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mali, Moritanya, Mauritius, Mozambik, Namibya, Nijer, Nijerya, Rwanda, Sahra Arap Dem. Cum., Sao Tome veya Togo, Tunus, Uganda, Zaire, Zambiya, Zimbabwe.
Örgütün merkezi Addis Abada'dadır.

Afrika İktisat Komisyonu (Economic Commission for Africa)

Birleşmiş Milletler'e bağlı olan ve Afrika'nın bölgesel ekonomik sorunlarıyla ilgili bir komisyon. 1958'de kurulmuştur. Onbeş üyesi, sekiz de ortak üyesi vardır. Komisyon ticaret, doğal kaynaklar ve sanayileşme ile fiziksel planlama alanlarında faaliyet gösteren alt komiteler biçiminde örgütlenmiştir. Ayrıca, toplumsal kalkınma konusunda uzmanlar komitesine, kamu yönetimi konusunda da çalışma grubuna sahiptir.

Afrika Kalkınma Bankası (African Development Bank-AFDB)

Bağımsız Afrikalı ülkeler arasında ekonomik işbirliğini geliştirmek amacıyla kurulmuş olan banka. Kısa adı AFDB olan Afrika Kalkınma Bankası, 10 Eylül 1964 tarihinde kurulmuştur. İlk kurulduğu yıllarda "Yeni sömürgecilik" etkilerinden korunmak amacı ile Afrika dışı bölgelerden üye kabul edilmiyordu. 1972 yılında Afrikalı olmayan ülkelere açık ve bankanın bir yan kuruluşu olan Afrika Kalkınma Fonu oluşturuldu. Fon aracılığıyla üye ülkelere düşük faizli borçlanma olanakları tanındı. 1982 yılında banka stütüsünde yapılan bir değişiklik ile Afrika dışındaki ülkelere de üyelik hakkı verildi.

AGİK: bkz. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı

AGİT: bkz. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı
Altı'lar (Group of 6)
Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu (AET) kurmak üzere 25 Mart 1957 tarihinde Roma Antlaşması'nı imzalayan altı ülke. Bunlar, Federal Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'dur.

Amazon Paktı (Amozan Pact)

Amozan nehri havzasında gelişmeyi koordine etmeyi ve bölgenin çevresini, kaynakları akılcı kullanmak yoluyla korumayı amaçlayan anlaşma. 1978'deki bu anlaşmaya katılanlar Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvator, Guyanae, Peru, Surinam ve Venezuela'dır. Anlaşma şu maddeleri içermektedir: a)Bölgedeki su kaynaklarının dikkatli kullanımı, b)diğer üyelerin topraklarını ihlal etmemek şartıyla, her birinin, Amazon topraklarını geliştirme hakkı, c)bölgedeki tüm nehirlerde serbest seyahat, d)sağlık konusunda gelişme ve bir taşıma ve iletişim altyapısı inşa etme, e)ortak araştırma çabalarını teşvik etme, f)turizmi geliştirme. Her üye ülkenin bakanlarından oluşan Amazon İşbirliği Konseyi, anlaşmadaki modelleri uygulamak, politikalar ve programlar geliştirmek amacıyla, yıllık olarak toplanmaktadır.
Amazon Paktı, farklı siyasal ve toplumsal sistemlere sahip olmalarına rağmen, bir coğrafi bölgedeki bağımsız ulusların ortak ekolojik ve kalkınma ile ilgili sorunların üstesinden gelmek için nasıl birleştiklerine güzel bir örnektir. Temel amaçlara henüz ulaşılamamıştır; ama önemli mesafeler de katedilmiştir.
Amerikan Devletleri Örgütü (Organization of American States)
30 Nisan 1948 tarihinde Kolombiya'nın Bogota kentinde imzalanan bir antlaşma ile kurulan örgütün 33 üyesi bulunmaktadır. Örgüt, Amerika kıtasındaki tüm ülkeleri kapsamaktadır (Kanada 1990'da, Belize 1991'de katıldı). Antlaşmaya göre, Amerika kıtasında bir devlete karşı yapılacak her türlü saldırı tüm Amerika kıtası devletlerine yapılmış sayılacaktır. Örgütün başlıca organları, Amerikalılararası Genel Kurul, Dışişleri Bakanlarının Danışma toplantısı, Daimi Konsey, Pan Amerikan Birliği (Sekreterlik) ve uzmanlık kurumları (Ekonomik ve Sosyal Konsey; Eğitim, Bilim ve Kültür Konseyi; Hukuk Komisyonu; Nükleer Enerji Komisyonu; İnsan Hakları Komisyonu) dır.
Amerikan Devletleri Örgütü'nün üyeleri şunlardır: Antiqua ve Barbuda, Arjantin, Bahama Adaları, Barbados, Bolivya, Brezilya, Kanada, Şili, Kosta Rika, Küba, Kolombiya, Dominik Cum., Dominika, Ekvator, El Salvador, Guatemala, Grenada, Haiti, Honduras, Jamaika, Meksika, Nikaragua, Panama, Paraguay, Peru, St.Kitts and Nevis, St.Lucia, St.Vincent, Surinam, Trinidad-Tobago, ABD, Uruguay, Venezuela.
Örgütün merkezi A.B.D.nin başkenti Washington D.C. dedir.
1967'de hükümet olarak örgütten çıkarılmakla birlikte Küba, ülke olarak her zaman üye devlet sayılır. 1982 ilkbaharındaki Falkland adaları bunalımı, Latin Amerika ülkeleri ile ABD arasında büyük bir anlaşmazlığa yol açtı. Bu ülkeler ABD'yi, Arjantine karşı İngiltere'yi destekleyerek Rio de Janerio Karşılıklı Yardımlaşma Antlaşması'nı çiğnemekle suçladılar.

Amnesty International: bkz. Uluslararası Af Örgütü

Andean Paktı (Andean Pact)
Bolivya, Ekvator, Peru, Şili ve Kolombiya'nın 1969'da yaptıkları Cartagena Andlaşması ile kurulan bir gümrük birliğidir. 1974'de Venezuela antlaşmaya imza koymuş, Şili 1976'da Pakt'tan ayrılmıştır. Andlaşmaya göre, Pakt'ta üye ülkeler arasında ticaret serbestisi olacak, üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygulanacaktır. Ekvator ve Bolivya hariç, öteki üye ülkeler arasında sanayi ürünleri alanında günümüzde gümrük birliği sağlanmıştır.

Anti-Komintern Paktı (Anti Comintern Pact)

Görünüşte Komünist Enternasyonel'i fakat gerçekte özellikle Sovyetler Birliğini hedef alan antlaşma. 25 Kasım 1926 tarihinde Almanya ve Japonya arasında Komünist Enternasyonel'e karşı imzalanan antlaşmaya 6 Kasım 1937 tarihinde İtalyada dahil olmuştur. Antlaşmanın imzalanmasına, o dönemde Sovyetler Birliği'ne karşı cephe alan ve Japonlar'ın Çin'e karşı giriştiği savaşın başarısı ile yakından ilgilenen Hitler önderlik etti. Ağustos 1936'da Sovyet-Çin Saldırmazlık Antlaşması'nın imzalanması ve ardından SSCB'nin Çin'e savaş uçakları ve mühimmat satması da Japonların tepkisi ile karşılaşmıştı. Antlaşma açık ve gizli olmak üzere iki kısımdan oluşmakta idi. Açık kısım, Komintern'in faaliyetlerini hedefleyen siyasi bir antlaşma niteliğinde idi. Gizli kısım ise daha çok askeri bir nitelik taşımakta, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile ortaya çıkabilecek bir çatışma durumunda tarafların neler yapması gerektiğini ele almaktaydı. Paktı 1941 yılında taraflar 5 yıl içinde yenilemişlerdi.
Anzus Paktı (Anzus Pact)
Güvenlik örgütü. 1 Eylül 1951 tarihinde ABD'nin San Francisco kentinde imzalanan bir antlaşma ile kurulmuştur. Anzus Paktı'nı ortaya çıkaran "üçlü güvenlik antlaşması'na göre Pasifik bölgesinde taraflardan birisi saldırıya uğrar ise bu, diğer iki tarafa da yapılmış bir saldırı olarak gözönüne alınacaktır. Amerika Birleşik Devletleri, Pakt ilişkilerine dayanarak bölgede nükleer araştırma ve deneyler yapmıştır. Örgütün en önemli organı Anzus Konseyi'dir. Sürekli bir örgüt yapısı ve belirli bir merkezi bulunmamaktadır. Örgütün üyeleri Amerika Birleşik devletleri, Avusturalya ve Yeni Zelanda'dır.

APEC bkz: Asya Fasifik Ekonomik İşbirliği

Arap Birliği (Arab League)
Etnik, dinsel, kültürel ve siyasal nitelikli bir örgütlenme. Resmi adı Arap Devletleri Birliği olan örgüt, 22 Mart 1945'de Kahire'de imzalanan bir antlaşma ile kuruldu. Kurucu ülkeler Mısır, Suudi Arabistan, Irak, Suriye, Ürdün, Lübnan, Yemen ve Filistin Araplarıdır. Kuruluşundan bu yana örgüte 14 yeni devlet kabul edildi. 1965'te gözlemci statüsü ile kabul edilen FKÖ, Eylül 1976'da tam üye oldu.
Örgütün kuruluş amaçları, üye ülkelerin karşılıklı kuvvet kullanımına engel olmak, sorunları barışçı yoldan çözmek, üye ülkelere karşı düzenlenen tehdit ve saldırılarda birlikte önlem almak olarak sıralanabilir. Antlaşmaya göre her üye devlet bir yıl önceden haber vermek koşulu ile örgütten ayrılabilir. Antlaşmaya aykırı davranan üye devlet örgütten oybirliği kararı ile çıkarılabilir. Camp David Antlaşması'ndan sonra Mart 1979'da Bağdat'ta toplanan Arap Dışişleri ve Ekonomi Bakanları Konferansı İsrail ile yeni ilişkiler kuran Mısır'ın üyeliğini askıya almayı ve örgüt merkezini Tunus'a nakletmeyi kararlaştırdı. 1990 yılında Arap Birliği'nin merkezi yeniden Kahire'ye taşındı. Örgütün organları, Arap Konferansı, Ekonomik Konsey, Savunma Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi ve Genel Sekreterlik'tir. Ayrıca özel danışma komiteleri bulunur ve bunlar örgütün mali ve idari faaliyetlerini yürüten sekreterliğe bağlıdır. Dışişleri Bakanları Konseyi'nde her ülke bir oy ile temsil edilir ve oybirliği ile alınan kararlar bağlayıcı niteliktedir.
Örgütün üyeleri: Mısır, Suudi Arabistan, Irak, Lübnan, Suriye, Ürdün, Yemen, Cezayir, Bahreyn, Cibuti, Libya, Moritanya, Fas, Umman, Katar, Somali, Sudan, Tunus, B.A.E. ve F.K.Ö.'dür.
Arap Devletleri Birliği: bkz. Arap Birliği
Arap Ortak Pazarı (Arab Common Market)
Arap Birliği'ne dahil ülkelerce imzalanan bir andlaşmayla kurulan bir ekonomik birlik. Arap dünyasında siyasal birliğinin gerçekleştirilmesi için 1945 yılında kurulmuş bulunan Arap Birliği'nin ekonomik alanda da birlikte davranabilmek amacıyla yaptığı girişimler sonucunda 6 Haziran 1962'de bir antlaşma imzalandı. Andlaşma ile bir Arap Ortak Pazarı'nın kurulması öngörülüyordu. 1964'te Ürdün, Suriye, Kuveyt, Mısır ve Irak da andlaşmaya imza koydular. Kuveyt hariç, 1 Ocak 1965'te Arap Ortak Pazarı'nın kurulması kabul edildi.
Pazarın kurulmasıyla tarımsal ürünler ile hammaddeler alanında da dış ticaretteki sınırlamalar kaldırılmıştır. Sanayi ürünlerindeki kısıtlamaların kaldırılması için çalışmalar sürdürülmektedir.

ASEAN: bkz. Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği

Asya Kalkınma Bankası (Asian Development Bank)
Birleşmiş Milletler Asya ve Uzakdoğu Ekonomik Komisyonu'nun tavsiyesi üzerine 1966 yılında Filipinler'in başkenti Manila'da kurulmuştur. Birleşmiş Milletler'de Asya'da bir bölge bankasının kurulması yönündeki görüşmeler 1960'ın ilk aylarında başlamış; ancak A.B.D.'nin bankanın sermayesine katkıda bulunmaya karar vermesine karar görüşmeler bir sonuca varamamıştır. A.B.D.'nin bu kararından sonra kurulan Asya Kalkınma Bankası, faaliyetine 12 Aralık 1966 tarihinde başlamıştır. Amaç, bölgenin iktisadi kalkınmasına destek olmak ve bu konuda üyeler arasında işbirliğini geliştirmektir. ABD kaynakları, bölgedeki yoksul ülkelere cazip koşullarda kredi verilmesinde kullanılır. Açılan krediler ile, özellikle tarım, enerji, madencilik ve sanayi alanlarındaki projeler finanse edilir. Kaynaklarını üye ülkelerin mali katkılarından sağlar. Bankaya 31 Asya ve Pasifik, 14 de Asyalı olmayan ülke üyedir. Banka yönetiminde %66.9 oranında Asya ülkelerinin ağırlığı söz konusudur. Türkiye Nisan 1991 tarihinde kuruluşa üye olmuştur. Bankaya üye olan, fakat Asya'da bulunmayan devletler arasında Almanya, Kanada, İngiltere ve İsviçre gibi devletler vardır.

Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (Asian Pasific Economic Cooperation-APEC)

Bölgesel nitelikli bir ekonomik örgütlenme. NAFTA Andlaşması'ndan sonra Asya-Pasifik'teki gelişen pazarı kaybetmek istemeyen ABD tarafından teşvik edilmiştir. Üyeleri Japonya, Çin, Hong Kong, G. Kore, Singapur, Tayland, Filipinler, Malezya, Tayvan, Brunei, Avusturalya, Yeni Zelanda, Amerika, Kanada, APEC'e, Japonya gibi ticaret fazlası bulunanlar, Malezya gibi Amerika'nın üzerinde ekonomik baskı kurmasından endişe duyanlar, Çin gibi insan hakları konusunda sorunları olan ülkeler sıcak bakmıyorlar.

AT: bkz. Avrupa Birliği

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (European Atonomic Energy Community-EURATOM)
Avrupa Topluluklarını oluşturan üç kuruluştan biri. Diğer ikisi Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ile Avrupa Ekonomik Topluluğu'dur. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu ile birlikte 1957 Mart'ında imzalanan Roma Antlaşması ile kurulmuş ve 1958 başında yürürlüğe girmiştir. EURATOM'un amaçları, Avrupa'da nükleer enerji sanayiinin kurulması ve geliştirilmesi, atom enerjisinin barışçı yollardan kullanılması, enerji üretiminin artırılması, bunun tarım-sanayi sektörlerinde verimli kullanılması ve teknolojinin geliştirilmesi biçiminde özetlenebilir. Belçikalı Henri Spaak öncülüğünde kurulan EURATOM, 1965 tarihli "Füzyon Antlaşması" ile Avrupa Topluluğu bünyesinde faaliyet göstermeye başlamıştır. A.E.T.'yi kuran altı ülke (Fransa, Fed.Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) aynı zamanda EURATOM'un kurucusudur. Avrupa Topluluğu'na yeni ülkelerin katılmasıyla EURATOM'un üye sayısı da artmıştır. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM)'nun örgüt merkezi, Belçika'nın başkenti Brüksel'dedir.
Avrupa Birliği (European Union)
Aslında birbirinden farklı, ancak birbirini tamamlayan üç topluluğun oluşturduğu birlik. Bu topluluklar; Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu ve Avrupa Ekonomik Topluluğudur. Bunlardan ilk ikisi kendi özel konularıyla ilgilenirler. Avrupa Ekonomik Topluluğu ise onların dışında kalan tüm ekonomik konuları kapsar. 1994'e kadar Avrupa Topluluğu ya da Avrupa Ortak Pazarı ifadeleri kullanılmıştır. Birlik Avrupa Topluluğu olarak Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Antlaşması'nı imzalayan altı ülkenin (Altılar) bu yolda daha ileri bir adım atarak bir "Gümrük Birliği" kurmak üzere, Roma Antlaşmasını imzalamalarıyla ortaya çıkmıştır. 25 Mart 1957'de imzalanan Roma Antlaşması ile Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu da kurulmuştur.
Roma Antlaşması'nda bir iktisadi birleşme şekli olarak Gümrük Birliği öngörülüyordu. Diğer bir deyişle, altı kurucu ülke olan Fed. Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda, Luxemburg'un aralarındaki gümrük tarifelerini ve öteki dış ticaret kısıtlamalarını kaldırmaları ve dışarıya karşı bir ortak gümrük tarifesi uygulamaları kabul ediliyordu. Bununla birlikte, Roma antlaşması'nda öngörülen amaçlar bundan daha ileri idi. Şöyle ki, Gümrük Birliği'nden öteye, bölge içinde üretim faktörlerinin serbest dolaşımı sağlanarak bir ortak pazara geçilmesi ve oradan da ekonomik, mali ve sosyal politikaların uyumlaştırılarak bir iktisadi birlik kurulması amaçlanmıştır. Roma Antlaşması'nın uzun vadedeki amacının Batı Avrupa ülkeleri arasındaki bir siyasal birliği gerçekleştirmek olduğu söylenebilir. Avrupa Birliği'nin bu amaca ulaşmak için benimsediği bazı ortak politikalar vardır. Bunlar arasında örneğin ortak tarım politikası, ortak rekabet politikası gibi politikalar yer alır. Uzun vadede üye ülkelerin hukuk sistemlerinde yakınlaşma söz konusudur. Avrupa Topluluğunun üye sayısı 1 Ocak 1973'de İngiltere, İrlanda ve Danimarka'nın katılımı ile dokuza, 1 Ocak 1981'de Yunanistan'ın katılımı ile ona, 1 Ocak 1986'da İspanya ve Portekiz'in katılımı ile 12'ye çıkmıştır. Avusturya, İsveç ve Finlandiya ise 1 Ocak 1995 tarihinden itibaren Birliğe üye olmuşlardır. Norveç ise halk oylaması sonucu üyeliği reddetmiştir. Sonuç olarak üye sayısı 15 oldu. Türkiye Cumhuriyeti ise 1987'de tam üyelik başvurusu yapmıştır. Esasen Ankara Antlaşması ile Avrupa Topluluğu ve Türkiye arasında bir "ortak üyelik" statüsü kurulmuştur.
Avrupa Birliği'nin ana organları şunlardır:
a)Konsey: Konsey, her üye devletin hükümet üyelerinden birinin katılmasıyla oluşan bir organdır. Genellikle, Konseye üye devletlerin Dışişleri Bakanları katılmaktadır. Konseyin görevi, üye devletlerin genel ekonomik politikalarının eşgüdümünü sağlamak ve Roma Andlaşması'nda öngörülen amaçları gerçekleştirmede karar vermektir. Konsey kimi kararlarını basit çoğunlukla alır. Ancak, kimi durumlarda da, nitelikli çoğunluk ya da oy birliği aranmaktadır. Nitelikli çoğunlukta, her üye ülkenin nüfus ve diğer özelliklerine göre saptanmış ağırlıklı oylar bulunmaktadır.
b)Komisyon: Komisyon üyelerinin seçimi üye devletlerin ortak olurları ile gerçekleştirilmektedir. Üyeler, görevleri boyunca, hiçbir hükümet veya kuruluştan yönerge isteyemez ve alamazlar. Komisyonun görevleri, Roma Andlaşması gereğince alınan kararların uygulanmasını denetlemek, bazı durumlarda tavsiye ve görüşler bildirmek, her yıl Birliğin çalışmaları hakkında genel bir rapor hazırlamaktır. Komisyon kararları üyelerin çoğunluğu ile alınır. Uygulamada AB'nin motoru Komisyon almaktadır.
c)Avrupa Parlamentosu: Bu organ Roma Antlaşmasında başında Meclis diye anılmış ve 1962'den bu yana da Avrupa Parlamentosu adını almıştır. AP üyeleri her üye devlette halk tarafından doğrudan seçilmektedir. Her üye ülkenin belirli bir parlamenter kontenjanının bulunduğu bu organdaki siyasal gruplar şunlardır: Sosyalistler, Hristiyan Demokratlar, Avrupa Demokratları, Komünistler, Liberaller, Reformistler, Avrupa İlerici Demokratlar, Avrupa Sağı Yeşiller ve Bağımsızlar. Parlamento yılda birer hafta süreli on dört toplantı, bazen de bunlar dışında olağanüstü toplantılar yapar. A.P.'nin başlıca görevi denetim ve danışmadır. Parlamento, Konsey ve Komisyon'un işlemlerini denetlemektedir. A.P.'nin Birlik bütçesi üzerindeki yetkileri artmıştır. Ancak, henüz bağlayıcı karar alma yetkisi bulunmamaktadır.
d)Adalet Divanı: AB yargı organıdır. 13 yargıç ve bunlara yardımcı olan savcılardan oluşmaktadır. Adalet Divanı'nın görevi Roma Antlaşması'nın yorum ve uygulamasında hukuka uygunluğu sağlamaktır. Adalet Divanı'na gerçek ve tüzel kişiler başvurabilir. Kararlar oyçokluğu ile alınır, bağlayıcıdır ve temyiz imkanı yoktur.
e)Ekonomik ve Sosyal Komite: Birliğin ekonomik ve toplumsal konularda danışma organıdır. Komite üyeleri dört yıl için Konsey tarafından seçilmektedirler ve ulusal devletlerinden bağımsız olup, hiç bir devlet veya kuruluştan direktif alamazlar.
f)Avrupa Konseyi: 1974 Paris Konferansı kararına göre oluşmuş bir "zirve konferansı"dır. Bakanlar Konseyi'nin üzerinde bir yetkiye sahiptir. Her üye ülkenin hükümet ya da devlet başkanlarından, Fransa'nın ise iç hukuku gereği hem hükümet hem de devlet başkanlarından oluşur. Birlik içinde yaşamsal önem taşıyan durumlarda kararlar alır ve alınan kararlar bağlayıcı niteliktedir. Birlik mevzuatını oluşturur.
Birliğin ayrıca, Avrupa Sosyal Fonu, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Parasal İşbirliği Fonu gibi mali kuruluşları vardır.
Avrupa Birliği'nin genel merkezi, Komisyon toplantılarının yapıldığı Brüksel'dir. Parlamento'nun merkezi Strazburg ve Lüksemburg, Adalet Divanı'nın merkezi ise Lüksemburg'tur.
1 Temmuz 1987 yılında, Avrupa Topluluğu ülkeleri "Avrupa Tek Senedi"ni kabul etmişlerdir. Avrupa Tek Senedi, Roma Andlaşması'nın yeniden düzenlenmesi ve güncelleştirilmesi için oluşturulmuş olan belgedir.
9-10 Aralık 1991'de Hollanda'nın Maastricht kentinde bir araya gelen Topluluk liderleri, 1999 yılına kadar ortak para birimine geçme kararı almışlardır. İngiltere'nin ve Danimarka'nın buna katılmama istekleri kabul edilmiştir. Ayrıca ortak bir savunma politikasının temelleri atılmıştır. Maastricht Andlaşması 1 Kasım 1993'te yürürlüğe girmiştir.
Ayrıca 31 Aralık 1992'den itibaren yürürlüğe girmek üzere, Avrupa Birliği içinde mal hizmet, sermaye, işçi ve turist dolaşımındaki sınırlamalar kaldırılmıştır. Bunun dışında ortak bir tarım, balıkçılık ve nükleer araştırma politikaları da mevcuttur.

Avrupa Ekonomik Alanı (European Economic Area)

Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi (EFTA) üyeleri ile AT arasındaki ikili andlaşmalarla sürdürülen ilişkileri çok taraflı bir çerçeveye oturtmak ve ticaret dışındaki alanlara da yaymak amacıyla yapılan çalışmalar sonucunda Ekim 1991'de anılan iki örgütün imzalaması sonucu kurulmuştur. Avrupa Ekonomik Alanı, Sözleşmesi'yle taraflar arasında mal, hizmet, sermaye ve işgücünün serbest dolaşımı, standartların uyumlaştırılması, teknik engellerin kaldırılması, çevre korunması, eğitim, kültür, tüketici haklarının korunması, araştırma ve geliştirme vs. gibi konularda işbirliğine gidilmesi öngörülür.

Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü (Organization for European Economic Cooperation-OEEC)

1947-1960 yılları arasında faaliyet göstermiş bölgesel nitelikli iktisadi örgütlenme. İkinci Dünya Savaşı'nın Batı Avrupa ülkelerinde yarattığı hasarı onarmak amacı ile oluşturulmuştur. Bu amaca yönelik olarak Amerika Birleşik Devletleri'nden Marshall Planı çerçevesinde fonlar sağlanmıştır. Avrupa Ekonomik İşbirliği örgütü, ABD tarafından sağlanan fonların üye ülke ekonomilerini canlandırmaya yönelik olarak etkin dağılımını sağlamak ve üye ülkeler arasındaki ticari ödemeleri kolaylaştırma faaliyetlerini yürütmüştür. Türkiye Cumhuriyeti'nin 8 Temmuz 1948 tarihli ve 5252 sayılı yasa uyarınca katıldığı Örgüt, Batı Avupalı ülkelerin ekonomilerinin zamanla toparlanıp gelişmesiyle beraber faaliyet alanını genişletmek amacı ile 1961 yılında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) dönüştü.
Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü'nün üyeleri; İngiltere, İrlanda, Avusturya, Finlandiya, İzlanda, Danimarka, İsveç, Hollanda, Portekiz, Luxemburg, İsviçre, Belçika ve 1949'larda katılan Federal Almanya'dır. OEEC, OECD'nin öncü kuruluşu olarak kabul edilmektedir.
Avrupa Ekonomik Topluluğu (European Economic Community)
Avrupa Topluluğu'nu oluşturan kuruluşlardan birisi. İtalya'nın başkenti Roma da 25 Mart 1957 tarihinde Fransa, Fed.Almanya, İtalya, Belçika, Lüksemburg ve Hollandanın aralarında imzaladıkları bir antlaşma ile kurulmuştur. AET'yi kuran RomaAnt. 1 Ocak 1958 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Avrupa'nın, ABD ve SSCB liderliğindeki bloklardan bağımsız olarak, kendi başına gelişme sağlaması amacı ile başlatılan girişimlerin bir sonucu durumundadır. 2. Dünya Savaşı sonrasında yıkılan Avrupa'nın dayanışma içinde yeniden imarına yönelik faaliyetlerde R. Schuman, K. Adenauer, W.Churchill gibi siyaset adamlarının büyük etkileri olmuştur. Avrupa Kömür ve Çelik Birliği'nin kurulmasından sonra sözkonusu 6 ülke 1955 yılında Messina'da bir araya gelerek geniş kapsamlı bir ekonomik birlik oluşturma kararı almışlardır. Amaç birliğe üye olan ülkelerin ekonomik açıdan tek bir ülke gibi davranmalarını sağlamaktır. Buna göre, iç pazarları yetersiz olan ülkeler, aralarındaki gümrük engellerini kaldıracak ve her türlü kısıtlama farklılığı giderecek bir ortak pazar kurmak için birleşeceklerdir.