Ümumi müddəalar Maddə Azərbaycan Respublikasının Ticarət Gəmiçiliyi Məcəlləsi ilə tənzimlənən münasibətlər

Maddə 241. Əmlakın kontribusiya dəyəri

 

241.1. Əmlakın (gəminin, yükün və fraxtın) ümumi dəyəri, hansına ki uyğun olaraq ümumi qəzanın bölüşdürülməsi qaydasında əvəzi ödənilən zərərin örtülməsi üçün ödənişlər təyin edilir (əmlakın kontribusiya dəyəri), gəmi səfərini başa çatdırdıqdan sonra bu əmlakın həqiqi xalis dəyəri əsasında müəyyənləşdirilir. Bu dəyərə, əgər belə məbləğ ona daxil edilməyibsə, qurban verilmiş əmlakın ümumi qəzanın bölüşdürülməsi qaydasında əvəzi ödənilən məbləğ əlavə edilir.

241.2. Əmlakın kontribusiya dəyəri müəyyənləşdirilərkən ümumi qəza halında bu əmlaka dair çəkilən bütün əlavə xərclər, bu Məcəllənin 271-ci maddəsinə müvafiq olaraq xüsusi kompensasiyanın verilməsi haqqında qərara əsasən ümumi qəza hesab edilən və ya gəmiyə aid olan xərclər istisna olmaqla, çıxılır.

241.3. Yükün kontribusiya dəyəri yükün boşaldılma anına yükalana təqdim olunan hesabda müəyyən edilmiş dəyərə əsasən, hesab olmadıqda isə — yükün göndərilmə anında olan dəyəri əsasında müəyyənləşdirilir. Yükün dəyərinə sığorta və fraxt xərcləri də, əgər fraxt yük sahibinin riskində deyilsə, daxildir. Yükün boşaldılanadək və ya boşaldılması zamanı zədələnməsi və ya məhv olması ilə əlaqədar vurulan bütün zərərin məbləği yükün dəyərindən çıxılır.

241.4. Təyinat yerinin yaxınlığında satılmış yükün kontribusiya dəyəri yükün satışından əldə edilən xalis məbləğə ümumi qəzanın bölüşdürülməsi qaydasında ödənilən məbləğ əlavə edilməklə müəyyənləşdirilir.

241.5. Gəminin kontribusiya dəyəri ümumi qəza halı anında gəminin berbout-çarter və ya taym-çarter üzrə fraxta götürülməsindən asılı olmayaraq müəyyənləşdirilir.

241.6. Əmlakın kontribusiya dəyəri müəyyənləşdirilərkən, gəmi sahibinin riskində olan fraxt və sərnişinlərin gediş haqqından fraxt və gediş haqqını almaq məqsədi üçün çəkilən xərclər, o cümlədən gəmi heyəti üzvlərinin əmək haqlarına çəkilən xərclər çıxılır. Bu həmin xərclərdir ki, əgər gəmi və yük ümumi qəzanın yaranmasına səbəb olan şəraitdə məhv olsa idi, onları çəkmək lazım gəlməzdi və bunlar ümumi qəzaya aid edilə bilməzdi.

241.7. Əmlakın kontribusiya dəyəri və ümumi qəzanın bölüşdürülməsi qaydasında əvəzi ödənilən zərərin örtülməsi üçün ödənişlər müəyyənləşdirilərkən, sərnişinlərin konosament əsasında daşınmayan baqajı, o cümlədən müşayiət etdikləri avtomobillər və başqa şəxsi əşyalar nəzərə alınmır.