Umumiy tilshunoslik


QOZON   LINGVISTIKA  MAKTABI



Yüklə 0,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə44/90
tarix31.12.2021
ölçüsü0,74 Mb.
#113317
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   90
umumiy tilshunoslik

QOZON   LINGVISTIKA  MAKTABI 

Qozon lingvistik maktabining asoschisi rus va polyak tilshunosi Ivan (Yan) 

Aleksandrovich  (Ignausыs)  Boduen  de  Kurtene  (Nesislav)  (1845-1929)  avval 

Varshavadagi  gimnaziyada,  so‘ng  Praga,  Berlin,  Laypsng,  Vena,  Berlinda  tahsil 

olgan.  Uning  dastlabki  “XVI  asrgacha  bo‘lgan  qadimgi  polyak  tili  haqida”  nomli 

asari  1870  yildayoq  Leypsigda  chop  qilinadi.  Bu  ishi  uchun  unga  magistrlik 



darajasi  va  privat  dotsent  unvonini  berishdi.  1874  yilda  29  yoshida  “Rezyan 

shevalarining fonetikasini o‘rganish tajribasi” mavzusida doktorlik dissertatsiyasini 

himoya  qiladi.  Asosiy  asarlari:  “Tilshunoslik  va  tildagi  ayrim  umumiy 

mulohazalar”  (1871),  “Fonetik  alternatsiyalarning  mahorat  nazariyasi”  (1895), 

“XIX  asr  lingvistikasi  yoki  tilshunosligi”  (1901),  “Lingvistik  maqolalar  va 

aforizmlar (iboralar)” (1903), “Tilshunoslikka kirish” (1917). 

U  Qozonda  9  yil,  Yuryevda  10  yil,  Krakovda  5  yil,  Peterburgda  18  yil 

ishladi. Peterburgda ishlagan paytda L.V.Shcherba, A.P. Barannikov, V.V.Radlov 

kabi 

mashhur 


tilshunoslarni, 

Varshavada 

ijod 

qilgan 


paytlarida 

esa 


V.Doroshevskiy,  N.V.Krushevskiy  singari  olimlarni  yetishtirgan.  V.Doroshevskiy  

semasiologiya, leksikografiya va leksikologiya, til va tafakkur, axborot nazariyasi 

hamda  so‘zlarning  lug‘aviy  tahlili  kabi  masalalar  bilan  shug‘ullangan  ko‘zga 

ko‘ringan  olim.  N.V.Krushevskiy  fonetikaning  eng  muhim  vazifasi  bobo  tilning 

tovush sistemasini qayta tiklash emas, balki ma’lum tilning tovushlari harakterini, 

ularning o‘zgarish qonuniyatlarini, yo‘qolish va yangi tovushlarning paydo bo‘lish 

sharoitlarini o‘rganishdir, deb hisoblaydi.  

    Qozon  maktabi  vakillari  bilan  til  faoliyatining  psixik,  fonetik  tomonlari 

hamda  fonologiya  masalalari  bilan  shug‘ullanadi.  U  tilshunoslikka    fonema 

nazariyasi  va  atamasini  kiritdi.  Uning  shogirdi  V.A.  Bogorodiskiy  eksperimental 

fonetika  asoschilardan  biri  hisoblanib,  Qozon  universiteti  qoshida  Rossiyada 

birinchi  bo‘lib  fonetik  laboratoriya  tashkil  qilgan,  so‘zlardagi  morfologik  qayta 

bo‘linish,  soddalashish,  singarmonizm  hodisalari  bo‘yicha  tadqiqot  ishlari  olib 

borgan, turkiy tillar tadqiqi bilan ham shug‘ullangan.  




Yüklə 0,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   90




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin