Umumiy tilshunoslik


Tilshunoslikning  grammatik  davri



Yüklə 0,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/90
tarix31.12.2021
ölçüsü0,74 Mb.
#113317
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   90
umumiy tilshunoslik

Tilshunoslikning  grammatik  davri      qadimgi  yunon  tilshunosligida 

Iskandariya davri deb ham yuritiladi va u makedoniyalik Aleksandr Makedonskiy 

nomi  bilan  bog‘liqdir.  Makedonskiyning  harbiy  yurishlari  tufayli  O‘rta  Yer 

dengizi,  O‘rta  Sharq,  Qora  dengiz  atroflari  hamda  hozirgi  Yevropa  mintaqalariga 

grek  madaniyati,  ilm-fani  tarqaldi  va  Sharq  madaniyati  bilan  qo‘shilib  ketib, 

aralash  madaniyat  –  ellinizmni  vujudga  keltirdi.  Iskandariya  ellinizm 

madaniyatining  va  ilm-fanning  eng  yirik  markazi  hisoblandi  va    e.  av.  III  asrdan 

boshlab    hatto  Afina  va  Rim  ham  Iskandariya  bilan  tenglasholmadi.  Harbiy 

yurishlar  natijasida  to‘plangan    700  ming  jildga  yaqin  nodir  asarlar  olamshumul 

Aleksandriya  kutubxonasining  hamda  shu  asosda  Aleksandriya  maktabining  

yuzaga kelishiga sabab bo‘ldi.  

Tilshunoslikning  grammatik  davrida  Iskandariya    maktabi  vakillari  yunon 

tili  fonetikasi,  morfologiyasi  va  sintaksisi  bo‘yicha  jiddiy  tadqiqot  ishlari  olib 

borganlar, xususan, morfologiyaga oid masalalar mukammal ishlab chiqilgan. Ular 

tovushlarni  akustik  prinsip  asosida  tahlil  qilib,  tovush  va  harflarni  bir  narsa,  deb 

hisobladilar,  harflarni  unli  va  undoshga    ajratdilar.  Unli  harflarga    o‘zini  alohida 

eshitish mumkin bo‘lgan tovushlar sifatida, undosh harflarga esa  unlilar bilangina 

talaffuz  qilinadigan  talaffuz  qilinadigan  tovushlar  sifatida    qaradilar.  Shuningdek, 

bo‘g‘in,  urg‘u  masalalar  bo‘yicha  ham  ayrim  ma’lumotlar  berishdi.  Iskandariya 



maktabining  asosiy  xizmati  shunda  bo‘ldiki,  ular    grammatikani  falsafadan 

ajratdilar.     

Bunda,  albatta,  Sharqdan  keltirilgan  nodir  qo‘lyozmalarning  ta’siri  katta 

bo‘lgan.  Demak,    qadimgi  Yunoniston  va    Rim  madaniyatining    rivojlanishida 

qadimgi  misrliklar,  shumerlar,  finikiyaliklar,  qadimgi  Eron  va  Turon  xalqlarining  

ham  sezilarli  hissasi    bor.  Aleksandriya  maktabida  ulug‘  shoir,  yozuvchilar, 

matnchilar  ijod  qilishgan.  Ularning  oldiga  qo‘yilgan  dastlabki  vazifa  -  qadimgi 

qo‘lyozmalarni,  ayniqsa,  Gomer  asarlarini  o‘rganish,  shuningdek,  Sharqdan 

keltirilgan nodir qo‘lyozmalarni tarjima qilish va tahlil qilishdan iborat edi. Ushbu 

maktabning eng yirik namoyandalari Zenodot, Aristarx (e.av.II asr oxiri), Dionisiy 

(eramizning II asri boshlari), Appoloniy Diskol (II asrning 2-yarmi) larning tahliliy 

ishlari natijasida grammatik kategoriyalar, klassifikatsiya ta’limotlari  yaratildi. 




Yüklə 0,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   90




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin