Umumiy tilshunoslik



Yüklə 0,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə85/90
tarix31.12.2021
ölçüsü0,74 Mb.
#113317
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   90
umumiy tilshunoslik

SOTSIOLINGVISTIKA 

Til ijtimoiy hodisa bo‘lgani uchun u jamiyat hayoti bilan uzviy bog‘liq va bu 

tilshunoslikning  tilning  ijtimoiy  mohiyati  va  vazifasi,  tilga  sotsial  omillarning 

ta’siri  kabi  masalalar  bilan  shug‘ullanuvchi    sotsiolingvistika  yo‘nalishining 

shakllanishiga    olib  keldi.  Ayniqsa  zamonaviy  ijtimoiy  rivojlanish  hamda  ilmiy 

texnik  revolyusiya  tilning  sotsiolingvistik  va  struktur  o‘rganish  muammolarini 

chuqur  tahlil  qilishni  hayotiy  zaruriyat  qilib  qo‘ydi.  Sotsial  lingvistika  fonologik 

sistema  birliklaridan  tortib  butun  til  strukturasigacha  bo‘lgan  barcha    til 

hodisalarini ijtimoiy shartlashgan hodisalar deb qaraydi.  Barcha ijtimoiy hodisalar 

ichida  til  sistemasi  eng  yopig‘i  hisoblanadi,  o‘ziga  xos  xususiyatlariga  va 

murakkab strukturaga ega. 

Jamiyat lingvistik hayotiga ilmiy-texnika revolyusiyasi ta’sirining xarakteri, 

tempi,  ko‘lami,  sohalari  va  xususiyliklarini  aniqlash  sotsiolingvistikaning  eng 

muhim  va  dolzarb  vazifasidir.  Lingvistikaning  sotsiolingvistik  tadqiqotlar  ob’ekti 

bo‘lmish  tomonlari  -  terminologik  tizimlarning  paydo  bo‘lishi  va  ularni  uzluksiz 

differensiatsiyalanishi,  dunyo    tillari  ijtimoiy    funksiyalarining  notekis  rivojlanish 

jarayonlari,  hududiy  dialektlarning  maydalashuvi,  rivojlangan  tillarning  ijtimoiy-

kasbiy  differensiatsiyasining  tezlashuvi,  leksik-semantik  va  stilistik  sistemalarga 

jamiyatdagi mafkuralar ta’sirining kuchayishi kabi masalalariga ilmiy texnikaning 

rivojlanishi  eng kuchli ta’sir ko‘rsatadi.  

Ma’lumki,  til  va  madaniyat,  milliy  til  va  milliy  madaniyat  o‘zaro 

chambarchas  bog‘liq.  Til  madaniyat  yaratishning  eng  asosiy  vositalaridan  biri 

bo‘lib,  u  madaniyatga  erishish,  uni  tushunish,  uning  turli  sohalarida  muloqot 

yuritish    vositasidir.    Ko‘rinadiki,  madaniyat  tilning  rivojlanishiga  to‘g‘ridan-

to‘g‘ri  ta’sir    etadi,  biroq  u  til  ichki  rivojlanishining  asosiy  vositasi  ham,  quroli 

ham emas.  Madaniyatning rivojlanishiga ijtimoiy faktorlar  ta’sir ko‘rsatadi. Til va 

madaniyatning  o‘zaro    munosabati  negizida      lingvokulturologiya,  ya’ni 

lingvomadaniyatshunoslik  sohasi ham  vujudga keldi. Ushbu sohaning nazariy va 

amaliy  ahamiyati  bugungi  kunda  ayniqsa  dolzarb,  chunki  ayniqsa  tillarni 



egallashda  tili o‘rganilayotgan xalqning madaniyatini bilishning amaliy ahamiyati 

nihoyatda katta.    




Yüklə 0,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   90




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin