Ünden bugüN

Hindîler Tekkesi, Aksaray

Yavuz Çelenk, 1994

dî Baba Şeyh" olarak bilinen Şeyh Abdullah, aynı zamanda Üsküdar'daki Afga-nîler Tekkesi'nin(->) de şeyhi olan Şeyh Hacı Mehmed. Tekkenin son şeyhi Ab-durrahman Riyazüddin Babur bin Nazi-rüddin el-Hindî Kahire'nin el-Ezher Medresesi ile Bağdat'ın Nu'maniyye Medre-sesi'nden yetişmiş bir âlim idi. Yüzyılımızın başlarında, İstanbul-Aksaray'daki Hindîler Tekkesi'nin postuna geçmeden önce Kudüs'teki Hindiler Tekkesi'nde (Tekiyet el-Hunud) şeyhlik yapmıştır.

Aslında Nakşibendîliğe bağlı olan tekke 17. yy'ın ortalarında Kadirîliğe bağlanmış, 18. yy'ın sonlarından itibaren tekrar Nakşibendîliğe avdet etmiş, 19. yy'ın başlarından sonra bu iki tarikat arasında birçok kez el değiştirmiştir. Kadirîlik ile olan bu bağlantı söz konusu tarikatın Hindistan'daki nüfuzu ile açıklanabilir. Nitekim Kudüs'teki Hindiler Tekkesi de Kadirî tarikatına bağlıdır.

Hindîler Tekkesi'nin harap durumda olan mescit-tevhidhanesi ile Ishak Buharî Türbesi, belediye tarafından 1933'te yıktırılmış olup halen bu yapıların izleri görülebilmektedir. Hazirede, şeyhlerin yanısı-ra II. Mehmed (Fatih) dönemi ricalinden Silahdar Mehmed Ağa ve Hindistan'daki Maysor Devleti'nin hükümdarı Tipu Sul-tan'ın elçisi İmam Serdar (ö. 1787) gibi bazı önemli şahsiyetler de gömülüdür.

Bibi. Küçük Abdal, Vilâyetname-i Şah, Ankara, Cebeci 11 Halk Ktp, no. 495, vr 96; Ayvan-sarayî, Hadîka, I, 219; Çetin, Tekkeler, 585; J. de Hammer, Histoire de l'Empire Ottoman, Paris, 1835-1843, 50; Aynur, Saliba Sultan; Âsi-tâne, 3; Osman Bey, Mecmua-i Cevâmi, I; Münih, Mecmua-i Tekâyâ, 5; Sicill-i Osmanî, II, 166, III, 326; İhsaiyatlI, 19; CSR, Dosya B/66; K. Kufralı, "Molla ilahi ve Kendisinden Sonraki Nakşibendiye Muhiti", TDED, III/1-2 (1948), 130-1313; T. Zarcone, "Histoire et cro-yances der derviches turkestanais et indiens â istanbul", AnatoliaModerna, II (1990), 170-181..

THIERRY ZARCONE