Ünden bugüN

İOANNES HRİSOSTOMOS

(340/350, Antiokheia [Antakya] - 14 Eylül 407, Komana [Karadeniz'in doğu kı-ytlannda]) 26 Şubat 398-20 Haziran 404 arasında Konstantinopolis patriği, Hıristiyan ahlakçı ve aziz.

Bizans ilahiyatının en seçkin vaizlerinden olup, Eski Ahit ve Yeni Ahit'le ilgili tefsirleri ile ünlüdür. Bizans'ın devlet yönetiminde etkin rol oynayan Germen unsurlara ve saray çevresine karşı yürüttüğü kampanya sonucu patriklik makamım kaybetmiştir.

Zengin bir ailenin oğlu olarak iyi bir eğitim görmüştü. Hocalarından biri ünlü Libanius, diğeri de Tarsuslu Diodorus'tu. Sivil memuriyete hazırlanırken, Hıristiyanlığı kabul etti ve keşişliği seçti. Kısa bir dönem çölde münzevi yaşamı sürdürdükten sonra, memleketi Antiokheia'ya döndü ve 381'de diyakon, 386'da rahip oldu. Bu dönemde ateşli vaazlarıyla büyük bir üne kavuştu. 398'de patrik yapılmak için başkente davet edildi. Vaazları dolayısıyla kendisine çok bağlı olan Antiokheia a-halisinin tepkisinden çekinildiği için Konstantinopolis'e gizlice getirildi. İoannes Hrisostonıos'un aleyhtarı Aleksandreia (İskenderiye) Patriği Teofilos'un entrikalarına rağmen patrik oldu ve bundan sonra bir dizi politik olaya karıştı.

İmparator Arkadios döneminde (395-408) Konstantinopolis'teki en güçlü siyasal odak Gotlardı. I. Theodosius (hd 379-395) tarafından Bizans ordusuna dahil e-dilen Got müfrezelerinin komutanı Gainas etrafında toplanan bu Germen unsurlar, 399'da Frigya'yı talan etmişler, 400'de ise başkent halkına saldırmışlardı. Gotlar aynı zamanda 325 tarihli Nikaia (İznik) Kon-sili'nde sapkın bir akım olarak mahkûm edilmiş Ariusçuluk mezhebine dahildiler. İsa'nın Tanrı tarafından yaratılmış, sonlu bir varlık olduğunu kabul eden Ariusçuluk, özellikle Valens döneminden beri (364-378) çok etkindi. Gainas bir adım daha atarak başkentteki tapınaklardan birinin kendilerine tahsis edilmesini isteyince, karşısında İoannes Hrisostomos'u buldu, î. Hrisostomos'un bu tepkisi aynı zamanda, sarayın gözdesi Eutropios'u, giderek güçlenen İskenderiye Patriği Teofi-los'u ve imparatoriçeyi sert bir biçimde e-leştirmesi ile birleşince kariyeri sona erecekti. 403'te, Halkedon'da (Kadıköy) toplanan bir sinod'da patrik alelacele azledilerek Anadolu'ya sürüldü. Aynı yıl kendi lehine patlak veren bir halk ayaklanmasından sonra geri çağrılarak görevine iade edildiyse de İmparator Arkadios'la arasındaki barış fazla sürmedi. Eudoksia