Ünden bugüN

Haşim İşcan

Gözlem Yayıncılık Arşivi

Belediye Şubesi çevresinde 24 dükkân yaptı, istanbul'a 8 çocuk bahçesi kazandırdı. Parkları tanzim etti. Florya'da mevcut turistik tesislere ve motellere 12 lojmanlı bir motel ilave etti. Güneş Plajı tamamlandı. Bebek Bahçesi'ndeki Belediye Gazinosu yeniden yapıldı; park düzenlendi. Sultanahmet Meydanı'ndaki havuz tamamlandı. Bu havuz için 163.000 TL harcandı. Sultanahmet ve Ayasofya Müzesi çevresi aydınlatıldı. Beşiktaş'taki eski bina modern bir belediye şubesine dönüştürüldü.

Taşlılarla, Basınköy, Havacılar Sitesi, Ihlamur Deresi, Zeytinburnu, Ortaköy-Arnavutköy, Üsküdar-Kadıköy, Kadıköy-Selamiçeşme kanal ve kolektör inşası sürdürüldü.

Fatih'in Heykelini Yaptırma Demeği'ni kurdu. Ancak ödenek yetersizliği nedeniyle amacına ulaşamadı. Ölümünden sonra Saraçhanebaşı Geçidi'ne Haşim îşcan Geçidi adı verildi.

ZAFER TOPRAK

İŞÇİ HAREKETİ

istanbul'da yaşayan işçilerin bir toplumsal sınıf olarak kendi çıkarlarını savunmak üzere ekonomik, politik, kültürel alanlardaki girişim, tutum, eylem ve örgütlenmelerinin oluşturduğu bütün.

Bugün elimizde doğrudan doğruya istanbul'da işçi hareketinin tarihini inceleyen ayrıntılı bir çalışma yoktur. Ne var ki, var olan genel kaynaklar, İstanbul'da bir işçi hareketinden ancak 1908 sonrası dönem için söz edilebileceğini ortaya koymaktadır.

İstanbul'da, şehrin kuruluşundan hemen sonraki dönemlerden başlayarak, yaşamını emek gücünü satarak sağlayan bir toplumsal kesim hep var olmuştur. Sayısı bir dönemden ötekine değişse de, şehir nüfusu içinde görmezden gelinemeyecek bir oran oluşturan bu emekçilerin, bazı direniş ve hak arama hareketlerine başvurmuş olduklarını ortaya koyan tarihsel belgeler de vardır.

Yine de, İstanbul'da işçilerin toplumsal varlıklarının artık onları bir sınıf olma konumuna getirmesi ve bu arada çeşitli direniş, eylem ve örgütlenmelerin bütünlüğe

kavuşup, bir "işçi hareketi" oluşturacak düzeyi bulması, kapitalist ilişkilerin şehirdeki ekonomik yapı ve ilişkileri belirleyici bir gelişkinliğe ulaşması sonrasında gerçekleşmiştir. Bu süreç ise temel olarak 19. yy boyunca tamamlanmış ve 1908 Devrimi ile öznel koşullarına kavuşmuştur. Kısaca, elde var olan son derece sınırlı araştırmalar, 19. yy'm son 30 yılı ile 20. yy'in ilk yıllarının, istanbul'da çeşitli direniş ve örgütlenme girişimleri ile adına işçi hareketi denebilecek bir toplumsal ve politik gücün adım adım ortaya çıkışına tanıklık ettiğini göstermektedir,