Ünden bugüN

İZMİR PALAS

Maçka'da, Maçka Caddesi üzerinde, italyan Sefarethanesi olarak inşa edilen Anadolu teknik lisesinin karşısmdadır. 7 katlı apartman, izmirli işadamı Şerifzade Ahmed Süreyya Bey (ö. 1932) tarafından, Cumhuriyet döneminin ilk 10 yılı içinde yaptırılmıştır. Binanın sol köşesinde mimar J. d'Armi'nin ismi yazılıdır.

Yapının kuzey yanı apartmanlara bitişik, doğu cephesi cadde üzerinde, batı ve güney yönü ise bahçe ile çevrilidir. Güneydoğu köşesi, ikinci kattan teras çatıya kadar devam eden dikdörtgen kesitli bir çıkma şeklinde dışarı taşırılmış, teras katına

ise sivri kemerli bir köşk görünümünde bir bölüm yerleştirilmiştir. Bu bölümün Sol yanında burmalı sütunlarla desteklenen bir teras bulunmaktadır. Yapıyı, üst katta sivri kemerli pencere dizileri, alt katta ise köşeleri pahlanarak yumuşatılmış dikdörtgen kesitli pencereler aydınlatır. Kat aralarında, kalıplanmış sıva ile oluşturulmuş şemse kabartmaları ve çerçeveler içine alınmış geometrik düzenlemeler atlamalı olarak yer almaktadır. Maçka Kış-lası'na bakan güney cephesinde ileriye doğru çıkma yapan demir korkuluklu balkon birimlerinin iki yan duvan çerçeveler içine alınmış şemse motifleriyle süslenmiştir. Apartmana, sivri kemerli ve demir kanatlı büyük bir kapıdan girilir. Kapının iç yüzeyi, klasik dönem (16-17. yy'lar) motiflerinin ve renklerinin kullanıldığı Kütahya çinileri ile kaplıdır. Kapının bak-lavalı demir kafesinin içi palmet motifleriyle bezelidir. Üzerinde şemse biçiminde iri demir tokmaklar asılıdır. Kapının sağ yanında hafifçe dışarı taşan bölüm iki taraftan burmalı sütunlarla çevrelenmiş ve üzeri prizmatik üçgenler kuşağıyla sınırlanmıştır. Söz konusu cephenin hemen üzerine, ortada iki sütuna oturan, kemer aynalarına çini kabaraların konduğu üç adet sivri kemer yerleştirilmiştir. Apartman girişinde demir konstrüksiyonla inşa edilmiş, beşik tonoz görünümündeki uzun koridor arka bahçeye açılmaktadır. Koridorun tavanını alçıdan bir mukarnas dizisi çevreler.

I. Ulusal Mimarlık Üslubu'nun erken dönem Cumhuriyet mimarisindeki son örneklerinden olan bu apartmanda, özellikle cephelerin tasarımı ve bezemesi üzerinde durulduğu, apartman birimlerinin aynı yıllara ait hemen bütün apartmanlarda olduğu gibi irrasyonel bir anlaşıyla ele alındığı, manzaraya açılan bölümlere, birbirine bağlanan salonların yerleştirildiği, kuzey-güney doğrultusunda gelişen uzun koridorların iki yanında yatak odaları ile banyo ve tuvalet birimlerinin dizildiği gözlenmektedir. Apartman dairelerinde, salon birimlerindeki klasik Osmanlı motiflerinin kullanıldığı camlı ahşap bölmeler bulunmakta, tavanların oldukça sade tutulduğu dikkati çekmektedir.

TARKAN OKÇUOĞLU