Ünden bugüN

KETHÜDA MEHMED PAŞA ÇEŞMESİ

Babıâli yakınlarındaki İstanbul Erkek Lisesi (eski Düyun-ı Umumiye) binası ile Mahmud Paşa Camii arasında bulunan Celal Ferdi Gökçay Sokağı üzerinde, Nebioğlu İşham'nm yanındadır.

18. yy'ın ikinci yarısına tarihlenen çeşmenin banisi, Damat İbrahim Paşa kethüdası Mehmed Paşa'dır. Affan Egemen'in istanbul'un Çeşme ve Sebilleri adlı eserinde aranıp bulunamadığı belirtilen bu çeşme, günümüzde mamur durumdadır. Ancak,

KETHÜDA MEHMED PAŞA

552

553

KEVORK KİLİSESİ

çeşme istanbul'daki birçok örneği gibi varoluş nedeni ve niteliğine taban tabana zıt bir durumda bulunmakta, oldukça bakımsız bir halde ihya edileceği günleri beklemektedir.

Çeşme, duvarları taş, tuğla ve horasan-harcı ile örülmüş oldukça büyük bir su haznesinin önüne mermer kaplama olarak yapılmıştır. Her iki yandan birer sütunçe ile sınırlanan çeşmenin cephesi, dikdörtgen formda bir silmeyle çerçevelenmiştir.

Çeşmenin, Şâkir adlı bir şaire ait olan ve 1141/1728 tarihini taşıyan, talik hat ile hakkedilmiş 10 beyitlik kitabesi, dilimli kemerin üzerinde yer alır. Dilimli kemerin içindeki nişte yer alan aynataşı ise, yine dikdörtgen bir silmeyle çerçeve içine alınmış olup, yıldızçiçeğinden türetilmiş bir süsleme öğesine sahiptir. Çeşmenin lülesi koparılmış, suyu akmamaktadır. Tekne kısmı ise yol seviyesinin yükseltilmiş olması nedeniyle zemin altında kalmıştır. Ancak, tekne kısmını örtmek amacıyla, yatay konumda yerleştirilmiş olan uzun mermer kenar, zemin üzerinde görülebilmektedir. Çeşmenin saçağı günümüze gelememiştir.

Bibi. Tanışık, İstanbul Çeşmeleri, I, 136-137; ISTA, VII, 3865; A. Egemen, İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri, ist, 1993, s. 584.

HALUK KARGI