Ünden bugüN

HEPTASKALON LİMANI

Bugünkü Unkapanı bölgesinde, Haliç kıyısında bulunduğu sanılan Bizans dönemi limanı.

Heptaskalon (yedi iskeleli) Limanı, büyük olasılıkla, Haliç kıyısında, şimdiki Atatürk Köprüsü'nün(->) doğusunda bulunuyordu. Adına ilk kez 9. yy'da, Ayios Aka-kios Kilisesi'nin yerini tanımlayan bir yazmada rastlanır.

Geç Bizans dönemi imparatoru ve tarihçisi VI. İoannes Kantakuzenos'un (hd 1347-1354) yazmalarında bir Heptaskalon Limanı'ndan defalarca söz edilmektedir. Fakat yazarın sözünü ettiği liman, büyük olasılıkla, şehrin Marmara kıyısında bulunan ve savaş kadırgalarının girdiği Kon-toskalion (kilise iskeleli) Limanı olmalıdır. Daha önceleri Sofia'nın Limanı diye bilinen bu liman ile 9. yy yazmalarında sözü edilen asıl Heptaskalon Limam'nın aynı yer olmadığı, İoannes'in yazmalarında, Ayios Akakios Kilisesi'nden hiç söz edilmemesinden anlaşılmaktadır.

Günümüz araştırmacılarının çoğu, iki limanın da aynı olduğunu ve limanın Marmara kıyısında aranması gerektiğini kabul etme eğilimindedirler. Fakat, Heptaskalon Limanı ile Ayios Akakios Kilisesi arasındaki ilişki bilindiğine göre, bu düşüncenin kabulü, iki ayrı Akakios Kilisesi olduğu şeklindeki yanlış bir teze neden olacaktır. Bu varsayıma göre, bunlardan biri Haliç kıyısında, diğeri ise Marmara kıyısında, Kumkapı'da olmalıdır. Oysa, Ayios Akakios adıyla tanınan kilisenin tek bilineni, bugünkü Vefa(->) bölgesindedir. 4. yy' da inşa edilen ve I. lustinianos dönemi (527-565) ve I. Basileios döneminde (867-886) tamir gören Ayios Akakios Kilisesi, 14. yy'da hâlâ ayakta idi. Fakat bu tarihten sonra kilisenin adına bir daha rastlanmamıştır.

Bibi. Janin, Constantinople byzantine, 229-230; Janin, Eglises etMonasteres, I, 3, 13-15; A. Stauridu-Zaphraka, "Kontaskalion ve Heptaskalon", (orijinali Grekçe), Byzantina, 13, 1985, 1303-1328; A. Berger, Untersuchungen zu den Patria Konstantinupoleos, Bonn, 1988, s. 465-467.

ALBRECHT BERGER