Ünden bugüN

HEYBELİADA SANATORYUMU

Çam Limanı mevkiinde 1924'te kurulmuş istanbul'un ve Türkiye'nin ilk sanatoryumu.

Türkiye'de çağdaş anlamda bir sanatoryum kurulması ilk kez, II. Abdülhamid döneminde düşünülmüş ve 1904'te Etfal Has-tanesi'ndef-») veremli çocuklar için baraka şeklindeki ilk sanatoryum yapılmıştır. O sıralarda yabancı ülkelerde, dağlarda çamlar içinde kurulmuş sanatoryumlarda hastaların yüzde 68 oranında şifa bulduğuna dair bilgiler alınmakta olduğundan Heybeliada'daki Mekteb-i Bahriye Neka-hethanesi'nin bir sanatoryuma çevrilmesi düşünülmüş, bu sırada bina muhacirlere tahsis edilmiş, ancak burada bir sanatoryum kurma fikrinden vazgeçilmemiştir. Heybeliada'nm Çam Limanı mevkii, çamlarla kaplı bulunması ve kuzeyden gelen sert ve soğuk rüzgârlara karşı kapalı olması nedeniyle, iklim tedavisi olanakları bakımından bir sanatoryum için ideal bir konumdaydı.

Karadan bakıldığında Çam Limanı'nı kapatan iki burundan soldakinde, Mekteb-i Bahriye Nekahethanesi olarak kullanılan küçük bina inşa edilmişti. Bu bina sonraları Bahriye Mızıka Mektebi olarak kullanılmıştı ve sonunda da muhacirlere tahsis edilmişti. İşte bu bina 1924'te Heybeliada Sanatoryumu'nun ilk nüvesini o-luşturdu.

Dr. Refik Saydam'ın sağlık bakanlığı zamanında, sanatoryumun kurucusu olarak Dr. Reşat Rıza Bey düşünüldü. Verem hastalıkları konusunda zamanın en yetkili hekimlerinden olan bu hekim, verilen tahsisatın darlığım öne sürerek teklifi reddetmiş ve daha büyük bir sanatoryumun Şişli'de kurulmasını önermiştir. Bunun ü-zerine, Sağlık Bakanlığı da, Heybeliada Sanatoryumu'nun oluşturulması için Dr. Ser-ver Kâmil ve Dr. Tevfik İsmail (Gökçe) beyleri görevlendirdi. Bu hekimler 15 Ağustos 1924'te adaya gelerek binayı teslim aldılar ve gerekli tamiratı yaptırıp ilave inşaatları başlattılar.

l Kasım 1924'te 16 yataklık ilk nüve kuruldu. Üst katta biri kadınlara diğeri de erkeklere ayrılmak üzere 8 yataklı iki koğuş,

alt katta da idareye ve memurlara tahsis edilmiş birkaç oda, sanatoryumun nüvesini oluşturdu.

Kamil Bey'in 1925'te başhekimlikten ayrılmasından sonra Dr. Tevfik İsmail Gökçe Bey bu göreve getirildi ve 30 yıl süre ile bu makamda kaldı. Kurumun ilk yıllarında, soba ile ısıtılan binalarda kür yerleri, basit tesviye edilmiş toprak üzerinde, üstü ve arkası tente kaplı salaş yerlerdi. Sanatoryumun suyu, eski ve verimsiz bir tulumba ile çürük bir sac depoya verilerek temin ediliyordu. Elektrik de ancak akşamları birkaç saat faaliyette bulunan ufak bir motorla sağlanıyordu.

19401ı yılların başlarında, Çam Limanı Bumu üzerinde inşa edilmiş binalar sanatoryumun ihtiyaçlarını karşılayamaz olunca, 1945'te Tur Yolu'nun sağdaki yamaçlara bakan kısmında kadın hastalar için, inşaat alanı 7.492 m2 olan yeni büyük binanın yapımına başlandı ve bu bina da kısa sürede tamamlanarak l Ocak 1947'de hizmete girdi.

Böylece 510 yatak kapasitesine ulaşan sanatoryum günümüzde Heybeliada Sanatoryumu Göğüs Hastanesi ve Göğüs Cerrahisi Merkezi adıyla hizmet vermektedir. Sağlık Bakanlığı'na bağlı, göğüs hastalıkları alanında uzmanlaşmış bir özel dal hastanesi olup 640 yatağı vardır. Ayrıca 60 ya-. taklı bir de eğitim merkezi bulunmaktadır. KRİTON DİNÇMEN