Ünden bugüN

İBN MEDDAS MESCİDİ

Fatih llçesi'nde, Unkapam ile Cibali arasında, Salih Paşa Caddesi üzerinde ve Bostan Hamamı Sokağı'ndadır. Mescide "Salih Paşa", "Paşmakçızade" adlan da verilir.

Banisi, ulemadan Tokatlı Paşmakçı Hü-sanıeddin Efendi'dir. İbn Meddas olarak tanınmıştır. 1442'de Amasya müftüsü olmuş, bu şehirde Hüsamiye Medresesi'ni yaptırmıştır, istanbul'un fethine katılmak üzere İstanbul'a gelmiş ve fetihten sonra bu mahalleye taşınmıştır. Mescidin naziresinde bulunan mezar taşında "Ebu'1-feth Sultan Mehmed Han'ın mestçibaşısı" diye yazmaktadır.

İlk yapılışıyla II. Mehmed (Fatih) dönemine (1451-1481) ait olan mescit 12467 1830'da yenilenmiştir. 1977-1980 arasında onarım görmüş, ikinci bir kat ilave edilmiştir. 1647'de Sultan ibrahim tarafından katledilen Sadrazam Salih Paşa mescidin çevre duvarına bir çeşme yaptırmış, 1912'de bu çeşme Zeyneb Hanım adlı bir hayırsever tarafından yenilenmiştir.

Mescidin son cemaat yeri yoktur. Avludan merdivenlerle doğrudan mescide u-laşılır. Avluya bakan cephe abdest alma muslukları konularak değerlendirilmiştir. Merdivenlerin diğer yanından ise yine merdivenlerle tuvaletlere inilmektedir.

Mescide girildikten sonra ilk karşılaşılan, merdivenlerle çıkılan kadınlar mahfilidir. Mahfilin tek penceresi batı yönünde bulunan küçük penceredir. Mescidin doğu tarafında üç tane yuvarlak kemerli pencere mevcuttur. Kıble yönünde ise mihrabın iki yanında birer pencere vardır. Batı yönündeki tek pencere yakın bir zamanda örülerek kapatılmıştır. Giriş yönünde kapının iki yanında da birer pencere mevcuttur.

Mihrap ve minber yakın bir zamanda mermerden yapılmıştır. Düz çatıyla örtülü mescide sonradan bir saçak eklenmiştir. Minarenin konumu mescidin en çarpıcı özelliğidir. Alışık olduğumuz gibi bir köşede değil kıble duvarına paralel orta kısımdadır. Minarenin şerefe altı, tuğlaların dik konulmasıyla tezyin edilmiştir.

Mescit ne yazık ki son zamanlarda yapılan kötü onarımlardan payını almıştır. Mescidi gölgede bırakacak bir lojman eklenmekle kalmamış çevre duvarı da dahil olmak üzere tamamı kırmızı ve koyu sarı renkli bir boya tabakasıyla kaplanmıştır.

Bibi. Demircanlı, Evliya Çelebi, 252; Ayvan-sarayî, Hadîka, I, 24; Osman Bey, Mecmua-i Cevâmi, I, 2-3, no. 5; Öz, istanbul Camileri, I, 74; Ayverdi, Fatih III, 424; Fatih Camileri, 194-195.

ESRA GÜZEL ERDOĞAN