Ünden bugüN

iGNATİOS

142

143

İHTiSAS

girdiğini gösteren ve Bizans entrikalarının dini kurumu ne denli çürüttüğünü, içine aldığını sergileyen ilginç örneklerden biridir.

Ayasofya Kilisesi'nde bulunan İgnati-os portresinin 886'dan hemen sonra yapıldığı sanılmaktadır. Bibi. Ostrogorsky, Bizans, 210-218; C. Diehl, Byzantium, Greatness and Decline, New Jer-sey, 1957, s. 215-216; P. Stephanou, "La vi-olation du compromis entre Photius et leş ig-natiens", Orientalia christianaperiodica, S. 21 (1955), s. 291-307.

AYŞE HÜR

İGNATİOS (Smolenskli)

(14. yy) Rus din adamı ve gezgin.

Smolensk'li (Rusya'da) bir rahip olan İgnatios 1389'da Konstantinopolis patriğini ziyarete gelen Rus metropoliti Pimen' in heyetinde bulunan Smolensk Piskoposu Mihail'in maiyetinde idi. Pimen, patrik tarafından aforoz edildiğinden, affedilmek için Konstantinopolis yolculuğuna çıkıyordu. Heyet 13 Nisan 1389'da Moskova'dan hareket ederek 26 Mayıs'ta Azak'a geldi. Oradan gemiyle 10 Haziran'da Sinop'a u-laştı. Ereğli ve Kefken'den sonra Kerpe'nin 3 mil batısında bulunan ve bugün yok o-lan Astrabike kentine gelindiğinde, Metropolit Pimen ve Piskopos Mihail, Ignati-ös'u öncü olarak Konstantinopolis'e gönderdiler. O da Şile ve Riva'dan geçerek 28 Haziran'da istanbul'a varır. Ertesi gün karaya çıkarak, 30 Haziran'da Ayasofya'ya gider. Ayinde hazır bulunduktan ve kiliseyi gezdikten sonra Atmeydanı'na ve onun yanındaki Büyük Saray'a(-») gider, bu arada Yılanlı Sütun'dan söz eder. l Temmuz' da Rus keşişlerin yaşadığı Studios Manas-tırı'nı, ertesi gün ise Blahernai ve Havari-yun kiliselerini ziyaret eder, buradaki imparator mezarlarını görür. Ayın 3'ünde Patrik IV. Antonios'la görüşür, 4'ünde yeniden Ayasofya'ya giderek kilisenin koruyucu meleği Mikail'in ikonasını görür, 6'smda Hodegetria Kilisesi'ni ve Pantok-rator Manastm'm (Zeyrek), 8'inde ise Ba-lıkpazan'ndaki, Yahudi Mahallesi'nde bulunan bir İsa ikonasını ziyaret eder.

Ayın 16'smda Piskopos Mihail de kente gelir ve 30'unda patriğin huzuruna çıkar. Bu ara, 24'ünde, Karagümrük'te Çu-kurbostan yakınlarında bulunması gereken İoannis Prodromos (Vaftizci Yahya) Manastırı ve 30'unda Arkadios Sütunu(->) (Avratpazarı) yakınlarında olan Ayios Ata-nasios Manastırı ile Perivleptos (Sulu Manastır) Kilisesi ziyaret edilir. 31'inde Ayasofya kubbesine çıkılır ve İgnatios pencerelerin yüksekliğini ölçer, l Ağustos'ta Bu-koleon Sarayı'nın(->) deniz tarafına Bizans deniz feneri yakınlarında bulunan "Dokuz Melek Safları" Kilisesi ve Ahırkapı Feneri yakınlarında olan Manganai Kilisesi, 2' sinde bu kilisenin doğusunda, bugün Top-kapı Sarayı'nın Marmara tarafına bakan deniz kıyısında bulunan Ayios Stefanos Manastın, 8'inde yeniden Perivleptos Manastırı ziyaret edilir.

11 EylüPde Konstantinopolis'e gelmek için Türklerin elinde bulunan Halkedon'

da (Kadıköy) izin bekleyen metropolit Pimen orada ölür ve cenazesi Galata'ya getirilerek oradaki Ayios İoannis Kilisesi'nde defnedilir. Patrik, Rusya metropoliti olarak Kiev metropoliti Kiprianos'u atar ve Kiprianos, Piskopos Mihail ile birlikte, l Ekim'de yola çıkar. İgnatios Kostantino-polis'te kalır ve ziyaretlerini sürdürür, 17 Aralık'ta Topkapı'daki Ayios Romanos ve Meryem kiliselerini görür, Noel'den önceki pazar günü olan 22 Aralık'ta ise, Aya-sofya'da Hz Danyal ve ateşe atılan üç genç konulu bir dinsel piyes seyreder ve Çem-berlitaş ile Beyazıt arasında Meşe üstünde bulunan Ayia Anastasia Kilisesi ile Pam-makaristos (Fethiye Camii) Manastırı'nı ziyaret eder.

1390 baharında imparator V. loannes' in torunu VII. loannes kenti kuşatıp 14 Ni-san'da halkın yardımıyla tahtı ele geçirdiğinde İgnatios oradadır ve olaylar hakkında bilgi verir. Bundan sonra VII. loannes' in amcası II. Manuel de kenti iki defa almaya çalışır ve üçüncüsünde 17 Eylül'de zapteder. Bu olayları da anlatan İgnatios, 15 Ağustos 1391'de meydana gelen depremden söz ettikten sonra son olarak 11 Şubat 1392'de II. Manuel'in taç giymesini anlatır. Bu tarihten sonra Aynaroz'a giden İgnatios büyük bir olasılıkla oralarda 1405'e kadar kalır ve sonra Rusya'ya döner.

Ignatios'un kaleme aldığı metin sonradan "Nikon Kroniği" demlen tarihin içine alındığından bu kronikle birlikte çok sayıda Rusça yazması ve baskısı vardır. Metin tek başına ilk defa Rusça olarak 1887'de basıldı ve B. de Khitrowo'nun 1889'da Cenevre'de yayımladığı Itineraires russes en Orient kitabına Fransızca çevirisi alındı. 1937'de Nea Sion dergisinde Yunanca çevirisi basıldı. Rusça-lngilizce notlu ve izahlı baskısı ise George P. Majeska'nın Russi-an Travelers to Constantinople in the Fo-urteenth andfifteenth Centuries (Washington, 1984) kitabında vardır. Bibi. Yerasimos, Voyageurs, 99-100.

STEFANOS YERASİMOS