Ünden bugüN
Yüklə 8,87 Mb.
|
| tLYASKO YALISI
Heybeliada'da Ayyıldız Caddesi ile Heybeli Mektebi Sokağı'nın kavşağında yer almaktadır. Adalar'da günümüze intikal edebilmiş en eski sivil mimari örneklerinden olan bu ahşap yalı 19. yy'ın ortalarında Pişmişoğ-lu Kirkor Ağa adında bir Ermeni zengini tarafından yaptırılmış, 1870'te banker Konstantinos İlyasko tarafından satın alınarak büyütülmüştür. İstanbul'un ileri gelen Rum ailelerinden olan İlyaskolar, diğer bir ünlü Rum ailesi olan ve yalı ile aynı sıradaki köşklerinde ikamet eden Sgurdeos'lar-la evlilik bağlan kurmuşlar, Heybeliada' nın sosyal yaşantısında ön sıralarda yer almışlardır. İstanbul işgal altında iken 1921' de Yunan donanmasının Averof zırhlısında görevli olan Yunan Prensi Yorgo'nun şerefine bu yalıda muhteşem bir davet verilmiş, Atatürk döneminde, 1930'da istanbul'u ziyaret eden Yunanistan Başbakanı E. Venizelos da burada ağırlanmıştır. K. İlyasko'nun ölümünden sonra Yunanistan'a ve çeşitli Batı ülkelerine dağılan vârisleri 1960'lara kadar yaz aylarında yalıda ikamete devam etmişler, ancak, daha sonraları yapıyı kaderine terk etmişlerdir. Günümüzde çok harap durumda olan bu kıymetli eserin acilen onarılması gerekmektedir. Yapının bodrum katında, denize yönelik olan doğu cephesinde hâlâ görülebilen kayıkhane girişleri, günümüzde Ayyıldız Caddesi'nin ve çirkin kokular yayan fayton bekleme alanının gerisinde kalmış bulunan yapının aslında tam anlamıyla bir yalı olarak düşünüldüğünün kanıtlarıdır. Nitekim gerek özgün konumu gerekse de harem-selamlık bölümlerini içeren tasarımı, ayrıca denize doğru ilerleyen kon-sollu çıkmaları ile İlyasko Yalısı Adalar' daki köşklerden ayrılmakta, tamamen bir Boğaziçi yalısını andırmaktadır. iki katlı yapıda ahşap iskeleti! duvarların dışı ahşap kaplama, içi bağdadi sıva ile donatılmış, sofaların ve salonların tavanları ile duvarları eklektik zevke uygun bezemelerle süslenmiştir. Güney yönündeki Heybeli Mektebi Sokağı üzerinde bulunan bahçe kapısı iki yandan süslemeli demir babalarla kavranmış, demir kanatların ortasına K. îlyasko'nun inisyallerini (Ki) içeren beyzi madalyonlar yerleştirilmiştir. Yalıyı güney ve batı (arka) yönlerinde kuşatan setlerin üzerinde, beyaz ve siyah çakılların harca kakılmasıyla oluştu- rulan ve "Rodoskâri" denilen türde, süslemeli bir zemin görülür. Eski olan kesim, güneyde yer alan ve çıkmalarla donatılmış olan kanattır. Kendi içinde harem ve selamlık bölümlerine ayrılan bu kanatta, birbirleriyle bağlantılı sofalar, zemin kattaki sofalarla üst katta-kiler arasında çift kollu, gösterişli merdivenler ve sofaların çevresinde sıralanan birimler bulunmaktadır. II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinin ampir üslubunu yansıtan, köşeleri akroterli üçgen alınlıkların (fronton) taçlandırdığı çıkmaların ahşap konsolları üçgen biçiminde olup küçük "S" kıvrımlan ile hareketlendirilmiş-tir. iki çıkmanın arasındaki balkonun altında, demir konsollara oturan bir zemin kat çıkmasının bulunduğu A. Milas'ın çizimlerinden tespit edilebilmektedir. K. İlyasko tarafından 1870'ten sonra eklenen kuzey kanadı bir miktar içeriye çekilmiş, eski kanatla aynı yüksekliğe, malzemeye ve cephe ayrıntılarına sahip olan bu kesim yalının bütünlüğünü bozmamıştır.
M. BAHA TANMAN Yüklə 8,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|