Ünden bugüN

Bibi. Tunaya, Siyasal Partiler, II, 472-492; F. Tevetoğlu, Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara, 1988, s. 55-143.

istanbul ingilizce basın

Coğrafi durumu sebebiyle Osmanlı ülkesi hemen tamamen Fransız kültürünün etkisinde kaldığından ingilizce daha başından itibaren yaygınlaşamadı. Bölgeye yerleşen ingilizlerin ve ingiltere'den Osmanlı ticari-mali durumunu izleyenlerin haber ihtiyacını karşılamak üzere ilk kez 1858' de, LevantHeraldgazetesi kuruldu. Gazeteyi çıkaran J. C. Mc Cocn Kırım Savaşı (1853-1856) sırasında Londra'da yayımlanan Daily News gazetesinin muhabiriydi, aynı zamanda konsolosluk mahkemesinde avukatlık yapıyordu. Daha sonra çıkan bütün ingilizce gazeteler gibi Levant He-rald de yarısını Fransızca olarak basıyordu. Levant Herald Babıâli'yle en çok çekişen, en çok para yardımı gören gazete olmuştur. Daha sonra Whittaker ve Miz-zi gibi yöneticileri de diplomatik olaylara sebebiyet vermişlerdir. 1914'te I. Dünyâ Savaşı başlayınca yayımım kesmiştir. Laf-fan Hanly tarafından 16 Kasım 1868'de yayıma başlayan Levant Times and Shipping Gazette de yan ingilizce yan Fransızca idi. Kapatılınca Progres d'Orient adıyla Fran-

sızca olarak devam etti. 1875'te kapatıldı ismini Stamboul'z çevirdi ve sadece Fransızca çıktı, iki dilli Oriental Adviser-Moniteur Oriental, 1882'den 1920'ye kadar yayımlanmıştır. II. Meşrutiyet'te, Ticaret Odası'nın Levant Trade Review adlı ve 1923-1940 arasında Osmanlı Bankası'nm ingilizce yayınları vardır. Mütareke döneminde, 17 Temmuz 1919-17 Mayıs 1922 arasında çıkan The OrientNeıvsyan resmi bir nitelik taşıyordu ve ingiliz işgal makamlarının görüşlerini yansıtması bakımından önemliydi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra ingilizce çok yaygınlaşmasına rağmen, yabancı dilli gazeteler ortadan kalkıyordu. Ankara'da yabancı çevreler için çıkan The Turkish Daily Neıvtfa. karşılık, istanbul'da da 1984'te haftalık dergi olarak Dateline Turkey çıktı. Bağımsız Basın Ajansı'mn kurduğu yayın 1989'da günlüğe döndü, fakat 1991'de kapandı.

ORHAN KOLOĞLU