Ünden bugüN

İNGİLTERE ELÇİLİĞİ BİNASI

Beyoğlu Ilçesi'nde, Galatasaray'da 2 hektar genişliğindeki alanda bulunan bugünkü bina "Pera House" olarak anılmaktadır.

ilk ingiltere Elçiliği binası 1801'de III. Selim'in (hd 1789-1807) izniyle ve parasal desteğiyle yapıldı, ancak bu bina 1831'de çıkan bir yangında zarar gördü. Elçilik geçici bir süre Tarabya'daki yazlık binaya taşındıktan sonra, 1844'te Galatasaray'da yeni bir elçilik yapısının inşasına karar verildi.

Binanın mimarları Sir Charles Barry (1795-1860) ve W. J. Smith'tir. Barry'nin biyografisinde tasarımın 1847-1848'de ele alındığı ve mimarın yapının genel görünümünü etkileyen düzenlemeler yaptığı belirtilmektedir. İngiliz Parlamento binasının tasarımını A. W. N. Pugin (1812-1852) ile birlikte gerçekleştiren Sir Charles Barry, neoklasik ve neorönesans üsluplarına yakınlığı ile tanınıyordu. "Pera House" da ingiliz kamu binalarında bu döneme özgü olarak sıkça rastlanan klasik görünüme yaklaşmaktaydı.

Projenin İstanbul'da uygulanmasını sağlayan diğer mimar W. J. Smith ise binanın yapımı süresince istanbul'da ikamet etti; hattâ Büyükelçi Stratford Canning de Red-cliffe tarafından yapımı geciktirmesi nedeniyle eleştirildiği bilinmektedir. İstanbul'da kaldığı dönemde Smith ve yardımcıları padişah ve devletin ileri gelenleri i-çin başka yapılar da inşa ettiler.

1850'ye gelindiğinde elçilik binasının toplam inşaat harcamaları 83.765 sterlini bulmuştu. Büyükelçi Canning'in beğenisine uygun olarak düzenlenen bina, daha sonraki elçiler tarafından aşırı pahalı ve buna rağmen zevksiz ve sağlıksız olduğu gerekçesiyle beğenilmedi.

6 Haziran 1870'te Pera'da çıkan bir yangında elçilik binası kısmen zarar gördü. Binanın yakınında bulunan ahşap yapıların yangın açısından tehlikeli olduğu anlaşıldı. Bu sırada, Osmanlı hükümeti yangın sonrası başlattığı imar ıslah çalışmalarında elçilik binasını çevreleyen yangından

Bir kartpostalda ingiltere Elçiliği binası. Behzat Üsdiken arşivi

zarar görmüş yapıları yeniden inşa etmek amacıyla ingiltere Elçiliği ile anlaştı. Bu yapıların planları 1872'de Kraliyet Bayındırlık Müdürlüğü (His Majesty's Office of Works) tarafından düzenlendi. 1872-1873 arasında elçilik restore edildi ve harcama, yalnız iç düzenlemesi 10.000 sterlin olmak üzere toplam 38.000 sterline çıktı. Bu dönemden sonra binada önemli bir değişiklik yapılmadı.

Binanın iç mekânı, geniş mermer merdiven, Korint sütun başlıkları ve koridorları ile dikkat çeker. Bugün zemin katta büro mekânları, 1. ve 2. katta ise elçilik konutu bulunmaktadır. Kabul bölümünün süslemeleri 18. yy ingiliz zevkim yansıtır. Bu bölümde ayrıca değerli İran halıları da göze çarpar.

Yeşil alan ve bahçeler binanın göz alıcı bölümleridir. Burada Kraliçe II. Elizabeth'in doğum günü kutlamaları, "ingiliz Cemaat Birliğf'nce istanbul'da oturan yaşlı ingilizlere ve St. Helena Kilisesi'ne yardım baloları gibi etkinlikler düzenlenmektedir. Elçiliğin cephesi Sir Charles Barry' nin tasarımına uygun olarak neorönesans anlayışıyla düzenlenmiştir.

Balo salonu ise süslü şamdanlar ve gümüş eşyalar ile ünlüdür. Bu eşyalar geçen yüzyılın ünlü kuyumcuları Paul Storr ve William Pitts tarafından tasarlanmıştır. Gar-rand'ın eserlerini de içeren koleksiyonun birçok parçası 1947'de Moskova'ya, 1960' ta Kopenhag'a gönderilmiştir. Bugün bu geniş koleksiyonun önemli bir bölümü Ankara'da ingiltere Büyükelçiliği'nde saklanmaktadır.

BURCU ÖZGÜVEN