Ünden bugüN

İOANNES Vm PALEOLOGOS

(l 7-18Arahk 1392, ? - 31 Ekim 1448, Konstantinopolis) Bizans imparatoru (hd 1425-1448).

II. Manuel(-0 (hd 1391-1425) ile Sırp hükümdar ailesinden Helena Dragas'ın en büyük oğludur. 1408'den önce müşterek imparator ilan edildi, 19 Ocak l421'de "ba-sileus ve otorator" unvanını kazandı. Babasının son dört yılında etkin bir rol oynadı. Osmanlı tahtı üzerinde hak iddia eden Düzmece Mustafa'yı desteklemesi II. Murad'ın öfkesini çekti ve 8 Haziran 1422'de başkent Osmanlı ordusunca kuşatıldı (bak. kuşatmalar), îoannes bu olay üzerine, veliaht sıfatıyla Avrupa'ya giderek yardım toplamaya çalıştı. 1425 te, Manuel'in ölümü üzerine tek başına hükümdar oldu.

VIII. loannes tahta geçtiğinde impa
ratorluk yarı bağımsız ve bağımsız birçok
devletçiğe bölünmüştü. Devlet hazinesi
bomboştu ve onun zamanında, altın sik
ke basımı durdurularak, gümüş paşa sis
temine geçildi.

VIII. îoannes, Peleponnes (Yunanistan) topraklarına çıktığı seferler sonucu Mora'yi tekrar kontrol altına almayı başardıy-sa da bu ilhak kalıcı olmadı ve 1430'da Selanik Osmanlılara geçti, 1446'da ise Mora vergiye bağlandı. Bunun üzerine, Bizans'ın buhranlı dönemlerinde gündeme getirilmesi âdet olan kiliselerin birleşme-si(->) meselesi tekrar canlandırıldı. 1431' de başlatılan kiliseler arası görüşmeler meyvesini verdi ve îoannes'in başkanlığındaki bir Bizans heyeti 1438-1439'da toplanan Ferrara-Floransa Konsili'ne katıldı. Konsilde Batı kilisesinin tüm formülasyon-ları onaylandıysa da, alınan kararlar Kons-tantinopolis'te büyük bir kamuoyu tepkisiyle karşılaştı. Bizans'ın bu konsile katılmasının ödülü olarak gönderilen Haçlı ordusu, 1444'te Varna'da Osmanlı ordularına yenilince, kiliselerin birleşmesi meselesi sonuçsuz kaldı.

VIII. loannes, politik ve dinsel projelerini gerçekleştirme fırsatını bulamadan 1448'de öldüğünde ardında bir imparatorluk değil Konstantinopolis'ten "ibaret bir dukalık bırakmıştı. Üç kez evlenmesine karşın hiç çocuğu olmadığından, yerine

kardeşi Mora Prensi Konstantinos(-+) geçecek ve son basileus olacaktı.

Bibi. A. Th. Papadopulos, Versuch einer Ge-nealogie der Palailogen, 1259-1453, Speyer, 1938, no. 90; D. Obelensky, The Inheritance ofEastemEurope, Londra, 1982, s. 141-446; C. Walter, "A Problem Picture of the Emperor John VIII and the Patriarch Joseph," Byzantinische Forschungen, S. 10 (1985), s. 295-302.

AYŞE HÜR