Ünden bugüN

İSKELELER

200

201

İSKELELER

İ

K

R

Rumeli Yakası: Tophane (yıkıldı), Salıpazarı (yıkıldı), Kabataş, Barbaros Hayrettin, Beşiktaş, Ortaköy, Kuruçeşme (hizmet dışı), Arnavutköy, Bebek, Rumelihisarı (hizmet dışı), Boyacıköy (yıkıldı), Emirgân (yıkıldı), îstinye, Yeniköy, Ta-rabya (hizmet dışı), Kireçburnu (yıkıldı), eski Büyükdere (hizmet dışı), Büyükde-re, Sarıyer, Yenimahalle (yıkıldı), Rumelikavağı.

Anadolu Yakası: Üsküdar, Kuzguncuk, Beylerbeyi, Çengelköy, Vaniköy (yıkıldı), Kandilli, Anadoluhisarı, Kanlıca, Çubuklu, eski Paşabahçe (hizmet dışı), Paşabah-çe, Beykoz, Anadolukavağı.

Haliç: Köprü-Haliç, Yemiş (yıkıldı), Cibali (yıkıldı), Fener, Balat, Ayvansaray (hizmet dışı), Defterdar (hizmet dışı), Eyüp (hizmet dışı), Kâğıthane (yıkıldı). Sütlüce (yangın geçirdi), Halıcıoğlu (yıkıldı), Hasköy (hizmet dışı), Camialtı, Kasımpaşa.

Ada İskeleleri: Büyükada, Heybeliada, Burgazada, Kınalıada, Sedefadası, Yassı-ada.

Diğer iskeleler: Salacak (yıkıldı), Moda (hizmet dışı), Kalamış (yıkıldı), Fenerbahçe (yıkıldı), Caddebostan (yıkıldı), Suadiye (yıkıldı), eski Kartal (hizmet dışı), Pendik (hizmet dışı), Darıca (hizmet dışı), Sirkeci, Eminönü, Karaköy, Harem (araba vapuru), Haydarpaşa, eski Kadıköy, Bostancı, Kartal, Eskihisar, Yalova, Çınarcık.

nünde 50 m ilerisinde bulunan küçük Kabataş I İskelesi de dikdörtgen planlıdır ve kemerli pencereleriyle dikkati çekmektedir. Bu iskele genellikle yazın açılmakta, Üsküdar'a ring seferi yapan motorbotlara hizmet vermektedir.

Kabataş'ta bulunan bir başka iskele de, Deniz Otobüsleri îskelesi'dir. Vapur iskelesinin Fındıklı yönünde konumlanmış bu iskelenin, dar kenarı denize dik durumdadır. Çelik konstrüksiyonlu prefabrik binası, beşik çatı ile örtülmüştür. Bina girişinde gişeler ve turnikeler bulunmakta-

yanındaki Sirkeci-Harem Araba Vapuru iskelesi, daire planlı beton bir binadır. Konik çatısı eternit kaplıdır. Bol pencereli duvarlarda bir bölüm gişelere ayrılmıştır. Binanın denize dönük yüzünde yapılan ek bir bölme, başmemur, memur ve çımacı o-daları içindir, iskelenin yanaşma yerinde motorlu araçların vapura girebilmesi için rampa bulunmaktadır. Bu iskele, 1988-1989 arasında hizmetini durdurmuş, daha sonra yine açılmıştır.

Sirkeci-Harem Araba Vapuru İskelesi ile Sepetçiler Kasrı arasında Adalar iskelesi yer alır. Asıl iskele binası, kare planlı beton bir yapıdır. Kırma çatısı kırmızı kre-mitle kaplı binanın büyük pencereleri vardır. Pencerelerin üst kısmı çapraz çıtalarla yapılan gölgelikle süslenmiş; ana binanın büyük bölümü yolcu salonuna ayrılmıştır. Sonradan yapıldığı anlaşılan iki küçük ek dikkati çekmektedir. Kara yönündeki iki köşesine, gişeler ve başmemur kulübeleri eklenmiş; bu bölümler tuğla ile yapılmıştır, iskelenin yanaşma yeri ise betondur. Adalar Iskelesi'nden, Adalar, Yalova ve Çınarcık'a vapur seferleri yapılmaktadır.

Haliç İskeleleri: Kâğıthane ile Alibey-köy derelerinin birleşmesiyle ortaya çıkan Haliç, zamanla alüvyonlar ve çevredeki fabrika atıkları yüzünden hızla dolmuştur. Bu nedenle çok sığlaşmış, bazı yerlerde adacıklar oluşmuştur. Eskiden Kâğıthane Deresi ağzına değin gidebilen vapurlar artık yolun yarısına uzanabilmektedir. Halic'in çamur ve atıklarla dolması, buradaki iskelelerin birçoğunu etkilemiştir. 1994' te, Halic'e sefer yapan vapurlar, Köprü-Haliç, Kasımpaşa, Fener ve Balat iskelelerine ulaşabilmekteydi. Daha ilerideki iskeleler ise kapalı durumdaydı. 1980'li yularda, park yapımı için Haliç kıyılarındaki birçok bina yıkılmış; o sırada Yemiş, Ci-bali, Halıcıoğlu iskeleleri de ortadan kaldırılmıştır. Sütlüce iskelesi 1992'de geçirdiği bir yangın sonucu harabeye döndü. Halic'in en uç iskelesi olan Kağıthane İskelesi ise yıllar önce yok olmuştu. Hasköy, Ayvansaray, Defterdar ve Eyüp iskeleleri sağlam olmalarına karşın vapur yanaşmasına uygun su derinliği bulunmadığı için kullanılmamaktadır.

Haliç'te bugünkü iskele binaları 1910' lu yıllarda inşa edilmiştir. Genel hatları bakımından Boğaziçi iskelelerine benzemektedir. Bunların hepsi ahşaptır. Ancak, yeni yapılan betonarme Köprü-Haliç İskelesi bunların dışında tutulabilir. Galata Köprüsü inşaatı sırasında geçici olarak Eminönü yakasında yapılan prefabrik iskele, 1994 içinde, köprüye yakın yeni iskeleye taşınacaktır. Bu iskele betonarme bir yapıdır. Alçak tavanlı ve dikdörtgen planlı binanın orta bölümündeki yolcu salonu daha yüksek yapılmıştır. 1980lerden sonra inşa edilen betonarme iskelelerin alışılmış biçiminde olan Köprü-Haliç İskelesi, çatısıyla birleşen geniş alınlığı ile dikkati çeker. Kare planlı ve yüksek damlı yolcu bölümü dışında, iskele binasında gişe, başmemur ve çımacı odaları ile hela bulunmaktadır. Üsküdar'dan kalkan Şe-

hir Hatları İşletmesi'ne ait motorbotlar, önce Galata Köprüsü'nün altından geçerek Halic'in Eminönü sahilindeki Köprü-Haliç îskelesi'ne, sonra da diğerlerine uğrar.

Köprü-Haliç İskelesi'nden sonraki ilk durak, Atatürk Köprüsü'nün altından geçilerek ulaşılan Kasımpaşa İskelesi'dir. Kasımpaşa iskele binası, bu hattın en büyük yapısıdır. Kare planlı, tek katlı bu ahşap bina, kiremitli kırma çatısı ve Haliç yönünde uzayan, daha alçak ikinci çatı uzantı-sıyla dikkati çeker. Bu uzantı, altındaki i-leri çıkmış yolcu salonunun üstünü örtmektedir. Denizden bakılınca sol yanda kalan sundurma, yolcu çıkış mahallidir. Kasımpaşa iskele binasının yolcu bekleme salonu iki bölümlüdür. Galata Köprüsü yönündeki Üsküdar Bekleme Salonu, Hasköy yönündeki ise Haliç Bekleme Sa-lonu'dur. Ayrıca binada gişe, başmemur, memur, çımacı odaları ile hela bulunmaktadır. Kasımpaşa îskelesi'nin dar ahşap yanaşma yerine duba eklenmiştir.

Halic'in üçüncü iskelesi Fener'dir. Bu iskele binası dikdörtgen planlıdır. Uzun kenarı denize bakan binanın kırma çatısı kiremide kaplıdır. Denizden bakıldığında, sol tarafında sundurma biçiminde yolcu çıkış mahalli bulunmaktadır. Binanın sağ tarafında ise yolcu bekleme salonu, gişe, başmemur ve çımacı odaları yer alır. İskelenin kazıklar üstünde suya uzanan geniş cepheli yanaşma yeri ahşaptır.

Fener İskelesi'nden sonraki durak Ba-lat'tadır. Balat Vapur İskelesi Nisan 1994' te Halic'in son iskelesi durumundaydı. Balat iskele binası ve Halic'in hizmet dışı bırakılmış diğer iskele binaları, Fener İskelesi modeline aynen uyan yapılardır.

Balat'tan Hasköy kıyısına uzanan eski Galata Köprüsü, yeni konumunda çeşitli sorunlar yaratmaktadır. Köprü dubalarının zaten az olan Haliç akıntısını kestiği ve atıkların yığılmasını kolaylaştırdığı görülmektedir. Eski Galata Köprüsü'nün Halic'e yerleştirilmesinin ardından, 1994 başlarında Hasköy ve Ayvansaray iskele-

lerine uğrayan motorbotlarm seferleri iptal edilmiştir.