Ünden bugüN

İSTANBUL KİTAPLIĞI

Ayasofya'nın arkasındaki Soğukçeşme Sokağı'nda bulunan, istanbul'a ilişkin eserleri ve görsel malzemeyi toplamayı amaçlayan vakıf kütüphane.

Soğukçeşme Sokağı 1986'da yeni baştan imar edilip, pansiyonlar dizisi halinde turizmin ve kültür yaşamının hizmetine sunulurken, bu yapıların en büyüğü olan bina, öbür harap ahşap evler gibi sökülerek, betondan olmak üzere yeniden inşa edilmiş dışarıdan üst katı ahşapla kaplanmış

Istanbul

Kitaplığı'nın ön

cephesi.

istanbul Kitaplığı

tanıtını broşürü

ve ilk özgün dış görünümü tekrar verilerek, içerisine de Çelik Gülersoy'un(->) 40 yılda topladığı koleksiyonu yerleştirilip, kitaplık kurulmuştur.

Arsa, dizi binaların maliki Türkiye Tu-ring ve Otomobil Kurumu (TTOK) tarafından bedelsiz verilmiş ve iç döşemesine en büyük katkı, Semiha Şakir tarafından sağlanmıştır.

1990'da hizmete açılan kitaplık, "Çelik Gülersoy Vakfı" adı verilen kuruluşun mülkiyetine bağlanmış ve yönetimi, kurucusunun vefatından sonra, kendisi tarafından tayin edilecek 3 isimle, TTOK'nin, istanbul Belediyesi'nin, istanbul Üniversitesi' nin ve Topkapı Sarayı Müdürlüğü'nün belirleyeceği birer temsilciden oluşan kurula bırakılmıştır.

ilk yapılışı tapu kayıtlarına göre 18. yy'a tarihlenen binanın, bodrum ve zemin katları, dışarıdan serpme sıva ile daha yüksek tavanlı üst katı ise, ahşapla kaplıdır. Bodrum depolara ayrılmıştır. Zemin katta sağ odaya yönetim ve kartoteks yerleştirilmiş, soldaki uzun mekân, okuma salonu haline getirilerek, edebiyat, şehircilik ve dergiler bölümleri buraya yerleştirilmiştir.

Üst kat, daha temsili bir döşeme ile kabul salonları, konferans ve konser mekânları olarak kullanıldığı gibi, kitaplığın diğer bölümleri de buraya yerleştirilmiştir. Kitaplıktaki eserler türlerine göre 13 ana başlıkta toplanmıştır. Bunlar: 1) Roma ve Bizans, 2) Osmanlı Tarihi, 3) Etütler (istanbul'u sistematik olarak ve bütünüyle inceleyen eserler, istanbul'la ilgili olan bir konuyu inceleyen eserler, istanbul'un bir tek semtini veya bir yapısını inceleyen eserler), 4) Seyahatnameler, 5) Sefaretna-meler, 6) Hatıralar, 7) Güzel Sanatlar (resim, heykel, mimarlık ve geleneksel el sanatları), 8) Biyografiler (istanbul'la ilgili şahsiyetler ve onların diğer eserleri), 9) Türkiye Hakkında Genel Kitaplar (istanbul bölümü varsa), 10) Türkiye Rehberleri, 11) istanbul Rehberleri, 12) Gravür ve Fotoğraf Albümleri, 13) Başvuru Kitapla-rı'dır (sözlükler ve ansiklopediler).

Aynı kattaki küçük odada, kurucunun yaşamından sahneleri ve onlara paralel o-

229 İSTANBUL KÜLTÜR VE SANAT

larak, istanbul'un kendisi üe ilgili semtlerindeki çarpıcı görünüm değişikliklerini sergileyen belge fotoğraflarla bir duvar dekore edildiği gibi, verilen çeşitli ödüller de buraya yerleştirilmiştir.

Kitaplık tasnifinde, her esere, bir özel numara verilmek suretiyle, genel mevcut, ancak bu ayrı ayrı bölümlerin ulaştığı son sayıların toplanmasıyla bulunacak şekilde, özel bir sistem uygulanmış ve bununla aranan bir eserin kolayca bulunması a-maçlanmıştır. ilk mevcudun katalogu, bu sınıflandırmayla ve istanbul Kitaphğı-Ka-ta/cgdst., 1988) adıyla bastırılıp, ilgili kuruluşlara gönderilmiş, ayrıca istanbul ü-zerine bir bibliyografi kaynağı olarak satışa da sunulmuştur. Nisan 1994'te kitaplık, ük koleksiyonuna aradan geçen 4 yıl boyunca, kurucusu vakıf tarafından satın alınarak eklenmiş eski ve yeni yayınlarla beraber toplam 8.100 esere sahip bulunmaktadır.

Kitaplık görsel malzeme bakımından Türkiye'de bu konuda en zengin koleksiyonlardan birine sahiptir. Gravürler, şehrin ilk fotoğrafları, renkli ve renksiz kartpostallar ve 1870'lerden sonraki fotoğraf malzemelerinden oluşan koleksiyon, semtlere göre, yani topografik olarak tasniflidir. Hakkında fazla belge bulunan binalara, o semt içinde ayrı birer zarf açılmış durumdadır. Bu resim malzemesi, Nisan 1994'te tasnif ve alt yazı açıklamalarının işlenmesi aşamasında bulunuyordu.

ÇELiK GÜLERSOY