Ünden bugüN

İSTANBUL TİYATROSU

1959-1960 sezonu başında, dağılan istanbul Opereti sanatçılarının kurduğu topluluk.

Toto Karaca, Celal Sururi, Muzaffer Hep-güler, Vedat Karaokçu ve Karlo Kapaçel-li'nin kurduğu topluluğun müdürlüğünü Lütfullah Sururi, dramaturgluğunu Yusuf Sururi yaptı. Topluluğun ilk oyunu, Elham-ra Sineması'nda sahnelenen Bulunmaz Pansiyon'dur. Cari Laufs'dan Ali Sururi'nin uyarladığı, Toto Karaca'nm sahneye koyduğu oyunda, Celal Sururi, Toto Karaca, Ali Sururi, Vedat Karaokçu, Muzaffer Hep-

İSTANBUL TRAMVAY AMELESİ 242

243

İSTANBUL TÜRKÇESİ

ma koşullarının düzeltilmesi ve ücretlerinin artırılması amacıyla, Mütareke döneminde birtakım direnişler yapmışlardır. Vatman İttihadı Cemiyeti'nden bir delege, İştirakçi Hilmi'nin(->) Türkiye Sosyalist Fırkası'na (TSF) başvurarak yardım istemiştir. Şirketle anlaşma sağlanamayınca, 10 Mayıs 1920'de Şişli, Beşiktaş ve Aksaray depolarında ve Tünel tşletmesi'nde greve gidilmiş, 4 gün sonra, işçilerin istekleri kabul edilmiştir.

Bu olay sırasında, Fransız şirket yöneticilerine karşı İngiliz işgal kuvvetlerinin gizli desteğini sağlayan iştirakçi Hilmi, işçiler arasında büyük bir prestij kazanmıştır. Fakat tramvay amelesinin şirketten yakınmaları devam etmiş ve birkaç kere grevin eşiğine gelinmiştir. 1922 yaz başında, yine TSF'nin yani İştirakçi Hilmi'nin yardımıyla kalkışılan bir tramvay grevi başarısızlıkla sonuçlanınca, çoğu tramvaycılar bu partiden ayrılarak Şakir Rasim'le birlikte Müstakil Sosyalist Fırkası'na geçmişlerdir (bak. istanbul Umum Amele Birliği).

Bu örgütün de pek varlık gösterememesi üzerine, 1923 Aralık başında, İstanbul İşçi Tesanüt ve Teavün Cemiyeti (yani da-

Tramvay

işçileri

grevinde

işçiler

bir arada,

1921.

Çelik Gülersoy,

Tramvay

istanbul'du,

ist., 1989

TETTVArşivi

istanbul Tiyatrosu'nun Zoraki Asker oyunundan bir sahne. Ekrem Dümer arşivi

güler, Asuman Arsan, Kenan Büke, Alev Suriri, Sedat Demir, ilhan Daner, Belkıs Fırat (Dilligil), Nurten Atakmen, Doğan Evin, İsmail Çavlı ve Melahat Günay rol almıştı.

. Topluluk Aşık Misafir, Acemi Çaylaklar, imam Geldi mi?, Acaba Hangisi?, Şöminedeki Ceset, Köpek Kırpıcısı, Camba-zoğlu, Enehtaru Bendedur, Ayıptır Söylemesi, Man Kedisi, Mister Veli Van, Çılgın Yenge, Çapkın Bakkal, Varan 3 (Rahmet Efendi Ailesi), Karım ve Sevgilim, Yumurcak, Leyleğin Ömrü, Zoraki Asker, Evlenme Tarifesi, Dişi Gazoz adlı oyunlarla seyirci karşısına çıktı. Topluluk, 1972-1974 sezonunda, daha sonra Gülriz Sururi-En-gin Cezzar Tiyatrosu'nun da kullandığı Gü-müşsuyu'nda bir işhanında tiyatroya dönüştürülen salonda oyunlarını sahneledi. Özellikle 19601ı yıllarda İstanbul tiyatro ortamında, seyircinin büyük beğenisini ve ilgisini toplayan İstanbul Tiyatrosu 1973'te dağıldı. Daha çok, Batı'da ilgi u-yandıran komedi ve vodvilleri uyarlayarak sahneye çıkaran toplulukta, İlhan Daner, Ekrem Dümer, Suzan Avcı, Selim Na-şit Özcan, Ayşen Gruda, Orhan Alkan, Zafer Önen, Ahmet Üstel, Doğu Erkan, Semra Karaca., Saime Bekbay, Sevim Çalış-gir, Hakan Karakaş, Suzan Uztan, Aynur Yetkin, Timuçin Caymaz gibi birçok sanatçı görev aldı.

1973-1974 sezonunda, topluluğun çalışanlarından bir bölümü Yeni İstanbul Ti-yatrosu'nu kurdu. Ancak, bu topluluk bir süre sonra dağıldı.

HİLMİ ZAFER ŞAHİN