Ünden bugüN

İZMİRIİYAN, MADTEOS

(12 Şubat 1845, istanbul - 11 Aralık 1910, Eçmiadzin [Ermenistan]) Türkiye Ermenileri 75. patriği, Dünya Ermenileri 126. başpatriği, eğitmen ve yönetici.

Asıl adı Simon veya Simeon'dur. Terzi Mardiros'un torunu ve terzi Hampartzum' un 9 çocuğundan yedincisidir. Büyükbabasının izmirli olmasından dolayı Izmirli-yan soyadını almıştır.

Kumkapı'daki Bezciyan Okulu'nda öğrenim gördü. Müteakiben, 3 yıl da Kum-kapı dışındaki Boğosyan-Varvaryan Okulu'nda okudu. 1862'de, Ortaköy'deki Tark-mançatz Okulu'nda öğretmenlik görevinde bulundu. 1864'te Patrik Bursalı II. Bo-ğos Taktakyan'ın emri ve Episkopos Hov-

hannes Gabudigyan'ın eliyle "sargavaklık" (şemmas, diakos) derecesini aldı. 29 Haziran 1869'da, Ortaköy Surp Asdvadzad-zin Kilisesi'nde, Madteos adı ile yine Episkopos Hovhannes Gabudigyan tarafından "apeğa" (keşiş) takdis edüdi. 28 Eylül 1869' da ise kilise öğretisi üzerine doktorluk payesi olan rahiplik derecesine yükseldi ve Patrik Vanlı I. Mıgırdiç Hrimyan'ın sekreteri oldu. Aynı zamanda Bezciyan Okulu'nda din dersleri öğretmenliğini üstlendi. 17 Mart 1872'de Patriklik Ruhani Meclisi üyeliğine seçildi. 29 Aralık 1872'de Sis Kato-likosluğu problemlerini incelemek için kurulan komisyon üyeliğine getirildi. 29 Ocak 1873'te ise üstrahiplik payesi verildi. Aynı yıl Üsküdar Surp Garabet Kilisesi vaizliği ve aynı semtin Cemaran Okulu din dersi öğretmenliğine atandı. 1874'te Balıkesir Ermenileri ruhani önderliği görevine seçildiyse de, bu görevi üstlenmedi. 17 Mayıs 1876'da Eçmiadzin Katedrali'n-de episkopos takdis edildi. 1879'da patrikhane danışmanı tayin edildiyse de aynı yılın 10 Ağustos'unda istifa etti. 1883'te Başpatriklik Komisyonu üyesi seçilerek bu konuda kapsamlı bir rapor hazırladı. 3 Ocak 1886'da Mısır Ermenileri ruhani önderi seçildi. 1891'de sağlık nedeniyle istifa etti. İstanbul'a döndükten sonra, tekrar Üsküdar'daki Surp Garabet Kilisesi vaizliği görevim üstlendi. Aynı zamanda Getro-nagan Lisesi din dersi öğretmenliğini de yürüttü. 1892'de başpatriklik seçiminde i-kinci aday seçildi.

7 Aralık 1894'te, Patrik Keremetli I. Ho-ren Aşıkyan'm yerine patrik seçildi. 20 Ara-lık'ta Babıâli'ce onaylanarak III. Madteos adıyla patriklik tahtına çıktı. Dönemindeki en önemli olay, Ermenilerle en fazla meskûn olan Doğu'daki altı vilayette ıslahat yapılması için, Rusya ve ingiltere gibi büyük devletlerin Babıâli'ye kabul ettirdikleri projedir. Ancak, proje icraat safhasına girmediği için, Patrik III. Madteos